October

Yehovha i Munyiki wa vutlhari naswona u avela van’wana vutlhari byakwe hi mbilu yo basa. Ndlela yin’wana leyi hi nga kumaka vutlhari bya Xikwembu ha yona i ku yingisa ndzayo. Naswona vutlhari byebyo byi nga hi sirhelela eka mahanyelo yo biha ni le ka swilo leswi nga onhaka vuxaka bya hina ni Xikwembu. (Swiv. 2:10-12) Hikwalaho, a hi “tihlayiseni erirhandzwini ra Xikwembu . . . hi ri ni xikongomelo xa vutomi lebyi nga heriki.” (Yudha 21) Hambiswiritano, mboyamelo wa hina wo endla swo biha, ndlela leyi hi kurisiweke ha yona ni swin’wana, swi endla swi hi tikela ku yingisa ndzayo kumbe ku yi languta hi tihlo lerinene. Hi ta yi tlangela ngopfu ndzayo loko hi vona vuyelo bya kona, lebyi hi tiyisekisaka leswaku Xikwembu xa hi rhandza. Swivuriso 3:11, 12 yi ri: “Oho n’wananga, u nga yi bakanyi ndzayo ya Yehovha, . . . hikuva loyi Yehovha a n’wi rhandzaka wa n’wi tshinya.” Hikwalaho, hi nga tshuki hi rivala leswaku Yehovha u hi navelela leswinene. (Hev. 12:5-11) Leswi Xikwembu xi hi tivaka kahle, mikarhi hinkwayo xi hi tshinya loko swi fanerile ni hi mpimo lowu faneleke. w18.03 28 ¶1-2

Muapostola Petro u tsalele Mavandlha ya le Asia Minor lama a ma ri ni mindhavuko yo hambanahambana. A va langutane ni miringo yo tika. I yini lexi a xi ta pfuna Vakreste hinkwavo enkarhini wolowo wo tika? (1 Pet. 4:4, 7, 12) Hikwalaho Petro u khutaze vamakwavo wakwe va Vakreste leswaku va ‘kombisana’ malwandla. Xana ku kombisana malwandla a swi ta va pfuna njhani? A swi ta endla leswaku va va ni vun’we. Ku vuriwa yini hi wena? Xana u tshame u rhambiwa ekaya ra un’wana? Xana wa wu tsundzuka nkarhi wolowo wo tsakisa? Loko u rhambe un’wana evandlheni a ta ekaya ra wena, xana a swi byi tiyisanga vuxaka bya n’wina? Ku kombisa vamakwerhu malwandla swi endla leswaku hi va tiva kahle. Vakreste va le nkarhini wa Petro a va fanele va va ni vun’we tanihi leswi swiyimo a swi ya swi tika. Swi tano ni le ka Vakreste lava hanyaka ‘emasikwini lawa yo hetelela.’—2 Tim. 3:1. w18.03 14-15 ¶1-3

Bibele yi vulavula kahle hi vanhu va moya. Varhoma 8:6 yi hlamusela ndlela leyi swi pfunaka ha yona ku va munhu wa moya loko yi ku: “Hikuva ku anakanya swa nyama swi vula rifu, kambe ku anakanya swa moya swi vula vutomi ni ku rhula.” Loko hi anakanya hi swilo swa moya, hi ta va ni ku rhula swin’we ni Xikwembu ni ku langutela ku kuma vutomi lebyi nga heriki enkarhini lowu taka. Hambiswiritano, hi hanya emisaveni yo biha. Tanihi leswi hi hanyaka ni vanhu lava nga ni langutelo ra nyama, hi fanele hi tikarhatela ku va ni vuxaka na Yehovha ni ku byi sirhelela. Loko munhu a tshika ku va ni vuxaka na Yehovha, moya wa misava lowu thyakeke wu n’wi nghena hi ku hatlisa. Yudha u vulavule hi vanhu lava a va ta ya emahlweni ni swilo sweswo ku fikela loko va nga ha ri na “vumoya.”—Yudha 18, 19. w18.02 19 ¶5, 7; 20 ¶8

Vanhu vo tala lava tirhaka eka swa vutshunguri va tirha hi vanhu lava nga ni mavabyi lama tlulelaka. Va khathalela swigulana leswi hikuva va lava ku swi pfuna. Hambiswiritano, va fanele va tisirhelela leswaku va nga tluleriwi hi mavabyi. Hilaha ku fanaka, vo tala va hina hi tshama ni ku tirha ni vanhu lava hanyaka hi ndlela leyi nga tsakisiki Xikwembu. Sweswo a swi olovi. Emasikwini lawa ya makumu mahanyelo ya vanhu ma hohlokile. Papila ra vumbirhi ra muapostola Pawulo leri yaka eka Timotiya ri hlamusela ndlela leyi vanhu lava nga rhandziki Xikwembu va tikhomaka ha yona emasikwini lawa ya makumu. (2Tim. 3:1-5) Hambileswi hi nga ha chavisiwaka hi ku andza ka mikhuva leyi kambe hi ku famba ka nkarhi yi nga ha hi nghena hikwalaho ka vanhu lava hi tshamaka na vona. (Swiv. 13:20) Hi fanele hi tisirhelela leswaku hi nga fani ni vanhu volavo loko hi ri karhi hi va pfuna ku va ni vuxaka ni Xikwembu. w18.01 27 ¶1-2

Yesu u humelele eka ntshungu wa vanhu lava tlulaka 500 lava katsaka vavanuna, vavasati kumbexana ni vana, endzhaku ka ku pfuxiwa kakwe eku feni hi 33 C.E. Swi nga ha endleka ku ri eka xiendlakalo xexo laha a vuleke leswi. (1 Kor. 15:6) Entiyisweni, swi vonaka onge a ku ri ni madzana ya valandzeri vakwe loko Yesu a nyikela xileriso xexo xo endla vadyondzisiwa. Yesu u swi veke erivaleni leswaku munhu la amukelaka joko ra ku va mudyondzisiwa la nga Mukreste u fanele a khuvuriwa. (Mat. 11:29, 30) Un’wana ni un’wana la navelaka ku tirhela Xikwembu hi ndlela leyi amukelekaka, u fanele a xiya xiphemu lexi Yesu a nga na xona eku hetisekeni ka xikongomelo xa Yehovha. Endzhaku ka sweswo, munhu yoleyo a nga khuvuriwa. Wolowo hi wona ntsena nkhuvulo wa mati lowu Yehovha a wu amukelaka. Rungula ra le Bibeleni ri ni vumbhoni byo tala lebyi kombisaka leswaku hi lembe xidzana ro sungula vadyondzisiwa lavantshwa va Kreste, a va wu twisisa nkoka wa nkhuvulo. Naswona a va nga hlweli ku khuvuriwa swi nga fanelanga.—Mint. 2:41; 9:18; 16:14, 15, 32, 33. w18.03 5 ¶8

Namuntlha hi hanya emisaveni leyi thyakisiweke hi Babilona Lonkulu murhangeri wa vukhongeri bya mavunwa ni “vutshamo bya madimona.” (Nhlav. 18:2) Hikwalaho hi fanele hi va vanhu lava hambaneke ni vanhu va misava, hambiloko va hi hlekula. (Mar. 13:13) Nakambe, ku fana na Daniyele a hi tikarhateleni ku va ni vuxaka lebyinene na Yehovha, Xikwembu xa hina. Loko hi titsongahata ni ku n’wi yingisa na hina hi ta va lava navelekaka ematihlweni ya yena. (Hag. 2:7) Vatswari va nga tekelela xikombiso lexinene xa vatswari va Daniyele. Njhani? Ku nga khathariseki ndlela leyi vubihi a byi tele ha yona eYuda, Daniyele u kule a ri karhi a rhandza Xikwembu. Swi endleke hikwalaho ka ndzetelo lowunene lowu humaka eka vatswari vakwe. (Swiv. 22:6) Hambi ku ri vito ra Daniyele leri vulaka leswaku “Muavanyisi Wa Mina I Xikwembu” ri kombisa leswaku vatswari vakwe a va chava Xikwembu. (Dan. 1:6) Kutani vatswari, mi nga karhali hi vana va n’wina kambe va dyondziseni ni ku va lehisela mbilu. (Efe. 6:4) Nakambe, khongelani na vona ni ku va katsa eswikhongelweni swa n’wina. Loko swi mi tikela ku nghenisa ntiyiso wa le Bibeleni etimbilwini ta vona kombelani mpfuno eka Yehovha.—Ps. 37:5. w18.02 5 ¶12; 6 ¶14-15

Ku nyikela i ndlela yin’wana yo gandzela Yehovha. Exivonweni, muapostola Yohane u twe malandza ya Yehovha ya le tilweni ma ku: “Swa ku fanela, Yehovha, wena Xikwembu xa hina, ku amukela ku vangama ni ku xiximiwa ni matimba, hikuva u tumbuluxe swilo hinkwaswo, naswona hikwalaho ka ku rhandza ka wena swi ve kona, swi tumbuluxiwile.” (Nhlav. 4:11) Hakunene Yehovha u faneriwa hi ku vangama ni ku xiximiwa naswona hi nga endla tano hi ku n’wi nyika swa nkoka eka leswi hi nga na swona. Yehovha u rhume Muxe ku byela Vaisrayele leswaku va fanele va hlengeletana emahlweni ka yena kanharhu hi lembe. Leswi tinhlengeletano teto a ku ri xiphemu xa vugandzeri bya vona eka Yehovha, a va nga fanelanga va “humelela emahlweni ka Yehovha [va] nga khomanga nchumu.” (Det. 16:16) Hilaha ku fanaka ku pfula xandla hi seketela ntirho wa Yehovha wa laha misaveni i xiphemu xa nkoka xa vugandzeri bya hina. w18.01 18 ¶4-5

Yesu u engete a ku: “Tlhandlekani joko ra mina ehenhla ka n’wina . . . Hikuva joko ra mina ra olova ni ndzhwalo wa mina wa vevuka.” (Mat. 11:29, 30) Hakunene marito wolawo i ntiyiso! Mikarhi yin’wana hi nga titwa hi karhele loko hi ya eminhlanganweni kumbe ensin’wini. Kambe, xana hi titwa njhani loko hi vuya? Hi titwa hi phyuphyile naswona hi lunghekele ku tiyisela swiphiqo swa vutomi. Hakunene joko ra Yesu ra olova! Makwerhu wa xisati loyi hi nga ta n’wi vitana Kayla, a karhatiwa hi vuvabyi bya chronic fatigue syndrome (ku nga vuvabyi lebyi endlaka munhu a tshama a karhele ni ku khudzehela) naswona a ri na ntshikilelo ni ku tshamela ku pandziwa hi nhloko. A swi hlamarisi leswi mikarhi yin’wana a swi n’wi tikela ku ya eminhlanganweni. Hambiswiritano, endzhaku ka loko a endle matshalatshala yo va kona eminhlanganweni u te: “Nkulumo ya le rivaleni a yi vulavula hi ku hela matimba. Leswi nkulumo yoleyo a yi nyikeriwa hi ndlela ya musa ni ya ntwelavusiwana, ndzi kale ndzi humesa mihloti. Sweswo swi ndzi tsundzuxe leswaku a ndzi fanelanga ndzi xwa eminhlanganweni.” Kayla a tsakile hi leswi a endleke matshalatshala yo va kona eminhlanganweni. w18.01 8-9 ¶6-7

Ku vuriwa yini loko n’wana wa wena a sungula ku kanakana mhaka yo karhi ya le Bibeleni endzhaku ka loko a khuvuriwile? Hi xikombiso, muntshwa la khuvuriweke a nga ha navela swilo swa misava leyi kumbe se a sungula ku vona onge ku hanya hi milawu ya Bibele a hi swa nkoka. (Ps. 73:1, 3, 12, 13) Tanihi mutswari u fanele u swi tiva leswaku ndlela leyi u yi lulamisaka ha yona mhaka yoleyo yi nga endla leswaku n’wana wa wena a ya emahlweni a tirhela Xikwembu kumbe a tshika ku xi tirhela. U nga n’wi holovisi emhakeni yoleyo, hambiloko a ha ri ntsongo kumbe se u kurilenyana. Pakani ya wena ku fanele ku va ku n’wi seketela hi rirhandzu ni ku n’wi pfuna leswaku a nga tshiki ku tirhela Yehovha. I ntiyiso leswaku muntshwa loyi a khuvuriweke u endle xihlambanyo xo tinyiketela eka Yehovha. Loko a tinyiketela, u tshembise leswaku u ta rhandza Yehovha ni leswaku u ta rhangisa ku endla ku rhandza kakwe. (Mar. 12:30) Yehovha u xi teka xi ri xa nkoka swinene xihlambanyo xexo naswona un’wana ni un’wana loyi a xi endlaka u fanele a xi hetisisa.—Ekl. 5:4, 5. w17.12 22 ¶16-17

Ku fana na Marta, malandza yo tshembeka ya Yehovha a ma swi tiva leswaku ku ta va ni ku pfuxiwa ka vafi. Anakanya hi leswi Xikwembu xi byeleke Abrahama leswaku a swi endla eka Isaka, mudyandzhaka loyi ku nga khale a languteriwile. Yehovha u te: “Ndzi kombela u teka n’wana wa wena, n’wana wa wena loyi u n’wi rhandzaka swinene, Isaka, . . . u n’wi nyikela . . . a va gandzelo ro hisiwa.” (Gen. 22:2) Anakanya hi leswi Abrahama a ti twiseke xiswona hi xileriso lexi a nyikiwe xona. Yehovha a tshembise Abrahama leswaku tinxaka hinkwato a ti ta katekisiwa hikwalaho ka mbewu ya yena. (Gen. 13:14-16; 18:18; Rhom. 4:17, 18) Yehovha u tlhele a vula leswaku mikateko yoleyo a yi ta “huma eka Isaka.” (Gen. 21:12) Kambe sweswo a swi ta humelela njhani loko Abrahama o dlaya Isaka leswaku a va gandzelo? Pawulo u huhuteriwe ku tsala leswaku Abrahama a a tshemba leswaku Xikwembu xi ta pfuxa Isaka eku feni. (Hev. 11:17-19) Abrahama a nga swi tivi leswaku n’wana wakwe u ta pfuxiwa rini. Kambe a tshemba leswaku Yehovha u ta n’wi pfuxa. w17.12 5-6 ¶12-14

Ku fana na Pawulo, hi fanele hi tikarhatela ku hlakulela ku va ni langutelo leri fanaka ni ra Xikwembu hi vutomi. Yehovha ‘u navela leswaku vanhu hinkwavo va hundzuka.’ (2 Pet. 3:9) Xana na wena u navela tano? U ta kuma leswaku ku hlakulela ku va ni tintswalo swi ta ku khutaza leswaku u hisekela ntirho wa nsimu ni ku tirha u tsakile. Hi ta va hi kombisa leswaku hi ni langutelo leri fanaka ni ra Yehovha hi vutomi loko hi rhangisa vuhlayiseki. Hi fanele hi chayela ni ku tirha hi ndlela leyi hlayisekeke, loko hi aka, loko hi lunghisa ni loko hi ya etindhawini ta vugandzeri. U nga rhangisi mali kumbe ntirho ku tlula vuhlayiseki. Xikwembu xa hina xi lulamile naswona mikarhi hinkwayo xi endla leswinene. Hi lava ku xi tekelela. Vakulu va fanele va rhangisa vuhlayiseki bya vona ni bya van’wana. (Swiv. 22:3) Loko nkulu a ku tsundzuxa hi ta swiletelo swa vuhlayiseki n’wi yingise. (Gal. 6:1) Languta vutomi hilaha Yehovha a byi langutaka hakona ‘leswaku u nga vi na nandzu wa ngati.’—Det. 19:10. w17.11 16 ¶11-12

Ku fana na muapostola Pawulo, Vakreste lava totiweke namuntlha va ni ntshembo wa risima wo kuma “hakelo ya ku vitaneriwa ehenhla hi Xikwembu.” (Filp. 3:14) Va swi langutele hi mahlongati ku fuma na Yesu Kreste etilweni ni ku tirha swin’we na yena leswaku va endla vanhu va va lava hetisekeke. (Nhlav. 20:6) Hakunene va ni ntshembo lowu tsakisaka! Kasi lava tinyimpfu tin’wana va ni ntshembo lowu hambaneke. Va ni ntshembo wo kuma vutomi hilaha ku nga heriki laha misaveni naswona ntshembo lowu wu va endla va tsaka. (2 Pet. 3:13) Pawulo u pfune Vakreste lava totiweke leswaku va tshama va tshembekile ni leswaku va kuma hakelo hi ku va khutaza a ku: “Hlayisani mianakanyo ya n’wina yi ri eka swilo swa le henhla.” (Kol. 3:2) A va fanele va tshama va langutele hakelo ya vona ya risima ya le tilweni. (Kol. 1:4, 5) Loko vanhu va Yehovha va anakanyisisa hi mikateko leyi a nga ta va nyika yona, sweswo swi va pfuna leswaku va tshama va langutele hakelo.—1 Kor. 9:24. w17.11 25 ¶1-2

Tinsimu to tala eka buku ya tinsimu leyi nge, “Yimbelelani Yehovha Hi Ku Tsaka” ti fana ni xikhongelo. Tinsimu leti, ti nga hi pfuna ku phofulela Yehovha ta le mbilwini. Tin’wana ta tinsimu leti ti ta hi pfuna leswaku hi “khutazana erirhandzwini ni le mintirhweni leyinene.” (Hev. 10:24) Kutani, a hi titoloveteni marito ni miloti ya tona. U nga endla tano hi ku yingisela tinsimu leti nga ni marito eka jw.org. Ku titoloveta ku yimbelela tinsimu leti loko u ri ekaya swi ta ku pfuna leswaku u yimbelela hi mbilu hinkwayo loko u ri eminhlanganweni. Tsundzuka leswaku vuyimbeleri i xiphemu xa nkoka evugandzerini bya hina. I ndlela yin’wana leyikulu yo kombisa rirhandzu ni ku tlangela ka hina eka Yehovha. (Esa. 12:5) Loko u yimbelela hi ntsako u ta khutaza van’wana leswaku na vona va endla tano. Hikwalaho, hinkwavo evandlheni, lavatsongo, lavakulu ni lava ha ku sungulaka ku hlanganyela va nga katseka eka ndlela leyi yo gandzela Yehovha hi ku yimbelela. Kutani u nga pfumeleli nchumu xi ku sivela ku yimbelela hi ntsako. Ina yimbelelelani hi ntsako! w17.11 7 ¶18-19

Valuveri vo tala namuntlha va huma ematikweni lawa ntirho wa hina wo chumayela wu yirisiweke. Valuveri vo tala va twa “rito ra Mfumo” ro sungula evuton’wini bya vona hikwalaho ka leswi Timbhoni to tala ti chumayelaka hi ku hiseka ematikweni lawa valuveri va rhurhelaka eka wona. (Mat. 13:19, 23) Valuveri vo tala lava “tikeriwaka” va phyuphya ni ku chaveleleka loko va ta emihlanganweni ya hina naswona hi ku hatlisa u twa va ku: “Xikwembu xi le xikarhi ka n’wina hakunene.” (Mat. 11:28-30; 1 Kor. 14:25) Lava va chumayelaka valuveri va fanele va va ni “vuxiyaxiya” va tlhela va kombisa leswaku va “tlharihile.” (Swiv. 22:3) Rhiya ndleve loko va ri karhi va ku byela swiphiqo swa vona kambe u nga buli na vona hi swa tipolitiki. Landzela nkongomiso lowu humaka erhavini ni wa valawuri va le ndhawini ya ka n’wina; u nga endli nchumu lexi nga ku hoxaka kumbe ku hoxa van’wana ekhombyeni. U nga vulavuli ku biha hi vukhongeri ni ndhavuko wa ka vona. Hi xikombiso, vanhu van’wana lava humaka ematikweni man’wana va khunguvanyeka swinene loko va vona vavasati va ambale hi ndlela leyi nga xiximekiki. Kutani, loko u chumayela valuveri, ambala hi ndlela leyi xiximekaka. w17.05 7 ¶17-18

Hi nga khongela eka Yehovha hi kombela moya lowo kwetsima leswaku wu hi pfuna hi kombisa timfanelo letinene loko hi vulavula ni maxaka ya hina lama nga riki timbhoni. A hi fanelanga hi tshamela ku sola xin’wana ni xin’wana lexi va xi vulaka hi vukhongeri bya vona. Loko va hi tlhava hi marito kumbe va hi twisa ku vava hi swiendlo, hi fanele hi tekelela xikombiso xa vaapostola. Pawulo u tsale a ku: “Loko hi tseketseriwa, ha katekisa; loko hi xanisiwa, ha tiyisela; loko hi susiwa xindzhuti, ha khongotela.” (1 Kor. 4:12, 13) Hambileswi ku vulavula hi ndlela ya musa swi pfunaka loko hi vulavula ni maxaka ya hina lama kanetaka, kambe ndlela leyi hi tikhomaka ha yona i ya nkoka swinene. (1 Pet. 3:1, 2, 16) Ndlela leyi u hanyaka ha yona a yi endle leswaku maxaka ya wena ma swi xiya leswaku Timbhoni ta Yehovha ti tsakile evukatini bya tona, ti khathalela vana va tona ni leswaku ti tikhoma hi ndlela leyinene. Hambiloko maxaka ya hina ma nga wu amukeli ntiyiso, hi nga tiphina hi ntsako lowu tisiwaka hi ku tirhela Yehovha hi ku tshembeka. w17.10 15 ¶13-14

Xana swi fanele swi hi hlamarisa leswi vanhu vo tala enkarhini wa hina va endleke ku cinca lokukulu evuton’wini bya vona endzhaku ko dyondza Rito ra Xikwembu? Nikatsongo! Swikombiso swa vona swi hi tsundzuxa hi vamakwerhu va hina va le nkarhini wa Vaapostola lava a va ri ni ntshembo wo ya hanya etilweni. (1 Kor. 6:9-11) Endzhaku ko xaxameta mixaka ya vanhu lava nga ta ka va nga yi dyi ndzhaka ya Mfumo wa Xikwembu, muapostola Pawulo u te: “Hi leswi van’wana va n’wina a mi ri swona.” Kambe a va hundzukile hi ku pfuniwa hi Matsalwa ni moya wa Xikwembu lowo kwetsima. Van’wana endzhaku ko amukela ntiyiso va endle swidyoho leswikulu. Bibele yi boxa Mukreste un’wana loyi a totiweke wa le nkarhini wa vaapostola loyi a fanele a susiwa evandlheni kutani endzhaku ka nkarhi u vuyiseriwile. (1 Kor. 5:1-5; 2 Kor. 2:5-8) Xana a swi hi khutazi ku xiya leswaku vamakwerhu va langutane ni swiphiqo swo hambanahambana ni ku tiva leswaku va swi hlurile hi ku pfuniwa hi Rito ra Xikwembu? Hikwalaho, hi fanele hi ri tirhisa hi vutlhari. w17.09 23-24 ¶2-3

Rirhandzu leri sekeriweke eka misinya ya milawu leri vuriwaka (a·gaʹpe) i nyiko leyi humaka eka Yehovha. Hi yena Musunguri wa rona. (1 Yoh. 4:7) Lowu i muxaka wa rirhandzu leri un’wana ni un’wana wa hina a faneleke a va na rona. Hambileswi rirhandzu leri ri nga ha katsaka ku tsakela munhu, kambe ri vonaka hi ku endlela van’wana swilo leswinene. Buku yin’wana yi vula leswaku rirhandzu leri vuriwaka a·gaʹpe “ri kombisiwa hi swiendlo.” Loko hi kombisa van’wana rirhandzu kumbe hi kombiwa rirhandzu leri nga riki na vutianakanyi ha tsaka swinene. Yehovha u kombise leswaku u rhandza vanhu a nga si vumba Adamu na Evha. U endle misava leswaku vanhu va ta tshama eka yona hilaha ku nga heriki ni leswaku va tiphina hi vutomi eka yona. Yehovha a nga endlanga leswi hi xikongomelo xo ti vuyerisa, kambe a lava leswaku ku vuyeriwa hina. U tlhele a kombisa sweswo hi ku nyika vana vakwe ntshembo wo hanya hilaha ku nga heriki emisaveni leyi nga Paradeyisi leyi a va lunghiselele yona. w17.10 7 ¶1-2

Yakobo u tlhele a ku: “Loko mi hambeta mi kombisa xihlawuhlawu, mi endla xidyoho.” (Yak. 2: 9) Ku hambana ni sweswo, rirhandzu ri ta hi susumetela ku papalata xihlawuhlawu xihi na xihi. Entiyisweni, a hi fanelanga hi endla onge a hi na xihlawuhlawu kasi hi na xona etimbilwini ta hina. Ku ri na sweswo, hi fanele hi rhandza vanhu hinkwavo swi suka embilwini. Rirhandzu ri ni “mbilu yo leha ni musa” naswona “a ri tikukumuxi.” (1 Kor. 13:4) Phela swi lava ku va ni mbilu yo leha, musa ni ku titsongahata leswaku hi hambeta hi chumayela vaakelani va hina. (Mat. 28:19) Timfanelo leti ti tlhela ti hi pfuna leswaku hi tirhisana kahle ni vamakwerhu hinkwavo evandlheni. Loko hi kombisa rirhandzu ro tano hi ta vuyeriwa hi yini? Rirhandzu ri endla leswaku mavandlha ma va ni vun’we ni ku vangamisa Yehovha naswona ri kokela vanhu lava tsakelaka eka yena. Swa fanela leswi Bibele yi gimetaka nhlamuselo ya vumunhu lebyintshwa hi marito lawa ya nkoka lama nge: “Handle ka swilo leswi hinkwaswo, ambalani rirhandzu, hikuva i xiboho lexi hetisekeke xa vun’we.”—Kol. 3:14. w17.08 26 ¶18-19

Xana na hina a hi fanelanga hi va komba ntwelavusiwana vanhu lava nga ha cincaka ndlela yo biha leyi va hanyaka ha yona kutani va amukeriwa hi Xikwembu? Yehovha a nga swi lavi leswaku ku lova ni un’we. (2 Pet. 3:9) Leswi Yehovha a nga si herisaka vanhu vo biha a hi yeni emahlweni hi chumayela rungula ro lemukisa vanhu, leri kombisaka ntwelavusiwana wakwe. Hi nga dyondza dyondzo ya nkoka eka Yesu. U yi twele vusiwana mintshungu leyi a yi ta eka yena hikuva “a yi vavisiwile ni ku tsalangana ku fana ni tinyimpfu leti nga riki na murisi.” Xana Yesu u endle yini? Bibele yi ri: “Hiloko a sungula ku wu dyondzisa swilo swo tala.” (Mat. 9:36; Mar. 6:34) Langutelo rakwe a ri hambane ngopfu ni ra Vafarisi, lava a va nga swi lavi ku pfuna vanhu lava a va languteriwa ehansi. (Mat. 12:9-14; 23:4; Yoh. 7:49) Xana a wu titwi u navela ku pfuna vanhu lava lavaka ku tiva swo tala hi Xikwembu hilaha Yesu a endleke hakona? w17.09 9 ¶6; 10 ¶9

Loko Yosefa a ri ekhotsweni eEgipta, xana a swi tiva leswaku a a ta va xandla xa hosi ni leswaku a ta tirhisiwa hi Yehovha leswaku a ponisa ndyangu wa ka vona eka ndlala leyi a yi ri kona etikweni? (Gen. 40:15; 41:39-43; 50:20) A swi kanakanisi leswaku Yehovha u endle leswi tlulaka leswi Yosefa a swi languterile. Xana Sara loyi a dyuharile a swi anakanya leswaku Yehovha a nga n’wi pfuna leswaku a va ni n’wana? I ntiyiso leswaku Sara a nga swi langutelanga ku tswala n’wana emalembeni ya vudyuhari. (Gen. 21:1-3, 6, 7) I ntiyiso leswaku a hi langutelanga leswaku Yehovha a herisa swiphiqo swa hina hinkwaswo hi singita ku nga si fika misava leyintshwa naswona a hi nge n’wi sindzisi leswaku a hi endlela swilo swo hlamarisa evuton’wini bya hina. Kambe ha swi tiva leswaku i Xikwembu xa hina Yehovha lexi pfuneke malandza ya xona ya le nkarhini lowu hundzeke hi tindlela to hlamarisa. (Esa. 43:10-12) Ha swi tiva leswaku xi ta endla xin’wana ni xin’wana lexi lavekaka leswaku xi hi pfuna hi endla ku rhandza ka xona. (2 Kor. 4:7-9) Entiyisweni, loko hi tshama hi tshembekile hi nga tiyiseka leswaku Yehovha u ta hi pfuna hi hlula swiphiqo leswi hi vonaka onge a hi nge swi koti ku swi hlula. w17.08 11-12 ¶13-14

Ntirho wa nkarhi hinkwawo wu ta endla leswaku u tolovelana ni vamakwerhu van’wana lava na vona va nga eka ntirho wa nkarhi hinkwawo naswona wu endla leswaku vuxaka bya wena na Yehovha byi tiya swinene. Vo tala va xiye leswaku ku tirhela Yehovha eka ntirho wa nkarhi hinkwawo va ha ri vantshwa, swi va pfunile leswaku swilo swi va fambela kahle evukatini loko se va nghenele vukati. Vo tala lava sunguleke ku phayona va nga si nghenela vukati, va hambete va phayona ni vanghana va vona va vukati ni loko se va nghenele vukati. (Rhom. 16:3, 4) Mbilu ya wena ya katseka loko swi ta emhakeni ya ku tivekela tipakani. Pisalema 20:4 yi ri: “Onge a nga ku nyika hi ku ya hi mbilu ya wena, naswona onge a nga hetisisa swikongomelo swa wena hinkwaswo.” Hikwalaho, anakanyisisa hi leswi u lavaka ku swi endla hi vutomi bya wena. Anakanyisisa hi leswi Yehovha a swi endlaka enkarhini wa hina ni ndlela leyi u nga katsekaka ha yona entirhweni wakwe. Kutani tivekele tipakani leti nga ta n’wi tsakisa. Ku tirhela Yehovha u ri eka ntirho wa nkarhi hinkwawo swi ta ku tisela ntsako hikuva sweswo swi yisa ku dzuneka eka Yehovha Xikwembu. Hikwalaho, “kuma ntsako lowu heleleke eka Yehovha, kutani u ta ku nyika leswi komberiwaka hi mbilu ya wena.”—Ps. 37:4. w17.07 26 ¶15-18

Loko munhu a wu endle kahle ntirho lowu a nyikiweke wona kumbe a kombise mfanelo ya nkoka ya Vukreste, i swinene leswaku a bumabumeriwa. Leswi hi bumabumelaka vanhu, i swa nkoka swinene leswaku hi dzunisa Yehovha Xikwembu! Hi nga n’wi dzunisa hikwalaho ka matimba yakwe lamakulu, tanihi leswi hi ma vonaka eka swilo swo hlamarisa leswi a swi tumbuluxeke, kumbe hikwalaho ka rirhandzu leri a ri kombiseke vanhu hilaha swi kombisiweke hakona hi leswi a lunghiseleleke gandzelo ra nkutsulo ra N’wana wakwe. Mutsari wa Pisalema 147 u susumeteleke ku dzunisa Yehovha. U tlhele a khutaza van’wana leswaku va dzunisa Xikwembu swin’we na yena. (Ps. 147:7, 12) A hi swi tivi leswaku pisalema leyi yi tsale hi mani, kambe swi tikomba onge mupisalema loyi a yi tsaleke u hanye hi nkarhi lowu Yehovha a ntshunxeke Vaisrayele ha wona evuhlongeni eBabilona leswaku va tlhelela eYerusalema. (Ps. 147:2) Ku tlheriseriwa ka vanhu va Xikwembu endhawini ya vona leyi a va ta xi gandzela hi ndlela leyi tengeke, swi fanele swi susumetele mupisalema ku dzunisa Yehovha. Hi swihi swivangelo leswi u nga na swona swo ‘dzunisa Yah’ evuton’wini bya wena?—Ps. 147:1. w17.07 17 ¶1-3

Yesu a a swi tiva leswaku ku fana ni mulanguteri loyi a tikumeke a ri exiyin’weni xo tika, vo tala va valandzeri vakwe swi ta va tikela ku tihanyisa emisaveni leyi yo homboloka. Hambileswi Yesu a nga boxangiki leswaku hikwalaho ka yini a vula rifuwo leswaku i rifuwo leri nga “lulamangiki,” Bibele yi swi veka erivaleni leswaku mabindzu a ma nga ri xiphemu xa xikongomelo xa Xikwembu. Yehovha u nyike Adamu na Evha swilo hinkwaswo leswi a va swi lava aEdeni. (Gen. 2:15, 16) Endzhaku ka loko moya lowo kwetsima wu sungule ku tirha eka vatotiwa va le nkarhini wa vaapostola, ni “un’we a nga kalanga a vula leswaku swilo leswi a a ri na swona a swi ri swakwe; kambe a va ri ni swilo hinkwaswo hi ku fanana.” (Mint. 4:32) Muprofeta Esaya u vulavule hi nkarhi lowu vanhu hinkwavo va nga ta tiphina hi swilo swa laha misaveni mahala. (Esa. 25:6-9; 65:21, 22) Kambe namuntlha valandzeri va Yesu va fanele va tirhisa “vutlhari lebyi pfunaka” leswaku va kota ku tihanyisa hi “rifuwo leri nga lulamangiki” ra misava leyi kambe va ri karhi va tikarhatela ku tsakisa Xikwembu.—Luka 16:8. w17.07 8 ¶4-6

Eka buku ya Yobo, hi hlaya leswaku Sathana u vule leswaku loko Yobo o weriwa hi maxangu, a a ta tshika ku tirhela Xikwembu. Sathana u tlhele a byela Xikwembu leswaku xi vangela Yobo maxangu. Yehovha a nga pfumelanga kambe u pfumelele Sathana leswaku a ringa Yobo. Hi xinkarhana, Yobo u feriwe hi malandza yakwe, u lahlekeriwe hi rifuwo rakwe ni ku feriwa hi vana vakwe va khume. Sathana u endle swilo leswi onge hiloko Xikwembu a ku ri xona lexi a xi vangela Yobo maxangu wolawo. (Yobo 1:13-19) Endzhaku ka sweswo, Sathana u vangele Yobo vuvabyi byo chavisa swinene. (Yobo 2:7) Lexi n’wi twiseke ku vava swinene i marito yo tlhava lawa nsati wakwe ni vavanuna vanharhu lava a va tiendla onge i vanghana vakwe va n’wi byeleke wona. (Yobo 2:9; 3:11; 16:2) Vuyelo byi ve byihi? Leswi Sathana a swi vuleke swi swi veke erivaleni leswaku i muhembi. Yobo u ye emahlweni a tirhela Xikwembu hi ku tshembeka.—Yobo 27:5. w17.06 24 ¶9-10

Namuntlha tinhloko ta mindyangu ta swi xiya leswaku hi ku ya hi Matsalwa, i vutihlamuleri bya tona ku khathalela swilaveko swa mindyangu ya tona. Ti fanele ti tirha hi matimba leswaku ti hetisisa vutihlamuleri lebyi. Hambiswiritano, emasikwini lawa yo hetelela, hakanyingi ntirho wa ku tihanyisa wu vangela vanhu ntshikilelo. Hikwalaho ka ku kala ka mitirho, vanhu vo tala va boheka ku tirha tiawara to tala hambiloko mikarhi yin’wana va hakeriwa swimalana. Nakambe vathori va thola vanhu vatsongo leswaku va tirha ntirho wo tala swinene kutani sweswo swi endla leswaku vatirhi va hetelela va vabya ni ku tshikileleka emianakanyweni. Vatirhi lava nga laviki ku tirha tiawara leti engetelekeke va nga ha lahlekeriwa hi mitirho ya vona. Leswi hi nga Vakreste hi fanele hi tshembeka eka Yehovha Xikwembu ku tlula vathori va hina. (Luka 10:27) Ntirho wa ku ti hanyisa wu hi pfuna leswaku hi kota ku tikhathalela swin’we ni mindyangu ya hina ni ku seketela ntirho wo chumayela. Kambe loko hi nga swi xiyi, ntirho wa ku tihanyisa wu nga ha kavanyeta ndlela leyi hi n’wi gandzelaka ha yona Yehovha. w17.05 23 ¶5-7

Mikarhi yin’wana vanhu lava ha ku vaka Timbhoni, va kombela vahuweleri lava nga ni ntokoto leswaku va va pfuna ku dyondzisa vana va vona ntiyiso. Loko mutswari a kombela un’wana leswaku a dyondzela vana vakwe Bibele, loyi a komberiweke a nga fanelanga a tekela vatswari vutihlamuleri bya vona. (Efe. 6:1-4) Mikarhi yin’wana Mbhoni yi nga komberiwa ku dyondza Bibele ni vana lava vatswari va vona va nga riki Timbhoni. Mbhoni yoleyo yi fanele yi tsundzuka leswaku ku va yi pfuna vana volavo leswaku va va ni vuxaka na Yehovha, a swi vuli swona leswaku se hi yona mutswari wa vona. Nakambe swi ta va swinene leswaku dyondzo ya kona yi fambiseriwa ekaya ka vana volavo vatswari va vona va ri kona kumbe Mbhoni yin’wana, kumbe yi fambiseriwa endhawini leyi nga erivaleni. Sweswo swi ta endla leswaku ku nga vi na loyi a ehleketaka swilo swo biha hi dyondzo yoleyo. Kambe hi ku famba ka nkarhi, vatswari va fanele va hetisisa vutihlamuleri lebyi Xikwembu xi va byarhiseke byona byo dyondzisa vana va vona hi Yehovha. w17.06 8 ¶15-16

Loko vana va nga wu rhandzi ndhavuko wa vatswari va vona, a va nge swi lavi ni ku dyondza ririmi ni vukhongeri bya vona. Vatswari lava nga Vakreste va rhangisa vuxaka bya vana va vona na Yehovha ku tlula swilo leswin’wana. (1 Kor. 10:24) Makwerhu la vuriwaka Samuel u ri: “Mina ni nsati wa mina hi tshame ehansi hi kambisisa leswaku hi rihi ririmi leri vana va hina va nga vuyeriwaka kahle ha rona loko va ri emihlanganweni, kutani hi khongele hi mhaka yoleyo eka Yehovha. . . . Loko hi xiye leswaku a va vuyeriwi emihlanganweni ya ririmi ra hina, hi endle xiboho xo rhurhela evandlheni leri tirhisaka ririmi ra laha hi tshamaka kona. Hinkwerhu, a hi va kona emihlanganweni ni le nsin’wini nkarhi ni nkarhi. Hi tlhele hi rhamba ni vamakwerhu va laha hi tshamaka kona leswaku hi ta tiphina na vona hi swakudya ni ku famba hi beriwa hi moya na vona. Leswi swi pfune vana va hina leswaku va tolovelana ni vamakwerhu ni ku va ni vuxaka lebyinene na Yehovha. Hi xiye leswaku leswi i swa nkoka swinene ku tlula ku va va dyondza ririmi ra hina.” w17.05 10 ¶11-13

Ku nga ri khale misava yi ta tala hi vanhu lava seketelaka vuhosi bya Yehovha. Hi wu langutele hi mahlongati nkarhi wolowo! Ku fana na Debora na Baraka hi yimbelela hi ku: “Valala va wena hinkwavo a va love, Wena Yehovha, naswona varhandziwa va wena a va fane ni loko dyambu ri huma hi matimba ya rona.” (Vaav. 5:31) Xikombelo lexi xi ta hlamuriwa loko Yehovha a herisa misava leyi ya Sathana yo homboloka! Loko ku sungula nyimpi ya Armagedoni, a ku nge laveki vatirhi va ku tirhandzela leswaku va lwa ni valala va Xikwembu. Wolowo ku ta va nkarhi wa leswaku hi ‘yima hi vona loko Yehovha a hi ponisa.’ (2 Tikr. 20:17) Kambe sweswi, hi pfulekeriwe hi nkarhi wo tala wa leswaku hi seketela vuhosi bya Yehovha hi xivindzi ni hi ku hiseka. “[Hikuva] vanhu va tinyiketa hi ku tirhandzela, dzunisani Yehovha.” Debora na Baraka va sungule risimu ra ku hlula hi ku dzunisa La nge Henhlahenhla, ku nga ri swivumbiwa swo karhi. (Vaav. 5:1, 2) Hilaha ku fanaka namuntlha, onge ntirho lowu u wu endlaka hi ku tirhandzela wu nga pfuna van’wana leswaku na vona va “[dzunisa] Yehovha.” w17.04 32 ¶17-18

Hambileswi Yosefa a nga ku rivalangiki ku xaniseka kakwe eka malembe ya 13 lawa a ma heteke a ri hlonga ni ku va mukhotsiwa a nga swi pfumelelanga sweswo leswaku swi n’wi hetela ntsako. (Gen. 45:5-8) Xa nkoka swinene, a nga ku pfumelelanga ku nga hetiseki ka van’wana ni swiendlo swa vona swo biha leswaku swi n’wi hambanisa na Yehovha. Ku tshembeka kakwe ku endle leswaku a vona ndlela leyi Yehovha a xi lulamiseke ha yona xiyimo xakwe ni ku tlhela a katekisa yena ni ndyangu wakwe. Hilaha ku fanaka, hi fanele hi sirhelela vuxaka bya hina na Yehovha. A hi fanelanga hi pfumelela ku nga hetiseki ka vamakwerhu ku hi hambanisa ni Xikwembu lexi hi xi rhandzaka ni ku xi gandzela. (Rhom. 8:38, 39) Ku ri na sweswo, loko hi nga khomiwi kahle hi vamakwerhu, a hi tekeleleni Yosefa ni ku tshinela eka Yehovha swinene, hi tikarhatela ku languta swilo hilaha a swi langutaka hakona. Loko hi endle hinkwaswo leswi Matsalwa ma swi vulaka leswaku hi lulamisa xiphiqo, hi fanele hi swi tshikela Yehovha, hi tshemba leswaku u ta xi lulamisa hi nkarhi wakwe ni hi ndlela yakwe. w17.04 20 ¶12; 22 ¶15-16

Hana u endle hilaha a tshembiseke hakona eka Xikwembu. A nga anakanyanga hi ku cinca xitshembiso xakwe. U teke Samuwele a n’wi yisa eka Muprista Lonkulu Eli etabernakeleni ya le Xilo kutani a ku: “A ndzi khongela malunghana ni mufana loyi leswaku Yehovha a hetisisa xikombelo xa mina lexi ndzi xi kombeleke eka yena. Kutani mina, ndzi n’wi lombe Yehovha. Masiku hinkwawo ya vukona bya yena, u kombeleriwe Yehovha.” (1 Sam. 1:24-28) “Mufana loyi Samuwele [u ye] emahlweni a kulela eka Yehovha” etabernakeleni. (1 Sam. 2:21) Kambe sweswo a swi vula yini eka Hana? A a n’wi rhandza ngopfu n’wana wakwe, kambe sweswi a nga ha ta swi kota ku n’wi vona siku ni siku. Anakanya ndlela leyi a swi navela ha yona ku n’wi angarha, ku tlanga na yena ni ku n’wi kurisa—ku katsa ni hinkwaswo leswi manana la nga ni rirhandzu swi n’wi tsakisaka loko n’wana wakwe a ri karhi a kula. Nilokoswiritano, Hana a nga tisolanga hileswi a hetisiseke xihlambanyo xakwe eka Xikwembu. U tsakisiwe hi ku endla ku rhandza ka Yehovha.—1 Sam. 2:1, 2; Ps. 61:1, 5, 8. w17.04 5 ¶7-8

Endzhaku ka loko muapostola Pawulo a huhuteriwe ku vula ka ha ri emahlweni leswaku enkarhini wa makumu a ku ta fika “minkarhi ya mangava leyi swi nonon’hwaka ku langutana na yona,” u tlhele a huhuteriwa ku tsala a ku: “Vanhu vo homboloka ni vaxisi va ta ya emahlweni va nyanya evubihini bya vona.” (2 Tim. 3:2-5, 13) Xana se u ku vonile ku hetiseka ka marito lawa? Vo tala va hina hi tshame hi hlaseriwa hi vanhu vo homboloka, vo tanihi vanhu va madzolonga, lava nga ni xihlawuhlawu ni hi tinsulavoya leti nga ni tihanyi. Van’wana a va byi tumbeti vubihi bya vona kasi van’wana va byi tumbeta va tiendla onge va lulamile. Hambiloko hi nga si tshama hi hlaseriwa kambe swa hi khumba swilo leswi endliwaka hi vanhu vo homboloka. Hi twa ku vava swinene loko hi twa swilo swo biha leswi va swi endlaka. Ngopfungopfu loko hi vona vana, vadyuhari swin’we ni lava nga kotiki ku tisirhelela va xanisiwa. Vanhu vo biha va kombisa moya wa vuharhi ni wa vudimona. (Yak. 3:15) Ha tsaka hikuva Rito ra Xikwembu ri vula leswaku swilo swo biha swi ta hela. w17.04 10 ¶4