February

Mudyondzisiwa Yakobo u huhuteriwe ku tsala a ku: “Ku tiyisela a ku endle ntirho wa kona wu helela, leswaku mi ta helela ni ku va lava hanyeke etimhakeni hinkwato, mi nga kayiveli nchumu.” (Yak. 1:4) Ku tiyisela ku nga wu hetisisa njhani “ntirho” wa kona wu helela eka hina? Loko hi langutana ni ndzingo, hi nga swi xiya leswaku hi fanele hi ya hi lehisa mbilu, hi kombisa ku tlangela kumbe rirhandzu. Loko hi ri karhi hi tiyisela ndzingo, hi ta dyondza ku ya hi kombisa timfanelo leti naswona hi ndlela yoleyo hi ta antswisa vumunhu bya hina bya Vukreste. Hikwalaho ka leswi ku tiyisela ku nga hi endlaka hi va Vakreste vo antswa, a hi lavi ku tlula nawu wa Yehovha leswaku ndzingo wu hundza. Hi xikombiso, loko u karhatiwa hi ku tshamela ku ehleketa hi swilo leswi thyakeke, u nga pfumeli ku hluriwa hi ndzingo wolowo! Kombela Yehovha leswaku a ku pfuna u papalata ku ehleketa hi swilo leswi thyakeke. Xana ku ni xirho xa ndyangu lexi ku kanetaka? U nga heli matimba! Tiyimisele ku hambeta u tirhela Yehovha. Tsundzuka: Leswaku hi tsakeriwa hi Xikwembu, hi fanele hi tiyisela.—Rhom. 5:3-5; Yak. 1:12. w16.04 2:15, 16

Yehovha a nga teki munhu kumbe ntlawa wa vanhu vo karhi wu ri lowu antswaka ku tlula wun’wana. Eka yena hinkwerhu ha ringana. I ntiyiso leswaku Yehovha u hi endle hi hambanile naswona ha ku tsakela ku hambana loku. A nga lavi leswaku hi lahla ndhavuko wa hina. Nakambe a nga lavi hi anakanya leswaku ha antswa ku tlula van’wana. (Rhom. 10:12) A hi fanelanga hi ti ba xifuva hi tiko ra hina lerova hi kala hi anakanya leswaku ri antswa ku tlula rin’wana. Loko hi titwa tano swi nga hi tikela swinene ku tshama hi nga ri xiphemu xa misava. Leswi swi endlekile enkarhini wa vaapostola. Vamakwerhu van’wana va Vaheveru a va nga ti khomi kahle tinoni ta Magriki. (Mint. 6:1) Hi nga swi vona njhani loko hi sungula ku tinyungubyisa? Loko makwerhu wa le ndhawini yin’wana a ku nyika xiringanyeto, xana u hatla u tibyela leswi, ‘A hi swi endlisi xiswona laha,’ kutani u xi ba hi makatla? Loko swi ri tano, tsundzuka ndzayo leyi ya nkoka ya ndzimana ya nkoka ya namuntlha. w16.04 4:12, 13

Yesu u chumayele “mahungu lamanene ya Mfumo,” naswona u lava leswaku vadyondzisiwa vakwe va endla hilaha ku fanaka. I ntlawa wihi lowu chumayelaka vanhu hinkwavo rungula rero? (Mat. 28:19) I Timbhoni ta Yehovha ntsena! Hi xikombiso, xiya leswi mufundhisi un’wana wa murhumiwa loyi a tshameke ematikweni yo hambanahambana a swi byeleke Mbhoni yin’wana. Etikweni rin’wana ni rin’wana, mufundhisi loyi u vutise Timbhoni ta Yehovha leswaku ti chumayela rungula rihi. Mufundhisi u te, “Hinkwato ka tona i swiphukuphuku lerova ti ndzi hlamule ti ku: ‘Mahungu lamanene ya Mfumo.’” Leswi mufundhisi loyi a swi vuleke swi kombisa leswaku a hi swiphukuphuku kambe hi Vakreste va ntiyiso lava nga ni vun’we. (1 Kor. 1:10) Magazini lowu nge Xihondzo xo Rindza Xi Huwelela Mfumo Wa Yehovha wu vulavula hi Mfumo wa Xikwembu. Magazini lowu wu kumeka hi tindzimi ta 254 naswona n’hweti ni n’hweti ku kandziyisiwa tikopi ta kwalomu ka 59 000 000 leswi endlaka leswaku ku va wona lowu hangalasiwaka ngopfu emisaveni hinkwayo! w16.05 2:6

Tanihi muhuweleri wa Mfumo u nga ha navela ku teka vuphayona bya nkarhi hinkwawo. Naswona u olovise vutomi bya wena leswaku u ta kota ku heta nkarhi lowu engetelekeke ensin’wini. Kambe a wu tiyiseki loko u ta tshama u tsakile hambiloko u nga ri na mali yo tala kumbe swilo swo tala. Entiyisweni, Bibele a yi vuli leswaku loko hi lava ku tirhela Yehovha hi fanele hi phayona. Hi nga swi kota ku ya emahlweni hi n’wi tirhela hi ku tshembeka tanihi vahuweleri. Kambe hi hala tlhelo, Yesu u vule leswaku Yehovha u katekisa lava titsonaka swo karhi hikwalaho ka Mfumo. (Luka 18:29, 30) Nakambe Bibele yi vula leswaku Yehovha wa tsaka loko hi endla hinkwaswo leswi hi nga swi kotaka leswaku hi n’wi dzunisa naswona u lava leswaku hi n’wi tirhela hi tsakile. (Ps. 119:108) Loko hi khongelela swilo leswi hinkwaswo ni ku tlhela hi anakanyisisa hi swona, hi ta endla xiboho lexinene naswona Yehovha u ta xi katekisa. w16.05 3:13

Swiphiqo swo tala leswi ku vulavuriwaka ha swona eka minkandziyiso ya hina swi khumba Vakreste hinkwavo. Hi xikombiso, hinkwerhu ka hina hi fanele hi lwela ripfumelo ra hina, hi lawula ndlela leyi hi titwaka ha yona, hi lwisana ni ntshikilelo wa tintangha ni ku papalata vanghana ni vuhungasi byo biha. Hambileswi minkandziyiso leyi yi tsaleriweke vantshwa, rungula ra yona ri huma eBibeleni naswona Vakreste hinkwavo va nga vuyeriwa. Yi nga tlhela yi va pfuna leswaku va tiyisa vuxaka bya vona na Yehovha. Kambe xana leswi swi vula leswaku vamakwerhu lava kuleke va fanele va vona onge swa va tsongahata ku hlaya minkandziyiso leyi tsaleriweke vantshwa? Nikatsongo! Hambileswi minkandziyiso leyi yi endleriweke vantshwa, rungula ra yona a ri hundzeriwi hi nkarhi naswona ri nga hi pfuna hinkwerhu ka hina. Handle ko va ri pfuna vantshwa ku langutana ni swiphiqo, mikandziyiso ya hina yi va pfuna leswaku va va ni vuxaka lebyinene na Yehovha. Nakambe ni vamakwerhu lava kuleke va nga vuyeriwa swinene eka yona.—Ekl. 12:13. w16.05 5:15, 16

“Yehovha Xikwembu xa hina i Yehovha un’we.” Marito lawa i ya nkoka swinene! Ma tiyise Vaisrayele leswaku va tiyisela swiphiqo loko va nghena ni ku teka Tiko leri Tshembisiweke. Marito wolawo ma nga hi tiyisa na hina leswaku hi pona hi nkarhi wa nhlomulo lowukulu ni ku tiyisela ku ya fika eParadeyisini leyi nga ekusuhi. A hi hambeteni hi gandzela Yehovha ntsena. Hi fanele hi n’wi rhandza ni ku n’wi tirhela hi mbilu hinkwayo, mianakanyo ya hina hinkwayo ni matimba ya hina hinkwawo naswona hi fanele hi tikarhatela ku endla leswaku hi va ni ku rhula ni vun’we ni vamakwerhu. Loko hi hambeta hi endla leswi, Yesu u ta hi avanyisa tanihi tinyimpfu naswona hi ta vona ku hetiseka ka marito yakwe lama nge: “Tanani, n’wina lava katekisiweke hi Tatana, dyanani ndzhaka ya Mfumo lowu mi lunghiseriweke wona hi mpfhuka misava yi va kona.”—Mat. 25:34. w16.06 3:2, 20

Ku tikukumuxa ku nga endla leswaku hi tiyimelela loko hi tikhoma hi ndlela yo biha. Loko sweswo swi endleka, a ha ha ri vumba byo olova. Xana u tshame u khunguvanyisiwa hi makwerhu wo karhi? Xana u tshame u khunguvanyeka hileswi u lahlekeriweke hi lunghelo ro karhi? U endle yini? Xana u tikukumuxile, kumbe u swi xiyile leswaku ku endla ku rhula ni vamakwerhu ni ku tshama u tshembekile eka Yehovha hi swona swa nkoka swinene? (Ps. 119:165; Kol. 3:13) Loko munhu a hanya hi xidyoho ni ku xi tumbeta, swi ta n’wi tikela ku amukela ndzayo leyi humaka eka Xikwembu. Swi ta ya swi n’wi olovela ku dyoha. (Ekl. 8:11) Makwerhu loyi a ri ni mukhuva wo hlalela swifaniso swa timhaka ta masangu, hi ku famba ka nkarhi u te, “Ndzi sungule ku va ni moya wo xopaxopa vakulu.” Mukhuva wakwe wu onhe vuxaka bya yena na Yehovha. Loko van’wana va kuma leswi a ri eku swi endleni, u kume mpfuno wa vakulu. I ntiyiso leswaku hinkwerhu ka hina a hi hetisekangi. Kambe loko hi sungula ku xopaxopa lava hi nyikaka ndzayo kumbe loko hi tiyimelela loko hi endla swilo swo biha ku ri ni ku kombela Xikwembu leswaku xi hi rivalela ni ku hi pfuna, timbilu ta hina ti ta nonon’hwa. w16.06 2:5, 6

Vayingiseri va Yesu a va vilela hi swilo leswi a va nga fanelanga va vilela ha swona. Yesu a a swi tiva leswaku loko va vilela ngopfu hambi ku ri hi swilo leswi bohaka, a va ta rivala swilo swa nkoka swinene evuton’wini bya vona. Yesu a a khathala swinene hi vadyondzisiwa vakwe kutani u va tsundzuxe ku ringana minkarhi ya mune hi khombo leri eka Dyondzo yakwe ya le Ntshaveni. (Mat. 6:27, 28, 31, 34) Yesu a a swi tiva leswi vanhu va swi lavaka. Naswona a a swi tiva leswaku “emasikwini yo hetelela,” vadyondzisiwa vakwe a va ta hanya enkarhini wo tika swinene. (2 Tim. 3:1) Entiyisweni, namuntlha vanhu vo tala a va yi kumi mintirho naswona swilo swi ya swi nyanya ku durha. Etindhawini to tala, vanhu va swerile swinene naswona va ni swakudya switsongo kumbe a va na swona hi ku helela. Nakambe Yesu a a swi tiva leswaku vutomi bya munhu i bya nkoka ngopfu ku tlula swakudya ni leswaku miri wu tlula swiambalo. w16.07 1:8, 9

Hikwalaho ka leswi hi nga kotiki ku yingisa Yehovha hilaha ku heleleke, a swi hi faneli ku va a hi komba musa. Kahlekahle, hi faneriwa hi rifu. Hosi Solomoni u te: “A nga kona munhu la lulameke emisaveni la hambetaka a endla leswinene naswona a nga dyohiki.” (Ekl. 7:20) Endzhakunyana, muapostola Pawulo u te: “Hinkwavo va dyohile, naswona va kayivela ku vangama ka Xikwembu” naswona “hakelo leyi tisiwaka hi xidyoho i rifu.” (Rhom. 3:23; 6:23a) Leswi Yehovha a rhandzaka vanhu swinene, u rhumele ‘N’wana wakwe la tswariweke a ri swakwe’ leswaku a ta hi fela. Xexo i xikombiso lexikulu xa leswaku u ni musa lowu nga faneriwiki. (Yoh. 3:16) Pawulo u vule leswaku Yesu u “tlhandlekiwe harhi ya ku vangama ni ku xiximiwa hikwalaho ka leswi a a file, leswaku hi musa lowu nga faneriwiki wa Xikwembu a ta nantswa rifu hikwalaho ka vanhu hinkwavo.” (Hev. 2:9) Entiyisweni “nyiko leyi nyikiwaka hi Xikwembu i vutomi lebyi nga heriki ha Kreste Yesu Hosi ya hina.”—Rhom. 6:23b. w16.07 3:3, 4

I swa ntumbuluko leswaku vanhu va tekana. Ku kambisisa masungulo ni xikongomelo xa vukati swi nga hi pfuna leswaku hi va ni langutelo lerinene hi byona ni ku tiphina hi mikateko leyi vaka kona hikwalaho ka byona. Endzhaku ka loko Xikwembu xi vumbe wanuna wo sungula Adamu, xi n’wi nyike vutihlamuleri byo thya swiharhi mavito. Kambe “munhu a a ri hava mupfuni la nga muhetisisi wakwe.” Kutani Xikwembu xi etlerise Adamu vurhongo lebyikulu, ivi xi teka rimbambu rakwe xi vumba wansati ni ku tlhela xi n’wi nyika yena. (Gen. 2:20-24) Xisweswo, vukati i nyiko leyi humaka eka Xikwembu. Yesu u vule leswaku i Yehovha a vuleke marito lama nge: “Wanuna u ta siya tata wakwe ni mana wakwe naswona u ta namarhela nsati wakwe, kutani lavambirhi va ta va nyama yin’we.” (Mat. 19:4, 5) Leswi Xikwembu xi tekeke rimbambu ra Adamu ku vumba wansati wo sungula, mpatswa lowu wu fanele wu swi xiyile leswaku i nyama yin’we. Yehovha a nga swi lavi leswaku vatekani va dlaya vukati kumbe va rhandzana ni vanhu van’wana. w16.08 1:1, 2

Minkarhi yo tala Yesu a a vulavula ni vanhu hi Mfumo. Hi xikombiso, u ve ni bulo ro tsakisa ni wansati loyi a te ku keni ka mati exihlobyeni xa Yakobe ekusuhi ni muti wa Sikari. (Yoh. 4:5-30) U tlhele a vulavula na Matewu loyi a vuriwaka Levhi loyi a a ri muluvisi. Matewu u amukele xirhambo xa Yesu xo va mulandzeri wakwe. Matewu ni van’wana va twe Yesu a vulavula nkarhi wo leha hi nkarhi lowu a ku ri ni nkhuvo ekaya ka Matewu. (Mat. 9:9; Luka 5:27-39) Siku rin’wana, Yesu u vulavule hi ndlela leyinene na Nataniyele, loyi a a nga ri na langutelo lerinene hi vanhu va le Nazareta. Hikwalaho ka ndlela leyi Yesu a burisaneke kahle na yena ha yona, Nataniyele u cince langutelo rakwe. U susumeteleke ku lava ku tiva swo tala hi leswi Yesu loyi a ri Munazareta a ri eku swi dyondziseni. (Yoh. 1:46-51) Kutani hi ni xivangelo lexinene xo letela vahuweleri lavantshwa leswaku va vulavula ni vanhu hi ndlela leyinene naswona va ntshunxekile. Hi ndlela leyi, lava hi va pfunaka va ta tsaka ku vona vanhu lava nga ni timbilu letinene va hlamula hi ndlela leyinene loko va va chumayela. w16.08 4:7-9

Loko swiphiqo swi phikelela swi nga ha endla leswaku vatekani va hambana kumbe va dlaya vukati. Ku hambana a swi fanelanga swi tekiwa swi nga ri nchumu. Hambileswi minkarhi yin’wana ku hambana swi nga ha vaka ntlhantlho loko ku ri ni swiphiqo leswikulu, kambe minkarhi yo tala swi nga vanga swiphiqo. Endzhaku ka loko Yesu a vule leswi Xikwembu xi swi vuleke hi ku va wanuna a siya tata wakwe ni mana wakwe kutani a namarhela nsati wakwe, u te: “Leswi Xikwembu xi swi paneke swin’we, ku nga tshuki ku va ni munhu la swi hambanisaka.” (Mat. 19:3-6; Gen. 2:24) Leswi swi vula leswaku nuna ni nsati a va fanelanga va hambana. Yehovha u lava leswaku vatekani va tshama swin’we vutomi hinkwabyo. (1 Kor. 7:39) Ku tsundzuka leswaku hinkwerhu ka hina hi ta tihlamulela eka Xikwembu swi ta endla leswaku vatekani va endla matshalatshala yo lulamisa swiphiqo hi xihatla swi nga si nyanya. w16.08 2:10, 11

Valala va hina va nga hi hlasela loko hi nga swi rindzelanga ivi va hi wisa loko hi hele matimba kutani hi fanele hi tshama hi xalamukile. Xikhutazo lexi nge u nga pfumeli ku “hluriwa hi swo biha” xi kombisa leswaku u nga swi kota ku hlula swilo swo biha. Hi nga swi kota ntsena loko hi lwisana ni ku endla swilo swo biha. Ku hambana ni sweswo, Sathana, misava yakwe yo homboloka ni ku nga hetiseki ka hina ku nga hi hlula loko hi hela matimba ni ku tshika ku lwisana na kona. U nga pfumeleli Sathana leswaku a ku chavisa lerova u tshika ku lwa kutani a ku hlula! (1 Pet. 5:9) Leswaku lava nga enyimpini va kota ku hlula, va fanele va tsundzuka leswaku ha yini va lwa. Naswona leswaku va tsakeriwa ni ku kuma mikateko ya Xikwembu va fanele va dzikisa mianakanyo ya vona eka xitshembiso lexi nga eka Vaheveru 11:6 lexi nge: “La tshinelelaka Xikwembu u fanele a kholwa leswaku xi kona ni leswaku hi xona muhakeri wa lava va xi lavaka hi mbilu hinkwayo.” Riendli ra Xigriki leri hundzuluxeriweke ri va ku ‘lava hi mbilu hinkwayo’ ri vula leswaku hi fanele hi tirha hi matimba swinene loko hi lava ku tsakisa Xikwembu.—Mint. 15:17. w16.09 2:4, 5

Rito ra Xikwembu ri hi nyika nkongomiso lowu nga hi pfunaka ku endla swiboho swa vutlhari leswi nga ta yisa ku dzuneka eka Xikwembu. Nilokoswiritano, hi ni ntshunxeko wo hlawula leswi hi nga ta swi ambala. Hi rhandza swilo swo hambana naswona xiyimo xa hina xa timali a xi fani. Kambe swiambalo swa hina swi fanele swi tshama swi basile, swi xiximeka, swi fanela xiendlakalo lexi hi nga eka xona naswona a swi fanelanga swi khunguvanyisa vanhu van’wana. I ntiyiso leswaku minkarhi yin’wana a swi olovi ku endla xiboho lexi kombisaka leswaku hi anakanyela vanhu van’wana. Switolo swo tala swi xavisa mpahla leyi nga efexenini, kutani swi nga ha teka nkarhi wo tala naswona swi lava matshalatshala ku kuma swiketi, tirhoko, tiblawusi kumbe tisudu ni maburuku leswi xiximekaka ni leswi nga manyiki. Kambe, vamakwerhu va ta swi xiya ni ku tlangela matshalatshala lawa hi ma endlaka leswaku hi kuma swiambalo swo saseka kambe swi ri leswi xiximekaka. Swiphiqo leswi hi langutanaka na swona leswaku hi kuma swiambalo leswi vangamisaka Tata wa hina wa le tilweni la nga ni rirhandzu a hi nchumu loko swi pimanisiwa ni ntsako lowu hi vaka na wona hikwalaho ka leswi hi n’wi vangamisaka. w16.09 3:15, 16

Vana va swi kota ku vona swilo hi tihlo ra mianakanyo. Kutani vatswari tirhisani swikombiso loko mi dyondzisa. Swikombiso leswinene swi nga tiyisa ripfumelo ra n’wana wa wena hi ntiyiso lowu nga eBibeleni. Hi xikombiso, xiya tsalwa ra ndzimana ya namuntlha. U nga swi kombisa njhani leswaku tsalwa leri ri huhuteriwile? Ematshan’weni yo hlamusela mongo wa tsalwa leri, ha yini u nga endli leswaku n’wana wa wena a tirhisa mianakanyo yakwe? U nga ha vula leswaku vanhu va le nkarhini wa Yobo a swi va tikela ku twisisa leswaku misava a yi le henhla ka nchumu. N’wana wa wena a nga tirhisa bolo kumbe ribye ku kombisa leswaku swilo leswi nga ni ntikelo swi fanele swi tshama ehenhla ka nchumu wo karhi. Dyondzo yoleyo yi nga tsakisa n’wana wa wena, ku tiva leswaku Yehovha u tsale mhaka yoleyo khale swinene eBibeleni vanhu va nga si yi tiva.—Neh. 9:6. w16.09 5:9, 12

Ripfumelo ri katsa swilo swo tala ku tlula ku twisisa xikongomelo xa Xikwembu. I nchumu lowu susumetelaka munhu leswaku a hanya hi ku pfumelelana ni ku rhandza ka Xikwembu. Loko hi ri ni ripfumelo eka Xikwembu hi ta chumayela van’wana mahungu lamanene. Leswaku hi kuma vutomi lebyi nga heriki emisaveni leyintshwa ya Xikwembu swi titshege hi ku va ni ripfumelo leri tiyeke. Tanihi leswi ximilana xi lavaka mati leswaku xi kota ku kula kahle, swi tano ni hi ripfumelo ra hina. Swimilana swi tshamela ku cincacinca. Ximilana xi nga ha vuna loko xi nga kumi mati naswona xi nga hluka loko nkarhi ni nkarhi xi cheletiwa. Loko xi nga cheletiwi xi nga hetelela xi file. Swi tano ni hi ripfumelo ra hina. Ri ta tsana ni ku fa loko hi nga ri hlakuleli. (Luka 22:32; Hev. 3:12) Kambe loko hi hlakulela ripfumelo ra hina, ri ta tiya ni ku ya emahlweni ri “kula” naswona hi ta va lava “hanyeke eripfumelweni.”—2 Tes. 1:3; Tito 2:2. w16.10 4:4, 5

Loko Daniyele ni vanghana vakwe va ri evuhlongeni, Vababilona va ringete ku va kucetela leswaku va tekelela ndhavuko wa vona hi ku va dyondzisa “ririmi ra Vakalidiya.” Ku engetela kwalaho, ndhuna ya le hubyeni leyi a yi va letela yi va thye mavito ya Vababilona. (Dan. 1:3-7) Daniyele a a thyiwe vito ra Bele ku nga xikwembu lexikulu xa Vababilona. Hosi Nebukadnetsara a a lava ku kombisa Daniyele leswaku Yehovha Xikwembu xakwe a nga na matimba yo tlula xikwembu xa Vababilona. (Dan. 4:8) Hambileswi Daniyele a a nyikiwe mpfumelelo wo dya switshongo swa hosi “a a tiyimiserile embilwini yakwe” leswaku a nga ta “tinyamisa.” (Dan. 1:8) Leswi a yeke emahlweni a dyondza ‘tibuku to kwetsima’ hi ririmi ra manana, u tshame a ri ni vuxaka lebyinene ni Xikwembu hambileswi a ri etikweni rimbe. (Dan. 9:2) Niloko se ku hundze malembe ya 70 a ri eBabilona, a ha tiviwa hi vito rakwe ra Xiheveru.—Dan. 5:13. w16.10 2:7, 8

Yesu u hlawule “hlonga ro tshembeka” leswaku ku va rona ntsena leri hi phamelaka swakudya swa moya. (Mat. 24:45-47) Ku sukela hi 1919, Yesu Kreste u hlawule hlonga rolero leswaku ri pfuna valandzeri vakwe ku yi twisisa kahle Bibele ni ku yingisa nkongomiso wa yona. Loko hi yingisa swiletelo leswi kumekaka eBibeleni hi ta endla leswaku vandlha ri tshama ri basile, ri ri ni ku rhula ni vun’we. Hinkwerhu hi ta va hi endla kahle loko hi tivutisa leswi, ‘Xana ndza wu yingisa nkongomiso lowu Yesu a hi nyikaka wona hi ku tirhisa hlonga ro tshembeka ni ro tlhariha?’ Bibele yi hi hlamusela hi xiphemu xa nhlengeletano ya Yehovha ya le tilweni. Hi xikombiso, muprofeta Ezekiyele u vone kalichi ya Yehovha leyi yimelaka xiphemu xa nhlengeletano Yakwe ya le tilweni exivonweni. (Ezek. 1:4-28) Ku nga ri khale Kreste ni tintsumi va ta herisa misava leyi yo homboloka naswona a ku nge he vi na munhu loyi a nga ta thyakisa vito ra Yehovha kumbe a sola ndlela leyi a fumaka ha yona! w16.11 3:9, 10

Ku fana ni valandzeri va Yesu va le nkarhini wa khale, hi hlangana swin’we leswaku hi dyondza ni ku khutazana. (1 Kor. 14:31) Hambi ku ri malandza ya Xikwembu lama nga ni ntokoto ma swi lava ku khutaziwa. Anakanya hi Yoxuwa loyi a tirheleke Xikwembu hi ku tshembeka malembe yo tala. Kambe Yehovha u byele Muxe leswaku a n’wi khutaza. Yehovha u te: “Kutani lerisa Yoxuwa, u n’wi khutaza naswona u n’wi tiyisa, hikuva hi yena la nga ta pela emahlweni ka vanhu lava, hi yena la nga ta va endla leswaku va dya ndzhaka ya tiko leri u nga ta ri vona.” (Det. 3:27, 28) Ku nga ri khale Yoxuwa a ta va ni vutihlamuleri lebyikulu byo rhangela Vaisrayele leswaku va teka Tiko leri Tshembisiweke. A ta langutana ni ku hela matimba swin’we ni ku pfa a hluriwa. (Yox. 7:1-9) A swi hlamarisi leswi Yoxuwa a a lava ku khutaziwa ni ku tiyisiwa! Kutani hinkwerhu ka hina a hi khutazeni vakulu ni valanguteri va miganga lava tirhaka hi matimba leswaku va khathalela ntlhambi wa Xikwembu.—1 Tes. 5:12, 13. w16.11 1:12, 13

Swichudeni swa Bibele swi vone swi nga ringananga ku tivisa maxaka, vanghana ni swirho swa kereke leswaku swi tshika vukhongeri bya mavunwa. Misava hinkwayo a yi fanele yi swi tiva leswaku Babilona Lonkulu i nghwavava ya vukhongeri! Kutani, ku sukela hi December 1917 ku fika eku sunguleni ka lembe ra 1918, Swichudeni swa Bibele swa magidi swi hangalase tikopi ta 10 000 000 ta xiphephana lexi a xi ri ni nhlokomhaka leyi nge, “Ku Wa Ka Babilona” lexi paluxeke vukhongeri bya mavunwa. Swi le rivaleni leswaku vafundhisi va hlundzuke ngopfu, kambe sweswo a swi swi chavisanga Swichudeni swa Bibele, swi ye emahlweni swi endla ntirho lowu wa nkoka. A swi tiyimisele ku yingisa “Xikwembu tanihi mufumi ku tlula vanhu.” (Mint. 5:29) Xana leswi swi kombisa yini? Swi kombisa leswaku Vakreste lava a va nga ha lawuriwi hi Babilona hi nkarhi wa nyimpi, kambe a va ri eku humeni eka Babilona Lonkulu naswona a va ri eku pfuneni ka van’wana ku endla tano. w16.11 5:2, 4

Van’wana va nga ha anakanya leswaku laha ku vulavuriwa hi Vakreste swin’we ni lava nga riki Vakreste. Hambiswiritano, Pawulo a a tsalela “hinkwavo lava va nga eRhoma lava nga varhandziwa va Xikwembu, lava vitaniweke leswaku va va vakwetsimi.” (Rhom. 1:7) Kutani Pawulo a kombisa ku hambana exikarhi ka Vakreste lava a va anakanya hi swilo swa nyama ni Vakreste lava a va anakanya hi swilo swa moya. U fanise ku “famba hi ku pfumelelana ni nyama” ni ku “navela ka vudyoho” tanihi leswi a swi “tirha eka swirho swa [vona.]” (Rhom. 7:5) Kutani loko Pawulo a vulavula hi lava a “va anakanya swilo swa nyama,” a a vulavula hi vanhu lava a va lawuriwa hi ku navela ka vona kumbe lava xisiwaka hi ku nga hetiseki ka vona. Vanhu lava va nga ha lawuriwa hi ku navela ni ku endla timhaka ta masangu kumbe swilo swin’wana. w16.12 2:5, 7

Vanhu van’wana va vilerisiwa hi swilo leswi va swi endleke enkarhini lowu hundzeke kumbe swidyoho swa le nkarhini lowu hundzeke. Minkarhi yin’wana Hosi Davhida u titwe a tshikilelekile swinene lerova a kala a vula leswaku ‘swidyoho swa yena swi hundze nhloko yakwe.’ U tlhele a ku: “Ndzi vombile hikwalaho ka ku konya ka mbilu ya mina.” (Ps. 38:3, 4, 8, 18) Eka xiyimo xexo i yini lexi Davhida a a fanele a xi endla? Xana u endle yini? A a tshemba leswaku Yehovha u ta n’wi komba musa ni ku n’wi rivalela. (Ps. 32:2, 3, 5) Minkarhi yin’wana, u nga ha vilela hi swilo swa sweswi. Hi xikombiso, loko Davhida a tsala Pisalema 55 a chava leswaku a a ta dlayiwa. (Ps. 55:2-5) Hambiswiritano, a nga pfumelelanga ku vilela leswaku ku n’wi tshikisa ku tshembela eka Yehovha. Davhida u khongele eka Yehovha a kombela mpfuno naswona a a swi twisisa leswaku u fanele endla swo karhi leswaku a langutana ni xiyimo xakwe. (2 Sam. 15:30-34) U nga dyondza swo karhi eka Davhida. Ematshan’weni yo pfumelela ku vilela ku ku tshikilela, endla swin’wana leswi nga ku pfunaka leswaku u langutana ni xiyimo xexo naswona u tshembela eka Yehovha kutani yena u ta ku pfuna. w16.12 3:14, 15

Davhida u pfumele ku lulamisiwa hi Yehovha hi ku tirhisa muprofeta Natani. Davhida u tlhele a khongela eka Yehovha, a phofula swidyoho ni ku navela kakwe ko tlhela a tsakeriwa hi yena. (Ps. 51:1-17) Ematshan’weni yo tshamela ku tivona nandzu, Davhida u dyondze eka swihoxo swakwe. Entiyisweni, a nga ha tlhelanga a endla swidyoho sweswo leswikulu. Endzhaku ka malembe yo tala u fe a tshembekile, naswona Yehovha wa ku tsundzuka ku tshembeka kakwe. (Hev. 11:32-34) Hi nga dyondza yini eka Xikombiso xa Davhida? Loko ho tshuka hi endle xidyoho lexikulu hi fanele hi hundzuka kutani hi kombela Yehovha leswaku a hi rivalela. Hi fanele hi phofula swidyoho swa hina eka yena. (1 Yoh. 1:9) Nakambe hi fanele hi ya eka vakulu, lava nga ta hi pfuna leswaku hi tlhela hi va ni vuxaka lebyinene ni Xikwembu. (Yak. 5:14-16) Loko hi amukela mpfuno wa Yehovha hi kombisa leswaku hi xi tshemba hi ku helela xitshembiso xakwe xa leswaku u ta hi rivalela. Kutani hi ta va hi endla kahle loko hi dyondza eka swihoxo swa hina, kutani hi ya emahlweni hi tirhela Yehovha ni ku langutela vumundzuku hi ri ni ntshembo.—Hev. 12:12, 13. w17.01 1:13, 14

I yini ‘swiendlo swa ku tikukumuxa’? Swi vula ku endla nchumu lowu u nga riki na mpfumelelo wo wu endla ku nga ha va hikwalaho ka ku hela mbilu. Leswi hi velekiweke hi ri ni xidyoho minkarhi yin’wana ha tikukumuxa. Kambe xikombiso xa Hosi Sawulo xi kombisa leswaku loko hi hatla hi hela mbilu, hakatsongotsongo hi nga lahlekeriwa hi vuxaka bya hina ni Xikwembu. Loko Pisalema 119:21 yi vulavula hi Yehovha yi ri: “U va tshinyile lava tikukumuxaka.” Ha yini a endla tano? Swiendlo swa ku tikukumuxa swi ni khombo ku tlula swihoxo leswi hi nga swi endlangiki hi vomu. Xo sungula, loko hi tikukumuxa hi kombisa leswaku a hi n’wi xiximi Yehovha Hosi Leyi Lawulaka. Xa vumbirhi loko hi endla swilo leswi hi nga riki na mpfumelelo wo swi endla, sweswo swi nga hi holovisa ni van’wana. (Swiv. 13:10) Xa vunharhu, loko van’wana va swi xiya leswaku ha tikukumuxa hi nga ha khomiwa hi tingana. (Luka 14:8, 9) Ku tikukumuxa swi ni vuyelo byo biha. Hilaha Matsalwa ma swi kombisaka hakona, ku titsongahata swi ni vuyelo lebyinene. w17.01 3:4, 5

Adamu a nga ha ta swi kota ku tekelela timfanelo ta Xikwembu hilaha ku heleleke. Adamu a nga lahlekeriwanga ntsena hi lunghelo ro tiphina hi vumundzuku kambe u tlhele a hundzisela ku nga hetiseki, xidyoho ni rifu eka vana vakwe. (Rhom. 5:12) U endle leswaku vana va yena va nga vi na rona lunghelo ro hanya hilaha ku nga heriki. Nakambe, Adamu na Evha a va ta va ni vana lava nga hetisekangiki, hambi ku ri vana va vona a va nga ta va ni vana lava hetisekeke. Endzhaku ka loko a endle leswaku Adamu na Evha va lahlekeriwa hi vuxaka bya vona ni Xikwembu, Sathana u ye emahlweni a hambukisa malandza ya xona ku ta fikela namuntlha. (Yoh. 8:44) Xikwembu xa ha va rhandza swinene vanhu. Hambileswi Adamu na Evha va nga n’wi yingisangiki Yehovha, u lava leswaku vanhu va tiphina hi ku va ni vuxaka lebyinene na yena. A nga naveli leswaku ni un’we a lova. (2 Pet. 3:9) Kutani endzhaku ka ku xandzuka koloko, Xikwembu xi endle lunghiselelo ra leswaku vanhu va tlhela va va ni vuxaka lebyinene na xona. Kambe handle ko honisa milawu leyi a yi vekeke.—Yoh. 3:16. w17.02 1:12-14

Hi fanele hi tekelela Xikwembu ni ku languta leswinene eka van’wana loko hi ri karhi hi ya emahlweni hi rhandza ntirho lowu hi wu endlelaka Yehovha. Ematshan’weni yo endla swilo leswaku hi ta voniwa hi van’wana kumbe ku lava ku endla swiavelo swa van’wana, hi ta va hi titsongahata hi ku lava xitsundzuxo kumbe hi teka swiringanyeto swa van’wana. Hikwalaho hi ta tsaka ni van’wana loko va nyikiwa swiavelo evandlheni. Kutani hi ta dzunisa Yehovha loko hi vona ndlela leyi a katekisaka ‘nhlengeletano hinkwayo ya vamakwenu va hina emisaveni.’ (1 Pet. 5:9) Nakambe, hi ta va hi kombisa leswaku hi ni langutelo lerinene loko hi dyondza ku languta swilo hi ndlela leyi Yehovha a swi langutaka ha yona. Loko nkarhi ni nkarhi hi dyondza, hi khongela ni ku tirhisa leswi hi swi dyondzaka, hi ta tshama hi ri ni ripfalo lerinene. (1 Tim. 1:5) Hi ta rhangisa swilaveko swa van’wana. Loko hi endla swilo leswi, Yehovha u tshembisa leswaku u “ta hetisa ku leteriwa ka [hina]” naswona u ta hi pfuna leswaku hi ya emahlweni hi titsongahata swin’we ni ku kombisa timfanelo tin’wana letinene.—1 Pet. 5:10. w17.01 4:17, 18

Hi fanele hi xixima ni ku tlhela hi komba vamakwerhu xichavo. Kambe ngopfungopfu vakulu lava rhangelaka emavandlheni ya Vukreste. Hi va kombisa xichavo ku nga khathariseki rixaka leri va humaka eka rona, dyondzo ni rifuwo ra vona. Bibele yi va hlamusela tanihi “tinyiko [leti nga] vanhu,” naswona hi vona lava Xikwembu xi va tirhisaka ku khathalela swilaveko swa vanhu va xona. (Efe. 4:8) Anakanya hi vakulu va vandlha, valanguteri va miganga, swirho swa Komiti ya Rhavi ni swirho swa Huvo leyi Fumaka. Vakreste va le nkarhini wa vaapostola a va va xixima swinene lava rhangelaka kutani na hina hi fanele hi endla tano. A hi va gandzeli kumbe hi endla onge hi vona tintsumi loko hi va vona. Nilokoswiritano, ha va xixima ni ku va komba xichavo hikwalaho ka mitirho leyi va yi endlaka ni ku titsongahata ka vona.—2 Kor. 1:24; Nhlav. 19:10. w17.03 1:13

Yesu a hambanile na Heroda Agripa wo Sungula loyi a a ri hosi kumbe murhangeri wa Yudiya kwalomu ka malembe ya nhungu lama landzeleke! Loko a ri eka nhlangano wa nkoka swinene, Heroda a ambale “swiambalo swa vuhosi.” Loko vanhu va n’wi vona ni ku twa leswi a swi vuleke va sungule ku n’wi dzunisa va ku: “I rito ra xikwembu, a hi ra munhu!” Swi le rivaleni leswaku loko a twa sweswo u tsake ni swikunwana. Ku endleke yini endzhaku ka sweswo? Bibele yi ri: “Hi ku hatlisa ntsumi ya Yehovha yi n’wi ba, hikuva a nga xi dzunisanga Xikwembu; hiloko a dyiwa hi swivungu kutani a timeka.” (Mint. 12:21-23) A swi kanakanisi leswaku Heroda a a nga hlawuriwanga hi Yehovha leswaku a va murhangeri. Kambe, Yesu u swi veke erivaleni leswaku u hlawuriwe hi Xikwembu naswona mikarhi hinkwayo u vangamise Yehovha tanihi Murhangeri la Tlakukeke wa vanhu vakwe. Yehovha a a lava leswaku Yesu a fuma nkarhi wo leha. Endzhaku ka loko a pfuxiwile u te: “Ndzi nyikiwe vulawuri hinkwabyo etilweni ni le misaveni.” Nakambe u tlhele a ku: “Maswivo, ndzi na n’wina masiku hinkwawo ku fikela emakumu ka mafambiselo ya swilo.”—Mat. 28:18-20. w17.02 3:20, 21