August

Anakanya hi nyimpi yo tika ni leyi karharisaka leyi masocha ya le Israyele lama a ma rhangeriwa hi Muavanyisi Gidiyoni a ma ri eku yi lweni ni valala va wona. Gidiyoni ni vavanuna vakwe va hlongorise Vamidiyani ni matiko lama a ma va pfuna ku lwa vusiku hinkwabyo ku ringana mpfhuka wa kwalomu ka tikhilomitara ta 32! Vaisrayele a va nga ta lahla thawula. Kutani, Gidiyoni ni vavanuna vakwe va ye emahlweni va hlongorisa valala va vona naswona va hetelele va va hlurile! (Vaav. 7:22; 8:4, 10, 28) Na hina hi le ku lweni ka nyimpi yo tika ni leyi karharisaka. Valala va hina va katsa Sathana, misava yakwe ni ku nga hetiseki ka hina. Van’wana va hina se hi ni malembe yo tala hi ri karhi hi lwa ni valala lava. Hi ku pfuniwa hi Yehovha, hi hlule tinyimpi to tala. Hambiswiritano, a hi si hlula nyimpi yo hetelela. Minkarhi yin’wana hi nga ha karhala ku lwa. Kumbexana hi nga ha karhala ku rindzela makumu ya misava leyi yo homboloka. Yesu u vule leswaku hi ta hlangavetana ni miringo yo tika swinene ni ku xanisiwa hi ndlela ya tihanyi emasikwini yo hetelela. Kambe u tlhele a vula leswaku loko hi tiyisela, hi ta hlula.—Luka 21:19. w16.04 2:1, 2

Loko hi ri eminhlanganweni, hi dyondza Bibele ni ku dyondza eka Yehovha leswi hi faneleke hi swi endla ni ndlela leyi hi faneleke hi hanya ha yona. (Esa. 30:20, 21) Hambi ku ri vanhu lava nga riki Timbhoni loko va ta eminhlanganweni, va swi xiya leswaku hi kongomisiwa hi Xikwembu. (1 Kor. 14:23-25) Yehovha u kongomisa minhlangano ya hina hi moya lowo kwetsima naswona leswi hi swi dyondzaka swi huma eka yena. Loko hi ya eminhlanganweni, hi yingisa leswi Yehovha a swi vulaka, hi vona ndlela leyi a hi rhandzaka ha yona ni ku tshinela eka yena. Yesu, Nhloko ya vandlha u te: “Laha ku nga na vambirhi kumbe vanharhu lava hlengeletaneke swin’we hi vito ra mina, ndzi kona exikarhi ka vona.” (Mat. 18:20) Nakambe Bibele yi vula leswaku Yesu u “[famba] exikarhi” ka mavandlha. (Nhlav. 1:20–2:1) Swi le rivaleni leswaku Yehovha na Yesu va na hina naswona va hi tiyisa loko hi ri eminhlanganweni. U anakanya leswaku Yehovha u titwa njhani loko u endla hinkwaswo leswi u nga swi kotaka leswaku u tshinela eka yena ni N’wana wakwe? w16.04 3:13, 14

Makwerhu wa xisati u xewete vamakwerhu vambirhi, kambe makwerhu lowun’wana u khunguvanyisiwe hi ndlela leyi a nga n’wi xeweta ha yona. Loko vamakwerhu lava va ri voxe, makwerhu loyi a khunguvanyisiweke u sungule ku vulavula ku biha hi makwerhu wa xisati. Hambiswiritano, makwerhu lowun’wana u tsundzuxe makwerhu la khunguvanyisiweke leswaku makwerhu lowa xisati u ni malembe ya 40 a tirhela Yehovha hi ku tshembeka ku nga khathariseki swiphiqo leswi a langutaneke na swona. A a tiyiseka leswaku makwerhu wa xisati a nga tiyimiselanga ku n’wi khunguvanyisa. Xana makwerhu loyi a khunguvanyisiweke u te yini? U te: “U tiyisile.” Kutani a swi ba hi makatla. Ntokoto lowu wu hi dyondzisa yini? Loko munhu a hi khunguvanyisa, hi nga hlawula leswi hi nga swi endlaka. Munhu loyi a nga ni rirhandzu wa rivalela. (Swiv. 10:12; 1 Pet. 4:8) Loko hi khunguvanyisiwile kutani hi “swi ba hi makatla,” Yehovha wa tsaka. (Swiv. 19:11, Bibele—Mahungu Lamanene) Kutani loko munhu wo karhi a vula kumbe ku endla nchumu wo karhi lowu ku khunguvanyisaka, tivutise: ‘Xana ndzi fanele ndzi swi ba hi makatla? Xana ndzi fanele ndzi tshamela ku ehleketa hi mhaka leyi?’ w16.05 1:8, 9

I vamani lava chumayelaka mahungu lamanene ya Mfumo namuntlha? I Timbhoni ta Yehovha ntsena! Hi swi tiva njhani? Hikuva hi chumayela rungula ra ntiyiso, ku nga mahungu lamanene ya Mfumo. Loko hi ri ensin’wini hi tirhisa tindlela letinene to lavisisa vanhu. Hi chumayela hi xikongomelo lexinene hikuva hi rhandza Yehovha ni vanhu. Ntirho wa hina wo chumayela wu endliwa emisaveni hinkwayo hikuva hi chumayela vanhu va matiko hinkwawo ni tindzimi hinkwato. Nakambe hi ta ya emahlweni hi chumayela mahungu lamanene ya Mfumo kukondza makumu ma fika! Swi tsakisa ngopfu ku vona ntirho lowunene wa vanhu va Yehovha wo chumayela mahungu lamanene enkarhini lowu wa makumu. Kambe hi swi kotisa ku yini ku endla ntirho lowu hinkwawo? Muapostola Pawulo u hlamule xivutise lexi eka ndzimana ya namuntlha. Onge Yehovha a nga hi nyika matimba lama lavekaka leswaku hi endla hilaha hi nga kotaka hakona leswaku hi chumayela mahungu lamanene!—2 Tim. 4:5. w16.05 2:17, 18

Loko hi hlawula ku yingisa Yehovha ni ku tikarhatela ku endla ku rhandza kakwe, hi kombisa leswaku ha n’wi rhandza naswona hi lava ku n’wi tsakisa. Sathana u vula leswaku Yehovha a nga na mfanelo yo fuma. Kambe loko hi yingisa Yehovha hi kombisa leswaku hi lava a va Mufumi wa hina. Hi nga tiyiseka leswaku Tata wa hina la nga ni rirhandzu wa ma tlangela matshalatshala lawa hi ma endlaka leswaku hi n’wi yingisa. (Yobo 2:3-5; Swiv. 27:11) Loko hi tirha hi matimba leswaku hi lawula ku tsana ka hina hambileswi swi nga oloviki, ha tshembeka eka Yehovha naswona hi kombisa leswaku hi lava a va Mufumi wa hina. Yehovha u hi byela leswaku hi fanele hi tirha hi matimba leswaku hi tekelela timfanelo takwe. (2 Pet. 1:5-7; Kol. 3:12) Nakambe u lava leswaku hi tikarhatela ku lawula ndlela leyi hi anakanyaka ha yona ni leyi hi titwaka ha yona. (Rhom. 8:5) Loko hi tikarhatela ku cinca naswona hi swi kota ku endla tano sweswo swa hi tsakisa swinene. w16.05 4:12, 13

Yehovha Muvumbi wa hina u hi tiva kahle. U tiva ku tsana ka hina, leswi hi nga kotiki ku swi endla ni nhluvuko lowu hi wu endleke naswona u hi vumba hi ku ya hi swilo leswi. (Ps. 103:10-14) Hi nga dyondza ndlela leyi Yehovha a hi tekaka ha yona hi ku xiya leswi Yesu a swi endleke loko vaapostola vakwe va endla swihoxo. Mikarhi yin’wana vaapostola vakwe va phikizane hi leswaku i mani lonkulu. Loko a wu ri kwalaho, a wu ta va u va teke njhani vaapostola lava? Kumbexana a wu ta va u vone onge a va nga ri vumba byo olova. Hambiswiritano, Yesu a a swi tiva leswaku va nga vumbeka loko va yingisa ndzayo yakwe ni loko va tekelela ku titsongahata kakwe. (Mar. 9:33-37; 10:37, 41-45; Luka 22:24-27) Endzhaku ka loko Yesu a pfuxiwile, vaapostola vakwe va amukele moya wa Xikwembu naswona a va ha phikizananga hi leswaku i mani lonkulu. Ku ri na sweswo, va dzike eka ntirho lowu Yesu a va nyikeke wona.—Mint. 5:42. w16.06 1:10

Yehovha hi yena ntsena Xikwembu xa ntiyiso naswona a ku na xikwembu xin’wana xo fana na yena. (2 Sam. 7:22) Kutani marito ya Muxe ma tsundzuxe Vaisrayele leswaku va fanele va gandzela Yehovha ntsena. A va nga fanelanga va tekelela vanhu lava a va va rhendzerile, lava a va gandzela swikwembu swo tala swa mavunwa ni swikwembukati. Vanhu lava a va tshemba leswaku swikwembu swa vona swi kota ku lawula xiphemu xo karhi xa ntumbuluko. Hi xikombiso, Vaegipta a va gandzela xikwembu xa dyambu lexi vitaniwaka Ra, xikwembukati xa xibakabaka lexi vitaniwaka Nut, xikwembu xa misava lexi vitaniwaka Geb, xikwembu xa le Nayili lexi vitaniwaka Hapi ni swiharhi swin’wana swo tala. Yehovha u kombise leswaku u tlakukile eka swikwembu leswi swa mavunwa loko a tisa Makhombo ya Khume. Xikwembu lexi Vakanana a va xi tshembile a ku ri Bali, ku nga xikwembu xa mavunwa lexi a va anakanya leswaku hi xona musunguri wa vutomi. A va tshemba leswaku Bali i xikwembu xa xibakabaka, mpfula ni xidzedze. Etindhawini to tala vanhu a va titshege hi xona leswaku xi va sirhelela. (Tinhl. 25:3) Vaisrayele a va fanele va tsundzuka leswaku ‘Xikwembu xa vona xa ntiyiso’ xi hlawulekile. I “Yehovha un’we.”—Det. 4:35, 39. w16.06 3:4, 5

Xikombiso xa Yesu xi hi dyondzisa ku tshembeka eka Yehovha ni le ka vanhu vakwe. Naswona hi ni swivangelo leswi twalaka swo endla tano. Ha swi xiya leswaku Yehovha u kongomisa vanhu vakwe enkarhini lowu wa makumu. U va pfuna leswaku va chumayela ntiyiso emisaveni hinkwayo naswona hi vona ntsena va endlaka ntirho lowu. Va ni vun’we naswona va tsakile hi swilo hinkwaswo leswi Yehovha a va dyondzisaka swona. Yehovha u ri: “Maswivo! Malandza ya mina ma ta huwelela hi ku tsaka hikwalaho ka xiyimo lexinene xa mbilu.” (Esa. 65:14) Ha tsaka swinene hikuva Yehovha wa hi kongomisa ni ku hi pfuna leswaku hi endla swilo swo tala leswinene. Ku hambana ni sweswo, vanhu emisaveni leyi ya Sathana a va na ntsako naswona a va na ntshembo wa xiviri hi vumundzuku. Hi fanele hi tshama hi tshembekile eka Yehovha ni ku landzela nkongomiso wakwe. w16.06 4:10-12

Hi nga dyondza swo karhi eka varindzi lava a va rindza miti eminkarhini ya khale. Miti yo tala ku katsa ni wa Yerusalema, a yi ri ni makhumbi yo leha lawa a ma rhendzela muti leswaku valala va nga koti ku nghena. Varindzi a va yima ehenhla ka makhumbi lawa naswona loko va ri kwalaho a va kota ku vona ndhawu hinkwayo leyi rhendzeleke muti. Varindzi van’wana a va yima etinyangweni ta muti. Vavanuna lava a va fanele va rindza vusiku ni nhlikanhi naswona loko va vona valala va ta, a va fanele va tivisa vanhu va le mutini. (Esa. 62:6) A va swi tiva leswaku i swa nkoka swinene ku tshama va xalamukile ni ku languta hi vukheta leswi nga eku endlekeni. Loko va nga endli tano, a ku ta fa vanhu vo tala. (Ezek. 33:6) Josephus, loyi a tsaleke hi matimu ya Vayuda, u hlamusele ndlela leyi Varhoma va ngheneke ha yona eYerusalema hi lembe ra vu-70 endzhaku ka ku fa ka Kreste. Varindzi lava a va rindza tindhawu tin’wana ta muti va etlerile. Hikwalaho ka sweswo, masocha ya Varhoma ma kote ku nghena emutini. Ma ye etempeleni kutani ma yi hisa naswona ma lovisa muti hinkwawo wa Yerusalema. Koloko a ku ri ku hetiseka ka xiphemu xo hetelela xa nhlomulo lowukulu lowu tiko ra Yuda ri tshameke ri langutana na wona. w16.07 2:2, 7, 8

Yehovha wa hi katekisa swinene hikwalaho ka musa wakwe lowu nga faneriwiki. Hambiswiritano, a hi fanelanga hi wu tirhisa hi ndlela yo biha ivi hi dyoha hi vomu. Eka Vakreste van’wana va le nkarhini wa vaapostola, a ku ri ni lava a va ringeta ku “[hundzula] musa lowu nga faneriwiki wa Xikwembu . . . wu va xisirhelelo xa ku tikhoma ko biha.” (Yudha 4) Vakreste volavo lava nga tshembekangiki a va anakanya leswaku hambi vo dyoha hi vomu Yehovha a a ta tshamela ku va rivalela. Va ringete ni ku kucetela van’wana leswaku na vona va dyoha. Ninamuntlha, un’wana ni un’wana loyi a endlaka sweswo u “khunguvanyisa moya wa musa lowu nga faneriwiki.” (Hev. 10:29) Namuntlha Sathana u kanganyisa Vakreste van’wana ku ehleketa leswaku va nga endla swidyoho kutani Yehovha a va rivalela handle ko va va kombela ku rivaleriwa. I ntiyiso leswaku Yehovha u tiyimisele ku rivalela vadyohi lava hundzukaka; kambe, u lava leswaku hi lwisana ni ku navela ka hina ko lava ku endla swidyoho. w16.07 3:16, 17

Munhu la dlayeke vukati hi ku ya hi nawu kambe ku nga ri hi leswi munghana wakwe a osweke a nga ntshunxekanga ku tekana ni munhu un’wana. Munghana wa vukati a nga ha hlawula ku rivalela munghana wakwe loyi a osweke kambe a hundzukeke, ku fana na muprofeta Hosiya loyi a rivaleleke nsati wakwe, Gomere. Hilaha ku fanaka, Yehovha u rivalele tiko ra Israyele leri hundzukeke. (Hos. 3:1-5) Ku engetela kwalaho, loko munhu a tiva leswaku munghana wakwe wa vukati u endle vuoswi kutani a tlhela a endla timhaka ta masangu na yena swi ta vula leswaku u n’wi rivalerile, a ka ha ri na xivangelo xa Matsalwa xo dlaya vukati. Endzhaku ka loko Yesu a vule marito ya ndzimana ya namuntlha, u tlhele a vulavula hi “lava nga ni nyiko” yo tshama va nga nghenelanga vukati. U ye emahlweni a ku: “Loyi a nga swi amukelaka a a swi amukele.” (Mat. 19:10-12) Vo tala va hlawula ku nga ngheneli vukati leswaku va tirhela Yehovha va nga kavanyeteki. Naswona va bumabumeriwa hikwalaho ka xiboho xa vona! w16.08 1:15, 16

Vantshwa va nga endla swo tala entirhweni wa Yehovha hikuva va ha ri ni matimba naswona va ni rihanyo lerinene. (Swiv. 20:29) Vamakwerhu van’wana va xinuna lava ha riki vantshwa va pfuneta eku kandziyiseni ka minkandziyiso leyi sekeriweke eBibeleni ni Tibibele eBethele. Vamakwerhu vo tala lava ha riki vantshwa va aka Tiholo ta Mfumo kumbe ku pfuna ku ti lunghisa. Loko ku ri ni timhangu ta ntumbuluko, vantshwa va tirha ni vamakwerhu lava nga ni ntokoto leswaku va pfuna. Nakambe vantshwa vo tala lava nga maphayona va dyondza ririmi rin’wana kumbe va ya endhawini yin’wana leswaku va ya chumayela mahungu lamanene. Mupisalema u yimbelele a ku: “Lava lavaka Yehovha, a va nge pfumali nchumu lexinene.” (Ps. 34:10) Hakunene, Yehovha a nge va khomisi tingana lava n’wi tirhelaka hi ku hiseka. Hi ‘nantswa hi vona leswaku Yehovha hi lonene’ loko hi endla hinkwaswo leswi hi nga swi kotaka entirhweni wakwe. Naswona loko hi tirhela Xikwembu hi matimba ya hina hinkwawo, hi ta va ni ntsako lowukulu swinene. w16.08 3:5, 8

Yehovha u tiyimisele ku hi nyika matimba hi ku tirhisa moya lowo kwetsima. (1 Tikr. 29:12) I swa nkoka ku va hi kombela moya lowo kwetsima leswaku hi ta langutana ni miringo leyi Sathana ni misava yakwe yo homboloka yi hi tiselaka yona. (Ps. 18:39; 1 Kor. 10:13) Nakambe, ha tsaka swinene leswi hi nga ni Rito ra Xikwembu, leri veke kona hikwalaho ka moya lowo kwetsima. Anakanya hi swakudya swa moya leswi humaka eBibeleni leswi hi swi kumaka n’hweti ni n’hweti. Marito ya Zakariya 8:9, 13 ma vuriwe hi nkarhi lowu a ku pfuxetiwa tempele ya le Yerusalema naswona ma nga hi pfuna namuntlha. Ha tiyisiwa hi tidyondzo leti hi ti kumaka eminhlanganweni ya Vukreste, etinhlengeletanweni ni le swikolweni leswi kongomisiwaka hi Xikwembu. Tidyondzo toleto ti nga hi pfuna leswaku hi va ni xikongomelo lexinene, hi tivekela tipakani ta moya ni ku endla swiavelo swa hina. (Ps. 119:32) Xana wa swi hisekela ku kuma tidyondzo toleto leti nga ta ku tiyisa? w16.09 1:10, 11

Nawu lowu Xikwembu xi wu nyikeke Vaisrayele a wu kombisa ndlela leyi Yehovha a titwaka ha yona hi swiambalo leswi nga hambanisiki vavanuna ni vavasati. (Det. 22:5) Eka nkongomiso lowu Xikwembu xi wu nyikeleke emhakeni ya swiambalo, swi le rivaleni leswaku Xikwembu a xi tsakisiwi hi swiambalo leswi endlaka vavanuna va languteka ku fana ni vavasati ni leswi endlaka vavasati va fana ni vavanuna kumbe leswi endlaka swi tika ku hambanisa vavanuna ni vavasati. Rito ra Xikwembu ri ni milawu leyi nga pfunaka Vakreste ku tiva swiambalo leswi va faneleke va swi hlawula. Milawu leyi ya pfuna ku nga khathariseki laha va tshamaka kona, mindhavuko ya vona kumbe maxelo ya kona. A swi kali swi lava hi nyikiwa nxaxamelo wa swiambalo leswi amukelekaka ni leswi nga amukelekiki. Ku ri na sweswo, hi kongomisiwa hi milawu ya le Bibeleni leyi hi pfumelelaka ku hlawula leswi hi swi lavaka. w16.09 3:3, 4

Anakanya hi xivindzi ni ku tshembeka ka vavanuna lava tsaleke Bibele. Vatsari vo tala va khale va tsale leswinene ntsena hi varhangeri va vona ni ku dzunisa mimfumo ya vona. Ku hambana ni sweswo, minkarhi hinkwayo vaprofeta va Yehovha va tsale ntiyiso. Va tsale ni swihoxo swa vanhu varikwavo, hambi ku ri swa tihosi ta vona. (2 Tikr. 16:9, 10; 24:18-22) Va tlhele va tsala ni swihoxo swa vona vini ni swa malandza man’wana ya Xikwembu. (2 Sam. 12:1-14) Hikwalaho ka misinya ya milawu ya le Bibeleni leyi kongomisaka, vo tala va tshemba leswaku yi huhuteriwe hi Xikwembu. (Ps. 19:7-11) Milawu ya le Bibeleni ya hi sirhelela eka vugandzeri bya mavunwa ni vukholwahava lebyi lawulaka vanhu vo tala. (Ps. 115:3-8) Tidyondzo teto swin’we ni dyondzo ya ku tihundzukela ka swilo ti endla ntumbuluko wu va xikwembu, lerova vanhu va dzunisa wona ku ri ni ku dzunisa Yehovha. Lava nge a ku na Xikwembu va vula leswaku vumundzuku bya hina byi le mavokweni ya hina vini. Kambe a va swi koti ku tiendlela vumundzuku lebyinene.—Ps. 146:3, 4. w16.09 4:10, 11

Mabulo lawa va veke na wona ma kombise leswaku Bowasi a khathala hi xiyimo lexi Rhuti a ri eka xona tanihi leswi a huma etikweni rin’wana. Nakambe u tlhele a n’wi rhamba leswaku a tshama ni ntlawa wa vavasati lavatsongo leswaku a nga karhatiwi hi vavanuna lava a va tirha emasin’wini. U tlhele a tiyiseka leswaku a kuma swakudya ni mati ku fana ni vatirhi vakwe lava a va tholeke. Ku engetela kwalaho, Bowasi a nga n’wi langutelanga ehansi Rhuti, ku ri na sweswo u n’wi tiyisile. (Rhu. 2:8-10, 13, 14) Bowasi a nga tsakisiwanga ntsena hi rirhandzu ro pfumala vutianakanyi leri Rhuti a ri na rona eka n’wingi wakwe Nawomi, kambe u tlhele a tsakisiwa hi leswi a veke mugandzeri wa Yehovha. Musa lowu Bowasi a wu kombiseke, wu kombise ndlela leyi Yehovha a n’wi rhandza ha yona Rhuti loyi a ‘teke ehansi ka timpapa ta Xikwembu xa Israyele leswaku a kuma vutumbelo.’ (Rhu. 2:12, 20; Swiv. 19:17) Hilaha ku fanaka namuntlha, loko hi ri ni musa swi nga pfuna “vanhu va mixaka hinkwayo” leswaku va tiva ntiyiso ni ku xiya ndlela leyi Yehovha a va rhandzaka ha yona.—1 Tim. 2:3, 4. w16.10 1:10-12

Na hina hi nga phofulela Yehovha swiphiqo swa hina, hi ku tiva leswaku u ta hi twa ni ku hi tiyisa leswaku hi tiyisela hi ntsako. Nakambe loko a hlamula swikhongelo swa hina, ripfumelo ra hina ri ta ya ri tiya. (1 Yoh. 5:14, 15) Leswi ripfumelo ku nga yin’wana ya mihandzu ya moya hi fanele hi ‘hambeta hi kombela’ moya wa Xikwembu, hilaha Yesu a hi khutazeke hakona. (Luka 11:9, 13) Loko hi khongela eka Xikwembu a hi fanelanga hi kombela leswaku xi hi nyika leswi hi swi lavaka ntsena. ‘Mintirho yo hlamarisa’ ya Yehovha ‘yi tele swinene lerova a hi nge yi runguli,’ kutani hi fanele hi n’wi khensa ni ku n’wi dzunisa siku ni siku! (Ps. 40:5) Nakambe swikhongelo swa hina swi fanele swi kombisa leswaku hi ‘anakanya hi lava nga etimpecanini ta khotso onge hiloko hi bohiwe na vona.’ Hi fanele hi tlhela hi katsa vamakwerhu emisaveni hinkwayo ngopfungopfu lava “rhangelaka exikarhi ka [hina].” Ha tsaka loko hi vona ndlela leyi Yehovha a hlamulaka swikhongelo swa hina ha yona!—Hev. 13:3, 7. w16.10 3:8, 9

Namuntlha, vanhu va Yehovha va kombisa ripfumelo eka Mfumo wa Xikwembu lowu simekiweke. Sweswo swi endle leswaku vanhu vo tlula timiliyoni ta nhungu emisaveni hinkwayo va va eparadeyisini yo fanekisela. Naswona hinkwavo ka vona va kombisa mihandzu ya moya wa Xikwembu. (Gal. 5:22, 23) Mawaku xikombiso lexikulu xa ripfumelo ni rirhandzu! A ku na munhu la faneriwaka hi ku dzunisiwa hikwalaho ka leswi. I Xikwembu lexi endlaka swi koteka. Ntirho lowu wo hlamarisa wu “ta twarisa Yehovha, xi ta va xikombiso lexi nga heriki, lexi nga herisiwiki.” (Esa. 55:13, Bibele ya Xitsonga) Paradeyisi ya hina yo fanekisela yi ta ya emahlweni yi kula kukondza misava hinkwayo yi tala hi vanhu lava tsakeke lava nga ni ku rhula va tlhela va hetiseka, lava nga ta dzunisa Yehovha hilaha ku nga heriki. Onge hi nga ya emahlweni hi kombisa ripfumelo eka switshembiso swa Yehovha! w16.10 4:18, 19

Hi fanele hi yingisa nkongomiso lowu humaka eBibeleni lowu hi wu kumaka eka vakulu. Anakanya hi ndzayo leyi Pawulo a yi nyikeleke hi lava endlaka leswaku ku nga vi na ku rhula evandlheni. Vanhu van’wana a va ‘nghenelela eka leswi nga va khumbiki.’ Vakulu va va tshinyile kambe va swi be hi makatla. Xana vandlha a ri fanele ri endla yini hi munhu wo tano? Pawulo u te: “Tshamani mi n’wi funghile, tshikani ku tihlanganisa na yena.” Ndzayo leyi a yi fanerile kambe a va nga fanelanga va n’wi khoma tanihi nala. (2 Tes. 3:11-15) Namuntlha, vakulu va nga nyikela nkulumo leswaku va lemukisa vamakwerhu hi makwerhu wo karhi loyi a yaka emahlweni a endla swilo swo biha, kumbexana u rhandzana ni munhu loyi a nga riki Mbhoni leswi nga ha thyakisaka vito ra Yehovha. (1 Kor. 7:39) Xana u endla yini loko vakulu va nyikela nkulumo yo tano? Loko u swi tiva leswaku ku vulavuriwa hi makwerhu wihi, xana u ta ya emahlweni u tihlanganisa na yena? Loko u yingisa Yehovha swi nga ha endla leswaku munhu yoloye a tshika mikhuva yakwe. w16.11 2:13

Hi Pentekosta ya 33 C.E., Vayuda vo tala ni vanhu lava a va nga ri Vayuda va totiwe hi moya lowo kwetsima. Vanhu lava, lava veke Vakreste va ve “rixaka leri hlawuriweke, vaprista va vuhosi, tiko ro kwetsima, tiko leri nga nhundzu yo hlawuleka.” (1 Pet. 2:9, 10) Loko vaapostola va ha ri kona va khathalele vandlha ra Xikwembu. Hambiswiritano, endzhaku ka loko va file, ku ve ni vavanuna lava a va vulavula “swilo leswi soholotiweke” leswaku “va tikokela vadyondzisiwa.” (2 Tes. 2:6-8) Vo tala eka vavanuna lava a va rhangela evandlheni hi ku famba ka nkarhi va ve “tibixopo.” Ku sungule ku va ni ntlawa wa vafundhisi hambileswi Yesu a byeleke valandzeri vakwe a ku: “N’wina hinkwenu mi vamakwavo.” (Mat. 23:8) Vavanuna lava a va rhandza tidyondzo ta mavunwa ta Aristotle na Plato naswona va sungule ku ti dyondzisa evandlheni ku ri ni ku dyondzisa Rito ra Xikwembu. w16.11 4:8

Loko hi nga si va Vakreste, minkarhi yo tala a hi dyoha kambe hi nga voni vukulu bya swidyoho swa hina emahlweni ka Xikwembu. A hi fana ni “mahlonga ya thyaka ni ku kala nawu.” Hi nga ha vula leswaku a hi ri “mahlonga ya xidyoho.” (Rhom. 6:19, 20) Endzhaku ka loko hi dyondze ntiyiso hi sungule ku cinca ndlela leyi a hi hanya ha yona, hi nyiketela vutomi bya hina eka Xikwembu ivi hi khuvuriwa. Hi ‘ntshunxiwe exidyohweni’ naswona ‘hi ve mahlonga ya ku lulama.’ (Rhom. 6:17, 18) Hi nga ‘pfumelela xidyoho xi hambeta xi va hosi’ hi ku endla leswi mimiri ya hina leyi nga hetisekangiki yi lavaka swona. Ku nga khathariseki leswaku hi ‘pfumelela’ xidyoho xi hi lawula kumbe e-e, xivutiso hi leswaku, I yini leswi timbilu ta hina ti swi lavaka? Tivutise: ‘Xana minkarhi yin’wana ndzi pfumelela ku navela ka mina swin’we ni mianakanyo ya mina swi ndzi dyohisa? Kumbe se ndzi file exidyohweni?’ Sweswo swi kombisa ndlela leyi hi wu tlangelaka ha yona musa lowu nga faneriwiki wa Xikwembu lowu xi hi kombiseke wona hi ku hi rivalela swidyoho. w16.12 1:11, 12

Lexi hi pfunaka leswaku hi va ni ku rhula, hi leswi hi tikarhatelaka ku va ni ku rhula ni swirho swa mindyangu ya hina swin’we ni vamakwerhu evandlheni. Ha swi tiva leswaku hinkwerhu a hi hetisekanga. Hikwalaho ka sweswo, ku nga ha va ni swiphiqo exikarhi ka hina, kutani loko sweswo swi endleka, hi tirhisa xitsundzuxo xa Yesu lexi nge: “Endla ku rhula ni makwenu.” (Mat. 5:24) Leswi swa hi olovela loko hi tsundzuka leswaku makwerhu yoloye na yena u tirhela “Xikwembu lexi nyikaka ku rhula.” (Rhom. 15:33; 16:20) Loko hi anakanya hi swilo swa moya hi ta va ni ku rhula ni Xikwembu. Muprofeta Esaya u tsale a ku: ‘Yehovha u ta n’wi hlayisa hi ku rhula loku tshamaka ku ri kona, hikuva munhu u endliwa leswaku a tshemba wena.’—Esa. 26:3; Rhom. 5:1. w16.12 2:5, 18, 19

Hambileswi hi hanyaka emisaveni yo biha swinene ya Sathana, Yehovha wa ma katekisa malandza yakwe. Wa tiyiseka leswaku vagandzeri va ntiyiso emisaveni hinkwayo va ya emahlweni va kuma vutivi ni ku tlhela va tsaka. (Esa. 54:13) Hilaha Yesu a vuleke hakona, sweswi Yehovha u hi katekisa hi ku hi pfumelela leswaku hi va xiphemu xa nhlengeletano yakwe emisaveni hinkwayo. (Mar. 10:29, 30) Ku tlula kwalaho lava lavaka Xikwembu hi mbilu hinkwayo va ta eneriseka, va va ni ntsako ni ku tlhela va va ni ku rhula loku nga pimanisiwiki na nchumu. (Filp. 4:4-7) U nga tiyiseka leswaku “loko [u] endle ku rhandza ka Xikwembu, [u] ta amukela ku hetiseka ka xitshembiso.” (Hev. 10:35, 36) Kutani a hi yeni emahlweni hi tiyisa ripfumelo ra hina ni ku tirhela Yehovha hi timbilu ta hina hinkwato. Hi nga endla tano, hi ri karhi hi tshemba leswaku Yehovha u ta hi katekisa.—Kol. 3:23, 24. w16.12 4:17, 20

Xana ntshunxeko lowu nga ni swipimelo wu nga hlamuseriwa tanihi ntshunxeko wa xiviri? Ina! Ha yini hi vula tano? Swipimelo leswi vekiweke swi nga sirhelela vanhu eka ntshunxeko wa vona wo tihlawulela. Hi xikombiso, hi nga ha hlawula ku teka riendzo ro ya endhawini ya le kule swinene. Xana a wu ta titwa u hlayisekile loko u chayela egondzweni leri ku nga riki na milawu ya le magondzweni, laha un’wana ni un’wana a tiendlelaka xiboho xo chayela eka tlhelo leri a lavaka rona kumbe rivilo leri a lavaka ku tsutsuma ha rona? I ntiyiso leswaku a wu nga ta swi tsakela. I swa nkoka leswaku ku va ni swipimelo hikuva swi endla leswaku hi tiphina hi ntshunxeko wa hina wo tihlawulela. Leswaku hi kombisa ndlela leyi swi vuyerisaka ha yona ku tirhisa ntshunxeko wa hina wa ku tihlawulela hi ri karhi hi yingisa swipimelo swa Yehovha, anakanya hi mhaka ya Adamu. U hlawule ku tlula nawu lowu Xikwembu xi n’wi nyikeke wona hi ku dya muhandzu lowu a lerisiweke leswaku a nga tshuki a dya eka wona. Ku tlula nawu koloko ku endle leswaku na hina hi xaniseka ni ku va ni switlhavi swo tala tanihi hileswi hi nga vatukulu va yena. (Rhom. 5:12) Ku tiva vuyelo lebyi tisiweke hi ku tlula nawu ka Adamu swi fanele swi endla leswaku hi tirhisa ntshunxeko wa hina wo tihlawulela hi ndlela leyinene ku ya hi swipimelo swa Yehovha. w17.01 2:6, 8

Loko hi nyikiwa xiavelo lexintshwa, ku khongela ni ku tikambisisa hi vukheta swi ta hi pfuna leswaku hi papalata ku amukela xiavelo lexi hi nga ta ka hi nga swi koti ku xi hetisisa. Kutani loko hi titsongahata a hi nge xi amukeli xiavelo xexo. Hambiswiritano, loko hi amukela xiavelo lexintshwa, xikombiso xa Gidiyoni xi hi dyondzisa leswaku a hi nge swi koti ku xi hetisisisa handle ko kongomisiwa hi Yehovha swin’we ni mikateko yakwe. Ku ri na sweswo, hi fanele hi “titsongahata loko [hi] famba ni Xikwembu xa [hina].” (Mik. 6:8) Loko hi amukela swiavelo leswintshwa, hi fanele hi khongela ni ku anakanyisisa hi leswi Yehovha a hi byelaka swona hi ku tirhisa Rito rakwe swin’we ni nhlengeletano yakwe. Hi fanele hi dyondza ku languta swilo hi ndlela leyi Yehovha a swi langutaka ha yona. A hi tsundzukeni leswaku Yehovha wa titsongahata naswona hi yena loyi a ‘endlaka hi va lavakulu.’ (Ps. 18:35) Loko hi hlawula ku famba hi ku titsongahata ni Xikwembu, sweswo swi ta hi pfuna leswaku hi va ni langutelo lerinene. w17.01 3:17, 18

Yesu a swi tiva leswaku ntirho wakwe wa laha misaveni a wu ta hela naswona van’wana a va ta wu yisa emahlweni. Hambileswi vadyondzisiwa vakwe a va nga hetisekanga, a va tshemba naswona u vule leswaku a va ta endla ntirho lowukulu ku tlula lowu yena a wu endleke. (Yoh. 14:12) U va letele hi vukheta naswona va chumayele mahungu lamanene emisaveni hinkwayo. (Kol. 1:23) Endzhaku ka rifu rakwe, Yesu u pfuxiwile leswaku a ya hanya etilweni laha a nga fika a nyikiwa ntirho lowukulu swin’we ni vulawuri bya le “henhla swinene ka hulumendhe yin’wana ni yin’wana ni vulawuri ni matimba ni vuhosi.” (Efe. 1:19-21) Loko ho fa hi tshembekile Armagedoni yi nga si fika, hi ta pfuxeriwa emisaveni leyintshwa ya ku rhula laha ku nga ta va ni mitirho yo tala leyi enerisaka leyi hi nga ta yi endla. Sweswi ku ni ntirho wa nkoka swinene lowu hinkwerhu ka hina hi nga wu endlaka, ku nga ku chumayela mahungu lamanene ni ku endla vadyondzisiwa. Onge hinkwerhu ka hina, lavakulu ni lavatsongo hi nga va ni “swo tala swo swi endla entirhweni wa Hosi.” w17.01 5:17, 18

Nkutsulo lowu i wa hilaha ku nga heriki. (Hev. 9:24-26) Wu ta herisa xidyoho lexi hi xi kumeke eka Adamu. Hi nkhensa gandzelo ra Kreste leri endlaka leswaku hi ntshunxeka eka misava leyi yo biha leyi lawuriwaka hi Sathana ni leyi endlaka leswaku hi nga ha ri chavi rifu. (Hev. 2:14, 15) Switshembiso swa Xikwembu swa tshembeka. Ku fana ni leswi milawu yakwe ya ntumbuluko yi nga cincacinciki, Yehovha a nga cinci naswona a nge tsandzeki ku hetisisa switshembiso swakwe. Yehovha u hi nyike nchumu lowukulu ngopfu ku tlula vutomi. U hi nyike rirhandzu. Bibele yi ri: “Hina se hi tiva rirhandzu leri Xikwembu xi nga na rona eka hina naswona hi ri khorwile. Xikwembu i rirhandzu.” (1 Yoh. 4:16) Misava hinkwayo yi ta va paradeyisi, hi ta va ni ntsako lowukulu naswona un’wana ni un’wana u ta kombisa mfanelo ya Xikwembu ku nga rirhandzu. Kutani malandza hinkwawo ya Yehovha lama nga etilweni ni laha misaveni ma ta huwelela ma ku: “Ku dzuneka ni ku vangama ni vutlhari ni ku nkhensa ni ku xiximiwa ni matimba ni ntamu a swi ve eka Xikwembu xa hina hi masiku ni masiku. Amen.”—Nhlav. 7:12. w17.02 2:16, 17

Xihondzo xo Rindza xa June 1 1973 xi vutise xi ku: “Xana . . . munhu la yaka emahlweni a dzaha wa faneleka ku khuvuriwa?” Nhlamulo yi te: “Matsalwa ma kombisa leswaku a nga faneleki.” Endzhaku ko kombisa matsalwa yo hlayanyana lama fambisanaka ni mhaka leyi, Xihondzo xo Rindza xi hlamusele leswaku ha yini munhu loyi a alaka ku tshika ku dzaha a fanele a susiwa. (1 Kor. 5:7) Xi te: “Munhu wo tano u kombisa leswaku a nga lavi ku hanya hi ku pfumelelana ni leswi Matsalwa ma swi vulaka. Naswona milawu leyi, leyi tlakukeke yi huma eka Xikwembu lexi hi byelaka yona hi ku tirhisa Rito ra xona.” Buku ya sweswinyana leyi vulavulaka hi vukhongeri ya le United States yi te: “Nkarhi ni nkarhi vafundhisi va cinca tidyondzo ta vona leswaku ti fambisana ni mavonelo ya swirho swa tikereke ta vona kumbe vanhu vo karhi.” Xana ku ni vukhongeri byin’wana handle ka Timbhoni ta Yehovha lebyi tiyimiseleke ku titshega hi Rito ra Xikwembu hambiloko swirho swin’wana swa byona swi tsandzeka ku hanya hi milawu ya Rito ra Xikwembu? w17.02 4:15

Leswi vakulu va titsongahataka a va swi lavi ku khomiwa tanihi lava hlawulekeke. Hikwalaho ka sweswo, va hambanile ni varhangeri va vukhongeri va namuntlha ni va le nkarhini wa vaapostola lava Yesu a vuleke leswaku: “Va rhandza tindhawu leti hlawulekeke ngopfu eswilalelweni ni switshamo swa le mahlweni emasinagogeni, ni ku xewetiwa etindhawini ta ku xavisela.” (Mat. 23:6, 7) Vakulu va yingisa marito ya Yesu lama nge: “Mi nga tshuki mi vuriwa Rabi, hikuva mudyondzisi wa n’wina i un’we, kasi n’wina hinkwenu mi vamakwavo. Ku tlula kwalaho, mi nga tshuki mi vitana hambi ku ri mani leswaku i tata wa n’wina la misaveni, hikuva Tata wa n’wina i un’we, Wa le tilweni. Naswona mi nga vuriwi ‘varhangeri,’ hikuva Murhangeri wa n’wina i wun’we, i Kreste. Kambe lonkulu exikarhi ka n’wina u fanele ku va mutirheli wa n’wina.” (Mat. 23:8-11) Hikwalaho, ha swi twisisa leswaku ha yini vakulu emavandlheni va kombiwa rirhandzu, xichavo ni ku xiximiwa hi Vakrestekulobye. w17.03 1:14, 15

I vutihlamuleri bya hina hinkwerhu ku endla swiboho naswona leswaku hi endla swiboho swa vutlhari swi titshege hi ku va hi tiva ntiyiso wa le Bibeleni. A hi fanelanga hi pfumelela van’wana va hi endlela swiboho. Ku ri na sweswo, hi fanele hi dyondza leswi nga swinene emahlweni ka Xikwembu kutani hi hlawula ku endla swona. Hi nga va pfumelela njhani van’wana leswaku va hi endlela swiboho? Ntshikilelo wa tintangha wu nga endla leswaku hi endla swiboho swo biha. (Swiv. 1:10, 15) Hambiswiritano, ku nga khathariseki ndlela leyi van’wana va ringetaka ku hi tshikilela ha yona, hi fanele hi yingisa leswi ripfalo ra hina leri leteriweke hi Bibele ri hi byelaka swona. Hakanyingi, loko hi pfumelela van’wana va hi endlela swiboho, hi va hi hlawula ku va ‘landzela.’ Loko hi ri karhi hi endla sweswo, hi va hi ri eku endleni ka xiboho, kambe sweswo swi ni khombo. Muapostola Pawulo u lemukise Vagalatiya hi khombo ro pfumelela van’wana va va endlela swiboho. (Gal. 4:17) Van’wana evandlheni a va lava ku endlela van’wana swiboho leswaku va va hambanisa ni vaapostola. w17.03 2:8-10

Yosiya u hisekele ku tsakisa Xikwembu. Ku fana na Yosiya, vantshwa va fanele va sungula ku lava Yehovha ku sukela va ha ri vatsongo. Hosi Manase loyi a hundzukeke a nga ha va a dyondzise Yosiya hi musa wa Xikwembu. Vantshwa, vanani vanghana va vamakwerhu vo tshembeka lava kuleke endyangwini wa ka n’wina ni le vandlheni ni ku dyondza ndlela leyi Yehovha a va seketeleke ha yona. Nakambe, tsundzukani leswaku ku dyondza Matsalwa hi swona leswi khumbeke mbilu ya Yosiya naswona swi endle leswaku a teka goza. Loko mi hlaya Rito ra Xikwembu swi ta endla leswaku mi ya mi tsaka ni ku tiyisa vuxaka bya n’wina ni Xikwembu, hambi ku ri ku endla leswaku mi lava ku pfuna van’wana ku lava Xikwembu. (2 Tikr. 34:18, 19) Ku hlaya Bibele swi nga mi pfuna ku xiya laha mi faneleke mi antswisa kona loko mi ri karhi mi tirhela Xikwembu. Loko mi swi xiyile, antswisani ku fana na Yosiya. w17.03 3:18, 19