Ndzi Tiyimiserile Hambileswi Ndzi Lamaleke

Hi ku vula ka Kouamé NʹGuessan

Mina ni munghana wa mina a swi hi tikela ku chovha xikanyakanya xa hina hi gonya ntshava yin’wana. A ku ri hi November 2002, naswona nyimpi ya xin’wana-manana a yi lo bee, le Ivory Coast, laha Afrika. Xisweswo makhombo a ma lo vuya egondzweni rero tanihi leswi a ri nga ha tirhisiwi hi munhu. Lahaya mahlweninyana a ku ri ni masocha lawa a ma secha vanhu. Ha yini a ndzi ri eriendzweni leri nga ni khombo hi ndlela yoleyo hi nkarhi wa nyimpi?

NDZI velekiwe hi 1978 ndzi ri xihota. Ndzi sungule ku nga twi kahle naswona milenge ya mina yi nga pandzi ku ri tanani mi ta vona. Loko ndzi ri karhi ndzi kula, va le kaya a va tlanga hi mina, va vula leswaku ndzi ni ‘milenge leyi nga pfuniki nchumu naswona tindleve ta mina ti pfariwe hi thyaka.’ Vanhu lavakulu a va ndzi nyenyemuka, naswona vana a va huwelela va vula leswaku ndzi xigono.

Ndzi sungule xikolo ndzi ri ni malembe ya nhungu naswona hi ku hatlisa ndzi sungule ku xanisiwa hi vadyondzisi ni hi vana lava a ndzi dyondza na vona etlilasini. Ko tala a ndzi navela onge misava yi ngo pfuleka yi ndzi mita. Leswi vanhu a va swi vona leswaku ndzi chuhile, a vo titlangela hi mina. A ndzo huma endlwini ntsena loko ndzi ya exikolweni.

A ndzi tivutisa ndzi ku, ‘Ha yini ndzi hlaseriwe hi vuvabyi lebyi?’ Manana u vule leswaku va ndzi loyile. Minkarhi yin’wana, a ndzi vona van’wana lava fanaka na mina kutani ndzi tivutisa ndzi ku, ‘Xana leswi swi vula leswaku na vona va loyiwile?’

Hi 1992 ndzi sungule ku twa ku vava lokukulu eswikokolweni. Loko ku vava koloko ku hunguteka, a ndzi nga ha swi koti ku olola mavoko ya mina ma ku thwii! Endzhaku ka malembe mambirhi, ndzi fe tihlo ra ximatsi. Vatswari va mina va ndzi yise etin’angeni to hlayanyana, kambe ko fana ni kwala. Rihanyo ra mina ri tsane ngopfu lerova ndzi hetelele ndzi tshike xikolo.

Ndzi Lavisisa Tinhlamulo

Munghana wa mina loyi a ndzi nghena na yena etlilasini yin’we loyi a a rhandza vukhongeri u ndzi rhambe leswaku ndzi ya na yena ekerekeni. Ndzi kule ndzi kholelwa eka vukholwa-hava; kambe ndzi hete lembe rero hinkwaro ndzi ya ekerekeni.a A ndzi dyondzanga swo tala kwalaho hi Bibele, kutani ndzi sungule ku kanakana loko ku ri ni swo karhi leswinene eka mavandla ya vukhongeri.

Tidyondzo tin’wana ta kereke ti ndzi chavisile, ngopfu-ngopfu leya ndzilo wa tihele. A ndzi nga tivoni ndzi homboloke ngopfu lerova ndzi faneriwa hi ku xanisiwa hilaha ku nga heriki. Kambe, hi nkarhi lowu fanaka, a ndzi nga tivoni ndzi ri lonene ngopfu lerova ndzi nga faneriwa hi ku hanya hilaha ku nga heriki etilweni. Leswi ndzi nga tikumangiki tinhlamulo leti enerisaka ta swivutiso swa mina, ndzi sungule ku ka ndzi nga ha byi tsakeli vukhongeri.

Haxawa wa kona ndzi rhambiwe ku ya eAbidjan laha a ku ta va ku hanyisiwa vanhu kona, le ntsindza wa Ivory Coast, ku nga mpfhuka wa kwalomu ka 150 wa tikhilomitara ku suka eximutanini xa ka hina xa Vavoua. Loko hi nga si suka, ndzi byele lava nga ni vutihlamuleri ekerekeni leswaku a ndzi na mali leyi ringaneke ya ku nghena kumbe ya swakudya. Va endle ndzi vona onge ndzi ta khathaleriwa le Abidjan, kambe a swi vanga tano. Hambileswi a ku ri ni vanhu va kwalomu ka 40 000 na 50 000, ndzi titwe ndzi ri ni xivundza naswona ndzi hele matimba. Ku hava loyi a a ri na mhaka na mina.

Ndzi tlhelele eVavoua ku nga cincanga nchumu, kambe hi nkarhi wolowo se a ndzi heleriwe ni hi matimba. Varhangeri va kereke va ndzi byele leswaku Xikwembu a xi ndzi hanyisanga hikuva a ndzi nga ri na ripfumelo leri ringaneke. Endzhaku ka sweswo, ndzi chuveke rihlampfu ekerekeni.

Eku Heteleleni, Ndzi Kuma Nchavelelo Wa Moya

Hi 1996, un’wana wa Timbhoni ta Yehovha u endzele ndyangu wa ka hina. A ndzi nga si tshama ndzi vulavula ni Timbhoni, kambe ndzi yingisele bulo ro tsakisa exikarhi ka buti na muendzi loyi. Buti a a nga swi tsakeli leswi a swi vuriwa kambe mina a ndzi swi tsakela. Rito rin’wana ni rin’wana leri Mbhoni yi ri vuleke ri khumbe mbilu ya mina.

Mbhoni yi hlamusele leswaku xidyoho xi nghene evanhwini hikwalaho ka ku nga yingisi ka munhu wo sungula. Ku xandzuka koloko ku vange ku nga hetiseki ni ku fa ka vanhu hinkwavo. Kambe, Yesu u nyikele hi vutomi byakwe leswaku byi va nkutsulo leswaku swidyoho swa hina swi ta rivaleriwa nileswaku hi ta kuma vutomi lebyi nga heriki. (Varhoma 3:23; 5:12, 17-19) Tlhandlakambirhi, Mbhoni leyi yi kombise hi ku tirhisa Bibele leswaku ku nga ri khale, Yehovha Xikwembu, hi ku tirhisa Mfumo wakwe, u ta cinca misava yi va paradeyisi ni ku susa xidyoho ni mimbuyelo ya xona hinkwayo leyi vavaka.—Esaya 33:24; Daniyele 2:44; Nhlavutelo 21:3, 4.

Ndzi tsakisiwe hi tidyondzo ta Bibele tanihi leswi a ti twala kahle. Mbhoni leyi, leyi hi ku famba ka nkarhi ndzi yi tiveke hi vito ra Robert, yi endle malunghiselelo ya ku dyondza na mina Bibele kambirhi hi vhiki. Endzhaku ka tin’hweti ti nga ri tingani ndzi hlomile hi vutivi lebyintshwa bya Bibele, a ndzi faneleka ku famba ni Timbhoni entirhweni wa tona wo famba hi yindlu ni yindlu. Sweswo a swi ri ntlhontlho, tanihi leswi a ndzi fanele ndzi lwa ni ku chava ka mina ku tihlanganisa ni vanhu.

Ku Pfuka Swihinga

Ndyangu wa ka hina a wu nga swi tsakeli leswi a ndzi dyondza Bibele. Leswaku a ndzi siringa, buti a a dzaha fole ni vusiku ekamareni ra mina ro etlela eka rona. Nimpundzu a ndzi ta pandziwa hi nhloko ndzi tlhela ndzi vabya. Ntlhontlho wun’wana a ku ri swakudya leswi hi swi dyaka. Tatana a a ri muhloti lonkulu, naswona a hi hanya hi nyama leyi a a vuya na yona. Ndzi n’wi hlamuserile leswaku Bibele a yi pfumeli leswaku hi dya nyama yi ri ni ngati. (Mintirho 15:28, 29) Hambiswiritano, a a ala ku tlhava swiharhi leswi leswaku ku huma ngati. Manana a a tala ku ndzi vekela rhayisi leyi nga riki na xixevo, kambe ko tala a ndzi nga swi kumi swakudya leswi ringaneke.

Hambileswi Holo ya Mfumo ya Vavoua a yi ri etlhelo lerin’wana ra doroba, a ndzi swi pfumelelanga leswaku mpfhuka kumbe maxelo layo biha ma ndzi sivela ku ya eminhlanganweni. Ndzi khuvuriwe hi September 1997 eNtsombanweni wa Muganga wa “Ku Pfumela eRitweni ra Xikwembu” eIvory Coast. Eku heteleleni ndzi hlanganyele ngopfu evutirhelini bya Vukreste lerova ndzi hetelele ndzi ri phayona, hilaha Timbhoni ta Yehovha ti va vitanaka hakona vatirheli va tona va nkarhi hinkwawo.

Mintlhontlho Yin’wana

Mpfilumpfilu wa tipolitiki wu hetelele wu vange nyimpi ya xin’wana-manana hi September 2002. Endzhaku ka mavhiki ma nga ri mangani, vuthu ra tiko a ri tshinela eVavoua. Hikwalaho ko chava ku dlayiwa, vanhu van’wana va tseme va ri vona, ku katsa ni Timbhoni ta Yehovha to tala. Endzhaku ka masiku ya ntlhanu va balekile, masocha ma teke doroba kutani ma yirisa mintirho hinkwayo ya tiko hi nkarhi wolowo. Hikwalaho ka sweswo, vaaki vo tala va le Vavoua va balekile, ku katsa ni Timbhoni leti a ti sele.

Tanihi leswi a ku nga ri na swo famba swa mani na mani, vanhu a va boheka ku famba tikhilomitara to tala hi milenge va ya emadorobeni ya le kusuhi. A ndzi nga ta swi kota ku famba mpfhuka wo leha, kutani hi mina ntsena Mbhoni leyi a yi sele eVavoua. Ndzi ye mahlweni ndzi chumayela, naswona a ndzi fambisa minhlangano ya vandlha leyi vanhu van’wana va kwalaho va teke eka yona.

Matshalatshala Yo Ya eNhlengeletanweni

Hi November a ku ta va ni nhlengeletano yo hlawuleka ya siku rin’we ya Timbhoni ta Yehovha edorobeni ra Daloa. Ndzi khongele eka Yehovha, ndzi n’wi byela leswaku ndzi navela ku ya enhlengeletanweni leyi. Mbhoni yin’wana leyi a yi balekile yi vuyile ndzi nga swi rindzelanga. Ndzi yi komberile loko yi nga famba na mina hi xikanyakanya xa yona ku ya enhlengeletanweni leyi a yi ta khomeriwa endhawini leyi nga empfhukeni wa kwalomu ka 50 wa tikhilomitara. Yi pfumele xikan’we-kan’we, hambileswi na yona a yi lamarile swinene.

Timhaka ti sungule ku biha, xisweswo a swi ri ni khombo ku teka riendzo hi nkarhi wolowo. Mimovha a yi nga pfumeleriwi ku suka eVavoua yi ya eDaloa. Munhu la nga tiviwiki la fambaka a a nga ta tshembiwa leswi a swi ta endla leswaku masocha kumbe lava lwaka na wona va n’wi duvula. Nilokoswiritano, hi Mugqivela nimixo, hi November 9, 2002, hi suke eVavoua hi xikanyakanya hi kongoma eDaloa, hilaha ndzi hlamuseleke hakona eku sunguleni.

Ku nga ri kungani, hi fike endhawini yo sungula leyi masocha a ma secha eka yona. Hi sechiwe ngopfu, kutani hi pfumeleriwa ku hundza. Riendzo ra kona a ri lehe ngopfu naswona a ri karharisa. A hi gonya xintshabyana hi milenge, kutani loko hi fika le nhlohlorhini ya xona, hi gada xikanyakanya hi rhelela kunene.

Hi ku famba ka nkarhi, un’wana loyi a a famba hi xikanyakanya u kombele ku hi pfuna. A ndzi tshame hala ka kheriyana ya le ndzhaku ya xikanyakanya xakwe. Loko munhu loyi hi nga n’wi tiviki wa malwandla a ri karhi a gwedla xikanyakanya, ndzi tirhise nkarhi wolowo ku vulavula na yena hi Mfumo wa Xikwembu. Ndzi n’wi hlamusele leswaku hulumendhe ya Xikwembu i ya le tilweni nileswaku ku nga ri kungani yi ta tisa ku rhula loku nga heriki emisaveni. Swi n’wi hlamarisile leswi ndzi swi vuleke naswona u ndzi vutise swivutiso swo tala. Loko hi fika eDaloa, u hi xavele swakudya naswona u tshembise ku va kona eka nhlengeletano yo hlawuleka ya siku rin’we hi mixo lowu landzelaka.

Hi fike eDaloa se ri perile, hi karhele kambe hi tsakile leswaku hi fikile lomu a hi ya kona. Riendzo ra hina ra tiawara ta kaye a ri tika. Mbhoni ya kwalaho yi hi amukele hi mandla mambirhi naswona yi ringanyete leswaku hi tshama na yona kukondza mpfilumpfilu lowu wu hunguteka. Khombo ra kona, nhlengeletano a ya ha vanga kona hikwalaho ka mpfilumpfilu wa tipolitiki. Kambe, riendzo leri a ri vanga ra mahala. Ri ndzi nyike malunghelo lama engetelekeke yo pfuna vamakwerhu lava nga Vakreste eDaloa.

Ku Tiyimisela Ku Tise Mikateko

Sweswi ndza gingiriteka tanihi nandza wa vutirheli tlhelo phayona ra nkarhi hinkwawo eDaloa. Ndzi tlhela ndzi pfuna ku hlayisa Holo ya Nhlengeletano ya Timbhoni ta Yehovha ya le Daloa. Leswaku ndzi tihanyisa, ndzi endla ni ku xavisa swikhaviso swa maphaphatani swa mapulanga ni ku penda mimfungho.

Ku hundze malembe yo tala ndzi huma endlwini ntsena loko ndzi ya exikolweni, kambe sweswi se ndzi fambe mpfhuka wo leha ngopfu ndzi ri karhi ndzi lava lava omeleke ntiyiso malunghana nileswaku ha yini ku ri ni mavabyi ni ku xaniseka. Loko ndza ha rindzele Mfumo wa Xikwembu leswaku wu herisa vugono hinkwabyo, ndzi ya emahlweni ndzi byela vanhu va le Ivory Coast mahungu lama chavelelaka malunghana ni swikongomelo swa Xikwembu.

[Nhlamuselo ya le hansi]

[Xifaniso lexi nga eka tluka 13]

Ndzi ri endleleni yo ya enhlengeletanweni ya le Daloa

[Xifaniso lexi nga eka tluka 13]

Ndzi pfuna ku khathalela Holo ya hina ya Nhlengeletano eDaloa

[Xifaniso lexi nga eka tluka 13]

Ndzi tihanyisa hi ku endla ni ku xavisa swikhaviso swa maphaphatani swa mapulanga