Ndzima 17

Kuma Nsirhelelo Exikarhi Ka Vanhu Va Xikwembu

1, 2. Xana xiyimo xa vanhu xi fana njhani ni xa vanhu lava nga endhawini leyi hlaseriweke hi xidzedze?

ANAKANYA loko ndhawu leyi u tshamaka eka yona yi hlaseriwe hi xidzedze lexikulu. Kaya ra wena ri hahlukile, ni swilo swa wena hinkwaswo swi khukhuriwile. Swakudya swa kala. Xiyimo xi tikomba xi nga tshembisi. Kutani, ku fika mphakelo wo phalala u nga swi rindzelanga. Ku kumeka swakudya ni swiambalo hi xitalo. U akeriwa yindlu leyintshwa. Entiyisweni u ta nkhensa munhu loyi a endleke malunghiselelo lawa.

² Namuntlha ku endleka leswi fanaka ni sweswo. Ku fana ni xidzedze lexiya, ku xandzuka ka Adamu na Evha ku vange ku onhaka lokukulu erixakeni ra vanhu. Kaya ra vanhu ra Paradeyisi ri lahlekile. Ku sukela enkarhini wolowo, tihulumendhe ta vanhu ti tsandzekile ku sirhelela vanhu eka nyimpi, vugevenga ni vuhomboloki. Vukhongeri byi endle leswaku mintshungu yi khomiwa hi ndlala ya swakudya leswinene swa moya. Hambi swi ri tano, Yehovha Xikwembu sweswi u humesa swakudya, swiambalo ni vutumbelo hi tlhelo ra moya. Xana u swi endlisa ku yini sweswo?

“NANDZA LA TSHEMBEKAKA, WO TLHARIHA”

3. Xana Yehovha u ma endla njhani malunghiselelo yo pfuna vanhu, naswona swikombiso swa kona hi swihi?

³ Mphakelo wo phalala hi ntolovelo wu phakeriwa hi ku tirhisa endlelo leri hlelekeke, naswona Yehovha hi laha ku fanaka u endlele vanhu vakwe lunghiselelo ra moya. Hi xikombiso, Vaisrayele a va ri ‘vandlha ra Yehovha’ ku ringana malembe ya kwalomu ka 1 500. Van’wana va vona a va tirhisiwa hi Xikwembu leswaku va dyondzisa Nawu wa xona. (1 Tikronika 28:8; 2 Tikronika 17:7-9) Eka lembe-xidzana ro sungula C.E., Yehovha u vumbe nhlengeletano ya Vukreste. Ku vumbiwe mavandlha, naswona a ma tirha ehansi ka nkongomiso wa huvo leyi fumaka leyi a yi hlanganisa vaapostola ni vakulukumba. (Mintirho 15:22-31) Hi laha ku fanaka namuntlha, Yehovha u tirhisana ni vanhu vakwe hi huvo leyi hleriweke. Xana leswi hi swi tivisa ku yini?

4. Xana i mani loyi a veke “nandza la tshembekaka, wo tlhariha” eminkarhini ya manguva lawa, naswona malunghiselelo ya Xikwembu ya moya ma endliwa njhani?

⁴ Yesu u vule leswaku enkarhini wa vukona byakwe ematimbeni ya Mfumo, “nandza la tshembekaka, wo tlhariha” a ta kumiwa a ri karhi a phamela “swakudya hi nkarhi wa kona” eka valandzeri va Yena. (Matewu 24:45-47) Loko Yesu a vekiwa tanihi Hosi ya le tilweni hi 1914, xana “nandza” loyi a ri mani? Swi le rivaleni leswaku a hi vona vafundhisi va Vujagana. Hakanyingi, a va byeletela mintlhambi ya vona mavunwa lawa a ma seketela tihulumendhe ta vona ta tiko eNyimpini yo Sungula ya Misava. Kambe swakudya swa moya leswi faneleke ni leswi fikaka hi nkarhi a swi hangalasiwa hi ntlawa wa Vakreste va ntiyiso lava a va totiwe hi moya lowo kwetsima wa Xikwembu naswona a va ri xiphemu xa lava Yesu a va vitaneke “ntlhambinyana.” (Luka 12:32) Vakreste lava totiweke a va chumayela hi Mfumo wa Xikwembu ematshan’weni ya tihulumendhe ta vanhu. Hikwalaho, emalembeni lama hundzeke timiliyoni ta “tinyimpfu tin’wana” leti rhandzaka ku lulama ti hlanganyele ni “nandza” la totiweke evugandzerini bya ntiyiso. (Yohane 10:16) Hi ku tirhisa ‘nandza lowo tshembeka’ ni Huvo yakwe leyi Fumaka ya manguva lawa, Xikwembu xi kongomisa vanhu va xona lava hleriweke leswaku xi phakela swakudya, swiambalo ni vutumbelo bya moya xi nyika hinkwavo lava tsakelaka ku kuma malunghiselelo lawa.

“SWAKUDYA HI NKARHI WA KONA”

5. Hi xihi xiyimo xa moya lexi nga kona emisaveni namuntlha, kambe xana Yehovha u endla yini hi leswi?

⁵ Yesu u te: “Munhu a nga ka a nga hanyi hi vuswa ntsena, kambe u ta hanya hi marito hinkwawo lama humaka enon’weni wa Xikwembu.” (Matewu 4:4) Kambe, lexi khomisaka gome hi leswaku vanhu vo tala a va ma yingisi marito ya Xikwembu. Hi laha Amosi muprofeta wa Yehovha a vhumbheke ha kona, ku ni “[ndlala], yi nga ri ndlala ya v̌uŝa, ni loko ri ri tora ra mati, kambe yi nga ndlala ya marito ya Šikwembu.” (Amosi 8:11) Hambi ku ri vanhu lava tinyiketeleke evukhongerini va ni ndlala ya moya. Hambi swi ri tano, Yehovha u rhandza leswaku “vanhu hinkwavo va ponisiwa, va fika laha va kotaka ku tiva leswi swi nga ntiyiso.” (1 Timotiya 2:3, 4) Hi ku ya hi sweswo, u phamela swakudya swa moya hi xitalo. Kambe xana swi nga kumiwa kwihi?

6. Xana Yehovha u va phamele njhani vanhu vakwe hi tlhelo ra moya enkarhini lowu hundzeke?

⁶ Ematin’wini hinkwawo, Yehovha u phakele swakudya swa moya eka vanhu vakwe tanihi ntlawa. (Esaya 65:13) Hi xikombiso, vaprista va Vaisrayele va hlengelete vavanuna, vavasati ni vana leswaku va dyondzisiwa Nawu wa Xikwembu va ri ntlawa. (Deteronoma 31:9, 12) Ehansi ka nkongomiso wa huvo leyi fumaka, Vakreste va lembe-xidzana ro sungula va hlele mavandlha ni ku khoma minhlangano leswaku vanhu hinkwavo va leteriwa ni ku khutaziwa. (Varhoma 16:5; Filemoni 1, 2) Timbhoni ta Yehovha ti landzela ntila lowu. Wa rhambiwa hi malwandla leswaku u va kona eminhlanganweni ya tona hinkwayo.

7. Xana ku va kona nkarhi na nkarhi eminhlanganweni ya Vukreste swi fambelana njhani ni vutivi ni ripfumelo?

⁷ Ina, u nga ha va se u dyondze swo tala edyondzweni ya wena n’wini ya Bibele. Kumbexana u pfuniwe hi un’wana. (Mintirho 8:30-35) Kambe ripfumelo ra wena ri nga ha fanisiwa ni ximilana lexi xi nga ha vunaka ivi xi fa loko xi nga khathaleriwi kahle. Hikwalaho, u fanele u kuma swakudya leswi faneleke swa moya. (1 Timotiya 4:6) Minhlangano ya Vukreste yi ni nongonoko lowu yaka emahlweni wa vuleteri lebyi endleriweke ku ku wundla hi tlhelo ra moya ni ku ku pfuna leswaku u hambeta u kula eripfumelweni u ri karhi u kurisa vutivi bya Xikwembu.—Vakolosa 1:9, 10.

8. Ha yini hi khutaziwa leswaku hi ya eminhlanganweni ya Timbhoni ta Yehovha?

⁸ Minhlangano yi hetisisa xikongomelo xin’wana xa nkoka. Pawulo u tsarile: “A hi laveni tindlela to pfuxana, hi kombana rirhandzu ni mintirho leyinene. Hi nga tshiki ku hlengeletana.” (Vaheveru 10:24, 25) Rito ra Xigriki leri hundzuluxeriweke va ku ‘ku pfuxa’ ri nga ha vula ‘ku lota.’ Xivuriso xa Bibele xi ri: “Nsimbi yi lota nsimbi, hi ŝeŝo ka munhu, o hlohlotela v̌ukari bya munhu.” (Swivuriso 27:17) Hinkwerhu hi fanele ku tshama hi ri karhi hi ‘lotiwa.’ Mintshikilelo ya siku na siku ya misava yi nga bvinya ripfumelo ra hina. Loko hi ya eminhlanganweni ya Vukreste, ha khutazana. (Varhoma 1:11, 12) Swirho swa vandlha swi landzela xitsundzuxo xa muapostola Pawulo lexi nge “tiyisanani mi akisana,” naswona swilo swo tano swi lota ripfumelo ra hina. (1 Vatesalonika 5:11) Ku va kona nkarhi na nkarhi eminhlanganweni ya Vukreste na swona swi kombisa leswaku hi rhandza Xikwembu swi tlhela swi hi nyika nkarhi wo xi dzunisa.—Pisalema 35:18.

‘AMBALANI RIRHANDZU’

9. Xana Yehovha u xi vekise ku yini xikombiso eku kombiseni ka rirhandzu?

⁹ Pawulo nakambe u tsarile: “[Ambalani, NW] rirhandzu, ri nga rona leri ri bohaka swilo hinkwaswo swi twanana hi ku hetiseka.” (Vakolosa 3:14) Yehovha u hi lunghiselele xiambalo lexi hi tintswalo. Hi ndlela yihi? Vakreste va nga kombisa rirhandzu hikuva i wun’wana wa mihandzu ya moya lowo kwetsima wa Yehovha leyi humaka eka Xikwembu. (Vagalatiya 5:22, 23) Yehovha hi byakwe u kombise rirhandzu lerikulu swinene hi ku rhumela N’wana wakwe la velekiweke a ri swakwe leswaku hi kuma vutomi lebyi nga heriki. (Yohane 3:16) Ku kombisiwa loku lokukulu ka rirhandzu ku hi boxele ntila wo kombisa mfanelo leyi. Muapostola Yohane u tsarile: “Leswi Xikwembu xi hi rhandzeke hi mukhuva wolowo, na hina hi fanele ku rhandzana.”—1 Yohane 4:11.

10. Xana hi nga pfunekisa ku yini eka ‘nhlengeletano hinkwayo ya vamakwerhu’?

¹⁰ Ku va kona ka wena eminhlanganweni eHolweni ya Mfumo swi ta ku nyika nkarhi lowunene wo kombisa rirhandzu. U ta hlangana ni vanhu vo hambana-hambana. A swi kanakanisi leswaku u ta tsakela vo tala va vona hi nkarhi wolowo. Ina, ku ni vumunhu lebyi nga faniki hambi ku ri exikarhi ka lava tirhelaka Yehovha. Kumbexana enkarhini lowu hundzeke a wu papalata vanhu lava a va nga swi tsakeli leswi a wu swi tsakela kumbe va ri ni mikhuva leyi hambaneke ni ya wena. Kambe, Vakreste va fanele ku ‘va ni rirhandzu eka nhlengeletano hinkwayo ya vamakwerhu.’ (1 Petro 2:17, ringanisa NW.) Hikwalaho, tiendlele pakani ya ku tolovelana ni lava nga kona eHolweni ya Mfumo—hambi ku ri vanhu lava hambaneke na wena hi malembe, vumunhu, rixaka kumbe hi dyondzo. Swi nga ha endleka leswaku un’wana ni un’wana u ta va ni mfanelo leyi tsakisaka.

11. Ha yini u nga fanelanga u khunguvanyisiwa hi vumunhu lebyi nga faniki exikarhi ka vanhu va Yehovha?

¹¹ Vumunhu byo hambana-hambana lebyi nga kona evandlheni a byi fanelanga byi ku karhata. Hi xikombiso, anakanya ku ri ni timovha to tala leti fambaka ekusuhi na wena endleleni. Ti famba hi rivilo leri nga ringaniki, naswona xiyimo xa tona a xi fani. Tin’wana se ti fambe tikhilomitara to tala, kambe ku kotisa wena, tin’wana ta ha ku nghena endleleni. Hambi swi ri tano, ku nga khathariseki ku hambana loku, hinkwato ti famba hi ndlela ti ya emahlweni. Swa fana ni vanhu lava vumbaka vandlha. Timfanelo ta Vukreste ti hlakuleriwa hi mukhuva lowu nga faniki. Ku tlula kwalaho, lava nga kona a va fani hi xiyimo xa miri kumbe xa mintlhaveko. Van’wana va ni malembe yo tala va ri karhi va gandzela Yehovha; van’wana va ha ku sungula. Kambe, hinkwavo va famba endleleni leyi yisaka evuton’wini lebyi nga heriki, “[va] hlangana [va] va van’we eku anakanyeni ne makungwini.” (1 Vakorinto 1:10) Hikwalaho, xiyisisa timfanelo leti tiyeke ematshan’weni ya ku tsana ka lava nga evandlheni. Sweswo swi ta tiyisa mbilu ya wena, hikuva u ta xiya leswaku Xikwembu hakunene xi le xikarhi ka vanhu lava. Naswona hakunene hi kona laha u lavaka ku va kona.—1 Vakorinto 14:25.

12, 13. (a) Loko un’wana a ku dyohela evandlheni, xana u nga endla yini? (b) Ha yini swi ri swa nkoka leswaku u nga tshami u hlundzukile?

¹² Tanihi leswi vanhu hinkwavo va nga hetisekangiki, swi nga ha endleka un’wana evandlheni a vula kumbe a endla nchumu lowu wu ku hlundzukisaka. (Varhoma 3:23) Mudyondzisiwa Yakobo u tsale hi laha ku tiyeke a ku: “Hina hinkwerhu hi ni swihoxo leswo tala, kambe loko munhu a nga hoxi eku vulavuleni ka yena, munhu yoloye ú hetisekile.” (Yakobo 3:2) Xana u ta angurisa ku yini loko un’wana a ku hlundzukisa? Xivuriso xa Bibele xi ri: “Munhu wa v̌utlhari o hlwela ku kariha, ku twala ka yena i ku yingisela ku dyoheriwa.” (Swivuriso 19:11) Ku va ni vutlharhi swi vula ku kota ku langutisisa xiyimo hi vuenti, ku twisisa tinhla-nkulu leti vangelaka munhu leswaku a vulavula kumbe a endla swilo hi ndlela yo karhi. Vo tala va hina hi tirhisa vuxiyaxiya lebyikulu eku tsetseleleni ka swihoxo swa hina. Ha yini hi nga tlheli hi byi tirhisa leswaku hi twisisa ni ku rivala ku nga hetiseki ka van’wana?—Matewu 7:1-5; Vakolosa 3:13.

¹³ Hi nga tshuki hi rivala leswaku hi fanele ku rivalela van’wana leswaku na hina hi ta rivaleriwa hi Yehovha. (Matewu 6:9, 12, 14, 15) Loko hi hanya hi ntiyiso, hi ta khoma van’wana hi ndlela ya rirhandzu. (1 Yohane 1:6, 7; 3:14-16; 4:20, 21) Hikwalaho, loko u holove ni munhu wo karhi evandlheni, papalata ku tshama u n’wi hlundzukerile. Loko u ambale rirhandzu, u ta lwela ku tlhantlha xiphiqo, naswona a wu nge hlweli ku kombela ku khomeriwa loko u dyohele un’wana.—Matewu 5:23, 24; 18:15-17.

14. Xana hi fanele ku ambala timfanelo tihi?

¹⁴ Swiambalo swa hina swa moya swi fanele ku katsa timfanelo tin’wana leti fambisanaka swinene ni rirhandzu. Pawulo u tsarile: “Ambalani moya wa tintswalo, ni vunene, ni ku titsongahata, ni ku rhula, ni ku leha mbilu.” Timfanelo leti, loko ti funengetiwe hi rirhandzu, i xiphemu xa ‘vumunhu lebyintshwa’ lebyi humaka eka Xikwembu. (Vakolosa 3:10, 12) Xana u ta endla matshalatshala yo ambala hi ndlela leyi? Ngopfu-ngopfu loko u ambala rirhandzu ra vumakwerhu u ta va ni mfungho lowu funghaka vadyondzisiwa va Yesu, hikuva u te: “Hinkwavo va ta tiva leswaku mi vadyondzisiwa va mina, loko mi rhandzana.”—Yohane 13:35.

NDHAWU YA NSIRHELELO

15. Xana vandlha ri fana ni vutumbelo hi ndlela yihi?

¹⁵ Nakambe vandlha ri tirha tanihi vutumbelo, ku nga khokholo leri sirhelelaka, laha u nga titwaka u hlayisekile. Eka rona u nga kuma vanhu va timbilu to tshembeka lava lwelaka ku endla leswi lulameke emahlweni ka Xikwembu. Vo tala va vona va fularhele swiendlo ni mavonelo yo biha leswi kumbexana u lwelaka ku swi hlula. (Tito 3:3) Va nga ku pfuna, hikuva hi lerisiwa leswaku hi ‘rhwalelana mindzhwalo.’ (Vagalatiya 6:2) Ina, ku landzelela ndlela leyi yisaka evuton’wini lebyi nga heriki i vutihlamuleri bya wena hi ku helela. (Vagalatiya 6:5; Vafilipiya 2:12) Kambe, Yehovha u lunghiselele vandlha ra Vukreste tanihi ndlela leyinene yo kuma mpfuno ni nseketelo. Ku nga khathariseki leswaku swiphiqo swa wena swi ku tshikilela ku fikela kwihi, u ni xivandla xa nkoka xo kuma mpfuno—vandlha leri nga ni rirhandzu leri nga ta ku seketela eminkarhini ya nhlomulo ni ya ku pfumala.—Ringanisa Luka 10:29-37; Mintirho 20:35.

16. Xana hi wihi mpfuno lowu vakulu va vandlha va wu nyikelaka?

¹⁶ Van’wana lava nga ta tikarhatela ku ku seketela i ‘tinyiko leti nga vanhu’—vakulu, kumbe valanguteri va vandlha lava vekiweke, lava risaka ntlhambi hi ku swi rhandza ni hi ku hiseka. (Vaefesa 4:8, 11, 12; Mintirho 20:28; 1 Petro 5:2, 3) Malunghana na vona, Esaya u profete leswi: “Uṅwana ni uṅwana wa v̌ona o ta kotisa šisirelelo loko moya wu hunga, kukota šitšhav̌elo loko šidzedze ši fika, kukota šinambyana ša mati e tikweni ra dyanḍa, ni nḍuti wa ribye le’ri tlakukeke tikweni le’ri omeke.”—Esaya 32:2.

17. (a) Xana i mpfuno wa muxaka muni lowu ngopfu-ngopfu Yesu a lavaka ku wu nyikela? (b) Xana hi rihi lunghiselelo leri Xikwembu xi tshembiseke leswaku xi ta ri endlela vanhu va xona?

¹⁷ Loko Yesu a ri emisaveni, vulanguteri bya rirhandzu a byi pfumaleka ngopfu eka varhangeri va vukhongeri. Xiyimo xa vanhu xi n’wi khumbile swinene, naswona a lava ku va pfuna ngopfu hi tlhelo ra moya. Yesu u va twele vusiwana hikuva “a va karhele, va tshamile ehansi, va fana ni tinyimpfu leti nga riki na murisi.” (Matewu 9:36) Mawaku ndlela leyi leswi swi xi hlamuselaka kahle ha yona xiyimo xa manguva lawa xa vanhu vo tala lava langutanaka ni swiphiqo leswi hlomulaka mbilu, lava nga riki na munhu wo va pfuna ni ku va chavelela hi tlhelo ra moya! Kambe vanhu va Yehovha va na wona mpfuno wa moya, hikuva u tshembise a ku: “Nḍi ta v̌a nyika v̌arisi la’v̌a v̌a risaka; a v̌a nga ha tšhav̌i, a v̌a nga ha rurumeli, a ku nga ha pfumaleki na uṅwe wa v̌ona.”—Yeremiya 23:4.

18. Ha yini hi fanele ku ya eka nkulu loko hi lava mpfuno wa moya?

¹⁸ Tolovelana ni vakulu lava vekiweke evandlheni. Va ni ntokoto lowukulu eku tirhiseni ka vutivi bya Xikwembu, hikuva va fikelele timfanelo ta valanguteri leti andlariweke eBibeleni. (1 Timotiya 3:1-7; Tito 1:5-9) U nga kanakani ku ya eka un’wana wa vona loko u lava mpfuno wa moya leswaku u hlula mukhuva lowu nga fambisaniki ni swilaveko swa Xikwembu. U ta kuma leswaku vakulu va landzela xitsundzuxo xa Pawulo: “Mi tiyisa lava helaka ntamu; pfunani lava tsaneke, mi lehisela hinkwavo timbilu.”—1 Vatesalonika 2:7, 8; 5:14.

TSAKELA NSIRHELELO NI VANHU VA YEHOVHA

19. Hi yihi mikateko leyi Yehovha a yi nyikeke lava lavaka nsirhelelo endzeni ka nhlengeletano yakwe?

¹⁹ Hambi leswi sweswi hi hanyaka eka swiyimo leswi nga hetisekangiki, Yehovha u hi nyika swakudya, swiambalo ni vutumbelo bya moya. Ina, hi fanele hi rindzela misava leyintshwa leyi Xikwembu xi yi tshembiseke leswaku hi kuma vuyelo bya paradeyisi ya nyama. Kambe lava nga xiphemu xa nhlengeletano ya Yehovha sweswi va ni nsirhelelo wa paradeyisi ya moya. Malunghana na vona, Ezekiyele u profetile a ku: “V̌a ta aka hi ku tikhorisa; a ku nga ha v̌i na l’a v̌a tšhav̌isaka.”—Ezekiyele 34:28; Pisalema 4:8.

20. Xana Yehovha u ta hi vuyerisa njhani eka xin’wana ni xin’wana lexi hi nga ha titsonaka xona hikwalaho ko lava ku seketela vugandzeri bya yena?

²⁰ Mawaku ndlela leyi hi faneleke hi nkhensa ha yona leswi Yehovha a endlaka malunghiselelo ya rirhandzu ya moya hi Rito ni nhlengeletano yakwe! Tshinela eka vanhu va Xikwembu. U nga kokeli endzhaku hi ku chava leswi vanghana ni maxaka va nga swi ehleketaka ha wena loko u amukela vutivi bya Xikwembu. Van’wana va nga ha ku sola loko u hlanganyela ni Timbhoni ta Yehovha ni loko u ya eminhlanganweni eHolweni ya Mfumo. Kambe Xikwembu xi ta ku vuyerisa hi laha u tikarhataka ha kona evugandzerini bya xona. (Malakiya 3:10) Ku tlula kwalaho, Yesu u te: “Un’wana ni un’wana la tshikeke muti wa yena, kumbe makwavo wa xinuna kumbe wa xisati, kumbe mana wa yena, kumbe tata wa yena, kumbe vana, kumbe masimu, hikwalaho ka mina ni hikwalaho ka Evhangeli, ú ta nyikiwa swilo leswi ka dzana eminkarhini ya sweswi: hi leswaku tindlu, ni vamakwavo, ni vamanana, ni vana, ni masimu, swin’we ni ku xaniseka kutani eminkarhini leyi taka, ú ta nyikiwa vutomi lebyi nga heriki.” (Marka 10:29, 30) Ina, ku nga khathariseki leswaku i yini leswi u swi fularheleke kumbe leswi u faneleke u langutana na swona, u nga kuma vunghana lebyi tsakisaka ni nsirhelelo wa moya exikarhi ka vanhu va Xikwembu.

KAMBELA VUTIVI BYA WENA

“Nandza la tshembekaka, wo tlhariha” i mani?

Yehovha u endle lunghiselelo rihi leswaku a hi wundla emoyeni?

Xana lava nga evandlheni ra Vukreste va nga hi pfuna njhani?

[Xifaniso lexi tataka tluka hinkwaro lexi nga eka tluka 165]