Ku Ntshunxeka eVuhlongeni Bya Rivengo

HI KU VULA KA JOSÉ GOMEZ

NDZI velekiwe eRognac, exidorobanini xa le dzongeni wa Furwa hi September 8, 1964. Vatswari va mina na vakokwana a va ri Magypsy lama tshamaka eAndalusia, hi ku davuka ma huma eAlgeria ni le Morocco, eN’walungwini wa Afrika. Ekaya a hi tshama ni maxaka hilaha swi tolovelekeke hakona hi ndhavuko wa Magypsy.

Tata wa mina a a ri ni rigombo, naswona ndza ha tsundzuka a ri karhi a ba manana. Hi ku famba ka nkarhi manana u hlawule ku dlaya vukati—ku nga nchumu lowu nga tolovelekangiki eka Magypsy. U teke buti, sesi na mina hi ya eBelgium, laha hi fikeke hi tshama hi ku rhula emalembeni ya nhungu lama landzeleke.

Hambiswiritano, swilo swi cincile. Hina vana a hi lava ku vona tata wa hina, kutani Manana u hi tekile a hi yisa eFurwa laha hi nga fika hi hlangana na tatana. Ku tlhelela eka Tatana swi ndzi vangele mintlhontlho. Le Belgium, a hi famba na Manana kun’wana ni kun’wana laha a yaka kona. Kambe hi ku ya hi ndyangu wa ka vatatana, vavanuna a va fanele va tshama ni vavanuna-kulobye. Hi ku ya hi ndlela leyi a va delela vavasati ha yona, vavanuna a va ri ni timfanelo hinkwato kasi vavasati xa vona a ku ri ku endla mintirho hinkwayo. Hi xikombiso, siku rin’wana loko ndzi lava ku pfuna hahani ku hlantswa swibya ni ku basisa endzhaku ko dya, bava-lontsongo u vule leswaku ndzi musodoma. Endyangwini wa ka vona, ku hlantswa swibya a ku ri ntirho wa vavasati ntsena. Hi ku famba ka nkarhi moya lowu wo biha wu ndzi nghenile.

Endzhakunyana ka nkarhi, tatana u sungule ku khoma manana hi tihanyi. Minkarhi yo hlaya loko hi ringeta ku lamula, mina na buti a hi boheka ku tlula hi fasitere hi baleka swibakela swa Tatana. Na sesi a a nga poni. Hikwalaho ka sweswo, a ndzi nga tshami ekaya minkarhi yo tala. Loko ndzi ri ni malembe ya 15, a ndzi nga ri na nchumu lexi ndzi kongomisaka evuton’wini.

Hi ku famba ka nkarhi, ndzi sungule ku tiveka hi ku va ni rigombo. A ndzi tsakela ku xanisa vanhu. Minkarhi yin’wana a ndzi sukela majaha man’wana, kambe a va nga ri vangani lava a va ri ni xivindzi xo tlherisela—ngopfu-ngopfu hileswi a ndzi tshama ndzi hlome hi mukwana kumbe nketana. Ku nga ri kungani ndzi sungule ku yiva mimovha ndzi xavisa. Minkarhi yin’wana a ndzo yi hisa kutani ndzi tsakela ku hlalela vatimi va ndzilo loko va ri karhi va yi tima. Endzhakunyana ndzi sungule ku faya switolo ni laha ku hlayisiwaka kona swilo. Ndzi khomiwe ko hlayanyana. Nkarhi ni nkarhi a ndzi khongela eka Xikwembu leswaku xi ndzi pfuna!

Phela a ndzi kholwa eka Xikwembu. Loko ha ha ri eBelgium, a ndzi ya ekerekeni. Kutani a ndzi swi tiva leswaku leswi ndzi swi endlaka swi bihile. Hambiswiritano, ku pfumela ka mina eka Xikwembu a swi yi khumbanga ndlela leyi a ndzi hanya ha yona. A ndzi ehleketa leswaku nchumu wa nkoka, a ku ri ku kombela ndzivalelo kutani swidyoho swa mina swi rivaleriwa.

Hi 1984 ndzi gweviwe tinh’weti ta 11 hikwalaho ko yiva. Ndzi rhumeriwe eKhotsweni ra le Baumettes, le Marseilles. Kwalaho ndzi fike ndzi tsala-tsala miri wa mina. Kun’wana a ndzi tsale leswaku “rivengo ni ku rihisela.” Ematshan’weni ya leswaku ndzi cinca, ndzi pfumelele khotso ri dzikisa ku venga ka mina nawu ni vanhu. Loko ndzi ntshunxiwa, endzhaku ko pfaleriwa tin’hweti tinharhu ntsena, a ndzi ri ni rivengo lerikulu ku tlula hambi ku ri rini eku sunguleni. Kutani mhangu yin’wana yi cince vutomi bya mina.

Xikongomelo Xa Mina A Ku Ri Ku Rihisela

Ku pfuke timholovo exikarhi ka ndyangu wa ka hina ni ndyangu wun’wana wa Magypsy. Vatatana na mina hi endle xiboho xa ku landza ndyangu lowuya hi ku kongoma hi ya lulamisa xiphiqo. Mindyangu ha yimbirhi a yi hlomile. Loko ku ri karhi ku holoviwa, bava-lontsongo Pierre na muzala va duvuriwe va fa. A ndzi hlundzuke lerova ndzi yime exitarateni ndzi khome xibamu, ndzi karihe swa xivatlankombe. Eku heteleleni un’wana wa vatata wa mina lavakulu u wutle xibalesa xexo emavokweni ya mina.

Ku feriwa hi bava-lontsongo Pierre loyi a ndzi n’wi teka tanihi tata wa mina swi ndzi tisele gome lerikulu swinene. Ndzi sungule ku n’wi rila hi ku landza ndhavuko wa Magypsy. Ku hundze masiku yo tala ndzi nga tsemeti misisi kumbe ku dya nyama hambi yi ri yihi. A ndzi nga lavi ku hlalela thelevhixini kumbe ku yingisela xiya-ni-moya. Ndzi hlambanyile leswaku ndzi ta rihisela rifu ra bava-lontsongo, kambe maxaka ya ka hina ma ndzi siverile ku kuma xibamu.

Hi August 1984, ndzi tsarisiwile evusocheni. Loko ndzi ri ni malembe ya 20, ndzi nghenele vuthu ra Nhlangano wa Matiko leri hlayisaka ku rhula le Lebanon. Ku dlaya kumbe ku dlayiwa a ku ri nchumu lowu se a ndzi tiyimisele wona. Hi nkarhi wolowo a ndzi dzaha swidzidzirisi swo tala swa hashish. Xidzidzirisi lexi a xi ndzi endla ndzi titwa ndzi hanye kahle naswona ndzi vona onge a xi kona lexi nga ndzi vavisaka.

A swi olova ku kuma matlhari le Lebanon, kutani ndzi kunguhate ku rhumela matlhari lawa eFurwa leswaku ndzi ta kota ku ya emahlweni ni kungu ra mina ro rihisela eka rifu ra bava-lontsongo. Ndzi xave swibamu swimbirhi ni tikulu eka vanhu va kwalaho. Ndzi tlhantlhe swibamu sweswo kutani ndzi swi nghenisa endzeni ka swiya-ni-moya swimbirhi ivi ndzi swi rhumela ekaya.

Loko ku sele mavhiki mambirhi leswaku ntirho wa hina wa vusocha wu hela, mina ni vanghana va mina vanharhu hi nyamalarile hi nga tivisanga munhu. Loko hi tlhelela egovelweni ra masocha, hi khotsiwile. Loko ndzi ri ekhotsweni, ndzi fikeriwe hi vukarhi bya mamba kutani ndzi hlasela murindzi. A ndzi nga swi twisisi leswaku ndzi nga deleriwa hi payo—munhu la nga riki Mugypsy. Hi siku leri landzelaka ndzi tlhele ndzi lwa ni un’wana loyi a a ri ndhuna. Ndzi rhumeriwe eKhotsweni ra Montluc, le Lyons ku ya hetisa kona masiku ya mina lawa a ma sele ya vusocha.

Ndzi Kume Ntshunxeko—eKhotsweni

Hi siku ra mina ro sungula eKhotsweni ra le Montluc, ndzi xewetiwe hi jaha leri nga ni xinghana. Ndzi kume leswaku a ri ri un’wana wa Timbhoni ta Yehovha ni leswaku rona ni van’wana lava nga ni ripfumelo leri fanaka a va ri ekhotsweni hileswi va alaka ku ya evusocheni. Sweswo swi ndzi hlamarisile. A ndzi lava ku dyondza swo tala.

Ndzi kume leswaku Timbhoni ta Yehovha ti ni rirhandzu ra xiviri hi Xikwembu naswona mahanyelo ya tona ya xiyimo xa le henhla ma ndzi tsakisile. Hambiswiritano, a ndza ha ri ni swivutiso swo tala. Kahle-kahle, a ndzi lava ku tiva loko swi koteka leswaku vafi hi ku tirhisa milorho va vulavula ni vanhu lava hanyaka—ku nga leswi mindyangu yo tala ya Magypsy yi swi kholwaka. Mbhoni leyi vuriwaka Jean-Paul yi kombele ku ndzi dyondzela Bibele, yi tirhisa buku leyi nge U Nga Hanya Hi Masiku aParadeyisini eMisaveni.a

Ndzi hlaye buku yoleyo hinkwayo hi vusiku byin’we, naswona mbilu ya mina yi tsakisiwe hi leswi a ndzi swi hlaya. Hi mina loyi, ndzi kume ntshunxeko wa ntiyiso ndzi ri ejele! Loko ndzi ntshunxiwa ejele, ndzi khandziye xitimela ndzi tlhelela ekaya, nkwama wa mina wu tele hi minkandziyiso ya Bibele.

Leswaku ndzi kuma Timbhoni endhawini ya ka hina, ndzi ye eHolweni ya Mfumo ya le Martigues. Ndzi ye emahlweni ndzi dyondza Bibele, sweswi ndzi ri karhi ndzi pfuniwa hi mutirheli lontshwa la vuriwaka Eric. Endzhaku ka masiku ma nga ri mangani, ndzi tshike ku dzaha, naswona ndzi swi tshikile ku hlangana ni vanghana va mina lava a hi endla vugevenga swin’we. A ndzi tiyimisele ku hanya hi ku landza Swivuriso 27:11, leyi nge: “N’wananga, tlhariha u tsakisa mbilu yanga, leswaku ndzi ta angula loyi a ndzi tlhontlhaka.” Yehovha, hi yena Tatana wa rirhandzu loyi a ndzi lava ku n’wi tsakisa.

Ntlhontlho Wa Ku Cinca

A swi ndzi tikela ku hanya hi ku landza misinya ya milawu ya Vukreste. Hi xikombiso, ndzi tlhele ndzi sungula ku tirhisa swidzidzirisi mavhiki yo hlayanyana. Kambe lexi a xi ndzi tikela ngopfu a ku ri ku tshika ku navela loku a ndzi ri na kona ka ku rihisela. A ndzi tumbetele Eric leswaku minkarhi hinkwayo ndzi famba ni xibamu naswona ndza ha ri emakungwini yo rihisela eka lava va dlayeke bava-lontsongo. A ndzi nga etleli nivusiku ndzi ri eku va hloteni.

Loko ndzi byela Eric hi mhaka leyi, u ndzi hlamusele kahle leswaku a ndzi nge swi koti ku va ni vuxaka ni Xikwembu loko ndza ha tshama ni tlhari naswona ndzi lava ku rihisela. A ndzi fanele ndzi endla xiboho. Ndzi anakanye kahle hi xitsundzuxo xa muapostola Pawulo lexi kumekaka eka Varhoma 12:19: “Mi nga tirihiseli, varhandziwa, kambe kendlukelani vukarhi.” Xitsundzuxo lexi swin’we ni xikhongelo lexi humaka embilwini, swi ndzi pfunile leswaku ndzi lawula vukarhi bya mina. (Pisalema 55:22) Eku heteleleni, ndzi ma lahlile matlhari lawa a ndzi ri na wona. Hi December 26, 1986, endzhaku ko dyondza Bibele lembe rin’we, ndzi kombise ku tinyiketela ka mina eka Yehovha Xikwembu hi ku khuvuriwa ematini.

Ndyangu Wa Ka Hina Wu Angula Kahle

Ndlela leyi ndzi cinceke mahanyelo ya mina ha yona yi khutaze vatswari va mina ku dyondza Bibele. Va tlhele va tekana naswona manana u tinyiketerile hi July 1989. Hi ku famba ka nkarhi, swirho swo hlayanyana swa ndyangu wa ka hina swi amukele rungula ra Bibele kutani swi va Timbhoni ta Yehovha.

Hi August 1988, ndzi endle xiboho xa ku va mutirheli wa nkarhi hinkwawo. Kutani ndzi rhandzane ni makwerhu waxisati lontsongo evandlheni ra ka hina la vuriwaka Katia. Hi tekanile hi June 10, 1989. Lembe ra hina ro sungula hi tekanile a ri nga olovi hikuva a ndza ha fanele ndzi cincanyana langutelo ra mina hi vavasati. A swi tika ku tirhisa marito ya 1 Petro 3:7, leyi khutazaka vavanuna leswaku va xixima vasati va vona. Minkarhi yo tala a ndzi boheka ku khongela ndzi kombela matimba yo tshika ku tikukumuxa ni ku cinca ndlela leyi a ndzi ehleketa ha yona. Swilo swi sungule ku antswa hakatsongo-tsongo.

Ku fa ka bava-lontsongo ka ha ndzi vavisa swinene naswona minkarhi yin’wana ndza rila loko ndzi n’wi tsundzuka. Ndza ha lwa ni ku lawula vukarhi lebyi ndzi vaka na byona loko ndzi ehleketa hi ku fa kakwe. Ku hundze malembe yo tala hambiloko se ndzi khuvuriwile ndzi chava ku hlangana ni swirho swa ndyangu lowu hi tshameke hi lwa na wona. Xana a ndzi ta endla yini loko vo ndzi hlasela? Xana a ndzi ta angula njhani? Xana vumunhu bya mina bya khale a byi ta pfuka?

Siku rin’wana ndzi nyikele nkulumo ya rivala evandlheni leri nga ekusuhi ni ra ka hina. Kutani ndzi vona Pepa, loyi a nga xaka ra vavanuna lava dlayeke bava-lontsongo. Ku vula ntiyiso, ku n’wi vona swi ringe timfanelo ta mina hinkwato ta Vukreste. Kambe ndzi bakanye ndlela leyi a ndzi titwa ha yona. Hi ku famba ka nkarhi, siku leri Pepa a khuvuriweke ha rona, ndzi fike ndzi n’wi angarha kutani ndzi n’wi nkhensisa hi xiboho xakwe xa ku tirhela Yehovha. Ku nga khathariseki hinkwaswo leswi tshameke swi endleka, ndzi n’wi amukerile tanihi makwerhu waxisati wa moya.

Siku ni siku ndzi nkhensa Yehovha hi ku ndzi pfuna leswaku ndzi ntshunxeka evuhlongeni bya rivengo. Xana namuntlha a ndzi ta va ndzi ri kwihi loko a ku nga ri musa wa Yehovha? Hikwalaho ka yena ndzi tsakela vutomi bya ndyangu. Ndzi ni ntshembo hi vumundzuku—ntshembo wa leswaku ku ta va ni misava leyintshwa leyi nga riki na rivengo ni madzolonga. Ina, ndza tiyiseka hi ku helela leswaku xitshembiso xa Xikwembu xi ta hetiseka: “Entiyisweni va ta tshama, un’wana ni un’wana ehansi ka murhi wakwe wa vhinya ni le hansi ka nkuwa wakwe, a ku nge vi na munhu loyi a va chavisaka; hikuva nomu wa Yehovha wa mavuthu wu swi vurile.”—Mikiya 4:4.

[Nhlamuselo ya le hansi]

[Xifaniso lexi nga eka tluka 19]

Ndzi ri xirho xa mavuthu yo hlayisa ku rhula ya UN eLebanon, 1985

[Xifaniso lexi nga eka tluka 20]

Ndzi ri na Katia ni vana va mina, Timeo na Pierre