January

Loko Muxe a ri xirho xa ndyangu wa le vuhosini bya Egipta a a nga ri munhu wo rhula. Entiyisweni, a hatla ku hlundzuka lerova u kale a dlaya wanuna wun’wana loyi a ehleketa leswaku a khoma van’wana hi ndlela yo biha. Muxe a ehleketa leswaku Yehovha u ta pfumelelana ni swiendlo swakwe. Yehovha u hete malembe ya 40 a ri karhi a pfuna Muxe ku twisisa leswaku a nga fanelanga a va ni xivindzi ntsena leswaku a ta rhangela Vaisrayele kambe a fanele a tlhela a va la rhuleke. Leswaku a va la rhuleke a swi lava leswaku a titsongahata, a yingisa ni ku olova. U swi dyondzile sweswo kutani a va mulanguteri lonene. (Eks. 2:11, 12; Mint. 7:21-30, 36) Namuntlha, tinhloko ta mindyangu ni vakulu va fanele va tekelela Muxe. Loko mi xopaxopiwa, mi nga hatliseli ku hlundzuka. Titsongahateni kutani mi amukela loko mi endle xihoxo. (Ekl. 7:9, 20) Hi ku titsongahata landzelani nkongomiso wa Yehovha loko mi lulamisa swiphiqo. Naswona mikarhi hinkwayo nhlamulo ya n’wina a yi ve yo olova. (Swiv. 15:1) Loko tinhloko ta mindyangu ni vakulu va endla tano, va tsakisa Yehovha, va endla leswaku ku va ni ku rhula naswona va veka xikombiso xa ndlela leyi hi nga vaka lavo rhula ha yona. w19.02 8 ¶1; 10 ¶9-10

Xiya leswaku hikwalaho ka yini Yesu a va twele vusiwana kumbe a ve ni ntlhaveko wa xinakulobye eka vanhu volavo. U xiye leswaku vanhu volavo a va “fana ni tinyimpfu leti nga riki na murisi.” Kumbexana Yesu u xiye leswaku van’wana va vona a va ri swisiwana naswona a va tirha hi matimba leswaku va wundla mindyangu ya vona. Kumbexana van’wana a va ri ni gome hikwalaho ko feriwa hi swirho swa mindyangu ya vona. Loko swi ri tano, Yesu a xi twisisa xiyimo xa vona. Swi nga endleka leswaku Yesu u tshame a va ni swiphiqo swo tano. Yesu a a khathala hi vanhu van’wana naswona a a lava ku va chavelela. (Esa. 61:1, 2) Hi dyondza yini eka xikombiso xa Yesu? Ku fana na Yesu, na hina hi hanya ni vanhu lava “[fanaka] ni tinyimpfu leti nga riki na murisi.” Va ni swiphiqo swo tala. Kambe hina hi ni rungula ra Mfumo leri nga va pfunaka. (Nhlav. 14:6) Hikwalaho hi tekelela N’wini wa hina naswona hi chumayela mahungu lamanene hikuva hi “ni nsovo [ntwelavusiwana] eka loyi a pfumalaka ni loyi a nga xisiwana.” (Ps. 72:13) Hi va twela vusiwana vanhu naswona hi lava ku va pfuna. w19.03 21-22 ¶6-7

Hi ni swivangelo swo tala swo rhandza Yehovha. U hi nyika swilo leswinene leswi hi tiphinaka ha swona siku ni siku a tlhela a hi dyondzisa ntiyiso malunghana na yena ni swikongomelo swakwe. (Yoh. 8:31, 32) U hi nyike vandlha ra Vukreste leswaku ri hi kongomisa ni ku hi seketela. Sweswi u hi pfuna ku tiyisela swiphiqo swa hina ni ku hi nyika ntshembo wo hanya hilaha ku nga heriki ehansi ka swiyimo leswi hetisekeke enkarhini lowu taka. (Nhlav. 21:3, 4) Loko hi anakanyisisa hileswi Yehovha a hi endleleke swona ku kombisa leswaku wa hi rhandza, hi susumeteleka ku n’wi rhandza. Loko hi rhandza Yehovha, hi dyondza ku va ni langutelo lerinene hi ku chava. Hi chava ku vavisa Loyi hi n’wi rhandzaka swinene. Loko u hambeta u xiya ndlela leyi u vuyeriwaka ha yona eka nkongomiso wa Yehovha, u ta ya u n’wi rhandza swinene ni milawu yakwe. Kutani a xi kona lexi Sathana a nga xi endlaka leswaku a ku sivela ku tirhela Yehovha. Tivone eka malembe ya gidi lama taka. Hi nkarhi wolowo u ta swi vona leswaku xiboho xa wena xa ku khuvuriwa, a ku ri xiboho lexinene ngopfu lexi u tshameke u xi endla! w19.03 6 ¶14; 7 ¶19

Ndyangu hinkwawo wa vuyeriwa loko xirho xin’wana ni xin’wana endyangwini xi kombisa ku tlangela. Loko vatekani va kombisana rirhandzu, vukati bya vona byi ta ya byi tiya. Nakambe swi ta va olovela ku rivalelana. Wanuna loyi a tlangelaka nsati wakwe u ta vona swilo leswinene leswi nsati wakwe a swi endlaka a tlhela a “pfuka, kutani a n’wi dzunisa.” (Swiv. 31:28) Wansati wo tlhariha u byela nuna wakwe leswaku i yini leswi a swi rhandzaka hi yena. Vatswari, xana mi nga va dyondzisa njhani vana va n’wina leswaku va kombisa ku tlangela? Tsundzukani, vana va n’wina va ta tekelela leswi mi swi vulaka ni ku swi endla. Vekelani vana va n’wina xikombiso lexinene hi ku vula mi ku ndza khensa loko va mi endlele swo karhi. Ku engetela kwalaho, dyondzisani vana va n’wina ku vula va ku ndza khensa loko van’wana va va endlele swo karhi. Pfunani vana va n’wina va twisisa leswaku ku kombisa ku tlangela swi fanele swi huma embilwini ni leswaku marito ya vona ma nga pfuna van’wana. w19.02 17 ¶14-15

Marito wolawo ya nkoka ma kombisa leswaku Yobo a nga tshikanga ku tshembeka ka yena kutani na hina hi nga endla tano. Sathana u tirhisa marhengu lama fanaka na le ka hina. Xana u katseka njhani eka leswi Sathana a hehleke Yobo ha swona? Hi marito man’wana Sathana u ri a wu n’wi rhandzi Yehovha Xikwembu naswona u ta tshika ku n’wi gandzela leswaku u tiponisa ni leswaku a wu nge swi koti ku tshama u tshembekile! (Yobo 2:4, 5; Nhlav. 12:10) Xana sweswo swi ku endla u titwa njhani? Swa vavisa hakunene! Nilokoswiritano, ehleketa hi leswi: Yehovha wa ku tshemba swinene lerova u ku nyika lunghelo ro hlamarisa. Yehovha u pfumelela Sathana leswaku a ringa ku tshembeka ka wena. Yehovha wa swi tiva leswaku u nga swi kota ku tshama u tshembekile kutani u paluxa mavunwa ya Sathana. U ku tshembisa leswaku u ta ku pfuna ku endla sweswo. (Hev. 13:6) Mawaku lunghelo ronghasi ro tshembiwa hi Muvumbi wa vuako hinkwabyo! Xana wa swi xiya leswaku hikwalaho ka yini ku tshembeka ku ri ka nkoka? Ku hi pfuna leswaku hi lwisana ni mavunwa ya Sathana ni ku seketela vito lerinene ra Tata wa hina ni ndlela leyi a fumaka ha yona. w19.02 5 ¶9-10

Yesu u byele vaapostola vakwe hi miringo leyi a yi ta va wela. U va khutaze ku landzela xikombiso lexi a va vekeleke xona, hi ku vula a ku “tiyani timbilu!” (Yoh. 16:1-4a, 33) Endzhaku ka malembe yo hlaya, vadyondzisiwa va Yesu va hambete va landzela xikombiso xakwe xa ku tinyiketela ni ku kombisa xivindzi. Va hambete va seketelana eka miringo yo hambanahambana hambileswi sweswo swi endleke leswaku va xanisiwa. (Hev. 10:33, 34) Ninamuntlha, hi landzela xikombiso xa Yesu xo kombisa xivindzi. Hi xikombiso, swi lava xivindzi leswaku hi pfuna vamakwerhu lava xanisiwaka hikwalaho ka ripfumelo. Mikarhi yin’wana vamakwerhu va nga ha pfaleriwa ekhotsweni swi nga fanelanga. Loko sweswo swi endleka, hi fanele hi endla hinkwaswo leswi hi nga swi kotaka leswaku hi va seketela, ku katsa ni ku va vulavulela. (Filp. 1:14; Hev. 13:19) Ndlela yin’wana ya ku kombisa xivindzi i ku hambeta hi chumayela “hi vurhena.” (Mint. 14:3) Ku fana na Yesu, hi tiyimisele ku chumayela rungula ra Mfumo, hambiloko vanhu va hi kaneta ni ku hi xanisa. w19.01 22-23 ¶8-9

I yini leswi nga ku pfunaka u kota ku nyikela tinhlamulo leti khutazaka emihlanganweni? Lunghiselela nhlangano wun’wana ni wun’wana. Loko u kunguhata kahle naswona u lunghiselela kahle, u ta va na xivindzi xo hlamula. (Swiv. 21:5) Xana swi katsa yini ku yi lunghiselela kahle mihlangano? Nkarhi ni nkarhi loko u lunghiselela, sungula hi ku kombela Yehovha leswaku a ku nyika moya lowo kwetsima. (Luka 11:13; 1 Yoh. 5:14) Kutani tirhisa timinete ti nga ri tingani leswaku u kambisisa xihloko, swihlokwana, swifaniso ni swivutiso swa mpfuxeto. Loko u ri karhi u dyondza ndzimana ha yin’we, hlaya matsalwa hinkwawo lama kombisiweke eka ndzimana yoleyo loko swi koteka. Anakanyisisa hi rungula rero, ngopfungopfu eka tinhla leti u lavaka ku hlamula eka tona. Loko u lunghiselela kahle, u ta vuyeriwa swinene naswona swi ta ku olovela ku hlamula.—2 Kor. 9:6. w19.01 9 ¶6; 11-12 ¶13-15

Hi ku huhutela Habakuku leswaku a tsala leswi n’wi vilerisaka, Yehovha u hi nyike dyondzo ya nkoka, ya leswaku a hi fanelanga hi chava ku N’wi byela leswi hi vilerisaka. Entiyisweni u hi rhamba leswaku hi n’wi phofulela leswi nga etimbilwini ta hina hi xikhongelo. (Ps. 50:15; 62:8) Habakuku u teke goza ro tshinela eka Yehovha, Munghana wakwe tlhelo Tatana la tshembekaka. Habakuku a vilerisiwa hi xiyimo xakwe kambe a a nga titshegi hi ku twisisa kakwe. Ematshan’weni ya sweswo, u phofulele Yehovha hi xikhongelo leswi a swi n’wi vilerisa kutani u hi vekele xikombiso lexinene. Yehovha, Mutwi wa xikhongelo, u lava hi kombisa leswaku ha n’wi tshemba hi ku khongela eka yena hi n’wi phofulela leswi hi karhataka. (Ps. 65:2) Loko hi endla tano, hi ta kota ku vona ndlela leyi Yehovha a hlamulaka swikhongelo swa hina ha yona, hi ta tlhela hi xiya ndlela ya rirhandzu leyi a hi kongomisaka ni ku hi chavelela ha yona. (Ps. 73:23, 24) U ta hi pfuna ku tiva leswi a swi ehleketaka ku nga khathariseki leswi hi karhataka. Swikhongelo swa hina leswi humaka embilwini swi kombisa leswaku ha xi tshemba Xikwembu. w18.11 13 ¶2; 14 ¶5-6

Mupisalema Davhida a nga endlanga xinghana ni tintangha takwe ntsena. Xana wa ri tsundzuka vito ra un’wana wa “lavakulu” loyi a veke munghana wakwe la rhandzekaka? Vito rakwe a ku ri Yonathani. Entiyisweni, vunghana bya vona i xin’wana xa swikombiso leswinene leswi tsariweke eMatsalweni. Nilokoswiritano, xana a wu swi tiva leswaku Yonathani a a ri nkulu eka Davhida hi malembe ya 30? Xana vunghana bya vona a byi titshege hi yini? A va ri ni ripfumelo eka Xikwembu, a va xiximana swinene naswona a va kombisa xivindzi loko va ri karhi va lwa ni valala va Xikwembu. (1 Sam. 13:3; 14:13; 17:48-50; 18:1) Ku fana na Davhida na Yonathani, na hina hi va ni “ntsako” lowukulu loko hi va vanghana ni vanhu lava rhandzaka Yehovha ni ku va ni ripfumelo eka yena. Kiera, loyi a nga ni malembe yo tala a ri karhi a tirhela Xikwembu, u ri: “Ndzi ni vanghana vo huma ematikweni yo hambanahambana, lava humaka eka mindhavuko ni swiyimo swo hambanahambana.” Loko u endla vunghana hi ndlela yoleyo, u ta swi vona kahle leswaku Rito ra Xikwembu ni moya wa xona swi ni matimba yo hlanganisa vanhu. w18.12 26 ¶11-13

Ku tikhoma ko biha hi tlhelo ra masangu: swi katsa vuoswi, vunghwavava, ku va vanhu lava nga tekanangiki va endla timhaka ta masangu, ku va vanhu va rimbewu leri fanaka va endla timhaka ta masangu ni ku endla timhaka ta masangu ni swifuwo. Hi xikombiso, loko wanuna loyi a nga ni nsati a endla vuoswi, nsati wakwe a nga ha endla xiboho xo n’wi tshika kumbe ku ya emahlweni a tshama na yena. I swa nkoka ku xiya leswaku Yesu a nga vulanga leswaku munhu u fanele a dlaya vukati loko munghana wakwe wa vukati a endle vuoswi (por·neiʹa). Hi xikombiso, wansati a nga ha hlawula ku ya emahlweni a tshama ni nuna wakwe loyi a endleke vuoswi. A nga ha va a n’wi rhandza, a tiyimisele ku n’wi rivalela ni ku khomisana na yena leswaku va antswisa vukati bya vona. I ntiyiso leswaku loko o dlaya vukati kambe a nga tlheli a tekiwa, u ta langutana ni swiphiqo. Xilaveko xakwe xa timhaka ta masangu a xi nge enerisiwi naswona a nga ha pfumala mali yo tihanyisa. A nga ha khomiwa hi xivundza swi tlhela swi n’wi tikela ku kurisa vana. (1 Kor. 7:14) Swi le rivaleni leswaku munghana wa vukati loyi a nga riki na nandzu loyi a dlayeke vukati a nga ha langutana ni swiphiqo leswikulu. w18.12 12 ¶10-11

Yehovha u venga swilo swo biha. (Esa. 61:8) Yehovha wa swi tiva leswaku hi voyamele eku endleni ka leswo biha hikwalaho ka leswi hi nga hetisekangiki kambe u hi khutaza leswaku hi tikarhatela ku venga leswo biha ku fana na yena. Loko hi anakanyisisa hi swivangelo leswi endlaka Yehovha a venga leswo biha, hi ta va ni miehleketo yakwe naswona sweswo swi ta endla leswaku hi va ni matimba yo ala ku endla leswo biha. Ku tikarhatela ku va ni langutelo ra Yehovha hi swilo swo biha, swi ta tlhela swi hi pfuna hi vona swiendlo swo biha leswi nga tsariwangiki hi ku kongoma eRitweni ra Xikwembu. Hi xikombiso, lap dancing, i macinelo yo biha lama yaka ma toloveleka swinene namuntlha. Van’wana va nga ha vula leswaku macinelo yo tano a ma bihanga hikuva a ma fani ni ku endla timhaka ta masangu. Kambe xana swiendlo swo tano swi fambisana ni miehleketo ya Xikwembu, lexi vengaka swilo hinkwaswo swo biha? A hi fambeleni ekule ni swiendlo swo biha hi ku tikarhatela ku tikhoma swin’we ni ku venga leswi Yehovha a swi vengaka.—Rhom. 12:9. w18.11 25 ¶11-12

Muapostola Pawulo u vone xitshembiso xa Yehovha xi ri xa nkoka lerova u tshahe ndzimana yoleyo ku ringana ka nharhu! (Rhom. 1:17; Gal. 3:11; Hev. 10:38) Ku nga khathariseki maxangu lama nga ha hi welaka, loko hi ri ni ripfumelo naswona hi tshemba Xikwembu hi ta vona ku hetiseka ka swikongomelo swa xona. Yehovha u lava leswaku hi ehleketa hi vumundzuku. Buku ya Habakuku yi tamele dyondzo ya nkoka eka hina tanihi leswi hi hanyaka emasikwini yo hetelela. Yehovha u va tshembisa vutomi vanhu hinkwavo vo lulama lava n’wi tshembaka ni ku va ni ripfumelo eka Yena. Onge hi nga ya emahlweni hi tshemba Xikwembu, ku nga khathariseki mivilelo ni maxangu. Hi ku tirhisa Habakuku, Yehovha u hi tiyisekisa leswaku u ta hi seketela ni ku hi ponisa. U hi khutaza leswaku hi n’wi tshemba naswona hi rindzela nkarhi lowu vekiweke ehansi ka Mfumo wa Xikwembu, laha misava hinkwayo yi nga ta tala hi vagandzeri lava tsakeke ni lavo rhula.—Mat. 5:5; Hev. 10:36-39. w18.11 16-17 ¶15-17

Enkarhini wa Yesu, van’wana lava pfumeleke eka leswi a a swi dyondzisa va tsandzekile ku ya emahlweni va famba entiyisweni. Hi xikombiso, endzhaku ka loko Yesu a phamele vanhu vo tala swakudya hi singita, vanhu volavo va n’wi landzerile loko a ya etlhelo lerin’wana ra Lwandle ra Galeliya. Loko va ri kwalaho, Yesu u vule mhaka yin’wana leyi va tsemeke nhlana a ku: “Loko mi nga dyi nyama ya N’wana wa munhu mi tlhela mi nwa ngati yakwe, a mi na vutomi.” Ematshan’weni yo kombela leswaku Yesu a va hlamusela, va khunguvanyisiwe hi leswi a swi vuleke kutani va ku: “Mhaka leyi yi tsema nhlana; i mani la nga yi yingisaka?” Hikwalaho, “vo tala va vadyondzisiwa vakwe va tlhelela eka swilo swa le ndzhaku naswona va nga ha fambi na yena.” (Yoh. 6:53-66) Lexi twisaka ku vava, van’wana namuntlha va tsandzekile ku khomelela entiyisweni. Van’wana va khunguvanyisiwe hi leswi vuriweke kumbe swi endliweke hi makwerhu wo karhi la tivekaka. Van’wana va khunguvanyisiwe hi ndzayo leyi humaka eMatsalweni leyi va nyikiweke yona kumbe va tshike ntiyiso hileswi va holoveke ni Mukrestekulobye. w18.11 9 ¶3-5

Loko hi nga swi twisisi leswaku hikwalaho ka yini nhlengeletano yi endla ku cinca ko karhi, hi fanele hi kambisisa ndlela leyi Kreste a rhangela ha yona enkarhini lowu hundzeke. Enkarhini wa Yoxuwa ni hi lembe xidzana ro sungula, Kreste a ri karhi a kongomisa ni ku sirhelela vanhu va Xikwembu leswaku va va ni vun’we. (Hev. 13:8) Ndlela leyi Kreste a hi kongomisaka ha yona hi ku tirhisa “hlonga ro tshembeka ni ro tlhariha” yi kombisa leswaku wa khathala hi vuxaka bya hina na Xikwembu. (Mat. 24:45) Loko hi lemuka leswaku Kreste hi yena loyi a hi kongomisaka hi ta swi xiya leswaku wa khathala hi vandlha. Kreste u hi pfuna leswaku hi hisekela ntirho wo chumayela, ku nga ntirho wa nkoka swinene lowu endliwaka emisaveni hinkwayo.—Mar. 13:10. w18.10 25 ¶13-16

Xikombiso lexinene xo tikhoma loko hi khunguvanyisiwile xi kumeka eka 2 Samuwele 16:5-13. Davhida ni malandza yakwe va tiyisele ku rhuketeriwa ni ku khomiwa hi ndlela yo biha hi Ximeyi, xaka ra Hosi Sawulo. Hambileswi Davhida a ri ni matimba kambe u tikhomile. Xana Davhida u swi kotise ku yini ku tikhoma? Davhida u tsale Pisalema ya vunharhu loko “a baleka hikwalaho ka Absalomu n’wana wakwe.” Ndzimana yo sungula ni ya vumbirhi ti fambisana ni swiendlakalo leswi hlamuseriweke eka Samuwele wa vumbirhi ndzima 16. Kutani Pisalema 3:4 yi kombisa ndlela leyi Davhida a n’wi tshemba ha yona Yehovha loko a ku: “Ndzi ta vitana Yehovha hi rito ra mina, naswona u ta ndzi hlamula.” Na hina hi nga khongela loko hi hlaseriwa. Yehovha a nga hi pfuna hi ku hi nyika moya wa yena lowo kwetsima leswaku hi tiyisela. Xana u nga anakanya hi xiyimo xo karhi laha ku nga lavekaka leswaku u kombisa moya wo tikhoma kumbe wa ku rivalela hi ku ntshunxeka loko u khomiwe hi ndlela yo biha? Xana wa tiyiseka leswaku Yehovha wa ku vona ku xaniseka ka wena ni leswaku u ta ku pfuna? w18.09 6-7 ¶16-17

Mikarhi hinkwayo loko hi chumayela hi fanele hi anakanyela ni ku xixima vanhu va le nsin’wini ya hina, leswi swi katsaka ku va tiva kahle. Loko hi chumayela hi yindlu ni yindlu, hi vaendzi lava nga languteriwangiki. I swa nkoka swinene leswaku hi va endzela hi nkarhi lowu va nga ta kota ku hi yingisela. (Mat. 7:12) Hi xikombiso, a hi nge vanhu va le nsin’wini ya ka n’wina va rhandza ku etlela nkarhi wo leha hi mahelovhiki? Loko swi ri tano, u nga ha sungula hi ku chumayela etindhawini ta mani na mani, exitarateni kumbe u endla maendzo yo vuyela eka vanhu lava u tivaka leswaku va pfuka ni mixo. Vanhu vo tala va tshama va khomekile kutani i swinene leswaku hi komisa xingheniso eka riendzo ro sungula. (1 Kor. 9:20-23) Loko vanhu va xiya leswaku ha swi twisisa leswaku va khomekile va nga tsakela ku hi yingisa loko hi va endzela enkarhini lowu taka. Swi le rivaleni leswaku hi fanele hi kombisa mihandzu ya moya lowo kwetsima wa Xikwembu loko hi ri ensin’wini. Loko hi endla tano hi va “vatirhi-kulobye ni Xikwembu” naswona Yehovha a nga hi tirhisa leswaku a kokela van’wana evugandzerini bya ntiyiso.—1 Kor. 3:6, 7. w18.09 32 ¶15-17

Xana ku va ni moya wo rhula swi nga hi tisela ntsako hi ndlela yihi? Loko vanhu va dyondza Bibele va hundzuka. Kumbexana a va nga ri na ntwelavusiwana, va rhandza timholovo kumbe va ri ni madzolonga. Kambe sweswi va ambale “vumunhu lebyintshwa” naswona va kombisa “xinakulobye lexikulu xa tintswalo, musa, mianakanyo yo titsongahata, ku rhula, ni ku va ni mbilu yo leha.” (Kol. 3:9-12) Sweswi va tiphina hi ku rhula, rirhandzu ni ku va ni ntsako. Ku engetela kwalaho Rito ra Xikwembu ri tshembisa leswaku vanhu vo tano va ta “dya ndzhaka ya misava.” (Ps. 37:8-10, 29) Vanhu lava nga ni moya wo rhula “va ta dya ndzhaka ya misava” hi ndlela yihi? Vadyondzisiwa va Yesu lava totiweke va ta dya ndzhaka ya misava loko va fuma tanihi tihosi ni vaprista. (Nhlav. 20:6) Hambiswiritano, vanhu va timiliyoni lava nga ni ntshembo wo hanya laha misaveni va ta dya ndzhaka ya misava hikuva va ta hanya hilaha ku nga heriki eka yona, hi ku rhula ni ntsako naswona va ri lava hetisekeke. w18.09 19 ¶8-9

Yehovha hi byakwe u hi vekele xikombiso lexinene emhakeni leyi. (Gen. 18:32; Yox. 10:14) Xiya leswi hi nga swi dyondzaka eka mbulavurisano lowu boxiweke eka Eksoda 32:11-14. Hambileswi a swi nga bohi leswaku Yehovha a yingisela vonelo ra Muxe kambe u n’wi nyike nkarhi wo phofula ndlela leyi a titwa ha yona. Xana u nga yingisela swiringanyeto swa munhu la endlaka swihoxo? Hambiswiritano, Yehovha u yingisa swikhongelo swa vanhu lava nga ni ripfumelo eka yena. Un’wana ni un’wana u fanele a tivutisa leswi: ‘Loko Yehovha a titsongahatile a yingisa Abrahama, Rahele, Muxe, Yoxuwa, Manowa, Eliya na Hezekiya, xana a ndzi fanelanga ndzi tikarhatela ku xixima vamakwerhu, ndzi va yingisela ni ku tirhisa swiringanyeto swa vona? Xana u kona loyi ndzi nga n’wi pfunaka evandlheni kumbe endyangwini? Ndzi nga n’wi pfunisa ku yini? Ndzi ta endla yini?’—Gen. 30:6; Vaav. 13:9; 1 Tih. 17:22; 2 Tikr. 30:20. w18.09 6 ¶14-15

Swi nga hi tikela ku tshama hi ri karhi hi hanana loko hi tshama ni vanhu lava rhangisaka swilaveko swa vona. Hambiswiritano, Yesu u vule leswaku swileriso swimbirhi leswikulu i ku rhandza Yehovha hi mbilu hinkwayo, hi moya xiviri hinkwawo, hi mianakanyo ya hina hinkwayo, hi ntamu wa hina hinkwawo ni ku rhandza warikwerhu hilaha hi tirhandzaka ha kona. (Mar. 12:28-31) Lava rhandzaka Yehovha va n’wi tekelela. Yehovha wa hanana, swi tano na hi Yesu. Naswona va hi khutaza leswaku hi endla leswi fanaka hikuva swi ta endla leswaku hi tsaka. Loko hi tikarhatela ku hanana loko hi tirhisana na Xikwembu ni munhukulorhi, hi ta yisa ku dzuneka eka Yehovha naswona a swi nge vuyerisi hina ntsena kambe ni van’wana. A swi kanakanisi leswaku u tikarhatela ku pfuna van’wana, ngopfungopfu vamakwerhu. (Gal. 6:10) Loko u hambeta u endla tano, vanhu va ta ku rhandza naswona u ta va ni ntsako. w18.08 22 ¶19-20

Yehovha a nga hlawuli vanhu hi ku ya hi rixaka, ndhavuko, tiko kumbe ririmi. Wanuna kumbe wansati la chavaka Xikwembu kutani a endla leswo lulama wa amukeleka eka xona. (Gal. 3:26-28; Nhlav. 7:9, 10) Handle ko kanakana wa pfumela leswaku leswi i ntiyiso. Kambe ku vuriwa yini loko u kulele etikweni kumbe endyangwini lowu nga na xihlawuhlawu? Hambileswi u nga ha tivonaka u nga ri na xihlawuhlawu kambe swi nga endleka wa ha ri na xona embilwini. Hambi ku ri Petro loyi a vuleke leswaku Yehovha a nga yi hi nghohe, hi ku famba ka nkarhi u kombise xihlawuhlawu. (Gal. 2:11-14) Hi nga tshika ku avanyisa hi ku ya hi leswi hi swi vonaka hi ndlela yihi? Hi fanele hi tikambisisa hi ku tirhisa Rito ra Xikwembu, ku vona loko ha ha ri na xihlawuhlawu xo karhi etimbilwini ta hina. (Ps. 119:105) Hi nga ha tlhela hi lava mpfuno eka van’wana lava vonaka hi ri ni xihlawuhlawu hambiloko hina vini hi nga tivoni. (Gal. 2:11, 14) Swi nga ha endleka xihlawuhlawu xi dzime timitsu eka hina lerova hi nga swi koti ku xi vona. w18.08 9 ¶5-6

Tivutise: ‘Xana van’wana va swi xiya leswaku ndzi tshembekile eka Yehovha? Xana ndzi tshama ndzi lunghekele ku titivisa eka van’wana leswaku ndzi Mbhoni ya Yehovha?’ Yehovha a nga twa ku vava loko hi khomiwa hi tingana ku titivisa leswaku hi va yena, endzhaku ka loko a hi hlawurile tanihi hi vanhu vakwe. (Ps. 119:46; Mar. 8:38) Swa vava ku xiya leswaku ku ‘hambana exikarhi ka loyi a tirhelaka Xikwembu ni loyi a nga xi tirheliki,’ a ka ha vonaki eka Timbhoni tin’wana hikwalaho ka leswi ti tekeleleke “moya wa misava.” (1 Kor. 2:12) Wolowo i moya lowu enerisaka “ku navela ka nyama ya hina.” (Efe. 2:3) Hi xikombiso, van’wana va ha hlawula ku ambala ni ku tisasekisa hi ndlela leyi nga xiximekiki, ku nga khathariseki ndzayo leyi tshamelaka ku nyikeriwa emhakeni yoleyo. Va ambala swiambalo leswi manyaka kumbe leswi vonikelaka hambiloko va ya eminhlanganweni ya Vukreste. Kumbe va tekelela fexeni ya misava yo tsemeta misisi ni yo luka. (1 Tim. 2:9, 10) Hikwalaho, loko va ri exikarhi ka ntshungu swi nga ha tika ku hambanisa lava tirhelaka Yehovha ni lava nga ni “xinakulobye ni misava.”—Yak. 4:4. w18.07 24-25 ¶11-12

Xin’wana lexi endlaka leswaku hi va “vamakwavo” hi leswi hinkwerhu hi nga vatukulu va Adamu. (Mint. 17:26) Kambe ka ha ri na swo tala. Yesu u vule leswaku vadyondzisiwa vakwe a va ri vamakwavo hikuva a va teka Yehovha tanihi Tata wa vona wa le tilweni. (Mat. 12:50) Ku engetela kwalaho, i swirho swa ndyangu lowukulu wa Xikwembu lowu hlanganisiwaka hi rirhandzu ni ripfumelo. Hi yona mhaka vaapostola eka mapapila ya vona hakanyingi a va vitana vadyondzisiwakulobye tanihi ‘vamakwerhu.’ (Rhom. 1:13; 1 Pet. 2:17; 1 Yoh. 3:13) Endzhaku ka loko a kombise leswaku hi fanele hi teka van’wana tanihi vamakwerhu, Yesu u kandziyise xilaveko xo titsongahata. (Mat. 23:11, 12) Hilaha hi swi xiyeke ha kona, ku tikukumuxa ku endle leswaku vaapostola va nga vi na vun’we. Nakambe vanhu va le nkarhini wa Yesu a va tinyungubyisa hi rixaka ra vona. Xana Vayuda a va ri ni xivangelo xo tinyungubyisa hi leswi a va ri vatukulu va Abrahama? Vayuda vo tala a va tibuma ngopfu hi sweswo. Kambe Yohane Mukhuvuri u va byele a ku: “Xikwembu xi ni matimba ya ku vumbela Abrahama vana hi maribye lawa.”—Luka 3:8. w18.06 9-10 ¶8-9

Loko hi langutana ni swiyimo swo tika kumbe hi tshamela ku holova ni un’wana, xana ha swi kota ku lawula ku hlundzuka ni ririmi ra hina? (Swiv. 10:19; Mat. 5:22) Loko hi tlhontlhiwa hi van’wana hi fanele hi dyondza ku ‘kendlukela vukarhi.’ Hi kendlukela vukarhi bya mani? Bya Yehovha. (Rhom. 12:17-21) Loko hi tshama hi langute eka Yehovha hi ta n’wi xixima ni ku kendlukela vukarhi byakwe, naswona hi ta lehisa mbilu hi rindzela yena a teka goza loko a vona swi fanerile. Kambe loko hi tirihisela, swi ta komba leswaku a hi n’wi xiximi Yehovha. Xana hi landzela nkongomiso lowuntshwa lowu Yehovha a hi nyikeke wona hi ku tshembeka? Loko swiri tano, a hi nge titshegi hi ndlela leyi hi toloveleke ku endla swilo ha yona. Ematshan’weni ya sweswo, hi xihatla hi ta landzela nkongomiso wun’wana ni wun’wana lowuntshwa lowu Yehovha a hi nyikaka wona hi ku tirhisa nhlengeletano yakwe. (Hev. 13:17) Hi ta tlhela hi tikarhatela ku nga “hundzeli halahaya ka swilo leswi tsariweke.” (1 Kor. 4:6) Loko hi endla tano hi va hi tshama hi langute eka Yehovha. w18.07 15-16 ¶17-18

Loko u ri karhi u endla nhluvuko tanihi Mukreste la wupfeke, misinya ya milawu yi ta va ya nkoka eka wena. Sweswo swi vangiwa hi leswi milawu yi tirhaka eka swiyimo swo karhi ntsena kasi misinya ya milawu yi tirha eka swiyimo swo hambanahambana. Hi xikombiso, leswi n’wana lontsongo a nga ri twisiseki khombo ro va ni vanghana vo biha, vatswari lava nga ni ku twisisa va ta n’wi nyika milawu leyi nga ta n’wi sirhelela. (1 Kor. 15:33) Kambe loko n’wana a ri karhi a kula, vuswikoti byakwe byo ehleketa bya kula naswona u ta kota ku anakanyisisa hi misinya ya milawu ya Bibele. Kutani u ta kota ku endla swiboho swa vutlhari loko a hlawula vanghana. (1 Kor. 13:11; 14:20) Loko hi anakanyisisa hi misinya ya milawu ya Xikwembu, ripfalo ra hina ri ta va mukongomisi la tshembekaka, la fambisanaka ni mianakanyo ya Xikwembu. Xana hi ni hinkwaswo leswi hi swi lavaka leswi nga hi pfunaka hi endla swiboho leswi tsakisaka Yehovha? Ina. Loko hi yi tirhisa kahle milawu ni misinya ya milawu leyi nga eRitweni ra Xikwembu, hi ta ‘faneleka hi ku helela, hi hlomisiwa hi ku helela eka ntirho wun’wana ni wun’wana lowunene.’—2 Tim. 3:16, 17. w18.06 19 ¶14; 20 ¶16-17

Xifaniso xa Yesu xi kombise leswaku Musamariya a a ta dyondzisa Vayuda leswi ku rhandza warikwerhu swi vulaka swona. (Luka 10:25-37) Vadyondzisiwa va Yesu a va fanele va tshika xihlawuhlawu ni ku tikukumuxa leswaku va kota ku hetisisa ntirho lowu a va nyikiwe wona. Loko Yesu a nga si tlhandlukela etilweni, u va nyike ntirho wo chumayela ‘etikweni hinkwaro ra Yudiya ni le Samariya ni ku ya fika endhawini ya le kule swinene ya misava.’ (Mint. 1:8) Leswaku a va pfuna va lunghekela ntirho wolowo lowukulu, Yesu u boxe timfanelo letinene ta vanhu lava humaka ematikweni man’wana. U bumabumele ndhuna ya vuthu leyi a yi nga ri Muyuda, hileswi yi kombiseke ripfumelo lerikulu. (Mat. 8:5-10) Loko Yesu a ri emutini wa rikwavo eNazareta u vulavule hi ndlela leyi Yehovha a kombiseke rirhandzu ha yona eka vanhu lava nga riki Vayuda vo tanihi noni ya Mufenikiya leyi a yi huma eSarepta na Namani lowa Musiriya loyi a ri na nhlokonho. (Luka 4:25-27) Nakambe Yesu a nga chumayelanga wansati wa Musamariya ntsena kambe u hete masiku mambirhi emutini wa Samariya a ri karhi a chumayela vanhu lava a va tsakela rungula rakwe.—Yoh. 4:21-24, 40. w18.06 10 ¶10-11

Muapostola Pawulo u fanise vutomi bya hina tanihi Vakreste ni masocha lama lwaka ma ri ekusuhi ni kusuhi. Entiyisweni, hi lwa nyimpi ya moya ku nga ri ya nyama. Hambiswiritano, valala va hina i va xiviri. Sathana ni madimona i masocha lama nga ni vuswikoti ni ntokoto. Swi nga ha vonaka onge a hi nge swi koti ku va hlula. Vantshwa lava nga Vakreste va nga ha vonaka va hlaseleka hi ku olova. Xana va nga swi kotisa ku yini ku hlula swivumbiwa swo homboloka swa moya leswi nga ni matimba? Ntiyiso hileswaku vantshwa va nga swi kota ku hlula naswona va le ku hluleni! Njhani? Hikuva va ‘hambeta va kuma matimba eHosini.’ Kambe va endla leswi tlulaka sweswo. Va hlomele nyimpi. Ku fana ni masocha lama leteriweke, va ‘ambale mahavelo hinkwawo lama humaka eka Xikwembu.’ (Efe. 6:10-12) Loko Pawulo a vulavula hi xifaniso xakwe, kumbexana a anakanya hi mahavelo lama a ma ambariwa hi masocha ya Varhoma.—Mint. 28:16. w18.05 27 ¶1-2

Xivangelonkulu lexi endlaka leswaku hi chumayela i ku vangamisa Yehovha ni ku kwetsimisa vito rakwe. (Yoh. 15:1, 8) Kambe, a hi nge swi koti ku endla vito ra Xikwembu leswaku ri kwetsima ngopfu. Hikuva ra kwetsima hilaha ku heleleke. Xiya leswi muprofeta Esaya a swi vuleke, u te: “Yehovha wa mavuthu—hi yena Loyi mi faneleke mi n’wi teka a kwetsima.” (Esa. 8:13) Ndlela yin’wana yo kwetsimisa vito ra Xikwembu, i ku ri khoma hi ndlela leyi hambaneke ni mavito man’wana hinkwawo ni ku tlhela hi pfuna van’wana leswaku va ri teka ri ri leri kwetsimaka. Hi xikombiso, loko hi twarisa ntiyiso hi timfanelo ta Yehovha leti hlamarisaka ni xikongomelo xakwe lexi nga cinciki hi vanhu, hi va hi sirhelela vito ra Xikwembu eka mavunwa ya Sathana. (Gen. 3:1-5) Nakambe, hi va hi kwetsimisa vito ra Xikwembu loko hi tikarhatela ku pfuna vanhu va le nsin’wini va vona leswaku Yehovha u faneriwa hi “ku amukela ku vangama ni ku xiximiwa ni matimba.”—Nhlav. 4:11. w18.05 18 ¶3-4

Xivangelonkulu xo tivekela tipakani to tirhela Yehovha, i ku kombisa Yehovha leswaku ha ri khensa rirhandzu leri a hi kombisaka rona ni leswi a hi endlelaka swona. Tanihi muntshwa, anakanya hi swilo hinkwaswo leswi Yehovha a ku nyikeke swona. Vutomi, ripfumelo ra wena, vandlha ni ntshembo lowu u nga na wona hi vumundzuku. Ku rhangisa tipakani to tirhela Yehovha i ndlela yo kombisa ku tlangela mikateko leyi Xikwembu xi hi nyikaka yona naswona sweswo swi hi tshineta ekusuhi na xona. Loko u tikarhatela ku fikelela tipakani to tirhela Yehovha, u sungula ku tiendlela vito lerinene na Yehovha. Naswona sweswo swi ku tshineta ekusuhi na yena. Muapostola Pawulo u tshembise a ku: “Xikwembu a xi pfumali ku lulama lerova xi nga rivala ntirho wa n’wina ni rirhandzu leri mi ri kombiseke hikwalaho ka vito ra xona.” (Hev. 6:10) U nga swi kota ku tivekela tipakani hambiloko u ri ntsongo. Hikwalaho ka yini u nga kambisisi tipakani leti nga ta nkoka eka wena kutani u tikarhatela ku ti fikelela?—Filp. 1:10, 11. w18.04 26 ¶5-6

Vanhu va le Rhoma, lava Vakreste vo sungula a va hanya na vona a va tinyungubyisa tanihi vativi va nawu, vululami ni ntshunxeko. Kambe, swilo swo tala leswi Mfumo wa Rhoma a wu tinyungubyisa ha swona a swi endliwa hi mahlonga. Hi nkarhi wun’wana, vaaki va kwalomu ka 30 wa tiphesente a ku ri mahlonga. A swi kanakanisi leswaku, vanhu va xiyimo xa le hansi ku katsa ni Vakreste a va karhatiwa hi vuhlonga naswona a va lava ntshunxeko. Mapapila ya muapostola Pawulo a ma ri ni rungula ro tala leri vulavulaka hi ntshunxeko. Hambiswiritano, xikongomelo xa vutirheli byakwe a ku nga ri ku tisa ku cinca eka swa tipolitiki leswi vanhu va le nkarhini wolowo a va swi lava. Ematshan’weni yo lava mpfuno eka mufumi la nga munhu, Pawulo ni Vakrestekulobye va tirhe hi matimba leswaku va pfuna van’wana va tiva mahungu lamanene ya Mfumo wa Xikwembu ni nkoka wa xitlhavelo xa nkutsulo xa Yesu Kreste. Pawulo u pfune vapfumerikulobye va tiva loyi a nga va nyikaka ntshunxeko wa ntiyiso. w18.04 8 ¶1-2

Hi vusiku byo hetelela a nga si dlayiwa, Yesu u byele muapostola Petro marito lama nga laha henhla. Petro a fana ni phuphu eka vandlha ro sungula ra Vukreste. (Gal. 2:9) U khutaze vamakwavo hi xikombiso xakwe xo va ni xivindzi hi Pentekosta ni le ndzhaku ka yona. Loko a ri ekusuhi ni ku heta vutirheli byakwe byo leha, u tsalele Vakrestekulobye a va hlamusela xivangelo xa leswi a swi vuleke u te: “Ndzi mi tsalele hi marito ma nga ri mangani, leswaku ndzi nyikela xikhutazo ni vumbhoni lebyi tiyeke bya leswaku lowu i musa lowu nga faneriwiki wa ntiyiso wa Xikwembu; yimani mi tiya eka wona.” (1 Pet. 5:12) Mapapila ya Petro lama huhuteriweke ma ye emahlweni ma khutaza Vakreste eka madzana ya malembe lama hundzeke swin’we ni le nkarhini wa hina. Hi wu lava swinene nchavelelo wo tano tanihi leswi hi rindzeleke ku hetiseka ka switshembiso swa Yehovha.—2 Pet. 3:13. w18.04 17 ¶12-13

Swi tikomba onge vanhu vo tala emisaveni hinkwayo va navela ku endla leswi va swi lavaka kumbe ku hanya hi ndlela leyi va yi tsakelaka. Hambiswiritano, ku enerisa ku navela koloko a hi matlangwana. Etimhakeni ta swa tipolitiki, vanhu vo tala va endla switereka, va xandzuka ni ku pfukela mfumo. Xana matshalatshala wolawo ma tisa vuyelo lebyi va byi lavaka? Hakanyingi ma tisa makhombo ni rifu. Hinkwaswo leswi swi kombisa leswaku marito ya Hosi Solomoni lama huhuteriweke i ntiyiso, lama nge: “Munhu u fuma munhu ku n’wi endla swo biha.” (Ekl. 8:9) Eka ndzimana ya namuntlha, Yakobo u paluxe nchumu lowu nga hi pfunaka leswaku hi kuma ntsako wa xiviri ni ku eneriseka. Yehovha, munyiki wa nawu lowu hetisekeke, u swi tiva kahle leswi vanhu va swi lavaka leswaku va kuma ntsako lowu heleleke ni ku eneriseka. U nyike vatekani vo sungula hinkwaswo leswi a va swi lava leswaku va tsaka, ku katsa ni ntshunxeko wa ntiyiso. w18.04 3 ¶1-3