January

Anakanya muntshwa a ri karhi a tsutsumela ku ya hlanganisa tata wakwe. U tsakile swinene ku vona tata wakwe a vuya a hlayisekile enyimpini. Ku hlula kakwe ku endle leswaku a yimbelela ni ku cina hi ntsako. Kambe leswi tata wakwe a swi endleke ni ku swi vula endzhaku ka sweswo swi nga ha va swi n’wi hlamarisile. U handzule tinguvu takwe hi le xikarhi kutani a rila a ku: “Yo! N’wananga, u ndzi vavisile.” Kutani u n’wi byele leswaku u endle xitshembiso eka Yehovha lexi a xi ta cinca vutomi byakwe. Xitshembiso xexo a xi vula leswaku a nge tekiwi kumbe ku va ni vana. Kambe u khutaze tata wakwe ku hetisisa xitshembiso lexi a xi endleke eka Yehovha. Nhlamulo yakwe yi kombise leswaku u tshemba leswaku xin’wana ni xin’wana lexi Yehovha a n’wi kombelaka ku xi endla i xinene. (Vaav. 11:34-37, Bibele ya Xitsonga.) Loko tata wakwe a vona ripfumelo rakwe, u tinyungubyisile hi yena hi leswi a swi tiva leswaku ku tiyimisela kakwe a ku ta tsakisa Yehovha. Yefta ni n’wana wakwe a va tshemba Yehovha hi ku helela ni ndlela leyi a endlaka swilo ha yona. Va tshembekile hambileswi a swi nga olovi. A va tiyimisele ku titsona swilo hinkwaswo leswaku va amukeleka eka Yehovha. w16.04 1:1, 2

Mikarhi yin’wana u nga ha twa ku vava hileswi munghana kumbe xirho xa ndyangu xi ku tlhaveke hi marito. Kumbexana u le ku vabyeni swinene kumbe u twa ku vava hileswi munhu loyi u n’wi rhandzaka a feke. Kambe ku nga khathariseki leswi ku humelelaka, xikombiso xa Yobo xi nga ku chavelela. (Yobo 1:18, 19; 2:7, 9; 19:1-3) Yobo a nga swi tivi leswaku ha yini a xaniseka swinene, kambe a nga helanga matimba. I yini lexi n’wi pfuneke ku tiyisela? A a rhandza Yehovha naswona a chava ku n’wi hlundzukisa. (Yobo 1:1) Yobo a a lava ku tsakisa Xikwembu minkarhi hinkwayo loko swi famba kahle ni loko swi tika. Ku engetela kwalaho, Yehovha u pfune Yobo ku vona matimba Yakwe hi ku n’wi byela hi swin’wana swa swilo leswi hlamarisaka leswi A swi tumbuluxeke. Leswi swi ye swi tiyisekisa Yobo leswaku Yehovha a ta herisa maxangu yakwe hi nkarhi lowu faneleke. (Yobo 42:1, 2) Naswona Yehovha u endle tano. “Yehovha a nyika Yobo hinkwaswo leswi a swi ri swa yena hilaha ku engetelekeke, swi andzisiwe kambirhi.” Yobo u hanye nkarhi wo leha naswona a “enerisekile hi masiku.”—Yobo 42:10, 17. w16.04 2:11, 13

Hi ni “vuxiyaxiya” loko hi ehleketisisa hi swiyimo swo tika ka ha ri emahlweni. Naswona hi “kala nandzu” loko hi nga katseki eka tipolitiki hambiloko swiyimo swi tika. Hi fanele hi va ni vuxiyaxiya swinene loko vanhu va sungula ku vulavula hi swa tipolitiki. Hi xikombiso, loko hi vulavula ni munhu wo karhi hi Mfumo wa Xikwembu, a hi nge vuli leswaku hi pfumelelana kumbe a hi pfumelelani ni ntlawa wo karhi wa politiki kumbe murhangeri wo karhi. Ematshan’weni yo vulavula hi leswi vanhu va lavaka ku swi endla leswaku va tlhantlha swiphiqo swa vanhu, n’wi hlayele ku suka eBibeleni ndlela leyi Mfumo wa Xikwembu wu nga ta swi herisa ha yona swiphiqo hilaha ku heleleke. Loko va lava ku phikizana na wena hi mhaka yo karhi, ku nga ha va ku tekana ka vanhu va rimbewu leri fanaka kumbe ku susa khwiri, va byele leswi Rito ra Xikwembu ri swi vulaka ni ndlela leyi u ringetaka ku ri landzela ha yona evuton’wini bya wena. Loko munhu wo karhi a vula leswaku milawu yo karhi yi fanele yi herisiwa kumbe ku cinciwa, a hi yimi ni ntlawa wo karhi naswona a hi n’wi sindzisi leswaku a cinca vonelo rakwe. w16.04 4:8, 9

Hi fanele hi endla vadyondzisiwa, hi va khuvula ni ku va dyondzisa. Kambe, hi fanele hi sungula hi ya eka vanhu. Yesu u te: “Fambani”! Xidyondzi xin’wana xa Bibele xi ri: “Ku ‘famba’ i ntirho wa mupfumeri un’wana ni un’wana, ku nga khathariseki laha a tshamaka kona.” (Mat. 10:7; Luka 10:3) Xana Yesu a a langutele yini eka vadyondzisiwa vakwe? Xana a a lava leswaku va chumayela va ri voxe kumbe a lava leswaku va hleleka tanihi ntlawa? Leswi swi nga kotekiki leswaku munhu un’we a chumayela “matiko hinkwawo,” vadyondzisiwa vakwe a va fanele va hleleka tanihi ntlawa. Sweswo hi leswi Yesu a a vula swona loko a rhamba vadyondzisiwa vakwe leswaku va va “vaphasi va vanhu.” (Mat. 4:18-22) Yesu a nga kombeteli eka muphasi un’we wa tinhlampfi loyi a tirhisaka xinjovo kutani a rindzela tinhlampfi leswaku ti dyela. Ku ri na sweswo, Yesu a kombetela eka ku phasa ka vanhu hi ku tirhisa tinkoka. Muxaka wo tano wa ku phasa wu lava leswaku vanhu va tirha hi matimba, tanihi nhlengeletano naswona ku va ni vanhu vo tala lava tirhisanaka.—Luka 5:1-11. w16.05 2:3, 4

Hi nga swi tiva njhani leswi Yehovha a swi anakanyaka? Nchumu wa nkoka swinene lowu hi nga wu endlaka i ku hlaya Bibele nkarhi ni nkarhi. Loko hi ri karhi hi hlaya, hi nga ha tivutisa leswi: ‘Xana rungula leri ri ndzi dyondzisa yini hi Yehovha? Ha yini a endle swilo hi ndlela leyi?’ Ku fana na Davhida, hi fanele hi kombela Yehovha leswaku a hi pfuna hi n’wi tiva ku antswa. Davhida u tsale a ku: “Oho Yehovha, ndzi tivise tindlela ta wena; ndzi dyondzise mintila ya wena. Ndzi fambise entiyisweni wa wena, u ndzi dyondzisa, hikuva u Xikwembu xanga xa ku ponisa. Ndzi tshembe wena siku hinkwaro.” (Ps. 25:4, 5) Loko hi dyondza swo karhi hi Yehovha, hi nga ha anakanya hi swiyimo leswi hi nga tirhisaka rungula rero eka swona. Xana hi nga swi tirhisa endyangwini, entirhweni, exikolweni kumbe ensin’wini? Loko se hi twisise leswaku rungula leri, ri nga tirha eka xiyimo xihi, swi ta hi olovela ku tiva ndlela leyi Yehovha a lavaka hi ri tirhisa ha yona. w16.05 3:9, 11

Yehovha u hi nyike nxaxamelo wa timfanelo leti vakulu va faneleke va va na tona. U vekele vavanuna lava khathalelaka vandlha milawu leyi tlakukeke. (1 Tim. 3:2-7) Leswi swi kombisa leswaku vandlha i ra risima eka Yehovha. Bibele yi vula leswaku u ri xave hi “ngati ya N’wana [wakwe.]” (Mint. 20:28) Yehovha u lava leswaku vakulu va va swikombiso leswinene naswona va ta tihlamulela eka yena hikwalaho ka ndlela leyi va swi khomaka ha yona swirho swa vandlha. U lava leswaku hi titwa hi sirhelelekile hikwalaho ka nkhathalelo wa vona. (Esa. 32:1, 2) Loko hi hlaya hi timfanelo leti, hi vona ndlela leyi Yehovha a hi khathalelaka ha yona hakunene. Kambe Vakreste hinkwavo va nga dyondza eka timfanelo leti. Hi xikombiso, Yehovha u lava leswaku un’wana ni un’wana wa hina a anakanyela ni ku va ni langutelo lerinene. (Filp. 4:5; 1 Pet. 4:7) Loko vakulu va ri “swikombiso entlhambini,” hi nga dyondza ni ku “tekelela ripfumelo ra vona.”—1 Pet. 5:3; Hev. 13:7. w16.05 5:8-10

Leswaku hi sirhelela timbilu ta hina ti nga nonon’hwi, hi fanele hi papalata mikhuva yo biha yo tanihi ku tikukumuxa, ku hanya hi xidyoho ni ku pfumala ripfumelo. Loko hi nga ri na vuxiyaxiya, leswi swi nga sungula ku hi endla hi nga yingisi ni ku va hi xandzuka. (Dan. 5:1, 20; Hev. 3:13, 18, 19) Sweswo swi endlekile eka Hosi Uzhiya wa le Yuda. (2 Tikr. 26:3-5, 16-21) Eku sunguleni, Uzhiya “a endla leswi lulameke ematihlweni ya Yehovha” naswona u ye “emahlweni a susumeteleka ku lava Xikwembu.” Kambe “hi ku hatlisa loko a va ni matimba, mbilu yakwe yi [titlakusile].” U sungule ku tikukumuxa swinene lerova u ringete ni ku hisa murhi wa risuna etempeleni hambileswi ntirho wolowo a wu fanele wu endliwa hi vaprista ntsena. Loko vaprista va n’wi byela leswaku u endle xihoxo, Uzhiya u hlundzuke ngopfu! Yehovha u tsongahate hosi leyi, leyi tikukumuxaka naswona yi ve ni nhlokonho vutomi bya yona hinkwabyo. (Swiv. 16:18) Loko hi tikukumuxa hi nga sungula ku tivona onge ha antswa ku tlula van’wana naswona sweswo swi nga ha endla leswaku hi sungula ku ala ndzayo leyi hi nyikiwaka yona leyi humaka eBibeleni.—Rhom. 12:3; Swiv. 29:1. w16.06 2:3, 4

U titwa njhani hi vamakwerhu va mindhavuko yin’wana? Ririmi ra vona, ndlela leyi va ambalaka ha yona, ndlela leyi va endlaka swilo ha yona ni swakudya swa vona swi nga ha hambana swinene ni swa wena. Xana wa va papalata kutani u heta nkarhi wo tala ni lava va fanaka na wena? Xana u titwa njhani hi vakulu va le vandlheni ra wena lava nga vatsongo eka wena kumbe va rixaka ni ndhavuko lowu hambaneke ni wa wena? Loko hi nga tivoneli, hi nga ha pfumelela ku hambana loku leswaku ku onha vun’we bya hina. Hi nga swi papalata njhani swiphiqo sweswo? Pawulo u tsundzuxe Vakreste lava a va tshama aEfesa, ku nga muti lowu a wu fuwile ni lowu a wu ri ni vanhu va mindhavuko yo hambanahambana. (Efe. 4:1-3) Pawulo u vulavule hi timfanelo to tanihi ku titsongahata, vunene, ku lehisa mbilu ni rirhandzu. Timfanelo leti ti tiye ku fana ni timhandzi leti tiyisaka yindlu. w16.06 3:17, 18

Sathana u lava leswaku hi tirhisa matimba ya hina leswaku hi kuma Mali yo tala ni swilo swo tala ku ri ni ku ma tirhisela ku tirhela Yehovha. (Mat. 6:24) Lava va heteka nkarhi wa vona wo tala va ri karhi va hlongorisa rifuwo va hetelela va hanya vutomi lebyi nga riki na xikongomelo naswona va nga ha wela hi nhloko eswikweletini. Kasi xo biha no tlurisa va nga hetelela va nga ha swi hisekeli ku tirhela Yehovha. (1 Tim. 6:9, 10; Nhlav. 3:17) Yesu u hlamusele leswi eka xifaniso xa muhaxi. Loko rungula ra Mfumo ri haxiwe ‘exikarhi ka mitwa ku navela swilo leswin’wana hinkwaswo swa va phasaphasa, swi kamanyeta rito, kutani ri nga veki mihandzu.’ (Mar. 4:14, 18, 19) Namuntlha, hi hanya enkarhini lowu misava ya Sathana yi nga le kusuhi swinene ni ku herisiwa. Kutani lowu a hi wona nkarhi wo va hi tihlengeletela swilo swo tala. Naswona a hi fanelanga hi langutela leswaku endzhaku ka nhlomulo lowukulu, ha ha ta va ni swilo leswi hi nga na swona sweswi, hambiloko hi swi rhandza ngopfu.—Swiv. 11:4; Mat. 24:21, 22. w16.07 1:5, 6

Siku rin’wana nimixo, n’wini wa nsimu ya vhinyo u ye endhawini ya vuxaviselo leswaku a ya kuma vanhu lava a nga ta va thola leswaku va n’wi tirhela. U va tshembise leswaku u ta va holela mali yo karhi, kutani vavanuna volavo va pfumerile. Kambe hikwalaho ka leswi n’wini wa nsimu a lava vatirhi vo tala, u tlhelele endhawini ya vuxaviselo ko tala leswaku a ya lava vavanuna lava engetelekeke. U tshembise vatirhi vakwe hinkwavo ku va holela mali leyi ringanaka. Loko va chayisile, n’wini wa nsimu u hlengelete vatirhi leswaku a va holela. Ku nga khathariseki leswaku van’wana va tirhe siku hinkwaro kumbe awara ntsena, u va holele mali leyi ringanaka. Hambiswiritano, loko vavanuna lava tirheke siku hinkwaro va sungule ku gungula, n’wini wa nsimu u te: ‘Xana a mi pfumelanga loko ndzi mi tshembisa leswaku ndzi ta mi holela mali leyi? Xana a ndzi na mfanelo yo holela vatirhi va mina mali leyi ndzi lavaka ku va holela yona? Xana mi ni mavondzo hikwalaho ka leswi ndzi nga ni malwandla?’ (Mat. 20:1-15) Xikombiso xa Yesu xi hi dyondzisa dyondzo ya nkoka hi “musa lowu nga faneriwiki” wa Yehovha.—2 Kor. 6:1. w16.07 3:1, 2

Ku chumayela mahungu lamanene ya Mfumo i swa nkoka swinene ku tlula rini na rini hikuva makumu ma tshinele! (Marka 13:10) Handle ko kanakana ku chumayela mahungu lamanene ya Mfumo swi kombisa musa lowu nga faneriwiki wa Yehovha. Hi fanele hi tsundzuka leswaku xikongomelo xa hina loko hi chumayela i ku dzunisa Yehovha. Hi nga swi endlisa ku yini sweswo? Hi fanele hi byela vanhu leswaku mikateko hinkwayo leyi hi nga ta yi kuma emisaveni leyintshwa hi ta yi kuma ntsena hikwalaho ka musa lowukulu wa Yehovha. Loko hi chumayela vanhu, hi nga va hlamusela leswaku loko Mfumo wa Kreste wu fuma, vanhu va ta vuyeriwa hikwalaho ka nkutsulo naswona va ta ya va hetiseka hakatsongotsongo. Bibele yi ri: “Ntumbuluko hi woxe na wona wu ta ntshunxiwa evuhlongeni bya ku onhaka kutani wu va ni ntshunxeko lowu vangamaka wa vana va Xikwembu.” (Rhom. 8:21) Sweswo swi ta koteka ntsena hikwalaho ka musa lowu nga faneriwiki wa Yehovha. w16.07 4:17-19

Hambileswi Bibele yi nga vuliki leswaku vatekani va fanele va kombisana njhani rirhandzu loko va lava ku hlanganyela timhaka ta masangu, kambe yi ri va fanele va endla tano. (Risim. 1:2; 2:6) Vatekani lava nga Vakreste va fanele va khomana kahle. Loko hi rhandza Xikwembu hi mbilu hinkwayo ni ku rhandza warikwerhu, a hi nge pfumeleli munhu kumbe nchumu wo karhi leswaku wu onha vukati bya hina. Van’wana va onhe vukati bya vona hileswi va godzomberiweke hi ku hlalela swifaniso swo navetisa timhaka ta masangu. Hi fanele hi papalata swilo swo tano kumbe ku nga tshembeki eka lava hi tekaneke na vona. Hi tlhela hi papalata ku endla leswaku munhu loyi hi nga tekanangiki na yena a ehleketa leswaku ha n’wi rhandza, ku endla tano a swi nge kombisi rirhandzu. Ku tsundzuka leswaku Xikwembu xi tiva miehleketo ya hina naswona xa swi vona swiendlo swa hina swi ta ya swi hi endla hi lava ku xi tsakisa ni ku tshama hi tengile.—Mat. 5:27, 28; Hev. 4:13. w16.08 2:7-9

Hi vutivi byebyo lebyi kongomeke, Vakreste va le Kolosa a va ta kota ku “famba hi mukhuva lowu fanelaka eka Yehovha leswaku va n’wi tsakisa hi ku helela.” Leswi a swi ta va pfuna leswaku va ya emahlweni va endla ‘ntirho wun’wana ni wun’wana lowunene,’ ngopfungopfu entirhweni wo chumayela mahungu lamanene. (Kol. 1:10) Leswaku hi tirhela Yehovha hi ndlela leyinene, hi fanele hi dyondza Bibele nkarhi ni nkarhi. Hi ta va hi endla kahle loko hi pfuna swichudeni swa Bibele ku twisisa mhaka leyi. Nakambe hi fanele hi rhanga hi va ni dyondzo ya munhu hi yexe. Entiyisweni, hina vini hi fanele hi va ni xiyimiso lexinene xa dyondzo ya munhu hi yexe ya Bibele. Kutani u nga ha tivutisa leswi: ‘Loko vini va miti va vula leswi nga fambisaniki ni Matsalwa kumbe va vutisa swivutiso swo tika, xana ndza swi kota ku hlamula hi ku tirhisa Bibele? Nakambe loko hi byela van’wana ndlela leyi hi vuyeriweke ha yona eka dyondzo ya munhu hi yexe ya Bibele, hi ta va khutaza leswaku na vona va tikarhatela ku dyondza Bibele leswaku na vona va ta vuyeriwa. w16.08 4:3, 4

I swa nkoka leswaku hi lwisana ni swilo swa misava leyi “leswi simekiweke swi tiya.” Leswi swi katsa ni tidyondzo ta yona leti hambukisaka ni mikhuva yo biha yo tanihi ni ku tikhoma ku biha, ku dzaha fole, ku dakwa ni ku tirhisa swidzidziharisi. Hi fanele hi ya emahlweni hi lwisana ni ku tsana ka hina ku katsa ni ku hela matimba. (2 Kor. 10:3-6; Kol. 3:5-9) Xana swa koteka hakunene ku hlula valala lava, lava nga ni matimba swinene? Ina, kambe u fanele u tikarhata. Pawulo u tifanise ni vatlangi va xibakele va le nkarhini wa khale, loko a ku: “Swibakela swa mina ndzi swi kongomisa hi ndlela leyi nga ta endla leswaku ndzi nga bi moya.” (1 Kor. 9:26) Ku fana ni mutlangi wa xibakele loyi a lwaka ni nala wa yena na hina hi fanele hi lwa ni valala va hina. Yehovha wa hi letela ni ku hi pfuna enyimpini leyi. U hi nyika swiletelo leswi ponisaka vutomi leswi nga eRitweni rakwe. U tlhela a hi pfuna hi ku tirhisa minkandziyiso ya hina, minhlangano ya Vukreste ni tinhlengeletano. Xana wa swi tirhisa leswi u swi dyondzaka? w16.09 2:2, 3

Yesu a a rhangisa swilaveko swa van’wana eka swa yena naswona a a endla ku rhandza ka Xikwembu hi ku va pfuna. Kutani hi ta papalata hambi ku ri swiambalo leswi hi swi tsakelaka kambe swi ri leswi nga ta endla leswaku vanhu va nga yingisi loko hi va chumayela. (Rhom. 15:2) Vatswari lava nga Timbhoni va fanele va dyondzisa vana va vona ku tirhisa milawu ya Bibele. Leswi swi vula leswaku vona ni vana va vona va fanele va tikarhatela ku tsakisa mbilu ya Xikwembu hi ndlela leyi va ambalaka ni ku tisasekisa ha yona. (Swiv. 22:6; 27:11) Vatswari va nga dyondzisa vana va vona ku xixima Xikwembu lexi kwetsimaka lexi va xi gandzelaka hi ku va vekela xikombiso lexinene ni ku va nyika ndzayo ya rirhandzu. Swa tsakisa ku vona vatswari va dyondzisa vana va vona ku xava swiambalo leswi xiximekaka! Leswi a swi vuli ku xava leswi va swi lavaka ntsena kambe swi vula ku hlawula swiambalo leswi nga ta endla leswaku va fanelekela kahle ku endla ntirho wo chumayela lowu yimelaka Yehovha Xikwembu. w16.09 3:13, 14

Tanihi mudyondzisi Yesu u fikelele timbilu ta vayingiseri vakwe hikuva a a rhandza Yehovha, Rito rakwe ni vanhu. (Luka 24:32; Yoh. 7:46) Loko vatswari va ri ni rirhandzu ro fana ni ra Yesu swi ta va pfuna leswaku va fikelela timbilu vana va vona. (Det. 6:5-8; Luka 6:45) Vatswari, mi fanele mi dyondza Bibele hi vukheta swin’we ni minkandziyiso ya hina nkarhi ni nkarhi. Mi fanele mi rhandza ntumbuluko ni ku dyondza swihloko leswi vulavulaka hi wona eka minkandziyiso ya hina. (Mat. 6:26, 28) Loko mi endla tano swi ta endla leswaku vutivi bya n’wina byi kula, swi tlhela swi endla leswaku mi tlangela Yehovha swinene ni ku mi hlomisa leswaku mi dyondzisa vana va n’wina. Loko u dyondza Bibele u ta lava ku bula ni vandyangu wa wena hi leswi u swi dyondzeke. U nga endli sweswo ntsena loko u lunghiselela minhlangano ya Vukreste kumbe eka dyondzo ya ndyangu kambe swi endle nkarhi wun’wana ni wun’wana. Ku tlula kwalaho, a wu fanelanga u sindzisa vana va wena leswaku mi bula hi leswi u swi dyondzeke kambe u fanele u rindzela nkarhi lowunene wo bula na vona. w16.09 5:6, 7

Loko munhu a nga swi koti ku twisisa Rito ra Xikwembu hi ririmi leri nga riki ra yena sweswo swi nga onha vuxaka bya yena ni Xikwembu. Loko Nehemiya a tlhelele eYerusalema u xiye leswaku vana van’wana a va nga xi koti Xiheveru. Ripfumelo ra vana lava ri tsanile hakatsongotsongo hikuva a va nga ri twisisi kahle Rito ra Xikwembu. (Neh. 8:2, 8) Vatswari van’wana lava nga ensin’wini ya ririmi rimbe va xiye leswaku vana va vona a va ha wu rhandzi swinene ntiyiso. Ha yini? Loko hi hlaya hi ririmi rimbe timbilu ta hina a ti khumbeki ku fana ni loko hi hlaya hi ririmi ra hina. Ku tlula kwalaho loko hi nga swi koti ku vulavula kahle hi ririmi rin’wana swi nga hi karharisa mianakanyo swi tlhela swi tsanisa ripfumelo ra hina. Kutani loko hi ri karhi hi tikarhatela ku ya emahlweni hi tirhela Yehovha ensin’wini ya ririmi rimbe hi ta va hi endla kahle loko hi tshama hi ri ni vuxaka lebyinene na yena.—Mat. 4:4. w16.10 2:4-6

Ripfumelo i mfanelo ya risima swinene kutani a va tati ni xandla lava nga na rona. (2 Tes. 3:2) Hambiswiritano, Yehovha u avela mugandzeri un’wana ni u’wana wakwe “ripfumelo.” (Rhom. 12:3; Gal. 5:22) Hikwalaho hinkwavo lava nga na rona va fanele va kombisa ku tlangela. Yesu Kreste u vule leswaku Tata wakwe wa le tilweni u tshineta vanhu eka yena hi ku tirhisa yena. (Yoh. 6:44, 65) Loko munhu a kombisa ripfumelo eka Yesu swi endla leswaku a kota ku rivaleriwa swidyoho. Kutani sweswo swi endla leswaku a kuma lunghelo ro tiphina hi ku va munghana wa Yehovha hilaha ku nga heriki. (Rhom. 6:23) I yini lexi hi xi endleke leswaku hi kuma mikateko leyi? Tanihi leswi hi nga vadyohi, hi faneriwa hi rifu. (Ps. 103:10) Kambe Yehovha u vone leswinene eka hina. Hikwalaho ka musa lowu nga faneriwiki u endle leswaku hi amukela mahungu lamanene. Kutani hi sungule ku kombisa ripfumelo eka Yesu ni ku tlhela hi va ni ntshembo wo kuma vutomi lebyi nga heriki.—1 Yoh. 4:9, 10. w16.10 4:1, 2

Eka mapapila yakwe, Pawulo u vulavule kahle swinene hi Vakrestekulobye. U fambe ni van’wana va vona malembe yo tala eka maendzo yakwe naswona a swi kanakanisi leswaku a swi tiva swihoxo swa vona kambe u vulavule kahle hi vona. Hi xikombiso, Pawulo u vule leswaku Timotiya i “n’wana [wakwe] loyi a rhandzekaka ni loyi a tshembekaka eHosini,” loyi a a khathala hi Vakreste van’wana. (1 Kor. 4:17; Filp. 2:19, 20) Pawulo u bumabumele Tito eka vamakwerhu va le vandlheni ra le Korinto tanihi ‘mutirhi-kulorhi wakwe leswaku va vuyeriwa.’ (2 Kor. 8:23) Timotiya na Tito va khutazekile loko va twa leswaku Pawulo wa va tsundzuka! Pawulo na Barnaba va veke vutomi bya vona ekhombyeni hi ku tlhelela etindhawini leti va hlaseriweke eka tona. Hi xikombiso, hambileswi va nga kanetiwa eListra, va tlhelerile leswaku va ya khutaza vadyondzisiwa lavantshwa leswaku va tiyisela. (Mint. 14:19-22) Loko Pawulo a ri e-Efesa u hlaseriwe hi ntshungu lowu hlundzukeke naswona u khutaze vadyondzisiwa loko a ri kwalaho.—Mint. 20:1. w16.11 1:10, 11

Yehovha u kongomisa ni ku phamela lava nga enhlengeletanweni yakwe ya laha misaveni hi ku tirhisa “hlonga ro tshembeka ni ro tlhariha” leri kongomisiwaka hi Kreste “nhloko ya vandlha.” (Mat. 24:45-47; Efe. 5:23) Ku fana ni huvo leyi fumaka ya le nkarhini wa vaapostola, hlonga leri ra swi xiya leswaku rungula leri nga eBibeleni i ra nkoka swinene. (1 Tes. 2:13) Bibele yi vula leswaku hi fanele hi va kona eminhlanganweni nkarhi ni nkarhi. (Hev. 10:24, 25) Nakambe yi vula leswaku hi fanele hi pfumela eka tidyondzo leti fanaka. Rito ra Xikwembu ri hi byela leswaku hi rhangisa Mfumo evuton’wini bya hina. (Mat. 6:33) Matsalwa ma tlhela ma kandziyisa leswaku i vutihlamuleri bya hina ku chumayela hi yindlu ni yindlu, etindhawini ta mani na mani ni hi xitshuketa. (Mat. 28:19, 20; Mint. 5:42; 17:17; 20:20) Bibele yi byela vakulu leswaku va fanele va endla leswaku nhlengeletano ya Yehovha yi tshama yi basile. (1 Kor. 5:1-5, 13; 1 Tim. 5:19-21) Yehovha u lava leswaku hinkwavo lava nga enhlengeletanweni yakwe va tshama va basile emirini naswona va gandzela yena ntsena.—2 Kor. 7:1. w16.11 3:7, 8

Loko ka ha sale malembe yo tala Nyimpi yo Sungula ya Misava yi nga si sungula, Charles Taze Russell ni vanghana vakwe va xiye leswaku vukhongeri a byi nga dyondzisi ntiyiso. Va endle xiboho xo ka va nga tihlanganisi ni vukhongeri bya mavunwa hi ku ya hi ndlela leyi a va ma twisisa ha yona Matsalwa. Hi November 1879, Zion’s Watch Tower yi swi veke erivaleni leswi Matsalwa ma swi vulaka loko yi ku: “Kereke yin’wana ni yin’wana leyi tivulaka mutekiwa wo tshembeka wa Kreste, kambe entiyisweni yi seketela mifumo ya misava (ku nga xivandzana) i nghwavava,” hilaha Bibele yi vitanaka Babilona Lonkulu hakona. (Nhlav. 17:1, 2) Vanhu va Xikwembu a va swi tiva leswi a va fanele va swi endla. A va nga ta langutela leswaku Xikwembu xi va katekisa loko va ya emahlweni va seketela vukhongeri bya mavunwa. Hikwalaho ka sweswo, Swichudeni swo tala swa Bibele swi tsale mapapila swi tshika tikereke ta swona. w16.11 5:2, 3

Xana u tshame u hlaya Varhoma 8:15-17 hi nkarhi wa ku tsundzuka rifu ra Yesu? Kumbexana u tshame u yi hlaya. Rungula ra kona ri vulavula hi ndlela leyi Vakreste va swi tivaka ha yona loko va totiwile, ri tlhela ri vula leswaku moya lowo kwetsima wu nyikela vumbhoni. Ndzima leyi yi kombetela ngopfu eka Vakreste lava totiweke. Va amukela “moya” naswona va swi “rindzela hi mbilu hinkwayo ku vekiwa tanihi vana, ku ntshunxiwa emimirini ya [vona ya nyama] hi nkutsulo.” (Rhom. 8:23) Ntshembo wa vona i ku va vana va Xikwembu etilweni. Sweswo swa koteka hikuva va khuvuriwile naswona Xikwembu xi tirhise nkutsulo leswaku xi va rivalela swidyoho swa vona ni ku va vula lava lulameke tanihi vana va moya. (Rhom. 3:23-26; 4:25; 8:30) Hambiswiritano, Varhoma ndzima 8 yi tlhela yi kombetela eka Vakreste lava nga ni ntshembo wo hanya laha misaveni hikuva Xikwembu xi va vitana lava lulameke. Na vona va ta vuyeriwa eka ndzayo leyi nga eka Varhoma ndzima 8 leyi nyikiwaka vanhu vo lulama. w16.12 2:1-3

Yesu a a vula yini loko a ku: “Mi nga tshuki mi vilela”? Swi le rivaleni leswaku a nga vuli swona leswaku malandza ya Xikwembu a ma fanelanga ma vilela loko ma langutana ni swiyimo swo tika; ku ri na sweswo, Yesu a pfuna vadyondzisiwa vakwe ku xiya leswaku ku vilela ngopfu a swi nge lulamisi swiphiqo swa vona. Siku rin’wana ni rin’wana ri ni swiphiqo swa rona, kutani Vakreste a va fanelanga va vilela hi swilo swa nkarhi lowu hundzeke kumbe swa le nkarhini lowu taka. Hakanyingi Mukreste a nga ha vilela hi leswi nga ta endleka enkarhini lowu taka. Hambiswiritano, a wu fanelanga u tshamela ku vilela hi swilo leswi nga si endlekaka. Ha yini? Hikuva hakanyingi swilo swi tala ku nga chavisi hilaha a hi anakanya hakona. Nakambe, a xi kona xiyimo lexi nga tsandzaka Xikwembu lexi u nga lahlelaka ku vilela ka wena eka xona. U nga tiyiseka leswaku Xikwembu xi ta hakela malandza ya xona yo tshembeka ni ku ma pfuna leswaku ma nga ha vileli hi swilo swa khale, swa sweswi ni swa le nkarhini lowu taka. w16.12 3:13, 16

Hosi Sawulo wa le Israyele wa khale loko a sungula ku fuma a a titsongahata naswona a xiximiwa swinene. (1 Sam. 9:1, 2, 21; 10:20-24) Kambe endzhaku ka loko a ve hosi, hi ku hatlisa u sungule ku tikukumuxa. Loko muprofeta wa Xikwembu Samuwele a hlwele ku fika eGiligala, Sawulo u hele mbilu. Vaisrayele va baleke va siya Sawulo loko Vafilista va ri karhi va lunghiselela ku va hlasela. Swi nga ha endleka Sawulo a te, ‘ndzi fanele ndzi endla swo karhi hi xihatla.’ Kutani u endlele Xikwembu xitlhavelo ku nga nchumu lowu a nga fanelanga a wu endla. Yehovha a swi n’wi tsakisanga sweswo. (1 Sam. 13:5-9) Loko Samuwele a fika eGiligala, u tshinye Sawulo. Ematshan’weni yo amukela ndzayo, Sawulo u ringete ku tiyimelela ni ku vona van’wana nandzu hikwalaho ka xihoxo xakwe. (1 Sam. 13:10-14) Ku sukela kwalaho, Sawulo u sungule ku tikukumuxa leswi endleke leswaku a lahlekeriwa hi vuhosi byakwe kambe xa nkoka ngopfu u lahlekeriwe hi vuxaka byakwe na Yehovha. (1 Sam. 15:22, 23) Hambileswi Sawulo eku sunguleni a a ri hosi leyi titsongahataka, makumu ya vutomi byakwe a ma bihe ngopfu.—1 Sam. 31:1-6. w17.01 3:1, 2

Davhida u tshame a tshembekile. Hambiswiritano, u endle xidyoho lexikulu. U endle vuoswi na Bati-xeba. (2 Sam. 11:1-21) Davhida a a nga ta swi kota ku herisa xidyoho xakwe. Nakambe a a nga ta swi kota ku balekela vuyelo bya xidyoho xakwe. Kahlekahle Davhida a ta boheka ku tshovela leswi a swi byaleke vutomi byakwe hinkwabyo. (2 Sam. 12:10-12, 14) Kutani a swi lava leswaku a va ni ripfumelo. A a fanele a tiyiseka leswaku loko a hundzuka, Yehovha a ta n’wi rivalela ni ku n’wi pfuna leswaku a kota ku langutana ni vuyelo bya xidyoho xakwe. Leswi hi nga hetisekangiki hinkwerhu ha dyoha. Swidyoho swin’wana i swikulu ku tlula swin’wana. Minkarhi yin’wana a hi nge swi koti ku herisa swidyoho leswi hi swi endleke. Hi nga ha boheka ku tshovela leswi hi swi byaleke. (Gal. 6:7) Kambe hi titshega hi Xikwembu hi ku tirhisa Rito ra xona, hi ku tshemba leswaku loko hi hundzuka xi ta hi seketela eswiyin’weni swo tika hambiloko hi lo tivangela swona.—Esa. 1:18, 19; Mint. 3:19. w17.01 1:10-12

Ku titsongahata ku nga hi pfuna leswaku hi endla swiboho leswinene hambiloko hi nga swi tivi leswi nga ta endleka enkarhini lowu taka. Hi xikombiso, loko u lava ku nghenela ntirho wa nkarhi hinkwawo, u nga ha tivutisa leswi: Xana ku ta endleka yini loko ndzo vabya? Ku ta endleka yini loko vatswari va mina lava dyuhaleke va lava mpfuno? Xana ndzi ta swi kota ku tikhathalela loko se ndzi dyuharile? Hambiloko ho khongela kumbe hi endla ndzavisiso a hi nge ti kumi tinhlamulo ta swivutiso leswi hi ku kongoma. Ku titshega hi Yehovha a swi nge hi pfuni ntsena ku tiva leswi hi kotaka ku swi endla kambe swi ta tlhela swi hi pfuna ku tiva leswi hi tsandzekaka ku swi endla. Endzhaku ka loko hi endle ndzavisiso, hi vutise van’wana ni ku khongelela nkongomiso wa Yehovha, hi fanele hi endla leswi moya lowo kwetsima wu hi kongomisaka ku swi endla. (Ekl. 11:4-6) Sweswo swi ta endla leswaku Yehovha a hi katekisa ni ku hi kongomisa eka tipakani ta hina.—Swiv. 16:3, 9. w17.01 4:14

Adamu na Evha a va fanele va endla xiboho xa leswi a va ta swi endla. Xana a va ta yingisa Yehovha kumbe Sathana? Va hlawule ku yingisa Sathana. (Gen. 3:6-13) Hikwalaho ka leswi Adamu na Evha va xandzukeleke Yehovha, va sungule ku ka va nga ha hetiseki. Ku tlula kwalaho, leswi va nga yingisangiki va ve ekule na Yehovha hikuva “mahlo [yakwe ma] tengile swinene, ku va ma vona leswo biha.” Kutani, a nga “languti leswo biha, [a] nga endli nchumu.” (Hab. 1:13 Bibele Ya Mahungu Lamanene.) Loko a a endla tano, swivumbiwa hinkwaswo leswi hanyaka etilweni ni le misaveni a swi ta va ekhombyeni. Kutani loko Xikwembu a xi nga endlanga nchumu hi xidyoho lexi endlekeke e-Edeni, sweswo a swi ta endla leswaku tintsumi ni vanhu va tivutisa loko Yehovha a tshembeka. Kambe Yehovha wa tshembeka eka milawu leyi a yi vekeke naswona u endla hilaha a vuleke hakona. (Ps. 119:142) Kutani ku va ni ntshunxeko wo tihlawulela a swi nga vuli swona leswaku Adamu na Evha a va fanele va tlula nawu wa Yehovha. Ha yini Yehovha a nga ta xi ba hi makatla xidyoho lexi endliweke hi Adamu na Evha? Hikwalaho ka leswi va xandzukeleke Yehovha, va file kutani va tlhelela entshurini lowu va humesiweke eka wona.—Gen. 3:19. w17.02 1:8, 10, 11

Loko Yesu a sungula ntirho wakwe wo chumayela, u pfumelele Matsalwa leswaku ma n’wi kongomisa. (Mat. 4:4) U kale a fa emhandzini ya nxaniso hikwalaho ka leswi a yingisa Rito ra Xikwembu. Loko a ri ekusuhi ni ku fa u tshahe vuprofeta lebyi vulavulaka hi Mesiya. (Mat. 27:46; Luka 23:46) Ku hambana na Yesu, vafarisi a va nga ri xiximi Rito ra Xikwembu loko ri nga fambisani ni tidyondzo ta vona. Yesu u tshahe vuprofeta bya Esaya lebyi vulavulaka ha vona loko a ku: “Vanhu lava va ndzi xixima hi milomu ya vona, kambe timbilu ta vona ti le kule swinene na mina. Va tama va ndzi gandzela swa hava, hikuva va dyondzisa swileriso swa vanhu va swi endla tidyondzo leti nga enawini.” (Mat. 15:7-9) Swi le rivaleni leswaku Yehovha a nga ta hlawula ni un’we wa vona leswaku a rhangela vanhu vakwe. Yesu a nga lo pfumelela Rito ra Xikwembu ntsena leswaku ri kongomisa swiendlo swakwe kambe u ri pfumelele leswaku ri kongomisa ni tidyondzo takwe.—Mat. 22:33-40. w17.02 3:18, 19

Tanihi Timbhoni ta Yehovha hi endla leswi hi nga swi kotaka leswaku hi kombisa valawuri xichavo hilaha swi languteriweke hakona endhawini leyi hi tshamaka eka yona. Hi tirhisana na vona loko va endla mitirho ya vona. I ntiyiso leswaku hambiloko hi va komba xichavo ni ku va seketela hi endla sweswo handle ko tlula milawu ya le Bibeleni. A hi nge va kombisi xichavo lerova hi tlula milawu ya Xikwembu. (1 Pet. 2:13) Malandza ya Yehovha ya le nkarhini wa khale ma hi vekele xikombiso lexinene eka ndlela leyi a ma tirhisana ni valawuri ha yona. Loko Mfumo wa Rhoma wu lava leswaku vaakatiko va wona va ya tsarisiwa, Yosefa na Mariya va endle tano. Va fambe mpfhuka wo leha va ya eBetlehema hambileswi Mariya a ri ekusuhi ni ku veleka n’wana wakwe wa mativula. (Luka 2:1-5) Nakambe loko Pawulo a hehliwe hi ku endla nchumu wo karhi lowu nga lulamangiki, u ti vulavulele hi ndlela ya xichavo ni ku xixima Hosi Heroda Agripa na Festo ndhunankulu ya Murhoma wa le xifundzheni xa Yudiya.—Mint. 25:1-12; 26:1-3. w17.03 1:9, 10

Loko Vaisrayele va sungula ku hanya ku fana ni Vakanana, Yehovha a nga va sirhelelanga eka valala va vona. (Vaav. 2:1-3, 11-15; Ps. 106:40-43) A swi yi tikela swinene mindyangu leyi a yi rhandza Yehovha ni leyi a yi lava ku tshama yi tshembekile eka yena hi malembe wolawo yo tika. Hambiswiritano, Bibele yi vula leswaku a ku ri ni vanhu vo tshembeka vo fana na Yefta, Elkana, Hana na Samuwele. A va tiyimisele ku tsakisa Yehovha. (1 Sam. 1:20-28; 2:26) Namuntlha vanhu va endla swilo ni ku ehleketa ku fana ni Vakanana. Va tinyiketele eka timhaka ta masangu, madzolonga ni mali. Kambe Yehovha u hi nyika swileriso leswi nga erivaleni. U lava ku hi sirhelela ku fana ni ndlela leyi a sirheleleke Vaisrayele ha yona eka minkucetelo yo tano yo biha. Xana hi ta dyondza eka swihoxo swa vona? (1 Kor. 10:6-10) Hi fanele hi endla hinkwaswo leswi hi nga swi kotaka leswaku hi papalata ku ehleketa ku fana ni vanhu va misava. (Rhom. 12:2) Xana hi ta endla leswi hi nga swi kotaka leswaku hi nga ehleketi ku fana na vona? w16.04 1:4-6

Loko hi fanele hi endla swiboho swa nkoka swinene evuton’wini i swa nkoka leswaku hi teka Bibele tanihi xihlovo xa xitsundzuxo ni ku lava nkongomiso wa Yehovha hi xikhongelo. Yehovha u ta hi nyika timfanelo leti hi ti lavaka leswaku hi kota ku endla swiboho leswi fambisanaka ni ku rhandza kakwe. Loko u fanele u endla xiboho xa nkoka, swi endli mukhuva wa wena ku tivutisa leswi: ‘Xana xiboho lexi xi kombisa leswaku ndzi n’wi rhandza swinene Yehovha? Xana xi ta endla leswaku ndzi tsaka ni ku endla leswaku ndyangu wa mina wu va ni ku rhula? Xana xi ta kombisa leswaku ndzi lehisa mbilu ni musa?’ Yehovha a nga hi sindzisi leswaku hi n’wi rhandza ni ku n’wi gandzela. Leswi a hi nyikeke ntshunxeko wo tihlawulela u xixima vutihlamuleri ni mfanelo ya hina yo ‘tihlawulela’ loko hi lava ku n’wi tirhela. (Yox. 24:15; Ekl. 5:4) Kambe u lava leswaku hi endla hilaha hi boheke hakona loko hi endla swiboho leswi fambisanaka ni ku rhandza kakwe. Loko hi tshemba ndlela leyi Yehovha a endlaka swilo ha yona swin’we ni misinya ya milawu yakwe, hi ta endla swiboho leswinene naswona hi ta endla hilaha hi boheke hakona.—Yak. 1:5-8; 4:8. w17.03 2:17, 18