October

Yehovha i “Xikwembu lexi nyikaka ku tiyisela ni nchavelelo.” (Rhom. 15:5) Hi yena ntsena a xi twisisaka hilaha ku heleleke xiyimo xa hina, ndlela leyi hi titwaka ha yona ni ndlela leyi hi kuleke ha yona. Kutani wa swi tiva leswi hi swi lavaka leswaku hi tiyisela. Xana Xikwembu xi ta xi hlamula njhani xikhongelo xa hina xo kombela matimba yo tiyisela? Loko hi kombela Yehovha leswaku a hi pfuna hi tiyisela, u hi tshembisa ku hi “nyika ndlela yo huma.” (1 Kor. 10:13) U swi endlisa ku yini sweswo? Minkarhi yin’wana, a nga ha susa ndzingo. Kambe hakanyingi, u ta hi nyika matimba leswaku hi “tiyisela hi ku helela ni ku va ni mbilu yo leha hi ntsako.” (Kol. 1:11) Hikwalaho ka leswi a ku tivaka kahle ku tsana ka hina Yehovha a nge pfuki a pfumelele xiyimo xi tika swinene lerova hi nga ha swi koti ku tshama hi tshembekile. w16.04 2:5, 6

Bibele yi hi byela leswaku hi yingisa mimfumo ya vanhu, kambe yi tlhela yi hi byela leswaku minkarhi hinkwayo hi fanele hi yingisa Xikwembu. (Mintirho 5:29; Tito 3:1) Njhani? Yesu u hlamusele nawu lowu hi ku vula marito ya ndzimana ya namuntlha lama hi pfunaka ku tiva loyi hi faneleke hi n’wi yingisa. loko hi yingisa milawu ya mfumo, hi xixima vatirhela mfumo ni ku hakela swibalo. (Rhom. 13:7) Kambe loko mfumo wu hi byela leswaku hi endla swilo leswi Xikwembu xi nga swi laviki, ha ala, kambe hi ndlela leyi xiximekaka. A hi katseki eka tipolitiki. (Esa. 2:4) Leswi Yehovha a pfumelelaka vanhu ku fuma, a hi lwisani na vona. Nakambe a hi rhandzi tiko ra ka hina kumbe ku katseka eka mintirho ya tiko. (Rhom. 13:1, 2) A hi ringeti ku cinca mimfumo kumbe ku ringeta ku kucetela van’watipolitiki naswona a hi vhoti kumbe ku va van’watipolitiki. w16.04 4:1, 2

Timholovo to tala leti khumbaka Vakreste vambirhi ti nga lulamisiwa handle ko katsa munhu un’wana. Kambe minkarhi yin’wana leswi a swi koteki. Swiyimo swin’wana swi nga lava leswaku ku katsiwa ni vanhu van’wana leswaku va pfuna hi ku ya hi Matewu 18:15-17. “Xidyoho” lexi Yesu a vulavuleke ha xona laha a ku ngo va mhaka leyi nga nyawuriki exikarhi ka Vakreste. Hi swi tiva njhani? Yesu u te loko mudyohi a nga hundzuki endzhaku ka loko makwerhu a vulavule na yena, ni le ka timbhoni tin’wana ku katsa ni vamakwerhu lava nga ni vutihlamuleri u fanele a khomiwa ku fana ni “munhu wa matiko ni muluvisi.” Namuntlha leswi a swi ta vula leswaku u fanele a susiwa. “Xidyoho” xa kona xi nga ha katsa swilo swo fana ni vukanganyisi kumbe ku onha munhu un’wana vito. Magoza manharhu lama Yesu a vulavuleke ha wona eka Matewu 18:15-17 ma tirha eka swiyimo leswi ntsena. w16.05 1:14

Bibele a yi hi byeli leswi hi faneleke hi swi endla eka xiyimo xin’wana ni xin’wana evuton’wini. Hi xikombiso, eBibeleni a hi kumi swiletelo leswi kongomeke leswi hi byelaka ndlela leyi hi faneleke hi ambala ha yona. Leswi swi hi kombisa ndlela leyi Yehovha a tlhariheke ha yona. Hambileswi fexeni yi tshamelaka ku cinca nkarhi ni nkarhi ni leswi vanhu emisaveni hinkwayo va ambalaka swiambalo swo hambanahambana Bibele a yi hundzeriwi hi nkarhi. Nakambe, Bibele a yi na milawu yo tala loko swi ta emhakeni yo hlawula ntirho kumbe vuhungasi kumbe ndlela leyi hi nga khathalelaka rihanyo ra hina ha yona. Yehovha u pfumelela munhu un’wana ni un’wana swin’we ni tinhloko ta mindyangu leswaku ti tiendlela swiboho etimhakeni leti. Loko Bibele yi nga hi byeli hi ku kongoma leswi hi faneleke hi swi endla, hi nga swi endla njhani swiboho leswinene? Eka swiyimo swo tano, i vutihlamuleri bya hina ku kambisisa xiyimo xa kona kutani hi endla xiboho, ku nga ri hi ku ya hi leswi tsakisaka hina kambe leswi tsakisaka Yehovha ni lexi a nga ta xi katekisa.—Ps. 37:5. w16.05 3:2, 6

Hakanyingi, hinkwerhu hi ni swiyenge leswi hi swi rhandzaka eBibeleni. Van’wana va rhandza tibuku leti vulavulaka hi Evhangeli hikuva ti vulavula hi ndlela leyi Yesu a kombiseke vumunhu bya Yehovha ha yona. (Yoh. 14:9) Van’wana va rhandza tibuku ta vuprofeta to fana ni ya Nhlavutelo leyi hi byelaka “swilo leswi faneleke ku endleka hi ku hatlisa.” (Nhlav. 1:1) Van’wana va chaveleleka loko va hlaya buku ya Tipisalema kasi van’wana va tiphina hi ku hlaya switsundzuxo leswi pfunaka leswi nga eka buku ya Swivuriso. Swi le rivaleni leswaku Bibele i buku ya vanhu hinkwavo. Leswi hi rhandzaka Bibele, hi tlhela hi rhandza minkandziyiso ya hina hi leswi yi sekeriweke eRitweni ra Xikwembu. Tibuku hinkwato, tibroxara, timagazini ni minkandziyiso yin’wana leyi hi yi kumaka i malunghiselelo lama humaka eka Yehovha. Ma hi pfuna leswaku hi tshama hi ri ekusuhi na yena ni ku tiyisa ripfumelo ra hina.—Tito 2:2. w16.05 5:1-3

Moya lowo kwetsima wu nga hi vumba hi tindlela to hambanahambana. Hi xikombiso, wu nga hi pfuna leswaku hi dyondza ku tekelela vumunhu bya Yesu ni ku kombisa timfanelo to hambanahambana ta mihandzu ya moya. Yin’wana ya mihandzu ya moya i rirhandzu. Hi rhandza Xikwembu naswona hi lava ku xi yingisa ni ku vumbiwa hi xona hikuva ha swi tiva leswaku swileriso swa xona swi vuyerisa hina. Nakambe moya lowo kwetsima wu nga hi nyika matimba yo papalata ku vumbiwa hi misava leyi yo homboloka. (Efe. 2:2) Loko muapostola Pawulo a ha ri muntshwa, a a kuceteriwa hi varhangeri va vukhongeri va Vayuda lava tikukumuxaka. Kambe moya lowo kwetsima wu n’wi pfune leswaku a cinca. Endzhaku u tsale a ku: “Eka swilo hinkwaswo ndzi ni ntamu hikwalaho ka loyi a ndzi nyikaka matimba.” (Filp. 4:13) Na hina hi fanele hi kombela moya lowo kwetsima, hi ri karhi hi tiva leswaku Yehovha u ta hlamula swikhongelo swa hina leswi humaka mbilwini.—Ps. 10:17. w16.06 1:12

Yehovha i Xikwembu xa hina xi ri xin’we. Loko hi gandzela yena ntsena hi kombisa ku tinyiketela loku heleleke. A hi nge gandzeli swikwembu swin’wana kumbe hi katsa mikhuva ya vugandzeri bya mavunwa loko hi gandzela Yehovha. A ngo va ntsena Xikwembu lexi tlakukeke eka swikwembu swin’wana kumbe lexi nga ni matimba ku swi tlula. I Xikwembu xa ntiyiso. Hi fanele hi gandzela Yehovha ntsena. Yehovha u fanele a va wo sungula evuton’wini bya hina. Loko hi lava ku gandzela yena ntsena hi fanele hi tivonela leswaku a hi pfumeleli swilo swin’wana swi va swa nkoka ku tlula Yehovha. Ku nga va yini swilo swa kona? Eka Milawu ya Khume, Yehovha u byele vanhu vakwe leswaku va nga tshuki va gandzela swikwembu swin’wana. A va fanele va papalata mixaka hinkwayo ya ku gandzela swifaniso. (Det. 5:6-10) Namuntlha ku ni mixaka yo tala yo gandzela swifaniso, naswona yin’wana ya yona swi nga ha tika ku yi xiya. Kambe milawu ya Yehovha a yi cincanga. Wa ha ri “Yehovha un’we.”—Mar. 12:29. w16.06 3:10, 12

Loko Petro a vutisa Yesu loko hi fanele hi rivalela “ka nkombo” Yesu u te: “Ndzi ri eka wena, ku nga ri ka nkombo, kambe, ka 77.” Yesu u hi dyondzise leswaku hi fanele hi tshama hi tiyimisele ku rivalela vanhu van’wana minkarhi hinkwayo. (Mat. 6:15; 18:21, 22) Tsundzuka leswaku leswi hinkwerhu hi endlaka swihoxo, na wena u nga ha khunguvanyisa van’wana. Kutani loko u xiya leswaku u khunguvanyise un’wana, tirhisa xitsundzuxo lexi nga eBibeleni. N’wi kombele leswaku a ku rivalela, u tlhela u endla ku rhula na yena. (Mat. 5:23, 24) Swa hi tsakisa loko vanhu van’wana va hi rivalela. Kutani na hina hi fanele hi va rivalela. (1 Kor. 13:5; Kol. 3:13) Loko hi rivalela van’wana, na Yehovha u ta hi rivalela. Loko van’wana va hi khunguvanyisa, onge hi nga va komba tintswalo ku fana ni Tata wa hina, Yehovha, loyi a hi kombaka tintswalo.—Ps. 103:12-14. w16.06 4:15, 17

Enkarhini lowu wa makumu, vanhu va Yehovha va nyikiwe ntirho wo chumayela “mahungu lamanene . . . ya mfumo . . . emisaveni hinkwayo leyi akiweke leswaku byi va vumbhoni ematikweni hinkwawo.” (Mat. 24:14) Mahungu lamanene ya Mfumo ma fana ni “mahungu lamanene ya musa lowu nga faneriwiki wa Xikwembu.” Hi ndlela yihi? Mikateko hinkwayo leyi hi nga ta yi kuma eMfun’weni wa Xikwembu hi ta yi kuma hikwalaho ka musa wa Yehovha. (Mint. 20:24; Efe. 1:3) Pawulo u kombise ku tlangela musa wa Yehovha lowu nga faneriwiki hi ku chumayela hi ku hiseka. Xana na hina hi tekelela xikombiso xa Pawulo? (Rhom. 1:14, 15) Tanihi vanhu lava dyohaka hi vuyeriwa hi tindlela to tala hikwalaho ka musa wa Yehovha lowu nga faneriwiki. Leswi hi vuyeriweke swinene, hi ni vutihlamuleri byo dyondzisa van’wana ndlela leyi Yehovha a kombisaka rirhandzu ni ndlela leyi va nga vuyeriwaka ha yona hikwalaho ka musa wakwe. w16.07 4:4, 5

Loko Yesu a nga si fa, u tsundzuxe vadyondzisiwa vakwe hi mhaka ya leswaku Diyavulosi i “mufumi wa misava leyi.” (Yoh. 12:31; 14:30; 16:11) Diyavulosi u tirhisa vukhongeri bya mavunwa ku kanganyisa vanhu. Hi yona mhaka vanhu vo tala namuntlha va nga byi tekeliki enhlokweni vuprofeta bya Bibele lebyi kombisaka leswaku makumu ya misava leyi ma tshinele swinene. (Sof. 1:14) Swi le rivaleni leswaku Sathana u ‘dlaye mianakanyo ya lava nga riki vapfumeri.’ (2 Kor. 4:3-6) Hikwalaho, loko hi ringeta ku byela vanhu leswaku makumu ya misava leyi ma kwala nyongeni ni leswaku sweswi Kreste wa fuma, vo tala va vona a va swi lavi ku yingisela. Hambileswi vo tala va nga byi tsakeliki vuprofeta bya Bibele, a hi fanelanga hi pfumelela sweswo swi hi heta matimba. Ha swi tiva leswaku ha yini swi ri swa nkoka ku tshama hi rindzile. w16.07 2:11, 12

Loko vatekani lava tisasekiseke va vonana hi siku ra vona ra mucato, va va ni ntsako lowukulu swinene. Rito ra Xikwembu ri nyika vatekani ndzayo ya vutlhari, leswaku va va ni vukati lebyi humelelaka hikuva Musunguri wa vukati la nga ni rirhandzu u lava leswaku vatekani va va ni vukati lebyi humelelaka ni ku tsaka. (Swiv. 18:22) Nilokoswiritano, Matsalwa ma swi veka erivaleni leswaku vanhu lava nga hetisekangiki lava tekanaka va ta va ni swiphiqo kumbe “nhlomulo enyameni.” (1 Kor. 7:28) Xana vatekani va nga swi papalata njhani swiphiqo sweswo? Naswona Vakreste va nga endla njhani leswaku va va ni vukati lebyi humelelaka? Bibele yi dyondzisa leswaku rirhandzu i mfanelo ya nkoka. I swa nkoka leswaku vatekani va kombisana rirhandzu leri vanghana va nga na rona (hi Xigriki, i phi·liʹa). Rirhandzu leri vatekani va kombisanaka rona (eʹros) ri endla leswaku va tsaka, nakambe rirhandzu leri ndyangu wu kombisanaka rona (stor·geʹ) i ra nkoka loko ku ri ni vana. Hambiswiritano, i rirhandzu leri sekeriweke eka milawu ya Bibele (a·gaʹpe) leri endlaka leswaku vukati byi humelela. w16.08 2:1, 2

Timotiya a a ri muchumayeri wa Mfumo la nga ni ntokoto. Kambe a a ta antswisa ntsena loko a “nyikela nyingiso lowu hambetaka” eku dyondziseni kakwe. A a swi tiva leswaku vanhu va cinca ku katsa ni swiyimo swa vona kutani a a nga ta tirhisa xingheniso lexi fanaka. Leswaku a ya emahlweni a fikelela timbilu ta vona, a a fanele a antswisa ni ku cinca ndlela leyi a va chumayela ha yona. Tanihi vahuweleri va Mfumo, hi fanele hi endla leswi fanaka. Minkarhi yo tala hi kuma vanhu va nga ri kona emakaya ya vona loko hi chumayela hi yindlu ni yindlu. Etindhawini tin’wana, a hi swi koti ku nghena eka miako leyi va tshamaka eka yona. Loko swi ri tano ensin’wini ya n’wina, xana u nga tirhisa ndlela yin’wana leswaku u chumayela mahungu lamanene? Ku chumayela etindhawini ta mani na mani i ndlela yin’wana leyinene yo hangalasa mahungu lamanene. Timbhoni to tala ti kuma vuyelo lebyinene hikwalaho ko tirhisa ndlela leyi. Ti tinyika nkarhi wo chumayela vanhu eswitichini swa switimela, swa tibazi, etindhawini ta vuxaviselo, etiphakini ni le tindhawini tin’wana leti vanhu va kumekaka eka tona. w16.08 3:14-16

Emisaveni hinkwayo Yehovha u hi nyike vamakwerhu lava khathalaka hi hina leswaku va hi khutaza. (Hev. 12:12, 13) Vo tala enkarhini wakwe va tiyisiwile hi ndlela yoleyo. Ninamuntlha swa ha ri tano. Hi nga va tiyisa njhani van’wana? Anakanya ndlela leyi Aroni na Huru va tshegeke mavoko ya Muxe ha yona. (Eks. 17:8-13) Na hina hi nga lava tindlela leti hi nga seketelaka ni ku pfuna van’wana ha tona. Hi nga pfuna vamani? Vamakwerhu lava langutanaka ni swiphiqo swa ku dyuhala, swiphiqo swa rihanyo, lava xanisiwaka hi mindyangu ya vona, lava nga ni xivundza kumbe lava feriweke hi vanhu lava va rhandzaka. Hi nga tlhela hi tiyisa vantshwa lava langutanaka ni nkucetelo wa ku tikhoma hi ndlela yo biha kumbe lava khutaziwaka ku hlongorisa rifuwo ra misava leyi. (1 Tes. 3:1-3; 5:11, 14) Lava tindlela to kombisa van’wana leswaku wa khathala ha vona eHolweni ya Mfumo, ensin’wini, loko u dya na vona kumbe loko u bula na vona hi riqingho. w16.09 1:13, 14

Loko hi ambala hi ndlela leyi xiximekaka a hi endleli hina ntsena, kambe hi endlela Yehovha, vamakwerhu swin’we ni vanhu va le nsin’wini ya hina naswona sweswo swi endla leswaku rungula leri hi ri chumayela ri xiximeka ni ku vangamisa Yehovha. (Rhom. 13:8-10) Leswi i ntiyiso ngopfungopfu loko hi endla mintirho ya Vukreste, yo tanihi ku ya eminhlanganweni kumbe loko hi chumayela. Hi fanele hi ambala “hi ndlela leyi fanelaka [vanhu] lava vulaka leswaku va chava Xikwembu.” (1 Tim. 2:10) I ntiyiso leswaku swiambalo swin’wana leswi amukelekaka endhawini yo karhi swi nga ha endleka swi nga amukeleki eka yin’wana. Hikwalaho, vanhu va Yehovha emisaveni hinkwayo va yi tekela enhlokweni ndlela leyi vanhu va ndhawu yoleyo va titwaka ha yona leswaku va nga va khunguvanyisi. Loko hi ya etinhlengeletanweni, a hi fanelanga hi tekelela tifexeni ta misava leyi leti hundzeletiweke ta maambalelo kambe ku ri na sweswo hi fanele hi ambala hi ndlela leyi xiximekaka. Kutani a swi nge hi khomisi tingana ku tiviwa tanihi Timbhoni ta Yehovha. Swi ta hi olovela ku chumayela loko hi pfulekeriwa hi nkarhi. w16.09 3:7, 8

Mhaka leyi Pawulo a yi vuleke ya leswaku yindlu yi mpfampfarhutiwa ni ku akiwa hi munhu wo karhi i ntiyiso! Handle ko kanakana, swilo leswi hanyaka, leswi rharhanganeke ku tlula yindlu swi vumbiwe hi munhu wo tlhariha swinene. Loko ku ri na munhu la kanakanaka leswi Bibele yi swi vulaka u nga ha sungula hi ku n’wi vutisa swivutiso. Kumisisa leswi a pfumelaka eka swona kutani u lava swihloko leswi nga ta n’wi tsakisa. (Swiv. 18:13) Loko a rhandza swilo swa sayense, a nga angula hi ndlela leyinene loko u boxa tinhla leti kombisaka ndlela leyi Bibele yi baka nhloko ya mhaka ha yona loko swi ta eka swa sayense. Vanhu van’wana va nga khumbiwa hi swikombiso leswi kombisaka leswaku vuprofeta bya Bibele bya hetiseka hi ndlela leyi pakanisaka minkarhi hinkwayo. Kumbexana u nga ha n’wi komba milawu ya le Bibeleni leyi kongomisaka, yo tanihi leyi nga eka Dyondzo ya le Ntshaveni. Tsundzuka leswaku pakani ya wena a hi ku phikizana na vanhu, kambe i ku fikelela timbilu ta vona leswaku va lava ku dyondza Bibele. Kutani va yingisele. Vutisa swivutiso leswi tlhontlhaka mianakanyo, tiphofule hi ndlela ya xichavo ngopfungopfu loko u vulavula ni vanhu lavakulu. Hakanyingi va ta xixima leswi u pfumelaka eka swona. w16.09 4:14-16

Leswaku u pfuna van’wana lava humaka ematikweni man’wana va titwa va amukelekile evandlheni, tivutise, ‘Loko a ndzi ri etikweni rin’wana a ndzi ta lava ku khomiwa njhani?’ (Mat. 7:12) Va lehisele mbilu lava ha tolovelanaka ni tiko lerintshwa. Eku sunguleni, u nga va u nga yi twisisi hi ku helela ndlela leyi va anakanyaka ha yona ni leyi va endlaka swilo ha yona. Ku ri na ku va hi lava leswaku va fana na hina, ha yini hi nga va amukeli hi ndlela leyi va nga xiswona? Loko hi dyondza hi ndhawu leyi va humaka eka yona swin’we ni mindhavuko ya vona, swi nga hi olovela ku tirhisana na vona. Loko ku ri ni lava hi nga va tolovelangiki evandlheni kumbe ensin’wini ya hina hi nga ha endla ndzavisiso hi nkarhi wa vugandzeri bya ndyangu. Ndlela yin’wana leyi hi nga yi tirhisaka leswaku hi tolovelana na vona i ku va rhamba hi nkarhi wa swakudya emakaya ya hina. Leswi Yehovha a nga “[pfulela] matiko nyangwa ya ripfumelo,” xana na hina a hi fanelanga hi pfulela vanhu lava humaka ematikweni man’wana “lava nga swin’we na hina eripfumelweni” minyangwa ya hina?—Mint. 14:27; Gal. 6:10; Yobo 31:32. w16.10 1:15, 16

Endzhaku ko boxa vanhu vo hambanahambana lava a va ri ni ripfumelo, Pawulo u boxe Yesu Kreste tanihi xikombiso lexinene ngopfu xa ku tiyisela. Vaheveru 12:2 yi ri: “Hikwalaho ka ntsako lowu a wu vekiwe emahlweni ka yena u tiyisele mhandzi ya nxaniso, a tsan’wa tingana, kutani a tshama evokweni ra xinene ra xiluvelo xa Xikwembu.” Hi fanele hi ‘ehleketisisa’ hi xikombiso xa ripfumelo lexi Yesu a hi vekeleke xona loko a langutana ni miringo yo tika. Ku fana na Yesu, Vakreste va le nkarhini wa vaapostola, vo tanihi mudyondzisiwa Antipasi va tshame va tshembekile. (Nhlav. 2:13) A va ta katekisiwa hi ku pfuxiwa leswaku va hanya etilweni, ku nga “ku pfuxiwa ko antswa” loku malandza ya Xikwembu yo tshembeka a ma ku languterile. (Hev. 11:35) Endzhaku ka nkarhinyana loko Mfumo wu sungule ku fuma hi 1914, vatotiwa volavo hinkwavo vo tshembeka, lava feke va pfuxeriwe ku ya hanya etilweni leswaku va fuma vanhu na Yesu.—Nhlav. 20:4. w16.10 3:12

Vatswari van’wana a va va bumabumeli vana va vona hikuva loko va ha kula vatswari va vona a va nga va bumabumeli. Vatirhi vo tala va rila hileswaku a va bumabumeriwi entirhweni. Hakanyingi hi bumabumela munhu loko a endle leswinene. Hi nga tlhela hi khutaza van’wana hi ku va byela leswaku va ni timfanelo letinene kumbe hi ku “[vulavula] hi ku chavelela eka mimoya-xiviri leyi karhatekeke.” (1 Tes. 5:14) Rito ra Xigriki leri hundzuluxeriwe ri va “ku khutaza” hi ku kongoma ri vula “ku vitana munhu leswaku a ta etlhelo ka wena.” Loko hi tirha ni vamakwerhu, hi kuma nkarhi wo va khutaza. (Ekl. 4:9, 10) Xana hi tirhisa nkarhi lowunene ku va hi byela van’wana leswaku ha yini hi va rhandza ni ku tlangela leswi va swi endlaka? Loko hi nga si hlamula xivutiso lexi, a hi anakanyisiseni hi xivuriso lexi nge: “Rito leri fikeke hi nkarhi wa kona i rinene ngopfu!”—Swiv. 15:23. w16.11 1:3-5

Loko Vaisrayele va yingisa Yehovha a va hleleka ni ku va ni vun’we. Loko Xikwembu xi vulavula hi ndlela leyi vanhu va xona a va ta va ni vun’we ha yona enkarhini lowu taka, xi te: “Ndzi ta va veka hi vun’we, kukota ntlhambi etshangeni.” (Mik. 2:12) Ku engetela kwalaho, Yehovha u vule ka ha ri emahlweni hi ku tirhisa muprofeta Sofaniya a ku: “Ndzi ta endla leswaku vanhu va hundzukela eka ririmi leri tengeke [ra ntiyiso lowu nga eMatsalweni], leswaku hinkwavo va vitana vito ra Yehovha, va n’wi tirhela hi mbilu yin’we.” (Sof. 3:9) Mawaku lunghelo leri hi nga na rona ro gandzela Yehovha hi vun’we! Swi le rivaleni leswaku ndzayo leyi huhuteriweke leyi nga eRitweni ra Xikwembu yi pfune vandlha ra le Korinto ni mavandlha man’wana leswaku ma tshama ma basile, ma ri ni ku rhula ni vun’we. (1 Kor. 1:10; Efe. 4:11-13; 1 Pet. 3:8) Namuntlha, hikwalaho ka matshalatshala lama endliwaka hi vanhu lava nga xiphemu xa nhlengeletano leyi nga ni vun’we, vanhu emisaveni hinkwayo va kota ku twa hi xikongomelo xa Xikwembu. w16.11 2:16, 18

Endzhaku ka malembe yo tala Yesu a file, vanhu vo tala a va kota ku hlaya Bibele hi Xigriki kumbe Xilatini. A va kota ku ringanisa leswi Rito ra Xikwembu ri swi vulaka ni tidyondzo ta kereke. Loko van’wana va sungula ku hlaya Bibele kutani va xiya leswaku tidyondzo leti a ti dyondzisiwa ekerekeni a ku ri mavunwa va ti tshikile. Kambe a swi ri ni khombo ku vula leswaku a va pfumelelani na tona naswona loko va endla tano a va ta dlayiwa. Hi ku famba ka nkarhi, vanhu vo tala va sungule ku ka va nga vulavuli Xigriki ni Xilatini naswona vafundhisi a va nga lavi leswaku Bibele yi hundzuluxeriwa hi tindzimi leti vanhu a va ti vulavula. Loko munhu a kaneta tidyondzo leti a ti dyondzisiwa ekerekeni a a xupuriwa hi ndlela ya tihanyi. Malandza yo tshembeka ya Xikwembu lama totiweke a ma hlangana tanihi mintlawa leyitsongo loko swi koteka. Vatotiwa lava nga ‘vaprista ni tihosi’ a va nga swi koti ku gandzela hi ndlela leyi hlelekeke. Babilona Lonkulu a lawula vanhu! w16.11 4:8, 10, 11

Hi fanele hi papalata ku endla swidyoho leswikulu leswi Vakorinto van’wana a va swi endla. Tanihi leswi hi amukeleke musa lowu nga faneriwiki wa Xikwembu a hi fanelanga hi pfumelela ‘xidyoho xi hi lawula.’ Hambiswiritano, xana hi tiyimisele ku va lava “yingisaka ku suka embilwini” hi ku endla leswi hi nga swi kotaka leswaku hi papalata ku endla swidyoho leswi tikombaka swi nga nyawuli? (Rhom. 6:14, 17) Anakanya hi muapostola Pawulo. Ha tiyiseka leswaku a a nga endli swidyoho leswikulu leswi boxiweke eka 1 Vakorinto 6:9-11. Nilokoswiritano, u vule leswaku a a ri mudyohi. U tsale a ku: “Mina ndzi wa nyama, ndzi xaviseriwe xidyoho. Hikuva leswi ndzi swi endlaka a ndzi swi tivi. Hikuva leswi ndzi swi navelaka a ndzi hanyi hi swona; kambe leswi ndzi swi vengaka hi swona leswi ndzi swi endlaka.” (Rhom. 7:14, 15) Leswi swi kombisa leswaku a ku ri ni swilo swin’wana leswi a lwisana na swona leswi a swi teka tanihi swidyoho. (Rhom. 7:21-23) Onge na hina hi nga endla hilaha ku fanaka loko hi ri karhi hi tikarhatela ku ‘yingisa swi suka embilwini.’ w16.12 1:15, 16

Loko u langutane ni swiyimo swo tika, phofulela Yehovha Tata wa wena wa le tilweni hi xikhongelo. Loko se u endle hinkwaswo leswaku u lulamisa xiphiqo xa wena, ku khongela eka Yehovha swi nga vohlisa mabibi ya mbilu. (Ps. 94:18, 19) Hilaha swi kombisiweke hakona eka Vafilipiya 4:6, 7, loko hi ya emahlweni hi khongela eka Yehovha swi huma embilwini, u ta hlamula swikhongelo swa hina. Njhani? Hi ku endla leswaku hi va ni ku rhula emianakanyweni ni le timbilwini ta hina. Vo tala va swi tokotile sweswo. Loko va langutana ni swiphiqo leswikulu Xikwembu xi va pfunile leswaku va va ni ku rhula loku va nga si tshamaka va va na kona. Ni le ka wena swi nga va tano. Kutani “ku rhula ka Xikwembu” ku ta hlula xiphiqo xin’wana ni xin’wana lexi u nga langutanaka na xona. U nga tshemba xitshembiso xa Yehovha lexi nge, ‘U nga vileli hikuva mina ndzi Xikwembu xa wena. Ndzi ta ku nyika matimba. Ndzi ta ku pfuna.’—Esa. 41:10. w16.12 3:3, 4

Muxe u tshike rifuwo ra le Egipta kutani “a hlawula ku xaniseka ni vanhu va Xikwembu ku ri ni ku tiphina hi xidyoho swa nkarhinyana.” (Hev. 11:25, 26) Onge hi nga tekelela xikombiso xa malandza yo tshembeka ya khale, yo fana na Muxe, hi ku wu tirhisa kahle ntshunxeko wa hina wo tihlawulela ni ku wu tirhisela ku endla ku rhandza ka Xikwembu. Hambileswi swi vonakaka swi olova ku endleriwa swiboho, kambe ku pfumelela leswaku munhu un’wana a hi endlela swiboho swi nga endla hi nga tiphini hi lunghelo ro tihlawulela. Lunghelo leri ri boxiwa eka Deteronoma 30:19, 20. Ndzimana 19 yi hlamusela leswaku Xikwembu xi hlawurise Vaisrayele leswi a va lava ku swi endla. Eka ndzimana 20 hi dyondza leswaku Yehovha u va nyike lunghelo ra risima leswaku va kombisa leswi a swi ri etimbilwini ta vona. Na hina hi nga hlawula ku gandzela Yehovha. A ku na nchumu wo antswa ku tlula ku tirhisa nyiko leyi ya Xikwembu ya ntshunxeko wo tihlawulela, leswaku hi kombisa ndlela leyi hi n’wi rhandzaka ha yona ni ku n’wi vangamisa! w17.01 2:10, 11

Yehovha u lava leswaku hi tirhisa vuswikoti lebyi a hi nyikeke byona hi ndlela leyinene. Ha yini? Hikuva wa hi rhandza naswona wa swi tiva leswaku hi ta eneriseka loko hi tirhisa tinyiko leti hi ndlela leyinene. Nakambe Yehovha wa swi tiva leswaku a hi hetisekanga. A hi nge swi koti ku herisa ku nga hetiseki ka hina, xidyoho ni rifu naswona a hi nge swi koti ku lawula vanhu van’wana hikuva na vona va ni ntshunxeko wo tihlawulela. (1 Tih. 8:46) Ku nga khathariseki vutivi kumbe vuswikoti lebyi hi nga na byona, hi ta tshama hi fana ni vana eka Yehovha. (Esa. 55:9) Eka swiyimo hinkwaswo hi fanele hi titshega hi nkongomiso wa Yehovha, ni ku tshemba leswaku u ta hi seketela ni ku hi endlela leswi hi tsandzekaka ku swi endla. Nakambe, hi fanele hi endla leswi hi nga swi kotaka leswaku hi lulamisa swiphiqo swa hina ni ku pfuna van’wana. Kahlekahle, hi fanele ‘hi tshemba Yehovha hi endla leswinene’ naswona ‘hi endla swilo hi ku tshembeka.’ w17.01 1:2-4

Barizilayi u ale xirhambo xa hosi. Ha yini? Hikwalaho ka leswi a kurile, u byele Davhida leswaku a nga lavi ku va ndzhwalo. Kutani Barizilayi u ringanyete leswaku Kimihama loyi kumbexana a ri n’wana wa yena wa jaha, ku va yena a nga ta tshama ni hosi. (2 Sam. 19:31-37) Ku titsongahata ku pfune Barizilayi leswaku a endla xiboho lexinene. A nga alanga xirhambo xa Davhida hikwalaho ka leswi a chava vutihlamuleri byo karhi kumbe hileswi a lava ku tiphina hi vutomi byo olova. Kambe u xiye ni ku amukela ku cinca ka swiyimo evuton’wini byakwe naswona a swi tiva leswaku a nge he swi koti ku endla mintirho yin’wana. A nga lavi ku amukela vutihlamuleri lebyi a ta tsandzeka ku byi hetisisa. (Gal. 6:4, 5) Loko hi anakanya hi ku va ni swikhundlha, ndhuma ni ku lava ku voniwa, sweswo swi nga endla leswaku hi tikurisa ni ku phikizana ni van’wana kutani a hi nge he vi ni vuxaka lebyinene na Yehovha. (Gal. 5:26) Hambiswiritano, ku titsongahata swi hi pfuna leswaku hi anakanya hi leswi hi kotaka ku swi endlela Xikwembu ni ku xi vangamisa naswona hi endla leswi hi nga swi kotaka leswaku hi pfuna van’wana.—1 Kor. 10:31. w17.01 4:5, 6

Yehovha i Muvumbi loyi a hlamarisaka. Hinkwaswo leswi a swi vumbeke i swinene ngopfu. (Yer. 10:12) Yehovha u vekele ntumbuluko hinkwawo swipimelo. U veke milawu ya ntumbuluko ni milawu ya mahanyelo leswaku swilo hinkwaswo swi tirha hilaha a lavaka hakona. (Ps. 19:7-9) Nakambe swilo hinkwaswo leswi nga kona evuakweni hinkwabyo swi vekiwe endhawini ya swona naswona swi tlhela swi tirha hi ku pfumelelana ni xikongomelo xa Xikwembu. Yehovha u veke milawu leyi kongomisaka ndlela leyi ntumbuluko wu faneleke wu tirhisana ha yona. Hi xikombiso, matimba lama endlaka leswaku swilo hinkwaswo leswi hoxiwaka ehenhla swi vuya ehansi ma endla leswaku atimosifiya ni misava swi tirhisana naswona ma lawula magandlati ni malwandle. Nakambe ma endla leswaku ku va ni vutomi emisaveni. Ntumbuluko hinkwawo ku katsa ni vanhu swi tirha hi ku ya hi swipimelo leswi. Swi le rivaleni leswaku ndlela leyi ntumbuluko wu hlelekeke ha yona yi kombisa leswaku Xikwembu xi ni xikongomelo hi misava ni vanhu. Loko hi ri ensin’wini, xana hi nga hlamusela vanhu leswaku ku ni Muvumbi loyi a hlamarisaka?—Nhlav. 4:11. w17.02 1:4, 5

Loko se Muxe a file, Yoxuwa u rhangele vanhu va Xikwembu naswona u tiyisiwe hi “hosana ya vuthu ra Yehovha” leswaku a rhangela vanhu va Xikwembu loko va lwa ni Vakanana. (Yox. 5:13-15; 6:2, 21) Hi ku famba ka nkarhi, Hosi Hezekiya a fanele a lwa ni masocha ya Vaasiriya lava a va xungeta ku hlasela muti wa Yerusalema. Hi vusiku byin’we, “ntsumi ya Yehovha yi [hume] yi ya dlaya vanhu va 185 000.” (2 Tih. 19:35.) Hambileswi tintsumi ti hetisekeke, vanhu lava a ti va pfuna a va nga hetisekanga. Muxe u tshame a tsandzeka ku vangamisa Yehovha. (Tinhl. 20:12) Yoxuwa u endle ntwanano ni Vagibiyoni handle ko kombela nkongomiso eka Yehovha. (Yox. 9:14, 15) ‘Mbilu ya Hezekiya yi titlakusile’ swa xinkarhana. (2 Tikr. 32:25, 26) Ku nga khathariseki ku nga hetiseki ka vona, Yehovha a a lava leswaku Vaisrayele va va yingisa. Yehovha a a tirhisa tintsumi leswaku a seketela vavanuna lava. Hakunene, Yehovha a a kongomisa vanhu vakwe. w17.02 3:7-9

Ku kombisa munhu wo karhi xichavo swi vula ku n’wi khoma hi ndlela yo hlawuleka swin’we ni ku n’wi xixima. Entiyisweni a hi ta langutela leswaku munhu loyi a faneleke a khomiwa hi ndlela yoleyo a va a endle nchumu wo karhi lowu n’wi endlaka a faneriwa hi ku xiximiwa. Kutani hi nga ha tivutisa leswaku hi fanele hi kombisa Mani xichavo naswona ha yini swi fanerile ku endla tano? Hilaha Nhlavutelo 5:13 yi kombisaka hakona, “Loyi a tshameke exiluvelweni ni . . . Xinyimpfana” hakunene va faneriwa hi ku kombiwa xichavo. Eka Nhlavutelo ndzima 4 hi kuma xivangelo xin’wana xa leswaku ha yini Yehovha a faneriwa hi ku kombisiwa xichavo. Nakambe tintsumi ti huwelele ti dzunisa Yehovha ti ku: “Loyi a hanyaka hi masiku ni masiku.” Ti tlhele ti ku: “Swa ku fanela, Yehovha, wena Xikwembu xa hina, ku amukela ku vangama ni ku xiximiwa ni matimba, hikuva u tumbuluxe swilo hinkwaswo, naswona hikwalaho ka ku rhandza ka wena swi ve kona, swi tumbuluxiwile.”—Nhlav. 4:9-11. w17.03 1:1, 2

Vanhu vo tala va tala ku vula va ku: Endla leswi mbilu ya wena yi ku byelaka swona. Kambe ku endla tano swi nga ha va ni khombo naswona swi lwisana ni Matsalwa. Bibele yi hi tsundzuxa leswaku a hi fanelanga hi pfumelela timbilu ta hina leti nga hetisekangiki ti hi lawula loko hi endla swiboho. Rungula ra le Bibeleni ri kombisa vuyelo byo biha lebyi vaka kona loko hi yingisa timbilu ta hina. Xiphiqo lexikulu hi leswaku “mbilu yi kanganyisa ngopfu ku tlula hinkwaswo naswona yi ni khombo.” (Yer. 3:17; 13:10; 17:9; 1 Tih. 11:9) Kutani ku nga endleka yini eka hina loko hi pfumelela timbilu ta hina ni ndlela leyi hi titwaka ha yona swi lawula mianakanyo ni swiendlo swa hina? Hi xikombiso, ku nga endleka yini loko hi endla swiboho hi hlundzukile? Nhlamulo ya xivutiso xexo yi le rivaleni loko hi tshame hi swi endla enkarhini lowu hundzeke. (Swiv. 14:17; 29:22) Nakambe xana munhu loyi a tshikilelekeke a nga swi kota ku endla swiboho leswinene? (Tinhl. 32:6-12; Swiv. 24:10) Swi le rivaleni, leswaku ndlela leyi hi titwaka ha yona yi nga hi hambukisa loko hi yi pfumelela leswaku yi hi lawula loko hi endla swiboho swa nkoka. w17.03 2:12, 13

Leswi hi nga hetisekangiki hi endla swihoxo. Lexi tsakisaka, Yehovha u hi nyike nkutsulo naswona u tiyimisele ku hi rivalela. Kutani loko hi titsongahata naswona hi hundzuka hi nga kombela ku rivaleriwa eka Yehovha. Hi nga tiyiseka leswaku Yehovha a nge hi khomi “hi ku ya hi swidyoho swa hina.” (Ps. 103:10) Hilaha Davhida a byeleke Solomoni hakona, leswaku hi kota ku gandzela Yehovha hilaha a lavaka hakona hi fanele hi “[n’wi] tirhela hi mbilu leyi heleleke.” (1 Tikr. 28:9) Ku tirhela Xikwembu hi “mbilu leyi heleleke” swi katsa ku tinyiketela hilaha ku heleleke eka xona naswona hilaha ku nga heriki. EBibeleni, rito leri nge, “mbilu” minkarhi yo tala ri vula leswi munhu a nga swona embilwini. Ri katsa ku navela, ku anakanya, ndlela leyi a tikhomaka ha yona, vuswikoti ni tipakani takwe. Kutani munhu loyi a tirhelaka Yehovha hi mbilu leyi heleleke a nga n’wi tirheli hi vukanganyisi. A ngo gandzela Yehovha ku hetisa nawu ntsena. Ku vuriwa yini hi hina? Hambileswi hi nga hetisekangiki, loko hi ya emahlweni hi tinyiketela eka Xikwembu hi ku helela, hi ta va hi xi tirhela hi mbilu leyi hetisekeke.—2 Tikr. 19:9. w17.03 3:1, 3

Loko ha ha ku endla nchumu wa nkoka ngopfu, swi nga ha endleka leswaku Yehovha wa hi ‘tshika kutani a vona leswi nga etimbilwini ta hina,’ hi ku pfumelela timbilu ta hina ti kombisa leswi hi nga swona. Hi xikombiso, makwerhu a nga ha va a tirhe hi matimba leswaku a lunghiselela nkulumo ni ku yi nyikela enhlengeletanweni. Vanhu vo tala va n’wi bumabumela hileswi a yi nyikeleke kahle. Xana u ta endla yini loko a bumabumeriwa? Loko hi bumabumeriwa, hi ta va hi endla kahle loko hi tirhisa marito ya Yesu lama nge: “Loko mi endle swilo hinkwaswo leswi mi averiweke swona, vulani mi ku, ‘Hi mahlonga lama nga pfuniki nchumu. Leswi hi nga swi endla hi leswi a hi fanele ku swi endla.’” (Luka 17:10) Nakambe, hi nga tlhela hi dyondza swin’wana eka leswi humeleleke Hezekiya. Ku tikukumuxa kakwe ku ve erivaleni hikuva “a nga tlheriselanga hi ku ya hi ndlela leyi a pfuniweke ha yona.” (2 Tikr. 32:24-27, 31) Ku anakanyisisa hi leswi Xikwembu xi hi endleleke swona swi ta hi pfuna leswaku hi papalata ku tikukumuxa ku nga nchumu lowu Yehovha a wu vengaka. Hi nga kombisa ku tlangela hi ndlela leyi hi vulavulaka ha yona hi Yehovha loyi a seketelaka vanhu vakwe. w17.03 4:12-14