Ha Yini Ndzi Titivala?
Dokodela a a lava ku kambela tihlo ra mina, xisweswo a a fanele a khumba ndzololo ya tihlo ra mina hi xitirho xa yena. Ndzi vhele ndzi swi vona leswaku a ku ta endleka yini. Minkarhi hinkwayo swa endleka. Swi va tano niloko muongori a koka ngati ya mina hi neleta. Minkarhi yin’wana hambiloko ndzi bula ntsena hi timhaka to chavisa swa endleka—ndza titivala.
Hi ku ya hi xiviko xa le Britain, kwalomu ka tiphesente tinharhu ta vanhu va titivala loko va langutane ni swiyimo leswi hlamuseriweke laha henhla. Loko u ri un’wana wa lava nga ni xiphiqo lexi, u nga ha va u ringetile ku xi hlula kambe swi tsandza. U nga ha va u ringete ku balekela exihambukelweni leswaku u nga wi exikarhi ka vanhu. Kambe sweswo a swi kahle. U nga ha titivala hi xitshuketa kutani u tivavisa. Ndzi titivale ko tala lerova ndzi anakanya ku ya kumisisa leswaku swi vangiwa hi yini.
Endzhaku ko bula ni dokodela ni ku hlaya tibuku to hlayanyana, ndzi kume leswaku vuvabyi lebyi byi vitaniwa vasovagal.a Ku ehleketiwa leswaku byi vangiwa hi ku nga tirhi kahle ka swirho swa miri leswi faneleke swi fambisa ngati hi mfanelo, ku fana niloko u suka u yima.
Eka swiyimo swin’wana leswi katsaka ku vona ngati ya wena kumbe ku kamberiwa matihlo, fambiselo ra wena ra misiha ya ngati a ri tirhi kahle, ri tirha onge u etlele ehansi kasi kahle-kahle u yimile. Eku sunguleni, mbilu ya wena yi bela ehenhla hikwalaho ko chuha. Kutani yi sungula ku bela ehansi kutani misiha ya le milengeni ya ngati yi tsanyuka. Hikwalaho ka sweswo, ngati yi tsutsumela emilengeni kutani yi kayivela enhlokweni. Byongo bya wena byi kayivela okisijini kutani u titivala. Xana u nga swi sivela njhani leswi?
U nga ha languta etlhelo loko u tekiwa ngati, kumbe u etlela ehansi. Hilaha swi kombisiweke hakona, loko u ri kusuhi ni ku titivala, hi xitalo u ta swi xiya swikombiso swa kona. Hi ntolovelo u nga va ni nkarhinyana wo endla swo karhi u nga si titivala. Madokodela yo tala ma ringanyeta leswaku u etlela ehansi kutani u tlhandleka milenge ya wena exitulwini kumbe ekhumbini. Leswi swi endla leswaku ngati ya wena yi nga tsutsumeli emilengeni, kutani swi nga ku pfuna leswaku u nga titivali. Endzhaku ka timinete ti nga ri tingani, u ta va se u antswa.
Loko rungula leri ri ku pfuna hilaha ri ndzi pfuneke hakona na mina, u ta hatla u swi vona leswaku u le kusuhi ni ku titivala. Kutani u endla swo karhi leswaku u swi sivela swi nga si endleka.—Xi lo nyikeriwa.
[Nhlamuselo ya le hansi]
a Rito leri nge “Vasovagal” ri vula ntshikilelo lowu nga kona eka nsiha wa ngati wo leha lowu vitaniwaka vagus. Vagus i rito ra Xilatini leri vulaka “ku tsendzeleka.”
[Marito lama tshahiweke exihlokweni lama nga eka tluka 28]
Ku etlela ehansi loko dokodela a ri karhi a ku kambela swi nga pfuna