April

Aristako Mukreste wa le Makedoniya loyi a a huma eTesalonika, a a ri munghana wo tshembeka wa muapostola Pawulo. Hi twa hi ta Aristako ro sungula loko Pawulo a endzele aEfesa hi nkarhi wa riendzo rakwe ra vunharhu ra vurhumiwa. Loko Aristako a ri karhi a famba na Pawulo, ntshungu wa vapfukeri wu n’wi khomile. (Mit. 19:29) Loko a ntshunxiwile, a nga fambanga a siya Pawulo. Loko va ri eGrikiya, Aristako u ye emahlweni a seketela Pawulo hambiloko vakaneti va xungeta ku dlaya Pawulo. (Mit. 20:2-4) Kwalomu ka 58 C.E. loko Pawulo a yisiwa ekhotsweni ra le Rhoma, Aristako u fambe na yena eka riendzo rero ro leha naswona va tiyisele ku tshovekeriwa hi xikepe swin’we. (Mit. 27:1, 2, 41) Loko va ri eRhoma, swi tikomba onge Aristako u pfaleriwe swin’we na Pawulo ku ringana nkarhi wo karhi. (Kol. 4:10) A swi hlamarisi leswi Pawulo a titweke a chaveleriwile hi munghana wakwe wo tshembeka! Ku fana na Aristako, a hi nge vi vanghana vo tshembeka eka vamakwerhu loko swilo swi famba kahle ntsena kambe hi ta va vanghana va vona ni hi nkarhi wa ‘maxangu.’ w20.01 9 ¶4-5

Swi nga endleka mutotiwa un’wana a tivona a nga faneleki ku ya hanya etilweni. Kambe a nga kanakani nikatsongo leswaku Yehovha u n’wi hlawurile. U khapakhapa ntsako loko a ehleketa hi ntshembo lowu a nga na wona wo ya hanya etilweni. (1 Pet. 1:3, 4) Xana leswi swi vula leswaku vatotiwa va swi navela ku fa? Muapostola Pawulo wa hlamula. U fanise miri wa munhu ni tende, u te: “Kahlekahle, hina lava hi nga etendeni leri ha konya, hi tshikileriwile, hikuva a hi lavi ku ri hluvula kambe hi lava ku ambala lerin’wana, leswaku leswi faka swi mitiwa hi vutomi.” (2 Kor. 5:4) Vakreste lava va tiphina swinene hi vutomi naswona a va lavi ku hatla va fa. Va lava ku ya emahlweni va tirhela Yehovha swin’we ni mindyangu ni vanghana va vona. Hambiloko va endla yini na yini, mikarhi hinkwayo va ehleketa hi ntshembo wo tsakisa lowu va nga na wona wo ya hanya etilweni.—1 Kor. 15:53; 2 Pet. 1:4; 1 Yoh. 3:2, 3. w20.01 23 ¶12-13

Loko Tata wa hina loyi a nga ni rirhandzu a hi letela, u pfa a hi tshinya loko swi fanerile. U hi tshinya hi tindlela to tala. Hi xikombiso, leswi hi swi hlayaka eRitweni rakwe kumbe leswi hi swi twaka etinhlengeletanweni ta vandlha, swi nga hi pfuna hi tshika mikhuva yo karhi. Mikarhi yin’wana hi nga kuma mpfuno lowu hi wu lavaka eka vakulu. Swi nga ri na mhaka leswaku mpfuno wu ta wu huma kwihi, mikarhi hinkwayo Yehovha u hi tshinya hi ndlela ya rirhandzu. (Yer. 30:11) Yehovha wa hi seketela loko hi ri emaxangwini. Ku fana ni ndlela leyi tatana a va seketelaka hayona vana vakwe loko va ri emaxangwini, Tata wa hina wa le tilweni na yena wa hi seketela loko hi ri emaxangwini. U tirhisa moya wakwe lowo kwetsima leswaku a hi sirhelela eka swilo hinkwaswo leswi nga dlayaka vuxaka bya hina na yena. (Luka 11:13) Nakambe wa hi seketela loko hi hele matimba. Hi xikombiso, u hi nyika ntshembo lowu tiyisaka nhlana. Ntshembo wolowo wu endla hi kota ku tiyisela maxangu. Ehleketa hi mhaka leyi: Swilo swo biha leswi hi langutanaka na swona, Tata wa hina wa rirhandzu u ta swi herisa hinkwaswo. Maxangu hinkwawo lawa hi langutanaka na wona mo va ya nkarhinyana kambe mikateko leyi humaka eka Yehovha i ya hilaha ku nga heriki.—2 Kor. 4:16-18. w20.02 5 ¶14-15

Hi nga swi kota ku hlula mavondzo! A hi xiyeni xikombiso xa vamakwavo va Yosefa. Endzhaku ka malembe va xanise Yosefa, va tlhele va hlangana na yena eEgipta. Loko Yosefa a nga si titivisa eka vamakwavo, u va ringile ku vona loko se va cincile. U lunghiselele swakudya kutani loko va ri eku dyeni, u nyike makwavo wakwe lontsongo Benjamini swakudya swo tala ku tlula swa lavan’wana. (Gen. 43:33, 34) Kambe, vamakwavo a va vanga na mavondzo eka Benjamini. Kurinasweswo, a va karhatekile hi makwavo ni tata wa vona Yakobo. (Gen. 44:30-34) Leswi vamakwavo va Yosefa a va tshike mavondzo, va swi kotile ku endla leswaku ku tlhela ku va ni ku rhula endyangwini wa ka vona. (Gen. 45:4, 15) Hilaha ku fanaka, loko hi tsuvula mavondzo etimbilwini ta hina, hi ta endla leswaku ku va ni rhula endyangwini wa hina ni le vandlheni. Yehovha u lava hi papalata mavondzo kutani hi lavisisa ku rhula. Loko hi titsongahata, hi eneriseka ni ku va ni moya wo tlangela, mavondzo ma ta fambela ekule na hina. w20.02 19 ¶17-18

Ndlela yin’wana yo kombisa leswaku wa n’wi rhandza Yehovha, i ku vulavula na yena hi xikhongelo. Ndlela leyi u n’wi rhandzaka hayona yi ta kula loko u n’wi byela swiphiqo swa wena ni ku khensa leswi a ku endlelaka swona. Vuxaka bya wena na Yehovha byi ta tiya loko u vona ndlela leyi a hlamulaka swikhongelo swa wena hayona. U ta swi xiya leswaku wa ku rhandza hakunene. Kambe leswaku u va ni vuxaka na Yehovha, u fanele u tiva swilo leswi a swi rhandzaka ni leswi a swi vengaka. U fanele u tlhela u tiva leswi a swi languteleke eka wena. U ta tiva sweswo ntsena loko u dyondza Rito rakwe, ku nga Bibele. Tlangela Rito ra Xikwembu, ku nga Bibele. I Bibele ntsena leyi tameleke ntiyiso mayelana na Yehovha ni xikongomelo xakwe hi wena. U kombisa leswaku wa yi tlangela Bibele hi ku yi hlaya siku ni siku, hi ku lunghiselela leswaku u ta hlamula loko u dyondzisiwa Bibele ni hi ku tirhisa leswi u swi dyondzaka. (Ps. 119:97, 99; Yoh. 17:17) Xana u tivekele nkarhi etlhelo wo hlaya Bibele? Loko nkarhi wolowo wu fika, xana wa yi hlaya u tiyiseka leswaku siku a ri heli u nga yi hlayanga? w20.03 5 ¶8-9

Loko u tsandzeka ku famba u nga ha tshama laha vanhu va talaka ku hundza kona leswaku u va chumayela. Kumbe u nga ha chumayela hi xitshuketa, u tsala mapapila kumbe u tirhisa riqingho. Vahuweleri vo tala lava va nga swi kotiki ku chumayela hi yindlu ni yindlu hikwalaho ka rihanyo kumbe swiphiqo swin’wana va tsaka loko va tirhisa tindlela tin’wana to chumayela. Hambiloko u ri ni swiphiqo swa rihanyo, u nga swi kota ku hetisisa vutirheli bya wena hi xitalo. Pawulo u te: “Eka hinkwaswo ndzi ni matimba hikwalaho ka loyi a ndzi nyikaka matimba.” (Filp. 4:13) Pawulo a a lava matimba wolawo loko a sungula ku vabya eka rin’wana ra maendzo yakwe ya vurhumiwa. Loko a hlamusela Vagalatiya u te: “A ku ri hikwalaho ka ku vabya ka mina leswi endleke leswaku ndzi kota ku mi chumayela mahungu lamanene ro sungula.” (Gal. 4:13) Hilaha ku fanaka, swiphiqo swa wena swa rihanyo swi nga ku nyika nkarhi wo vula mahungu lamanene eka madokodela, vaongori swin’we ni van’wana lava ku khathalelaka. Vo tala va vanhu volavo va va va ri entirhweni loko vahuweleri va endzela emakaya ya vona. w19.04 4-5 ¶10-11

Hi 2018 a ku ri ni vahuweleri va mahungu lamanene vo tlula 223 000, ematikweni lawa vugandzeri bya hina byi yirisiweke kumbe byi siveriweke. Leswi a swi hi hlamarisi. Vakreste va ntiyiso va swi tiva leswaku va ta xanisiwa. Ku nga khathariseki leswaku hi tshama kwihi, vafumi va ngo swi pfuketana va yirisa ku gandzela Yehovha Xikwembu xa hina xa rirhandzu. Loko mfumo wu yirisa vugandzeri bya hina, hi nga ha ehleketa leswaku Xikwembu a xa ha hi rhandzi. Kambe tsundzuka, loko hi xanisiwa a swi vuli swona leswaku Yehovha a nga hi rhandzi. Xiya leswi hi nga swi dyondzaka eka muapostola Pawulo. A swi kanakanisi leswaku Xikwembu a xi n’wi rhandza. Xikwembu xi n’wi tirhise ku tsala mapapila ya 14 ya Matsalwa ya Vukreste ya Xigriki, naswona a ri muapostola eka matiko. Hambiswiritano, u xanisiwe swinene. (2 Kor. 11:23-27) Eka muapostola Pawulo, hi dyondza leswaku Yehovha wa swi pfumelela leswaku malandza yakwe yo tshembeka ma xanisiwa. w19.07 8 ¶1, 3

Ndlela yin’wana leyinene leyi Yehovha a kombaka leswaku wa hi rhandza, i ku hi pfuna leswaku hi lwisana ni valala va hina. Valala va hina lavakulu i Sathana ni madimona yakwe. Yehovha u hi lemukisa hi valala va hina naswona u tlhela a hi pfuna leswaku hi lwisana na vona. (Efe. 6:10-13) Loko hi pfumelela Yehovha a hi pfuna naswona hi titshega hi yena hi ku helela, hi nga n’wi hlula Diyavulosi. Hi nga va ni ntshembo wo fana ni lowu muapostola Pawulo a a ri na wona. U tsale a ku: “Loko Xikwembu xi ri na hina, i mani loyi a nga lwaka na hina?” (Rhom. 8:31) Leswi hi nga Vakreste va ntiyiso, a hi tshameli ku ehleketa hi mitirho ya Sathana ni madimona yakwe. Hi tikarhatela ku dyondza hi Yehovha ni ku n’wi tirhela. (Ps. 25:5) Hambiswiritano, swa fanela leswaku hi tiva tindlela leti Sathana a ti tirhisaka. Hikwalahokayini? Leswaku hi nga tlhariheriwi hi yena.—2 Kor. 2:11. w19.04 20 ¶1-2

Loko hi vulavula ni munhu loyi a tshikilelekeke, xana ha yingisela hakunene? Hi nga ha anakanya leswaku ku rhiya ndleve swi vula ku languta munhu loyi a vulavulaka u nga vuli nchumu. Kambe ku rhiya ndleve swi katsa ni swin’wana. Hi nga kombisa ntwelavusiwana loko makwerhu a ri karhi a tiphofula. Mikarhi yin’wana marito ma nga ri mangani ya musa ma nga n’wi komba ndlela leyi hi titwaka hayona. U nga ha ku: “Swi ndzi twisa ku vava ku twa leswaku u humeleriwe hi swilo swo tano!” Kumbexana u nga ha vutisa swivutiso swi nga ri swingani leswaku u ta kota ku twisisa ndlela leyi mutwisiwa ku vava a titwaka hayona. U nga ha n’wi vutisa u ku: “Ndzi kombela u ndzi pfuna ndzi twisisa leswi u swi vulaka?” kumbe “Loko u vula tano, ndzi ehleketa leswaku u vula . . . Xana swi tano?” Marito yo tano ya rirhandzu ma ta endla leswaku mutwisiwa ku vava, a swi xiya leswaku hakunene u n’wi yingiserile ni leswaku u lava ku twisisa ndlela leyi a titwaka hayona. (1 Kor. 13:4, 7) Hambiswiritano, “hlwela ku vulavula.” U nga n’wi ngheni enon’wini leswaku u ta n’wi nyika switsundzuxo swo karhi kumbe ku lulamisa leswi a swi vulaka. Lehisa mbilu! Ematshan’wini yo va byela leswi va nga swi endlaka, hi fanele hi va kombisa ntwelavusiwana.—1 Pet. 3:8. w19.05 17-18 ¶15-17

Endyangwini wanuna u fanele a rhandza nsati wakwe “hilaha Kreste a endlaka hakona evandlheni.” (Efe. 5:28, 29) Wanuna u fanele a tekelela xikombiso xa Kreste hi ku rhandza nsati wakwe hi mbilu yakwe hinkwayo ni ku rhangisa swilaveko swakwe. Vavanuna van’wana swi nga va tikela ku kombisa rirhandzu ro tano, hikwalaho ka leswi va kurisiweke eka mindhavuko leyi swi nga vuliki nchumu ku khoma vanhu van’wana kahle ni hi rirhandzu. Swi nga ha va tikela ku tsuvula mikhuva yoleyo kambe va fanele va kulula va n’watseka leswaku va tshika mikhuva yoleyo loko va lava ku yingisa nawu wa Kreste. Wansati la kombiwaka rirhandzu u xixima nuna wakwe. Tatana loyi a rhandzaka vana vakwe a nge va xanisi hi marito ni hi swiendlo. (Efe. 4:31) Ematshan’weni ya sweswo, u rhandza vana vakwe naswona u va teka va ri va risima, leswi endlaka leswaku va titwa va sirhelelekile. Loko tatana a endla sweswo, vana vakwe va ta n’wi rhandza ni ku n’wi tshemba. w19.05 6 ¶21

Xana marito lawa Gabriyele a ma vuleke eka Mariya a ma vula yini? Xana Mariya a ehleketa leswaku Yesu a ta teka xikhundlha xa Hosi Heroda kumbe xa mutlhandlami wakwe kutani a va hosi ya Israyele? Phela loko Yesu a ri hosi swi vula leswaku Mariya a ta va mana wa hosi naswona ndyangu wakwe a wu ta va ndyangu wa le vuhosini. Hambiswiritano, a ku kona laha hi hlayaka leswaku Mariya u tshame a kombela xikhundlha eMfun’weni. Mariya a titsongahata swinene! A hi tsundzukeni leswaku xikongomelo xa hina lexikulu loko hi dyondza Rito ra Xikwembu ni mikandziyiso ya hina, i ku va ni vuxaka lebyinene na Yehovha. Nakambe hi lava ku titiva kahle leswaku hi ‘vanhu va muxaka muni’ leswaku hi ta tiva laha hi faneleke hi cinca kona evuton’wini leswaku hi ta tsakisa Xikwembu. (Yak. 1:22-25; 4:8) Nkarhi wun’wana ni wun’wana loko hi sungula ku dyondza hi fanele hi kombela moya lowo kwetsima eka Yehovha. Hi fanele hi n’wi kombela a hi pfuna hi vuyeriwa swinene eka rungula leri hi ri dyondzaka ni ku vona laha hi nga antswisaka kona. w19.05 31 ¶18-19

Mikarhi yin’wana hi nga ha va ni swiphiqo swo tala hi nkarhi wun’we. Xiya swikombiso leswi landzelaka. Mbhoni leyi vuriwaka John, loyi a nga ni vuvabyi lebyi lamataka miri (multiple sclerosis) u twe ku vava ngopfu loko a tshikiwa hi nsati wakwe endzhaku ka malembe ya 19 va tekanile. Kutani vana va yena vambirhi va vanhwanyana va tshike ku tirhela Yehovha. Bob ni nsati wakwe Linda va weriwe hi swiphiqo leswi nga faniki ni swa John. Hinkwavo ka vona va heleriwe hi ntirho kutani va nga ha swi koti ku hakelela yindlu ya vona. Swiphiqo swa vona swi ye swi nyanya loko Linda a khomiwa hi vuvabyi bya mbilu ni vuvabyi lebyi hlaselaka masocha ya miri. Hi nga tiyiseka leswaku Muvumbi wa hina tlhelo Tata wa hina wa rirhandzu Yehovha, wa yi twisisa ndlela leyi hi titwaka hayona loko hi tshikilelekile. U lava ku hi pfuna loko hi ri ni swiphiqo. (Filp. 4:6, 7) Rito ra Xikwembu ri ni marungula yo tala lama hlamuselaka swiphiqo leswi malandza ya Yehovha ma swi tiyiseleke. Ri tlhela ri hi byela ndlela leyi Yehovha a ma pfuneke hayona eka swiphiqo swo tano. w19.06 14 ¶2-3

Loko hi va ni musa eka vanhu lava nga ha riki na vona vanghana va vukati, hi va pfuna ni hi swilo leswitsongo, va ta swi xiya leswaku hakunene ha va rhandza. Va lava vanghana lavanene ku tlula rini na rini. Hi nga swi kombisa njhani leswaku hi vanghana va vona? U nga ha va rhamba eswakudyeni. U nga tinyika nkarhi wo hungasa na vona kumbe mi tirha swin’we nsimu. Xin’wana lexi u nga xi endlaka i ku va rhamba leswaku va ta khoma vugandzeri bya ndyangu na n’wina. Loko u endla tano, u ta tsakisa Yehovha hikuva “u le kusuhi ni lava va tshovekeke timbilu” naswona i “musirheleri wa tinoni.” (Ps. 34:18; 68:5) Ku nga ri khale, Mfumo wa Xikwembu wu ta fuma misava naswona ‘a ma nge he tsundzukiwi maxangu.’ Loko nkarhi wolowo wu fika “swilo swa khale swi ta rivariwa, naswona a swi nge he ti emiehleketweni.” (Esa. 65:16, 17) Loko ha ha rindzele nkarhi wolowo, a hi khathalelaneni hi kombisa leswaku hi rhandza vamakwerhu hi marito ni hi swiendlo.—1 Pet. 3:8. w19.06 25 ¶18-19

Xihondzo xo Rindza xi tshame xi ku: “Munhu loyi a xi tivaka kahle Xikwembu u ta xi tshemba swinene loko ku fika nxaniso.” Wolowo i ntiyiso! Leswaku hi kota ku tiyisela ku xanisiwa hi fanele hi rhandza Yehovha hi mbilu hinkwayo hi tlhela hi n’wi tshemba. (Mat. 22:36-38; Yak. 5:11) Hlaya Bibele siku ni siku hi xikongomelo xa leswaku u tshinela eka Yehovha. (Yak. 4:8) Loko u ri karhi u yi hlaya, xiya leswaku Xikwembu xi njhani. Loko u ri karhi u hlaya swilo leswi Yehovha a swi vuleke ni ku swi endla ringeta ku twisisa ndlela leyi a ku rhandzaka hayona. (Eks. 34:6) Van’wana swi nga ha va tikela ku tshemba leswaku Xikwembu xa va rhandza hikwalaho ka leswi va nga si tshamaka va kombiwa rirhandzu. Loko u titwa hi ndlela yoleyo, ringeta ku tsala tindlela leti Yehovha a ku kombaka tintswalo ni musa wa yena ha tona siku na siku. (Ps. 78:38, 39; Rhom. 8:32) Loko u ri karhi u xiya swilo leswi Xikwembu xi ku endleleke swona ku komba leswaku xa ku rhandza ni ku anakanyisisa hi leswi u swi hlayaka eBibeleni, u ta tsundzuka swilo swo tala leswi xi ku endleleke swona evuton’wini. Loko u tlangela leswi Yehovha a ku endlelaka swona, vuxaka bya wena na yena byi ta ya byi tiya.—Ps. 116:1, 2. w19.07 2-3 ¶4-5

Yehovha a nga hi nyikanga mpfumelelo wo vekela vamakwerhu milawu. Munhu loyi a vekelaka van’wana milawu a nga sirheleli vamakwavo kambe u ringeta ku va mulawuri wa ripfumelo ra vamakwavo. Sathana Diyavulosi a nge tshiki ku ringeta ku xanisa malandza ya Yehovha yo tshembeka. (1 Pet. 5:8; Nhlav. 2:10) Sathana ni valandzeri vakwe va ta ringeta ku yirisa vugandzeri bya hina. Hambiloko sweswo swi hi chavisa a hi nge tshiki ku gandzela Yehovha! (Det. 7:21) Yehovha u na hina naswona a nge tshiki ku hi seketela hambi loko ntirho wa hina wu yirisiwile. (2 Tikr. 32:7, 8) Onge hi nga tiyimisela ku fana ni Vakreste vo sungula lava byeleke vafumi va le nkarhini wa vona va ku: “Loko mi vona swi fanerile emahlweni ka Xikwembu ku yingisa n’wina ku ri na xona, avanyisani hi n’wexe. Kambe loko ku ri hina, a hi nge tshiki ku vulavula hi swilo leswi hi swi voneke ni leswi hi swi tweke.”—Mit. 4:19, 20. w19.07 13 ¶18-20

Loko hi chumayela hi fanele hi ringeta ku xi twisisa kahle xivangelo xa ku va vanhu va titwa hi ndlela yo karhi. Pawulo a a ri Muyuda. A swi kanakanisi leswaku a fanele a cinca ndlela leyi a chumayela hayona loko a chumayela vanhu va Vamatiko lava a va nga tivi nchumu hi Yehovha hambi ku ri Matsalwa. Swi nga ha lava hi endla ndzavisiso leswaku hi ta kota ku twisisa ndlela leyi vanhu va le nsin’wini ya hina va ehleketaka ni ku titwa hayona. (1 Kor. 9:20-23) Xikongomelo xa hina i ku kuma lava swi va ‘fanelaka.’ (Mat. 10:11) Leswaku hi kota ku endla tano, hi fanele hi kombela ku twa vonelo ra vona hi tlhela hi rhiya ndleve loko va hlamula. Loko makwerhu un’wana wa le Nghilandhi a bula ni vanhu u kombela ku twa mavonelo ya vona mayelana ni ku va ni ntsako evukatini, ndlela yo kurisa vana ni ku tiyisela swiphiqo. Loko se a twe mavonelo ya vona, u ri, “U ehleketa yini hi xitsundzuxo lexi tsariweke kwalomu ka malembe ya 2 000 lama hundzeke?” U va komba matsalwa lawa a ma hlawuleke efonini yakwe kambe a nga vuli leswaku ma huma “eBibeleni.” w19.07 21-22 ¶7-8

Xana hi fanele hi xi rhandza ku fikela kwihi Xikwembu? Yesu u byele Mufarisi a ku: “U fanele u rhandza Yehovha Xikwembu xa wena hi mbilu ya wena hinkwayo, hi vutomi bya wena hinkwabyo ni hi mianakanyo ya wena hinkwayo.” (Mat. 22:36, 37) Hi fanele hi rhandza Yehovha hi mbilu hinkwayo naswona hi lava leswaku siku ni siku rirhandzu rero ri ya ri kula. Hi fanele hi tiva Xikwembu leswaku hi ta kota ku xi rhandza. Bibele yi ri: “Un’wana ni un’wana loyi a nga riki na rirhandzu a nga xi tivi Xikwembu, hikuva Xikwembu i rirhandzu.” (1 Yoh. 4:8) Muapostola Pawulo u vule leswaku hi ta ya hi xi rhandza swinene Xikwembu loko hi kuma “vutivi bya ntiyiso ni ku twisisa loku enteke.” (Filp. 1:9) Loko hi sungula ku dyondza Bibele, hi sungule ku rhandza Xikwembu hambileswi a hi nga tivi swo tala hi xona. Kutani loko hi dyondza leswi engeteleke hi Yehovha swi endla leswaku hi ya hi n’wi rhandza swinene. Hikwalaho i swa nkoka leswaku hi dyondza Bibele nkarhi hinkwawo hi tlhela hi anakanyisisa hi leswi hi swi dyondzeke.—Filp. 2:16. w19.08 9 ¶4-5

Loko u ri exiavelweni lexintshwa u fanele u endla vanghana lavantshwa. Loko u lava ku va ni vanghana na wena u fanele u va ni xinghana. Va rungulele mitokoto leyi u veke na yona entirhweni wa Yehovha leswaku na vona va swi vona leswaku wa tiphina hi ku tirhela Yehovha. Loko mi boheka ku suka eka xiavelo xa n’wina hikwalaho ka mavabyi ya nkataku u nga n’wi soli. Hi hala tlhelo, loko mi boheke ku suka eka xiavelo xa n’wina hikwalaho ka leswi u vabyaka u nga titwi nandzu u ehleketa leswaku u khomise nkataku tingana. U nga rivali leswaku mi “nyama yin’we” naswona mi tshembisane emahlweni ka Yehovha leswaku mi ta hlayisana hambi ko ba lexi dumaka. (Mat. 19:5, 6) Loko mi suka exiavelweni xa n’wina hikwalaho ka leswi mi nga ta kuma n’wana mi nga tiyimiselanga, mi fanele mi komba n’wana wa n’wina leswaku i wa nkoka. Tshamani mi ri karhi mi byela n’wana wa n’wina leswaku yena i “hakelo” leyi humaka eka Xikwembu. (Ps. 127:3-5) Mi n’wi rungulela mitokoto ya n’wina ya le xiavelweni lexi a mi ri eka xona. Sweswo swi nga n’wi pfuna leswaku a tirhela Yehovha hilaha na n’wina mi tiphineke ha kona. w19.08 22 ¶10-11

Babilona Lonkulu, ku nga mfumo wa misava wa vukhongeri bya mavunwa u thyakise vito ra Xikwembu. U dyondzise vanhu mavunwa hi Xikwembu. Ku fana ni wansati wa nghwavava, vukhongeri bya mavunwa a byi tshembekanga eka Yehovha naswona byi seketela mifumo ya misava. Byi tshikilela swirho swa byona ni ku swi dyelela. Nakambe byi dlaye vanhu vo tala ku katsa ni vagandzeri va Xikwembu. (Nhlav. 18:24; 19:2) Yehovha u ta lovisa “nghwavava leyikulu” hi ku tirhisa “timhondzo ta khume” ta “xivandzana xo tshwuka.” Xivandzana xexo xo fanekisela xi yimela Nhlangano wa Matiko. Timhondzo ta khume ti yimela mifumo ya tipolitiki leyi seketelaka nhlangano wolowo. Hi nkarhi lowu Xikwembu xi wu vekeke, mifumo yoleyo ya tipolitiki yi ta lovisa Babilona Lonkulu. Mifumo yoleyo yi ta n’wi ‘tekela swilo swakwe hinkwaswo, a sala a nga ambalanga nchumu’ hi ku va yi n’wi tekela rifuwo rakwe ni ku paluxa vuhomboloki byakwe. (Nhlav. 17:3, 16) Leswi a nga ta lovisiwa hi xitshuketa onge hiloko a lovisiwe hi siku rin’we, vaseketeri vakwe va ta sala va tsemeke nhlana! Phela i khale a ri karhi a tibuma a ku: “A ndzi nge pfuki ndzi ve ni gome.”—Nhlav. 18:7, 8. w19.09 10 ¶10-11

Xirhambo lexi xi kongomisiwe eka vanhu hinkwavo, Yesu u amukela un’wana ni un’wana loyi a lavaka ku tirhela Xikwembu hi mbilu hinkwayo. (Yoh. 6:37, 38) Valandzeri va Kreste hinkwavo va katseka eku endleni ka ntirho lowu Yehovha a wu nyikeke Yesu. Hi nga tiyiseka leswaku mikarhi hinkwayo Yesu u ta hi pfuna loko hi ri karhi hi endla ntirho lowu. (Mat. 28:18-20) Vanhu lava a va titsongahata a va ya eka Yesu. (Mat. 19:13, 14; Luka 7:37, 38) Hikwalahokayini? Xiya ndlela leyi Yesu a hambane hayona ni Vafarisi. Vafarisi a va nga ri na mhaka ni vanhu naswona a va tikukumuxa. (Mat. 12:9-14) Kambe Yesu a a khathala hi vanhu naswona a a titsongahata. Vafarisi a va rhandza swikhundlha ni ku tekiwa va ri va nkoka swinene. Yesu u khutaze vadyondzisiwa vakwe ku papalata mukhuva wo tano naswona u va dyondzise leswaku va fanele va ti teka tanihi mahlonga. (Mat. 23:2, 6-11) Vafarisi a va khoma vanhu hi voko ra nsimbi. (Yoh. 9:13, 22) Yesu u phyuphyise vanhu hi swiendlo ni hi marito. Xana se u swi dyondzile sweswo eka Yesu? w19.09 20 ¶1; 21 ¶7-8; 23 ¶9

Tinhlengeletano ta vandlha ti ta hi pfuna leswaku hi tshinela eka Yehovha. Ndlela leyi hi ti tekaka hayona tinhlengeletano ta vandlha yi kombisa leswi hi nga ta swi endla loko ku fika nxaniso. (Hev. 10:24, 25) Hikwalahokayini hi vula tano? Loko sweswi hi xwa etinhlengeletanweni hikwalaho ka swiphiqonyana, ku ta endleka yini enkarhini lowu taka loko se hi ta boheka ku veka vutomi bya hina ekhombyeni leswaku hi ya hlengeletana ni vamakwerhu? Hi hala tlhelo, loko hi tiyimisela ku va kona etinhlengeletanweni ta vandlha, a hi nge tshiki loko valala va ringeta ku hi sivela ku hlengeletana ni vamakwerhu. Lowu i nkarhi wa leswaku hi teka tinhlengeletano ta vandlha ti ri ta nkoka. Loko hi endla tano, hi ta kota ku ya emahlweni hi yingisa Xikwembu ku tlula vanhu hambiloko hi kanetiwa kumbe mfumo wu sivela ntirho wa hina. (Mit. 5:29) Nhlokohata matsalwa lawa u ma rhandzaka. (Mat. 13:52) Hambileswi u rivalaka kambe Yehovha a nga tirhisa moya wakwe wo kwetsima lowu nga ni matimba swinene leswaku wu ku tsundzuxa matsalwa wolawo. (Yoh. 14:26) Matsalwa wolawo ma ta ku pfuna leswaku u tshama u ri ekusuhi na Yehovha naswona u ta kota ku tiyisela hi ku tshembeka. w19.07 3 ¶5; 4 ¶8-9

Xana u velekiwe endzhaku ka 1914? Loko swi ri tano, swi vula leswaku u velekiwe hi nkarhi wa “[masiku] yo hetelela” ya misava leyi. Hinkwerhu hi twile hi ta swiendlakalo leswi Yesu a profeteke leswaku swi ta endleka namuntlha. Sweswo swi katsa tinyimpi, ku kayivela ka swakudya, ku tsekatseka ka misava, mavabyi, ku engeteleka ka ku kala nawu ni ku xanisiwa ka vanhu va Yehovha. (Mat. 24:3, 7-9, 12; Luka 21:10-12) Nakambe vanhu va hanya hi ndlela leyi muapostola Pawulo a profeteke hayona. Leswi hi nga Timbhoni ta Yehovha, ha tiyiseka leswaku hi hanya “emikarhini ya makumu.” (Mik. 4:1) Leswi se ku hundzeke malembe yo tala ku sukela hi 1914, swi vula leswaku sweswi hi hanya evugimamusi bya ‘masiku yo hetelela.’ Leswi makumu ma nga kwala nyongeni, hi fanele hi kuma tinhlamulo ta swivutiso swa nkoka leswi nge: Hi swihi swiendlakalo leswi nga ta humelela emakumu ka ‘masiku yo hetelela’? Yehovha u lava hi endla yini loko ha ha rindzele swiendlakalo sweswo? w19.10 8 ¶1-2

Ku tiyisela ka hina a ku titsheganga hi swiyimo swo karhi. Hi nga kota ku tiyisela ntsena loko hi titshega hi Yehovha. (Rhom. 12:12) Eka ndzimana ya namuntlha, xitshembiso xa Yesu xi vula leswaku hi fanele hi tshama hi tshembekile, ku nga khathariseki swiyimo hinkwaswo leswi hi langutanaka na swona. Loko hi kota ku tiyisela miringo sweswi, hi ta swi kota ku tiyisela ni hi nkarhi wa nhlomulo lowukulu. Ku fana ni ku tiyisela, leswaku hi va ni xivindzi hi fanele hi titshega hi Yehovha. I yini leswi nga hi pfunaka leswaku hi kota ku titshega hi Yehovha? I ku hlaya Rito rakwe siku ni siku ni ku anakanyisisa hi ndlela leyi a va poniseke hayona vanhu vakwe enkarhini lowu hundzeke. (Ps. 68:20; 2 Pet. 2:9) Loko matiko ma hi hlasela hi nkarhi wa nhlomulo lowukulu, hi fanele hi va ni xivindzi hi tlhela hi titshega hi Yehovha ku tlula rini na rini. (Ps. 112:7, 8; Hev. 13:6) Loko hi titshega hi Yehovha sweswi, hi ta va ni xivindzi xo langutana ni nhlaselo wa Gogo. Ha tiyiseka leswaku hi ta tshama hi sirhelelekile ehansi ka nsirhelelo wa Yehovha.—1 Kor. 13:8. w19.10 18 ¶15-16

Diyavulosi u lawula misava hinkwayo naswona u tirhisa yona leswaku a hi phasa hikwalaho ko navela ka nyama. (Efe. 2:1-3) Xikongomelo xakwe, i ku hi endla hi rhandza swilo swin’wana ematshan’weni yo rhandza Yehovha ntsena. Endzhaku ko tsala hi ta ku herisiwa ka misava ya Sathana ni ku ta ka misava leyintshwa, muapostola Petro u te: “Varhandziwa, leswi ma ha rindzeleke swilo leswi, tirhani hi matimba leswaku eku heteleleni loko a fika a mi kuma mi pfumala xivati, mi nga soleki naswona mi ri vanhu lava nga ni ku rhula.” (2 Pet. 3:14) Loko hi yingisa xitsundzuxo lexi naswona hi tikarhatela ku hanya hi ndlela leyi tsakisaka Yehovha, hi va hi kombisa leswaku hi gandzela Yehovha ntsena. Sathana ni misava yakwe, va ta ya emahlweni va ringeta ku hi hambukisa. (Luka 4:13) Hambi ko ba lexi dumaka, a hi nge pfuki hi rhandze munhu wo karhi kumbe nchumu wo karhi ku tlula Yehovha. Hi tiyimisele ku nyika Yehovha leswi n’wi faneleke, ku nga ku gandzela yena ntsena! w19.10 27 ¶4; 31 ¶18-19

Mikarhi yin’wana ku vilela a swi bihanga. Hi xikombiso, ha vilela hi ndlela leyi hi nga tsakisaka Yehovha na Yesu hayona. (1 Kor. 7:32) Loko hi endle xidyoho lexikulu, ha vilela hi ndlela leyi hi nga byi lunghisaka hayona vuxaka bya hina ni Xikwembu. Nakambe, ha vilela hi ndlela leyi hi nga va tsakisaka hayona vanghana va hina va vukati, hi nga yi wundlaka hayona mindyangu ya hina ni hi ndlela leyi hi nga va khomaka hayona vamakwerhu. (1 Kor. 7:33; 2 Kor. 11:28) Hi hala tlhelo, ku vilela ngopfu ku nga endla leswaku hi tshamela ku vilela hi ku kuma swakudya leswi ringaneke ni swiambalo. (Mat. 6:31, 32) Leswaku hi herisa ku vilela ko tano, hi nga sungula ku tilavela rifuwo. Loko hi pfumelela sweswo, ripfumelo ra hina eka Yehovha ri ta tsana naswona vuxaka bya hina na yena byi ta onhaka. (Mar. 4:19; 1 Tim. 6:10) Kumbe hi nga sungula ku vilela ngopfu hikwalaho ko lava ku tsakeriwa hi vanhu van’wana. Hi nga chava ku hlekuriwa kumbe ku xanisiwa hi vanhu ku tlula ku tsakisa Yehovha. Leswaku hi tisirhelela eka khombo rero, hi fanele hi kombela Yehovha a hi nyika ripfumelo ni xivindzi xo kota ku langutana ni miringo yoleyo.—Swiv 29:25; Luka 17:5. w19.11 15 ¶6-7

Swiboho swin’wana swa nkoka leswi hi swi endleke a hi nge swi koti ku swi cinca. Hi xikombiso, a hi nge xi cinci xiboho lexi hi xi endleke xo tirhela Yehovha ni xiboho lexi hi xi endleke xo tshama hi tshembekile eka vanghana va hina va vukati. (Mat. 16:24; 19:6) Kambe swiboho swin’wana swi nga lava ku antswisiwa. Hikwalahokayini? Hikuva swiyimo swa cinca. Hi wahi magoza lawa ma nga hi pfunaka hi kota ku endla swiboho leswinene? Khongela u kombela vutlhari. Hi ndlela yo karhi, hinkwerhu hi “pfumala vutlhari.” Hikwalaho, titshege hi Yehovha loko u endla xiboho niloko u antswisa xiboho lexi u xi endleke. Yehovha u ta ku pfuna u kota ku endla swiboho leswinene. Endla ndzavisiso. Hlaya Rito ra Xikwembu ni tibuku leti humesiwaka hi nhlengeletano ya Yehovha, u tlhela u vulavurisana ni vanhu lava u va tshembaka. (Swiv. 20:18) Ku endla ndzavisiso i swa nkoka swinene u nga si endla xiboho xo cinca ntirho, xo rhurha kumbe xo hlawula ntirho lowu u nga wu dyondzelaka lowu nga ta ku pfuna u kota ku tihlayisa loko u ri karhi u tirhela Yehovha. w19.11 27 ¶6-8

Mhaka yo tsakisa hileswaku Xikwembu, xi hi endlele lunghiselelo ra leswaku hi tshunxiwa eka xidyoho. Yesu hi yena a endlaka leswaku hi kota ku tshunxiwa. Eka malembe yo tlula 700 Yesu a nga si velekiwa, muprofeta Esaya u profete hi tshunxeko lowukulu. Tshunxeko wolowo a wu ta endla leswaku vanhu va kuma tshunxeko lowukulu ku tlula lowu Vaisrayele a va wu kuma hi lembe ra Yubili. U te: “Moya wa Yehovha Hosi Leyi Tlakukeke wu le ka mina, hikuva Yehovha u ndzi hlawule ku twarisa mahungu lamanene eka lavo rhula. U ndzi rhume leswaku ndzi horisa lava vavisekeke mbilu, ndzi byela mahlonga leswaku ma ta tshunxiwa.” (Esa. 61:1) Xana vuprofeta lebyi a byi vulavula hi mani? Vuprofeta byebyo bya nkoka lebyi vulavulaka hi ku tshunxiwa, byi sungule ku hetiseka endzhaku ka loko Yesu a sungule ntirho wakwe wo chumayela. Loko Yesu a ri esinagogeni ya le ka rikwavo eNazareta, u hlayele Vayuda lava a va hlengeletanile vuprofeta bya Esaya ni ku vula leswaku vuprofeta byebyo byi tirha eka yena.—Luka 4:16-19. w19.12 9-10 ¶6-8

U fanele u va ni xivindzi leswaku u ta kota ku tiyisela nxaniso. U nga endla yini loko u titwa onge a wu na xona xivindzi? Tsundzuka leswaku ku va ni xivindzi a swi yi hi malembe, matimba ni vuswikoti bya wena. Tsundzuka leswi Davhida a swi endleke a ha ri ntsongo loko a lwa na Goliyadi. Loko hi n’wi pimanisa ni xihontlovila xexo, Davhida a a ri ntsongo, a nga ri na matimba naswona a a nga ri na swo tisirhelela ha swona. Davhida a a pfumala hambi ku ri tlhari. Kambe a ri ni xivindzi swinene. Davhida u ve ni xivindzi xo ya lwa ni xihontlovila xexo lexi tikukumuxaka. Swi tise ku yini leswaku Davhida a va ni xivindzi xo tano? A a swi tiva leswaku Yehovha u na yena. (1 Sam. 17:37, 45-47) Davhida a nga ri na mhaka ni leswaku Goliyadi i xihontlovila. Ematshan’weni ya sweswo, a a vona Goliyadi a tifanela ni njiya loko a pimanisiwa na Yehovha. Hi dyondza yini emhakeni leyi? Hi ta titwa hi ri ni xivindzi loko hi tshemba leswaku Yehovha u na hina, niloko hi swi tiva leswaku valala va hina va tifanela ni tinjiya loko va pimanisiwa na Yehovha Xikwembu xa Matimba Hinkwawo.—2 Tikr. 20:15; Ps. 16:8. w19.07 5 ¶11-13

Tixiko a a ri munghana wo tshembeka wa muapostola Pawulo. (Mit. 20:4) Kwalomu ka 55 C.E., Pawulo u hlele leswaku ku hlengeletiwa mali leyi a yi ta phalala Vakreste va le Yudiya naswona u kombele Tixiko leswaku a pfuneta eka ntirho wolowo wa nkoka. (2 Kor. 8:18-20) Loko Pawulo a khotsiwe eRhoma ro sungula, Tixiko hi yena loyi a hundzisa marungula ya Pawulo. A a rhumela mapapila ni mahungu lama chavelelaka emavandlheni ya le Asiya. (Kol. 4:7-9) Tixiko u ve munghana wa Pawulo wo tshembeka. (Tito 3:12) A hi Vakreste hinkwavo va le nkarhini wolowo lava a va tshembekile ku fana na Tixiko. Kwalomu ka 65 C.E., loko Pawulo a khotsiwe ra vumbirhi, u vule leswaku Vakreste vo tala va le mugangeni wa Asiya, a va n’wi papalata hikwalaho ka leswi a va chava vakaneti. (2 Tim. 1:15) Hambiswiritano, Pawulo a a tshemba Tixiko naswona u n’wi nyike ntirho wun’wana. (2 Tim. 4:12) Swi le rivaleni leswaku Pawulo u swi tlangerile ku va ni munghana wo tshembeka ku fana na Tixiko. w20.01 10 ¶7-8

Kumbexana wa tivutisa loko Yehovha a ku totile hi moya wakwe lowo kwetsima. Loko swi ri tano, ehleketa hi swivutiso leswi swa nkoka: Xana u tiyimisele hi mbilu ya wena hinkwayo ku endla ku rhandza ka Yehovha? Xana u wu hisekela ngopfu ntirho wo chumayela? Xana wa swi rhandza ku dyondza Rito ra Xikwembu ni ku dyondza “swilo leswi enteke swa Xikwembu”? Xana u vona onge Yehovha wa ku pfuna leswaku swi ku fambela kahle entirhweni wo chumayela? Xana u tiyimisele hi mbilu hinkwayo ku hetisisa vutihlamuleri bya wena byo pfuna vanhu leswaku va dyondza hi Yehovha? Xana u vona onge Yehovha u ku pfunile swinene hi swilo swo tala evuton’wini bya wena? Loko nhlamulo ya wena ku ri ina, xana swi vula leswaku u hlawuriwe ku ya hanya etilweni? Doo! Hikwalahokayini? Hikuva malandza hinkwawo ya Yehovha ma nga titwa hi ndlela leyi fanaka. Loko u kanakana leswaku u totiwile hi moya lowo kwetsima, ku kanakana koloko ku kombisa leswaku a wu totiwanga. Lava hlawuriweke hi Yehovha a va kanakani nikatsongo leswaku va totiwile! Va swi tiva! w20.01 23 ¶14