June

Yehovha u susumetiwa hi rirhandzu leswaku a lulamisa, a dyondzisa ni ku hi letela leswaku hi ta tshama erirhandzwini rakwe ni le ndleleni leyi yisaka evuton’wini. Mikarhi yin’wana ku tshinya a swi nge heleli eka marito yo hi lulamisa ntsena. Loko munhu a endle xidyoho lexikulu, a nga ha lahlekeriwa hi malunghelo evandlheni. Hambiloko sweswo swi endleka, ndzayo yo tano yi kombisa ndlela leyi Xikwembu xi hi rhandzaka ha yona. Ku lahlekeriwa hi malunghelo swi nga pfuna munhu leswaku a dzikisa mianakanyo yakwe eka dyondzo ya munhu hi yexe, ku anakanyisisa ni ku khongela. Sweswo swi ta tiyisa vuxaka bya yena na Yehovha. (Ps. 19:7) Hi ku famba ka nkarhi a nga tlhela a kuma malunghelo. Hambi ku ri ku susiwa eku hlanganyeleni, ku kombisa rirhandzu ra Yehovha hikuva ku sirhelela vandlha eka minkucetelo yo biha. (1 Kor. 5:6, 7, 11) Tanihi leswi Xikwembu xi tshinyaka hi ndlela leyi faneleke, lunghiselelo ro susa ri nga endla leswaku mudyohi a vona vukulu bya xidyoho xakwe kutani a susumeteleka ku hundzuka.—Mint. 3:19. w18.03 24 ¶5-6

Mulanguteri wa khotso a a nga ma tivi Matsalwa. Leswaku a ta va ni vutivi lebyi tiyeke bya Matsalwa, a fanele a dyondza tidyondzo ta xisekelo ta Bibele, a twisisa leswi swi vulaka swona ku va nandza wa Xikwembu ni ku tiyimisela ku yingisa tidyondzo ta Yesu. Swi nga si ya kwihi, vutivi lebyi a byi kumeke bya Matsalwa ni ndlela leyi a byi tlangela ha yona, swi n’wi susumetele leswaku a khuvuriwa. (Mint. 16:25-33) Handle ko kanakana, endzhaku ka loko a khuvuriwile u ye emahlweni a nghenisa vutivi. Hi ku tirhisa xikombiso lexi, u nga endla yini loko n’wana wa wena a kombisa ku twisisa tidyondzo ta xisekelo ta Matsalwa naswona a twisisa nkoka wa ku tinyiketela ni ku khuvuriwa? N’wina vatswari lava nga Vakreste mi nga vona swi fanerile leswaku n’wana wa n’wina a ya eka vakulu va ya n’wi kambela ku vona loko a fanelekela ku khuvuriwa. Ku fana ni vadyondzisiwa van’wana lava khuvuriweke, u ta ya emahlweni a engetela vutivi hi xikongomelo xa Yehovha vutomi byakwe hinkwabyo.—Rhom. 11:33, 34. w18.03 10 ¶8-9

Loko hi ri karhi hi tikarhatela ku antswisa vuxaka bya hina na Yehovha, moya lowo kwetsima wu ta hi nyika matimba yo cinca mianakanyo ya hina. Hi ku pfuniwa hi moya lowo kwetsima hakatsongotsongo hi ta sungula ku anakanya ku fana na Kreste. Ku engetela kwalaho, wu ta hi pfuna ku papalata ku navela ka nyama ni ku hlakulela ku va ni timfanelo leti tsakisaka Xikwembu. Ku anakanya ku fana na Kreste swi ta hi pfuna loko hi ri entirhweni kumbe exikolweni, loko hi vulavula niloko hi endla swiboho swa siku ni siku. Swiboho sweswo swi ta kombisa leswaku hi tikarhatela ku va valandzeri va Kreste. Tanihi vanhu va moya a hi lavi nchumu lexi nga onhaka vuxaka bya hina ni Tata wa hina la nge matilweni. Loko hi langutana ni miringo ku anakanya ku fana na Yesu swi ta hi pfuna leswaku hi yi bakanyela ekule. Loko hi endla swiboho hi ta rhanga hi anakanya hi swivutiso leswi: ‘Hi yihi misinya ya milawu ya Bibele leyi nga ta ndzi pfuna ku endla xiboho? Xana Kreste a ta va a endle yini eka xiyimo lexi? I xiboho xihi lexi nga ta tsakisa Yehovha?’ w18.02 25 ¶12; 26 ¶14

Hi nkarhi wa kokwana xinguwe wa Nowa ku nga Enoko, vanhu a va nga ri na mhaka ni Xikwembu. A va vulavula “swilo hinkwaswo leswi tsemaka nhlana” hi Yehovha. (Yudha 14, 15) Madzolonga a ma ya ma nyanya. Xisweswo enkarhini wa Nowa ‘misava a yi tale madzolonga.’ Tintsumi to homboloka ti ti hundzule vanhu, titeka vavasati kutani ti va ni vana va tihanyi swinene ni vavasati volavo. (Gen. 6:2-4, 11, 12) Kambe Nowa a hambanile swinene ni vanhu volavo. “U tikombise a pfumala xihoxo exikarhi ka lava a a hanya swin’we na vona. Nowa a a famba ni Xikwembu xa ntiyiso.” (Gen. 6: 9) Xiya leswi marito wolawo ma swi vulaka hi wanuna yoloye wo lulama. Nowa u swi kotile ku tshama a tshembekile ku tlula malembe lawa vanhu vo tala namuntlha va hanyaka wona ku nga 70 kumbe 80. U hambete a endla tano ku ringana malembe ya 600 hambileswi a hanya ni vanhu vo homboloka! (Gen. 7:11) Ku hambana na hina namuntlha, hi nkarhi wolowo a ku nga ri na minhlangano laha a ta gandzela kona ni vanhu lava rhandzaka Yehovha naswona a nga ri na vamakwavo lava a va n’wi seketela eku gandzeleni ka Yehovha. w18.02 4 ¶4-5

Vanhu vo tano va tshamela ku lava mali yo tala, ni ku tikarhatela ku yi hlengeleta, naswona va tivangela “switlhavi swo tala.” (1 Tim. 6:9, 10; Ekl. 5:10) Hinkwerhu ha yi lava mali. Ya hi pfuna eka swin’wana. (Ekl. 7:12) Xana munhu a nga va ni ntsako hakunene loko a ri ni mali yo ringana ku tihlayisa? Swi tano. (Ekl. 5:12) Aguri n’wana wa Yake u tsale a ku: “U nga ndzi nyiki vusiwana kumbe rifuwo. Ndzi tshike ndzi dya swakudya leswi ndzi averiweke swona.” Hi swi twisisa kahle leswaku hikwalaho ka yini a nga lavi ku va xisiwana. Loko a ya emahlweni a hlamusela u vule leswaku a nga lavi ku nghena endzingweni wa ku yiva hikuva Xikwembu xa va venga lava yivaka. Kambe hikwalaho ka yini a khongelele leswaku a nga vi xifumi? U tsale a ku: “Leswaku ndzi nga xurhi kutani ndzi ku landzula ndzi ku: ‘Yehovha i mani?’” (Swiv. 30:8, 9) Yesu u te: “Ku hava loyi a nga vaka hlonga ra tihosi timbirhi; hikuva u ta venga yin’wana a rhandza leyin’wana, kumbe u ta namarhela yin’wana a yi langutela ehansi leyin’wana. A mi nge vi hlonga ra Xikwembu ni ra Rifuwo.”—Mat. 6:24. w18.01 24 ¶9-11

Hi kondletela vun’we hi ku rivalela van’wana hi mbilu hinkwayo. Loko hi rivalela lava hi khunguvanyiseke hi kombisa leswaku ha wu tlangela nkutsulo wa xitlhavelo xa Kreste lowu endleke swi koteka ku va hi rivaleriwa swidyoho swa hina. Anakanya hi xikombiso xa Yesu lexi kumekaka eka Matewu 18:23-34. Tivutise leswi: ‘Xana ndza swi tirhisa leswi Yesu a swi dyondziseke? Xana loko ndzi tirhisana na vamakwerhu ndzi tikarhatela ku va twisisa kumbe ndzi hatla ndzi va helela mbilu? Xana ndzi tiyimiserile ku rivalela lava ndzi khunguvanyiseke?’ I ntiyiso leswaku loko munhu a ku endlele swihoxo leswikulu swi nga ha ku tikela ku va u n’wi rivalela hileswi u nga hetisekangiki. Kambe xifaniso lexi xa Yesu xi hi dyondzisa leswi Yehovha a swi languteleke eka hina. Yesu u swi veke erivaleni leswaku Yehovha a nge hi rivaleli loko hina hi nga va rivaleli vamakwerhu loko va hi khunguvanyisile. Hakunene leyi i mhaka ya nkoka swinene! Loko hi rivalela van’wana hilaha Yesu a hi dyondziseke hakona hi tiyisa vun’we bya hina. w18.01 15 ¶12

Daniyele u endle xiboho xo ka a nga tshiki ku khongela Yehovha hilaha a tolovele hakona hambileswi sweswo a swi ta vula rifu eka yena. Yehovha u katekise xiboho xa Daniyele lexi kombiseke leswaku a ri na xivindzi hi ku n’wi ponisa leswaku a nga dlayiwi hi tihanyi. Ndlela leyi Yehovha a poniseke Daniyele ha yona yi nyikele vumbhoni hi Yena eka vanhu hinkwavo lava a va ri ehansi ka Mfumo wa Meda-Peresiya! (Dan. 6:25-27) Hi nga endla yini leswaku hi va ni ripfumelo ro fana ni ra Daniyele? Lexi nga hi pfunaka ku va ni ripfumelo leri tiyeke a hi ku hlaya Rito ra Xikwembu ntsena kambe i ku tlhela hi “kuma mongo wa rona.” (Mat. 13:23) Hi lava ku endla swilo leswi tsakisaka Yehovha, sweswo swi katsa ku twisisa misinya ya milawu ya Bibele. Kutani hi fanele hi anakanyisisa hi leswi hi swi hlayaka. Kasi xa nkoka swinene i ku khongela nkarhi na nkarhi, ngopfungopfu loko hi langutana ni miringo. Loko hi khongelela ripfumelo, vutlhari ni matimba Yehovha u ta hi nyika swona.—Yak. 1:5. w18.02 10-11 ¶13-15

Hambiloko u khuvuriwe wa ha ri ntsongo tanihi nandza wa Xikwembu, ndlela yin’wana yo nantswa vunene bya Yehovha i ku xiya ndlela leyi a ku seketelaka ha yona loko u ri eku chumayeleni. U nga endla tano ensin’wini swin’we ni le xikolweni. Van’wana swa va tikela ku chumayela tintangha ta vona exikolweni. Swa twisiseka leswaku ha yini swi va tano. U va u nga swi tivi leswaku va ta angula njhani. Ngopfungopfu swi nga ku tikela loko va tele ku tlula loko u bula na vona ha un’we un’we. I yini lexi nga ku pfunaka? Xo sungula anakanya hi lexi ku susumetelaka ku pfumela eka vukhongeri bya wena. Xana ti kona tinhlokomhaka to dyondza ha tona eka jw.org hi ririmi ra wena? Loko u nga tiyiseki, tinyike nkarhi wo ti lavisisa. Ti endleriwe ku ku pfuna leswaku u kambisisa vukhongeri bya wena, lexi endlaka u pfumela eka tidyondzo ta vukhongeri bya wena, ni leswaku u nga ti hlamusela njhani tidyondzo toleto eka van’wana. Loko u lunghiselele kahle u tlhela u tiyiseka hi leswi u pfumelaka eka swona, sweswo swi ta ku susumetela leswaku u chumayela u tivisa vanhu vito ra Yehovha.—Yer. 20:8, 9. w17.12 26 ¶12, 14-15

Ku dyondzisa vana i ntirho lowukulu, a hi ntsena ku va byela hi vanhu, ni swiendlakalo swa le Bibeleni. Timotiya u ‘susumeteleke ku swi pfumela.’ Hi ku ya hi ririmi ro sungula, marito lama ma vula “ku tiyisekisiwa” kumbe “ku khorwisiwa hi ntiyiso wo karhi.” Timotiya u tive Matsalwa ya Xiheveru ku sukela evutsongwanini kambe ku fike nkarhi lowu a khorwisiweke hi vumbhoni lebyi nga erivaleni bya leswaku Yesu a a ri Mesiya. U nga va pfuna njhani vana va wena leswaku va va ni ripfumelo ro fana ni ra Timotiya? Xo sungula, lehisa mbilu. Swi teka nkarhi leswaku munhu a va ni ripfumelo naswona ku va mutswari a ri ni ripfumelo a swi vuli leswaku n’wana swi ta n’wi olovela ku va ni ripfumelo. Vana va fanele va tirhisa “matimba ya ku anakanya” leswaku va ta khorwiseka hi ntiyiso wa le Bibeleni. (Rhom. 12:1) Wena tanihi mutswari, u na ntirho emhakeni leyi, ngopfungopfu loko n’wana a vutisa swivutiso. w17.12 19 ¶3, 5-6

Marta loyi a a ri munghana tlhelo mudyondzisiwa wa Yesu a a ri eku rileni. Makwavo wakwe Lazaro a a lovile. Xana a xi ri kona lexi a xi ta n’wi miyeta? Ina. Yesu u n’wi tiyisekisile a ku: “Makwenu u ta pfuka.” (Yoh. 11:20-23) Marta a a tiyiseka leswaku sweswo swi ta endleka enkarhini lowu taka. Hiloko Yesu a endla singita. A pfuxa Lazaro eku feni hi siku rero. A hi na xona xivangelo xo anakanya leswaku Yesu kumbe Tata wa yena va ta hi endlela singita ro fana ni leri sweswi. Xana u ni ntshembo lowu fanaka ni wa Marta hi ku pfuxiwa ka vafi enkarhini lowu taka? Kumbexana u feriwe hi munghana wa wena wa vukati, manana, tatana kumbe kokwana loyi a wu n’wi rhandza swinene. Kumbe u le ku tweni ka ku vava hi leswi u nga feriwa hi n’wana. U navela ku n’wi vukarha, ku vulavula na yena, hambi ku ri ku hleka na yena. Ku fana na Marta, u nga ha vula hi ntsako u ku, ‘Ndza swi tiva leswaku murhandziwa wa mina u ta pfuka eku pfuxiweni ka lava feke.’ Hambiswiritano hinkwerhu hi ta vuyeriwa loko ho tivutisa leswaku hikwalaho ka yini hi fanele hi tshemba sweswo. w17.12 3 ¶1-2

Yesu a a wu rhandza Nawu wa Muxe. A swi hlamarisi sweswo hikuva nawu wolowo a wu huma eka Munhu wa nkoka eka Yesu ku nga Yehovha Xikwembu. Ndlela leyi Yesu a wu rhandza ha yona nawu wa Xikwembu hi leyi boxiweke eka ndzimana ya namuntlha. Yesu u swi kombise hi marito ni hi swiendlo leswaku Nawu wa Xikwembu wu hetisekile, wa vuyerisa naswona hinkwaswo leswi tsariweke eka wona swa hetiseka. (Mat. 5:17-19) Yesu u fanele a twe ku vava ngopfu loko vatsari ni Vafarisi va soholota Nawu wa Tata wakwe! Yesu u vule leswi hi ndlela leyi a wu landzelela ha yona nawu, u te: “Hikuva mi nyikela vukhume bya musuzwane ni bya aneta ni bya kumini.” Kambe xihoxo xa vona a ku ri yini? U engetele a ku: “Kambe mi honise timhaka ta ntikelo lowukulu ta Nawu, ku nga vululami, tintswalo ni vutshembeki.” (Mat. 23:23) Ku hambana ni Vafarisi volavo lava a va ti vona va lulame ngopfu, Yesu a wu twisisa Nawu swin’we ni timfanelo leti faneleke ti kombisiwa eka xileriso ha xin’we. w17.11 13 ¶1-2

Vanhu va nga ha ku: “Hi fanele hi tiphina hi vutomi. A ku na lexi nga biha hi ku endla timhaka ta masangu ni munhu loyi u nga tekanangiki na yena.” Kambe ku anakanya hi ndlela yoleyo swi hoxile. Ha yini? Hikuva Bibele yi sola ku tikhoma ko biha ka timhaka ta masangu. (1 Tes. 4:4-8) Yehovha u ni mfanelo yo hi vekela milawu hikuva hi vumbiwe hi yena. Nawu wa Xikwembu wu vula leswaku i wanuna ni wansati lava tekaneke hi nawu ntsena lava nga endlaka timhaka ta masangu. Xikwembu xi hi nyika milawu hikuva xa hi rhandza naswona yi pfuna hina. Ndyangu lowu yingisaka milawu yoleyo wu va ni rirhandzu, wa xiximana naswona wa tshembana. Xikwembu xi venga lava nga yingisiki milawu ya xona hi vomu. (Hev. 13:4) Rito ra Xikwembu ri hi dyondzisa ku papalata ku tikhoma ko biha hi timhaka ta masangu. Ndlela yin’wana yo endla sweswo i ku xiyisisa leswi hi swi langutaka. (Mat. 5:28, 29) Kutani, Mukreste u ta papalata ku langutisa swilo leswi navetisaka timhaka ta masangu swin’we ni ku yingisela vuyimbeleri lebyi thyakeke.—Efe. 5:3-5. w17.11 22 ¶9-10

Se i khale vagandzeri va Yehovha va yimbelela leswaku va dzunisa Yehovha. Ku xiyiwe leswaku loko Vaisrayele va khale va hlengeletana leswaku va gandzela Yehovha a va yimbelela. Hi xikombiso, loko Hosi Davhida a lunghiselela leswaku ku va ni ntirho wo karhi etempeleni u hlele leswaku Valevhi va 4 000 va dzunisa Yehovha hi ku yimbelela. Eka lava 4 000, va 288 a “va ri ni ntokoto.” (1 Tikr. 23:5; 25:7) Loko ku nyiketeriwa tempele vuyimbeleri byi tlange xiphemu xa nkoka swinene. Bibele yi ri: “Hi ku hatlisa loko vayimbi va timhalamhala ni vayimbeleri va hlanganile swin’we ku humesa mpfumawulo wun’we wo dzunisa ni ku nkhensa Yehovha, ni hi ku hatlisa loko va tlakuse mpfumawulo hi timhalamhala ni hi swiphambati ni hi swichayachayana swa risimu ni ku dzunisa Yehovha, . . . ku vangama ka Yehovha a ku tate yindlu ya Xikwembu xa ntiyiso.” A swi kanakanisi leswaku sweswo swi va tiyise ripfumelo.—2 Tikr. 5:13, 14; 7:6. w17.11 4 ¶4-5

Yesu a a swi tiva leswaku tidyondzo takwe a ti ta vanga ku avana endyangwini naswona valandzeri vakwe a va ta boheka ku va ni xivindzi leswaku va kota ku tiyisela loko va kanetiwa. Yesu a a tele ku ta chumayela rungula ra Xikwembu ku nga ri ku vanga ku avana. (Yoh. 18:37) Hambiswiritano, a swi nga ta olova ku va munhu a tshama a tshembekile eka Kreste loko a kanetiwa hi vanghana kumbe swirho swa ndyangu wakwe. Leswaku va kota ku tshama va tshembekile eka Kreste, vadyondzisiwa vakwe va boheke ku tiyisela ku hlekuriwa kumbe ku vengiwa hi swirho swa mindyangu ya vona. Hambiswiritano, va kume swo tala ku tlula leswi va lahlekeleke. (Mar. 10:29, 30) Hambiloko maxaka ya hina ma hi kaneta hikwalaho ka leswi hi gandzelaka Yehovha, a hi ma vengi kambe hi fanele hi rhangisa Xikwembu na Kreste evuton’wini bya hina. (Mat. 10:37) Hi fanele hi tlhela hi tsundzuka leswaku Sathana, a nga ha endla leswaku hi rhandza ngopfu swirho swa mindyangu ya hina ku tlula Yehovha. w17.10 13 ¶3-6

Xivono lexi, xi kombisa leswaku Yehovha u ta sirhelela vanhu vakwe eka vuhomboloki hinkwabyo. Loko a vona nchumu wo homboloka, u ta wu susa hi xihatla. (1 Kor. 5:13) Ku va ntsumi yi pfale xibya hi ku hatlisa swi tiyisekisa mhaka leyi. Xivono xexo xi fanele xi va tiyisile Vaisrayele va le nkarhini wa Zakaria tanihi leswi a xi va tiyisekisa leswaku Yehovha a nge pfumeli vugandzeri bya ntiyiso byi thyakisiwa! Xivono xexo, xi tlhele xi va tsundzuxa hi nkoka wa vutihlamuleri byo endla leswaku vugandzeri bya vona byi tshama byi tengile. Yehovha a nge byi pfumeleli vuhomboloki leswaku byi va kona exikarhi ka vanhu vakwe. Leswi Yehovha a hi rhandzaka naswona a hi kokeleke enhlengeletanweni yakwe, hi ni vutihlamuleri byo endla leswaku yi tshama yi tengile. Xana hi tiyimiserile ku endla leswaku nhlengeletano ya Yehovha yi tshama yi basile? Vuhomboloki a byi amukeleki nikatsongo enhlengeletanweni ya Yehovha. w17.10 24 ¶14-15; 25 ¶17-18

Tibuku to sungula ta Bibele ta 39 a ti tsariwe hi Vaisrayele kumbe Vayuda. I vanhu vo sungula lava “a va tamerisiwe marito lama hlawulekisiweke ya Xikwembu.” (Rhom. 3:1, 2) Hambiswiritano emalembeni ya va-200 B.C.E., Vayuda vo tala a va nga ha xi twisisi Xiheveru. Ha yini? Hikwalaho ka leswi tindhawu to tala ti veke ehansi ka Mfumo wa Magriki hi nkarhi wa ku fuma ka Alekzanda Lonkulu. (Dan. 8:5-7, 20, 21) Hikwalaho ka sweswo, vanhu lava a va tshama etindhawini leti a ti fumiwa hi mfumo wolowo ku katsa ni Vayuda a va tirhisa ririmi ra Xigriki tanihi leswi a ku ri rona ntsena ririmi ra le nawini. Leswi Vayuda vo tala se a va vulavula Xigriki a swi va tikela ku twisisa Matsalwa ya Xiheveru. I yini leswi a swi ta va pfuna? I ku hundzuluxeriwa ka Bibele ku suka eka Xiheveru yi ya eka Xigriki loku hetiweke emalembeni ya va-100 B.C.E. Loko vuhundzuluxeri lebyi byi helerile byi sungule ku tiveka tanihi Septuagint ya Xigriki. Septuagint i vuhundzuluxeri byo sungula lebyi tivekaka bya tibuku hinkwato ta Matsalwa ya Xiheveru. w17.09 20 ¶7-9

Muthori wa wena a nga ha tshamela ku ku kombela leswaku u tirha nkarhi lowu engetelekeke nimadyambu ni hi mahelovhiki ku nga nkarhi lowu u faneleke u khoma vugandzeri bya ndyangu, u ya ensin’wini ni ku ya emihlanganweni ya vandlha. Ku laveka xivindzi leswaku u kota ku ala xikombelo xexo kutani u vekela vana va wena xikombiso lexinene. Nakambe hi ni xivindzi loko hi khutaza vana va hina ku tivekela tipakani to tirhela Yehovha ni ku ti fikelela. Hi xikombiso, vatswari van’wana va nga ha kanakana ku khutaza vana va vona ku nghenela vuphayona, ku ya laha ku nga ni xilaveko lexikulu xa vahuweleri, ku ya tirha eBethele kumbe ku nghenela ntirho wo aka tindhawu ta vugandzeri. Vatswari va nga ha chava leswaku vana va vona a va nge swi koti ku va khathalela loko se va kurile. Hambiswiritano, vatswari vo tlhariha va kombisa xivindzi hi ku tshemba switshembiso swa Yehovha. (Ps. 37:25) Ndlela yin’wana leyi u nga kombisaka ha yona leswaku u ni xivindzi nileswaku u tshemba Yehovha i ku pfuna n’wana wa wena leswaku na yena a endla leswi fanaka.—1 Sam. 1:27, 28; 2 Tim. 3:14, 15. w17.09 30 ¶14-15

U nga va pfuna njhani vana va wena leswaku va va ni mfanelo ya ku tikhoma? Vatswari va swi tiva leswaku vana va vona a va tswariwanga va ri na yona mfanelo ya ku tikhoma. Swi tano ni hi timfanelo letin’wana leti vana va faneleke va va na tona, vatswari va fanele va va dyondzisa ni ku va vekela xikombiso lexinene. (Efe. 6:4) Kutani loko u xiya leswaku vana va wena va tsandzeka ku tikhoma, tivutise loko u va vekela xikombiso lexinene. Ku va kona nkarhi ni nkarhi ensin’wini, emihlanganweni ya vandlha ni ku khoma vugandzeri bya ndyangu swi nga va ni vuyelo lebyinene eka vana va wena. U nga chavi ku alela vana va wena swo karhi loko swi fanerile. Yehovha u vekele Adamu na Evha swipimelo leswi a swi ta va pfuna leswaku va xixima vulawuri byakwe. Hilaha ku fanaka, loko vatswari va tshinya ni ku vekela vana va vona xikombiso lexinene swi ta va dyondzisa ku tikhoma. Ku rhandza vulawuri bya Xikwembu ni ku xixima swipimelo swa xona i swilo swa nkoka leswi vatswari va nga swi dyondzisaka vana va vona.—Swiv. 1:5, 7, 8. w17.09 7 ¶17

Loko misava ya Sathana yi nga si hela hi ta tshama hi ri karhi hi langutana ni maxangu. Hi nga ha langutana ni ku pfumaleka ka mitirho, mavabyi, nxaniso, timhangu ta ntumbuluko, ku lahlekeriwa hi nhundzu hikwalaho ka vugevenga kumbe maxangu man’wana. Leswaku hi seketelana emikarhini leyo tika hi fanele hi kombana tintswalo. Loko hi ri ni xinakulobye lexikulu xa tintswalo hi ta kombana musa. (Efe. 4:32) Timfanelo leti ta vumunhu lebyintshwa ti ta hi pfuna leswaku hi tekelela Xikwembu kutani hi chavelela van’wana. (2 Kor. 1:3, 4) Hi nga swi kombisa njhani leswaku ha khathala hi vamakwerhu lava humaka ematikweni mambe kumbe lava pfumalaka? Hi fanele hi ringeta ku va tiva ni ku va pfuna leswaku va titwa va ri va nkoka evandlheni. (1 Kor. 12:22) Nakambe, leswi ti rhandzaka vanhu lava humaka ematikweni man’wana, Timbhoni to tala ti tikarhatela ku dyondza ririmi rin’wana. (1 Kor. 9:23) Sweswo swi ve ni vuyelo lebyi tsakisaka. w17.08 23-24 ¶7-9

Hinkwerhu ka hina hi fanele kombisa moya wo rindza. Kambe i yini leswi nga ta hi pfuna ku endla tano? Hi fanele hi khongela eka Xikwembu leswaku xi hi nyika moya wa xona. Tsundzuka leswaku ku lehisa mbilu i yin’wana ya timfanelo ta moya lowo kwetsima. (Efe. 3:16; 6:18; 1 Tes. 5:17-19) Kombela Yehovha leswaku a ku pfuna u lehisa mbilu. Tsundzuka leswi pfuneke Abrahama, Yosefa na Davhida leswaku va kota ku rindzela Yehovha kukondza a hetisisa switshembiso swakwe. Va pfuniwe hi ripfumelo ra vona ni hileswi a va n’wi tshemba. A va nga lavi leswi vuyerisaka vona ntsena. Loko hi anakanyisisa hi mikateko leyi va yi kumeke, na hina hi ta va ni moya wo rindza. Hambileswi mikarhi yin’wana hi langutanaka ni miringo, hi tiyimisele ku kombisa “moya wo rindza.” Mikarhi yin’wana hi nga ha twa ku vava lerova hi ku: “Hi ta rindza ku fikela rini, Yehovha?” (Esa. 6:11) Kambe moya lowo kwetsima wa Xikwembu wu ta hi pfuna hinkwerhu ka hina leswaku na hina hi vula marito ya Yeremiya lama nga eka ndzimana ya siku ra namuntlha. w17.08 7 ¶18-20

A swi kanakanisi leswaku loko Yesu a ha ri ntsongo a tlanga ni ku titsakisa ku fana ni vana van’wana. Rito ra Xikwembu ri vula leswaku ku ni “nkarhi wa ku hleka . . . ni nkarhi wa ku tlulatlula.” (Ekl. 3:4) Yesu u tlhele a tiyisa vuxaka bya yena na Yehovha hi ku dyondza Matsalwa. Loko a ri ni malembe ya 12, vadyondzisi va le tempeleni va hlamarisiwe hi “ku twisisa kakwe ni tinhlamulo takwe” leti a ti sekeriwe eMatsalweni. (Luka 2:42, 46, 47) Yesu a a tshama a tsakile. I yini lexi a xi endla leswaku a tsaka? A a swi tiva leswaku Xikwembu a xi lava leswaku a ‘vula mahungu lamanene eka swisiwana . . . ni ku endla lava feke mahlo leswaku va tlhela va vona.’ (Luka 4:18) Ku endla leswi Xikwembu xi n’wi rhumeke swona, hi swona leswi a swi endla Yesu a tsaka. A a swi rhandza ku dyondzisa vanhu hi Tata wakwe wa le tilweni. (Luka 10:21) Endzhaku ko dyondzisa wansati un’wana hi vugandzeri bya ntiyiso, Yesu u byele vadyondzisiwa vakwe a ku: “Swakudya swa mina i ku endla ku rhandza ka loyi a ndzi rhumeke ni ku heta ntirho wakwe.” (Yoh. 4:31-34) Ku rhandza Xikwembu ni vanhu hi swona leswi a swi endla leswaku Yesu a tsaka. Na wena swi nga ku tsakisa. w17.07 23 ¶4-5

Ntwelavusiwana lowu Yehovha a nga na wona wu vonake kahle eka marito ni swilo leswi N’wana wakwe Yesu a swi endleke loko a ha ri laha misaveni. (Yoh. 5:19) Yesu a a rhumeriwe ku ta chavelela “lava vavisekeke mbilu” ni “hinkwavo lava rilaka.” (Esa. 61:1, 2; Luka 4:17-21) Ku engetela kwalaho, a ri ni ntwelavusiwana, a twa ku vava swinene loko a vona vanhu va xaniseka naswona a tiyimisele ku va pfuna. (Hev. 2:17) Matsalwa ma vula leswaku “Yesu Kreste wa ha ri yena tolo ni namuntlha, ni hi masiku.” (Hev. 13:8) Leswi a nga “Murhangeri Lonkulu wa vutomi” u swi tiva kahle leswaku swi njhani ku va ni gome naswona “wa swi kota ku . . . pfuna lava ringiwaka.” (Mint. 3:15; Hev. 2:10, 18) Ninamuntlha, Kreste wa ha va twela vusiwana lava nga ni gome naswona u va chavelela ‘hi nkarhi lowu faneleke.’—Hev. 4:15, 16. w17.07 13 ¶6-7; 14 ¶10

Sathana ni vanhu vakwe va lava ku herisa ndlela leyi hi ri tlangelaka ha yona rifuwo leri Yehovha a hi nyikeke rona. Sweswo a hi nge swi balekeli. Mitirho leyi holelaka swi nyawula, ku lava ku hanya vutomi bya vulovolovo kumbe ku bombisa rifuwo, swi nga tsanisa ndlela leyi hi ri tlangelaka ha yona rifuwo leri Yehovha a hi nyikeke rona. Muapostola Yohane u hi tsundzuxa leswaku misava leyi ya hundza ni ku navela ka yona. (1 Yoh. 2:15-17) Hikokwalaho, hi fanele hi endla hinkwaswo leswi hi nga swi kotaka leswaku hi rhandza, hi hlayisa ni ku tlangela rifuwo leri Yehovha hi nyikeke rona. Tiyimisele ku tshika swilo hinkwaswo leswi nga herisaka ndlela leyi u rhandzaka Mfumo wa Xikwembu ha yona. Hambeta u chumayela hi ku hiseka ni ku tlangela ntirho wa hina wo chumayela lowu ponisaka vutomi. Tikarhatele ku ya emahlweni u lavisisa ntiyiso lowu humaka eRitweni ra Xikwembu. Loko u endla tano, u ta va u tihlayisela ‘xuma ematilweni, laha khamba ri nga tshineliki ni laha nsumba yi nga dyiki kona.’—Luka 12:33. w17.06 13 ¶19-20

Yehovha a nga va tikiseli lava a va fumaka. U endla leswaku va va ni ntshunxeko ni ntsako. (2 Kor. 3:17) Davhida u swi veke hi ndlela leyi: “Xindzhuti ni ku vangama swi le mahlweni ka [Xikwembu], ntamu ni ntsako swi le ndhawini [ya xona].” (1 Tikr. 16:7, 27) Nakambe mupisalema Ethani u tsale a ku: “Va tsaka vanhu lava tivaka ku huwelela ka ku tsaka. Oho Yehovha, va hambeta va famba hi ku landza ku vonakala ka xikandza xa wena. Va tsaka siku hinkwaro evitweni ra wena naswona va tlakusiwa hi ku lulama ka wena.” (Ps. 89:15, 16) Loko hi tshama hi ri karhi hi anakanyisisa hi swilo leswinene leswi Yehovha a hi endleleke swona, hi ta ya hi tiyiseka leswaku i Mufumi lonene. I yini lexi nga endlaka hi titwa hi ndlela yoleyo? Leswi Yehovha a nga Muvumbi wa hina, wa swi tiva leswi nga hi tsakisaka naswona u hi nyika swona hi mpimo lowukulu. Leswi a swi languteleke eka hina swi vuyerisa hina swi tlhela swi hi endla hi tsaka swinene. Hambiloko swi lava hi titsona swo karhi leswaku hi n’wi yingisa, hi ta tshama hi tsakile.—Esa. 48:17. w17.06 29 ¶10-11

Anakanya hi makwerhu un’wana wa xisati wa le Nghilandhi loyi a a lava n’wana hi mbilu yakwe hinkwayo kambe a nga n’wi kumi. U vule leswaku mhaka yoleyo yi n’wi karhatile swinene, eku heteleleni u swi xiyile leswaku ku navela ka yena a ku nge he hetiseki eka misava leyi. Kutani yena ni nuna wakwe va teke xiboho xo kurisa n’wana loyi a nga riki na vatswari. Hambiswiritano u te: “Mikarhi yin’wana a ndzi pfa ndzi titwa ndzi tshikilelekile. A ndzi swi tiva leswaku ku kurisa n’wana loyi a nga riki na vatswari a swi fani ni ku kurisa n’wana loyi ndzi nga lo n’wi veleka.” Bibele yi vula leswaku vavasati lava nga Vakreste va “hlayisekile hi ku tswala vana.” (1 Tim. 2:15) Kambe leswi a swi vuli swona leswaku ku tswala vana swi ta endla leswaku munhu a kuma vutomi lebyi nga heriki. Ematshan’weni ya sweswo, swi vula leswaku loko wansati a ri ni vana lava a va khathalelaka swin’we ni ku endla mitirho yin’wana ya le kaya, a nge vi na wona nkarhi wa ku famba a hleva ni ku nghenelela timhaka ta van’wana.—1 Tim. 5:13. w17.06 5-6 ¶6-8

Xana Elihu a vula leswaku matshalatshala lawa hi ma endlaka leswaku hi tirhela Xikwembu a ma pfuni nchumu? Doo! A a vula leswaku Yehovha a nga titsheganga hi ndlela leyi hi n’wi gandzelaka ha yona. Yehovha a nga pfumali nchumu. A hi nge swi koti ku n’wi nyika rifuwo kumbe matimba. Ku ri na sweswo, tinyiko tin’wana ni tin’wana letinene leti hi nga na tona ti huma eka Xikwembu naswona xa khathala hi ndlela leyi hi ti tirhisaka ha yona. Loko hi rhandza malandza ya Yehovha swinene, u swi teka swi fana ni loko hi n’wi rhandza hi ku kongoma. Swivuriso 19:17 yi ri: “Loyi a kombisaka xisiwana tintswalo u lomba Yehovha, naswona ndlela leyi a xi khomaka ha yona U ta yi tlherisela eka yena.” Xana tsalwa leri ri vula leswaku Yehovha u swi teka swi ri swa nkoka swiendlo swin’wana ni swin’wana swa musa leswi hi swi endlelaka swisiwana? Xana hi nga vula leswaku Mutumbuluxi wa vuako hinkwabyo, u titwa a kolota vanhu lava kombaka van’wana musa lerova u teka ku nyika ko tano ku ri ku lomba loku a nga ta ku hakela hi ku hi katekisa? Ina, u endle sweswo hi ku nyikela hi N’wana wakwe.—Luka 14:13, 14. w17.04 29 ¶3-4

Handle ko hlaya Bibele ni minkandziyiso leyi sekeriweke eBibeleni, i yini swin’wana leswi nga hi pfunaka leswaku hi rhandza ntiyiso? Hi nga kurisa ndlela leyi hi wu rhandzaka ha yona ntiyiso hi ku va kona nkarhi ni nkarhi eminhlanganweni ya vandlha. Dyondzo ya Xihondzo xo Rindza leyi hi vaka na yona vhiki ni vhiki, hi yin’wana ya tindlela leti hi dyondzisiwaka ha tona. Leswaku hi vuyeriwa hi leswi nga ta dyondziwa hi fanele hi swi lunghiselela kahle swihloko leswi dyondziwaka. Ndlela yin’wana leyi hi nga endlaka sweswo ha yona, i ku kambisisa Matsalwa lama kombisiweke. Namuntlha hi nga swi kota ku kopa Xihondzo xo Rindza eka website ya hina ya jw.org ni le ka JW Library hi tindzimi to tala. Ti app tin’wana ti endla leswaku hi kota ku pfula Matsalwa lama kombisiweke hi ku hatlisa eka xihloko lexi dyondziwaka. Kambe ku nga khathariseki ndlela leyi hi yi tirhisaka, ku hlaya matsalwa lama kombisiweke ni ku anakanyisisa ha wona swi ta endla leswaku hi wu rhandza swinene ntiyiso lowu nga eBibeleni. w17.05 20 ¶14

Endzhaku ko khuvuriwa, hi lava ku ya emahlweni hi hanya hi ku pfumelelana ni ku tinyiketela ka hina ko tirhela Xikwembu hi ku tshembeka. A swi koteki ku cinca xihlambanyo lexi hi xi endleke eka Xikwembu. Loko munhu a tshika ku tirhela Yehovha kumbe ku hanya hi milawu ya mahanyelo ya Vakreste, a nge vuli leswaku a nga si tshama a tinyiketela kumbe a vula leswaku nkhuvulo wakwe a wu nga pfuni nchumu. Phela u va a tshembise leswaku u tinyiketele eka Xikwembu hi mbilu hinkwayo. U ta tihlamulela eka Yehovha ni le vandlheni loko a endla swidyoho leswikulu. A hi lavi ku fana ni lava Yesu a vuleke leswaku ‘va lahle rirhandzu leri a va ri na rona eku sunguleni.’ Ku ri na sweswo, hi lava leswaku a vula leswi hi hina: “Ndzi tiva swiendlo swa wena, ni rirhandzu ni ripfumelo ni vutirheli ni ku tiyisela ka wena, ni leswaku swiendlo swa wena swa sweswi swi tlula leswo sungula.” (Nhlav. 2:4, 19) Onge hi nga ya emahlweni hi hisekela ku hanya hi ku pfumelelana ni xihlambanyo lexi hi xi endleke loko hi tinyiketela eka Yehovha. w17.04 6-7 ¶12-13

“Xana Muavanyisi wa misava hinkwayo a nge endli leswi lulameke?” (Gen. 18:25) Loko Abrahama a vutisa xivutiso lexi, a tshemba leswaku Yehovha a ta wu avanyisa hi vululami muti wa Sodoma na Gomora. Abrahama a tiyiseka leswaku Yehovha a nge pfuki a endle hi ndlela leyi nga lulamangiki hi ku “dlaya munhu wo lulama swin’we ni wo homboloka.” Sweswo ‘a swi nga ri swinene’ eka Abrahama. A a tshemba leswaku Yehovha a nge pfuki a avanyise hi ndlela leyi nga lulamangiki. Hikuva Yehovha i xikombiso lexikulu xa vululami. Kutani leswi Yehovha a nga xikombiso lexikulu xa vululami, minkarhi hinkwayo u languta swilo hi ndlela ya vululami. Nakambe, Rito rakwe ri ri: “U rhandza ku tshembeka ni vululami.”—Ps. 33:5. w17.04 18 ¶1-2

Vatswari, loko mi lava leswaku vana va n’wina va va ni vuxaka lebyinene na Yehovha, mi fanele mi va vekela xikombiso lexinene. Loko va mi vona mi “lava Mfumo . . . ku sungula,” va ta dyondza ku titshega hi Yehovha siku ni siku. (Mat. 6:33, 34) Hikokwalaho hanyani vutomi byo olova. Rhangisani vuxaka bya n’wina ni Xikwembu ematshan’weni yo rhangisa rifuwo. Papalatani ku tinghenisa eswikweletini. Tilaveleni “xuma etilweni,” ku nga ku tsakeriwa hi Yehovha ivi mi tshika ku tilavela rifuwo kumbe “ku vangama ka vanhu.” (Mar. 10:21, 22; Yoh. 12:43) Tinyikeni nkarhi wa ku va ni vana va n’wina. Va byeleni leswaku ma tinyungubyisa ha vona loko va rhangisa Yehovha evuton’wini ematshan’weni yo hlongorisa rifuwo. Papalata vonelo ra misava ra leswaku vana va fanele va tirha hi xikongomelo xo hlayisa vatswari va vona. Tsundzuka, “vana a hi vona lava faneleke va hlayisela vatswari va vona, kambe i vatswari lava faneleke ku hlayisa vana va vona.”—2 Kor. 12:14. w17.05 8-9 ¶3-4