August

Hambiloko Yesu a ri karhi a xanisiwa a a ri ni ku rhula ka mianakanyo hikuva a swi tiva leswaku u tsakisa Tata wakwe. U tshame a ri karhi a yingisa hambiloko mikarhi yin’wana swi n’wi tikela ku endla tano. A rhandza Tata wakwe naswona ku tirhela Yehovha a ku ri swa nkoka swinene evuton’wini byakwe. Loko a nga si ta laha misaveni a ri “mutirhi la nga ni vuswikoti” eka Xikwembu. (Swiv. 8:30) Loko a ha ri laha misaveni a hisekela ku dyondzisa van’wana hi Tata wakwe. (Mat. 6:9; Yoh. 5:17) Sweswo a swi endla leswaku Yesu a tsaka swinene. (Yoh. 4:34-36) Hi nga tekelela Yesu hi ku yingisa Yehovha naswona mikarhi hinkwayo hi “[tshama hi] ri na swo tala swo swi endla entirhweni wa Hosi.” (1 Kor. 15:58) Loko hi “khomeka ngopfu” entirhweni wo chumayela, hi ta va ni langutelo lerinene hi swiphiqo swa hina. (Mit. 18:5) Hi xikombiso, lava hi hlanganaka na vona ensin’wini hakanyingi va ni swiphiqo swo tala ku tlula swa hina. Kambe loko va dyondza ku rhandza Yehovha ni ku tirhisa ndzayo yakwe, vutomi bya vona byi ya byi antswa kutani va va lava tsakeke. Nkarhi na nkarhi loko hi vona sweswo swi endleka, ha tiyiseka leswaku Yehovha u ta hi khathalela. w19.04 10-11 ¶8-9

Vanhu volavo a va tiyimisele ku hlula mimoya yo biha. Tibuku ta vona ta masalamusi a ti durha swinene. Kambe a va tinyikanga van’wana tibuku teto hambi ku ri ku ti xavisa, va ti hisile. Ku tsakisa Yehovha a ku ri ka nkoka eka vona, ku tlula mali leyi tibuku teto a ti xaviwe hayona. Hi nga xi tekelela njhani xikombiso xa Vakreste volavo vo sungula? Ku ta va ku ri vutlhari loko hi cukumeta nchumu wun’wana ni wun’wana lowu fambisanaka ni vungoma. Leswi swi katsa switshungulo, masindza ni swin’wana leswi vanhu va swi ambalaka hi xikongomelo xo tisirhelela eka mimoya yo biha. (1 Kor. 10:21) Kambisisa vuhungasi bya wena hi vukheta. Tivutise: ‘Xana vuhungasi bya mina byi katsa vungoma?’ Tiyimisele ku hlawula vuhungasi lebyi nga ta ku pfuna ku papalata swilo leswi Yehovha a swi vengaka. Hi lava ku endla leswi hi nga swi kotaka leswaku hi “va ni ripfalo leri baseke” eka Xikwembu.—Mit. 24:16. w19.04 22-23 ¶10-12

Ku ni swilo tala leswi vakulu va swi kambisisaka loko va vikeriwa leswaku ku ni loyi a endleke xidyoho lexikulu. Va tikarhatela ku endla leswaku vito ra Xikwembu ri nga nyamisiwi. (Lev. 22:31, 32; Mat. 6:9) Nakambe va lava ku pfuna vamakwerhu leswaku va tshama va ri ni vuxaka lebyinene na Yehovha ni ku pfuna lava twisiweke ku vava. Ku engetela kwalaho, vakulu va ringeta ku kumisisa loko mudyohi a hundzukile naswona loko a hundzukile va n’wi pfuna leswaku a lulamisa vuxaka bya yena na Yehovha. (Yak. 5:14, 15) Mukreste loyi a hluriwaka hi ku navela ko biha ivi a endla xidyoho lexikulu a nga fanisiwa ni munhu loyi a vabyaka. Leswi vulaka leswaku a nga ha ri na vuxaka lebyinene na Yehovha. Emhakeni leyi, hi nga fanisa vakulu ni madokodela. Va ringeta ku “horisa loyi a vabyaka [ku nga mudyohi.]” Ndzayo ya vona leyi humaka eMatsalweni yi nga n’wi pfuna leswaku a vuyetela vuxaka bya yena ni Xikwembu kambe sweswo swi nga koteka ntsena loko a hundzuke hi mbilu hinkwayo.—Mit. 3:19; 2 Kor. 2:5-10. w19.05 10 ¶10-11

Yehovha a nga hi nyika matimba ya ku rhandza. A hi nge hi twa leswaku ku ni xilaveko xo karhi evandlheni ra ka hina kumbe evandlheni rin’wana. Hi nga ha tivutisa leswi, ‘Ndzi nga pfuna njhani?’ Loko hi nyikiwe ntirho wo tika, hi nga ha tivutisa loko hi ta swi kota ku wu endla. Endzhaku ko hlaya rungula ro karhi eBibeleni, hi nga ha tivutisa leswi, ‘Ndzi nga ri tirhisa njhani rungula leri leswaku ndzi pfuna van’wana?’ Loko Yehovha a vona leswaku ha swi lava hakunene, u ta hi nyika matimba yo navela ni ya ku endla leswi hi swi navelaka. Nakambe Yehovha a nga hi nyika matimba yo endla swo karhi. (Esa. 40:29) A nga hi nyika moya wakwe lowo kwetsima leswaku wu hi pfuna ku antswisa vuswikoti bya hina. (Eks. 35:30-35) Hi ku tirhisa nhlengeletano yakwe, Yehovha a nga hi dyondzisa ku endla mitirho yo karhi. Loko u vona onge a wu nge swi koti ku endla ntirho wo karhi, kombela mpfuno. Titwe u ntshunxekile ku kombela “matimba lama tlulaka lama tolovelekeke” eka Tata wa hina wa le tilweni.—2 Kor. 4:7; Luka 11:13. w19.10 21 ¶3-4

A swi hi hlamarisi loko misava yi khutaza langutelo ro tano ra vutianakanyi. Encyclopedia yin’wana yi vula leswaku hi va 1970, “tibuku leti nga ni switsundzuxo leswi pfunaka vanhu leswaku va humelela evuton’wini ti sungule ku andza.” Tibuku tin’wana “ti vula leswaku munhu a nga fanelanga a cinca xo karhi eka leswi a nga xiswona naswona a nga fanelanga a ehleketa leswaku ku ni lexi hoxeke eka leswi a nga xiswona.” Hi xikombiso, yin’wana ya tibuku teto yi te: “Tirhandze hikuva u saseke ngopfu naswona u wa nkoka ku tlula hinkwavo lava tshameke va hanya.” Buku leyi yi vula leswaku “u fanele u tihlawulela ndlela leyi u lavaka ku hanya hayona naswona u endla xin’wana ni xin’wana lexi u xi lavaka.” Xana wa sungula ku twa sweswo? Sathana u hlohlotele Evha ku endla leswi fanaka. U n’wi byele leswaku u “ta fana ni Xikwembu, [a] tiva leswinene ni leswo biha.” (Gen. 3:5) Vanhu vo tala namuntlha va titekela ehenhla lerova va tibyela leswaku a nga kona loyi a nga va byelaka leswi nga swinene kumbe swo biha hambi ku ri Xikwembu, a xi nge va byeli nchumu. Hi xikombiso, langutelo ro tano ri vonaka ngopfu eka ndlela leyi va tekaka vukati hayona. w19.05 23 ¶10-11

Mikarhi yin’wana, Hosi Davhida a a titwa a tshikilelekile swinene. Ehleketa hi swiphiqo leswi a swi n’wi tshikilela. A a kingindziwa hi ripfalo hikwalaho ka swihoxo swo tala leswi a swi endleke. (Ps. 40:12) N’wana wa yena Absalomu u pfukele mfumo wa tata wakwe naswona eku heteleleni Absalomu u dlayiwile. (2 Sam. 15:13, 14; 18:33) Davhida u xengiwe hi munghana wa yena lonkulu. (2 Sam. 16:23–17:2; Ps. 55:12-14) Tipisalema to tala leti Davhida a ti tsaleke ti hlamusela gome leri a a ri na rona ni ndlela leyi a tshemba Yehovha hayona. (Ps. 38:5-10; 94:17-19) Mupisalema un’wana u sungule ku navela vutomi bya vanhu vo homboloka. Swi nga endleka a a ri wa rixaka ra Asafa lowa Mulevhi, naswona a a tirha “endhawini yo kwetsima ya Xikwembu.” Mupisalema loyi, a a tshikilelekile naswona sweswo a swi n’wi tsona ntsako. U sungule ku vona onge mikateko leyi Xikwembu a xi n’wi nyika yona a yi enelanga.—Ps. 73:2-5, 7, 12-14, 16, 17, 21. w19.06 17 ¶12-13

Sathana u tirhisa ku navela ka ntumbuluko. Hi ntumbuluko hi lava ku va ni vutshila byo karhi leswaku hi ta kota ku tiwundla swin’we ni mindyangu ya hina. (1 Tim. 5:8) Hi ntolovelo hi kuma vutshila byebyo loko hi dyondza xikolo hi ku tiyimisela. Kambe hi fanele hi tivonela. Ematikweni yo tala, swichudeni swi dyondzisiwa vutshila lebyi nga ta swi pfuna, swi tlhela swi dyondzisiwa vutlhari bya vanhu. Swi dyondzisiwa leswaku a ku na Xikwembu ni leswaku swi nga vi na mhaka na yona Bibele. Swi byeriwa leswaku hinkwavo vanhu vo tlhariha va pfumela leswaku swilo leswi hanyaka swi ve kona hi ku tiendlekela ka swilo. (Rhom. 1:21-23) Tidyondzo to tano ti lwisana ni ‘vutlhari bya Xikwembu.’ (1 Kor. 1:19-21; 3:18-20) U nga pfumeleli Sathana ni misava yakwe swi ku phasa hi ku tirhisa “vutlhari bya misava leyi ni vuxisi.” (Kol. 2:8) U nga pfumeli ku hambukisiwa hi marhengu ya Sathana. (1 Kor. 3:18) U nga pfumeli Sathana a ku endla u rivala Yehovha. Hanya hi milawu ya Yehovha leyi tlakukeke. U nga pfumeli Sathana a ku phasa ivi u honisa switsundzuxo swa Yehovha. w19.06 5 ¶13; 7 ¶17

Ku nga khathariseki mhaka yihi na yihi leyi mi nga ta bula hayona, ehleketa hi vanhu lava u nga ta bula na vona. Ehleketa hi ndlela leyi va nga ta vuyeriwa hayona loko va dyondza leswi Bibele yi swi dyondzisaka hakunene. Loko u ri nkarhi u vulavula na vona, i swa nkoka leswaku u va yingisela ni ku xixima vonelo ra vona. Loko u endla tano u ta tiva ndlela leyi u nga va pfunaka hayona naswona va ta ku yingisela. Loko munhu a nga si pfumela ku dyondza Bibele, u fanele u tinyika nkarhi wo tlhelela eka yena. Hikwalahokayini? Hikuva swi nga endleka mikarhi yin’wana hi nga va kumi loko hi tlhelela eka vona. Nakambe u nga ha boheka ku tlhelela mikarhi yo hlaya, n’wini wa muti a nga si pfumela ku dyondzeriwa Bibele. Tsundzuka, ximilana xi kula loko xi cheletiwa nkarhi ni nkarhi. Hilaha ku fanaka, rirhandzu leri munhu yoloye a rhandzaka Yehovha na Kreste ha rona ri ta kula loko hi tshamela ku bula na yena hi Rito ra Xikwembu. w19.07 14 ¶1; 15-16 ¶7-8

Xana Yesu a vula yini? Yesu a nga vuli swona leswaku Vakreste va ta tsaka loko va vengiwa. Kambe a hi lemukisa hi leswi a a swi tiva leswaku swi ta hi humelela. Hina a hi xiphemu xa misava leyi. Hi hanya hi leswi Yesu a swi dyondziseke naswona hi chumayela rungula leri a ri chumayeleke. Hikwalaho ka swona, misava ya hi venga. (Yoh. 15:18-21) Hi lava ku tsakisa Yehovha. A hi khomiwi hi tingana loko vanhu va hi venga hikwalaho ka leswi hi rhandzaka Yehovha. Hi nga endli xihoxo xa ku tivona hi antswa ku tlula van’wana hikwalaho ka leswi hi dumeke. A hi swi tivi leswaku nxaniso wu ta fika rini kumbe leswaku mfumo wu ta wu sivela rini ntirho wa hina wo chumayela. Lexi hi xi tivaka hi leswaku hi fanele hi lungheka sweswi, hi ku tiyisa vuxaka bya hina na Yehovha, hi ku va ni xivindzi ni hi ku dyondza ku tiyisela ku vengiwa hi vanhu. Loko hi tshama hi lunghekile sweswi, hi ta kota ku ya emahlweni hi tirhela Yehovha hambi ko ba lexi dumaka! w19.07 6 ¶17-18; 7 ¶21

Loko hi dyondza ni vanhu lava nga ngheniki kereke, hi fanele hi ya emahlweni hi va pfuna leswaku va va ni ripfumelo eka Xikwembu. Nakambe hi fanele hi va pfuna leswaku va tshemba Bibele. Leswi swi nga ha lava leswaku tidyondzo to karhi hi ti phindhaphindha ko tala. Nkarhi wun’wana ni wun’wana loko hi ri karhi hi dyondza hi nga ha bula hi vumbhoni lebyi kombisaka leswaku Bibele i Rito ra Xikwembu hi ku boxa vuprofeta bya Bibele lebyi hetisekeke, ku pakanisa ka Bibele etimhakeni ta sayense ni ta matimu ni ndlela leyi Bibele yi hi pfunaka hayona eka vutomi bya siku na siku. Loko hi komba vanhu rirhandzu hi ta va pfuna leswaku va va vadyondzisiwa va Kreste, ku nga khathariseki leswaku va nghena kereke kumbe a va ngheni. (1 Kor. 13:1) Kahlekahle hi va dyondzisela leswaku va swi tiva leswaku Xikwembu xa hi rhandza naswona xi lava leswaku na hina hi xi rhandza. Lembe ni lembe ku khuvuriwa vanhu vo tala lava a va nga pfumeli eka Xikwembu hikuva se va dyondze ku xi rhandza. Hikwalaho, u nga va heleli mbilu, yana emahlweni u kombisa rirhandzu eka vanhu va mixaka hinkwayo. Va yingisele. Ringeta ku twisisa ndlela leyi va titwaka hayona. Mahanyelo ya wena ma fanele ma va kombisa leswaku u mudyondzisiwa wa Kreste. w19.07 24 ¶16-17

Vana va Xalumu va vanhwanyana, i van’wana va lava Yehovha a va tirhiseke ku pfuxeta marhangu ya Yerusalema. (Neh. 2:20; 3:12) Hambileswi tata wa vona a ri hosana, vana va Xalumu va vanhwanyana a va tiyimiserile ku endla ntirho wolowo lowu a wu ri ni khombo naswona a wu tika. (Neh. 4:15-18) Ninamuntlha, vamakwerhu vaxisati va tsaka swinene hileswi va hoxaka xandla eka mitirho yo kwetsima, leyi katsaka ku aka ni ku khathalela miako leyi hi gandzelaka Yehovha eka yona. Vuswikoti, ku tiyimisela ni ku tshembeka ka vona swi endla leswaku ntirho lowu wu famba khwatsi. Yehovha u khutaze Thavitha leswaku a endlela vanhu swilo leswinene ni ku va nyika ‘swilo swo tala leswinene ni ku endlela vanhu tinyiko to tala’ ngopfungopfu tinoni. (Mit. 9:36) Leswi a ri ni musa ni malwandla, vo tala va ve ni gome loko a fa. Kambe endzhaku ka loko muapostola Petro a n’wi pfuxile, a va nga tikoti hi ku tsaka. (Mit. 9:39-41) Hi dyondza yini eka Thavitha? Swi nga ri na mhaka leswaku hi vanhu lavakulu kumbe lavatsongo, hi vavanuna kumbe vavasati, hinkwerhu hi nga swi kota ku pfuna vamakwerhu. w19.10 23 ¶11-12

Hi nga n’wi khunguvanyisa njhani munhu un’wana? A hi nge, xichudeni xa Bibele xi we xi pfuka leswaku xi tshika ku kukutlela byala. Xi tibyela leswaku swa antswa xi nga ha byi khomi nikatsongo. Xa hundzuka kutani xi khuvuriwa. Siku rin’wana makwerhu loyi a nga xi rhamba u xi nyika byala a ku: “Loko u kota ku tikhoma, u ta nwa u pima.” Xana wa ri vona khombo leri nga vaka kona loko makwerhu yoloye o yingisa sweswo kutani a nwa? Tinhlengeletano ta Vukreste ta hi pfuna leswaku hi kota ku tirhisa switsundzuxo leswi nga eka ndzimana ya namuntlha. Leswi hi swi dyondzaka etinhlengeletanweni teto, swi hi tsundzuxa leswi Yehovha a swi tekaka swi ri swa nkoka ngopfu. Swi tlhela swi hi khutaza ku rhandza Xikwembu ni vamakwerhu. Loko hi rhandza Xikwembu ni vamakwerhu hi mbilu hinkwayo hi ta endla hinkwaswo leswi nga ematimbeni ya hina leswaku hi nga va khunguvanyisi. w19.08 10 ¶9; 11 ¶13-14

Lava nga ni xivindzi xo yimela timhaka, a swi vuli leswaku va tikukumuxa. (Yoh. 1:46, 47) Hinkwerhu, swi nga ri na mhaka leswaku hi ni tingana kumbe a hi na tona, hi fanele hi tikarhatela ku va ni moya wo titsongahata. Muapostola Pawulo u hi vekele xikombiso lexinene. Yehovha u n’wi tirhise ngopfu leswaku a simeka mavandlha emadorobeni yo hambanahambana. Swi nga endleka a kume vuyelo byo tala swinene entirhweni wo chumayela ku tlula vaapostola hinkwavo va Yesu Kreste. Kambe Pawulo a nga titlakusanga eka vamakwavo. U vule leswaku u kote ku endla sweswo hinkwaswo hi ku pfuniwa hi Yehovha, ku nga ri hikwalaho ka vuswikoti bya yena n’wini. (1 Kor. 15:10) Mayana xikombiso xonghasi xa ku titsongahata lexi Pawulo a xi vekeke eka papila leri a ri tsaleleke Vakorinto hambileswi van’wana evandlheni rero a va ti vona va antswa ku n’wi tlula.—2 Kor. 10:10. w19.09 3 ¶5-6

Lexi endlaka swi hi tikela ku tiveka ehansi ka Yehovha hileswi hi velekiweke ni xidyoho. Hikwalaho a hi swi lavi ku tiveka ehansi ka Xikwembu. Loko Adamu na Evha va xandzukele Xikwembu kutani va dya mbhandzu lowu a xi va lerise leswaku va nga wu dyi, va sungule ku tivekela milawu. (Gen. 3:22) Namuntlha, vanhu a va swi lavi ku tiveka ehansi ka Yehovha naswona va tihanyela hi milawu ya vona. Hambi ku ri lava rhandzaka Yehovha, swi nga va tikela ku tiveka ehansi ka yena. Muapostola Pawulo na yena a swi pfa swi n’wi tikela. (Rhom. 7:21-23) Ku fana na Pawulo, hi lava ku endla swilo leswinene emahlweni ka Yehovha. Kambe mikarhi hinkwayo hi fanele hi lwisana ni mboyamelo wo endla swo biha. Xivangelo xin’wana lexi endlaka swi hi tikela ku tiveka ehansi ka Yehovha i ndhavuko lowu hi kuleleke eka wona. Swilo swo tala leswi vanhu va swi endlaka a swi fambisani ni ku rhandza ka Yehovha, kutani swi nga hi tikela ku endla swilo leswi hambanaka ni swa vona. w19.09 15 ¶4-6

Hi fanele hi ringanisela. Matimba ya hina a ma ringani hikwalaho hi fanele hi va ni vuxiyaxiya eka leswi hi swi endlaka. Hi xikombiso, hi nga ha tlanga hi matimba ya hina hi ri karhi hi tihlengeletela rifuwo. Xiya leswi Yesu a swi byeleke jaha leri fuweke leri n’wi vutiseke ri ku: “Ndzi fanele ndzi endla yini leswaku ndzi kuma vutomi lebyi nga heriki?” Swi tikomba onge a ri ri munhu lonene hikuva Evhangeli ya Marka yi ri, Yesu “a [ri] rhandza.” Yesu u nyike jaha rero xirhambo xa ndzimana ya namuntlha. Jaha rero ri ve ni gome, swi tikomba onge a ri nga ta swi kota ku siya “swilo swo tala” leswi a ri ri na swona. (Mar. 10:17-22) Xisweswo, ri ale ku rhwala joko ra Yesu naswona ri ye emahlweni ri va hlonga ra “Rifuwo.” (Mat. 6:24) Xana wena a wu ta va u endle yini? Nkarhi na nkarhi hi fanele hi kambisisa swilo leswi hi swi rhangisaka evuton’wini bya hina. Hikwalahokayini? Hi lava ku tiyiseka loko ha ha ma tirhisa hi vutlhari matimba ya hina. w19.09 24 ¶17-18

Ntirho wa hina wo chumayela hi Mfumo a wu nge yimi loko Yehovha a nga se vula leswaku swi ringene. Xana ku sale nkarhi wo tanihi kwihi leswaku vanhu va dyondza hi Yehovha Xikwembu na Yesu Kreste? (Yoh. 17:3) A hi swi tivi. Lexi hi xi tivaka hileswaku loko nhlomulo lowukulu wu nga si sungula, vanhu “lava [kombisaka] leswaku va lava ku kuma vutomi lebyi nga heriki,” va ha ri ni nkarhi wo twa ni ku amukela mahungu lamanene. (Mit. 13:48) Hi nga va pfuna njhani vanhu lava, dyambu ri nga si va pelela? Hi ku tirhisa nhlengeletano yakwe, Yehovha u hi nyika swilo leswi nga ta hi pfuna hi kota ku dyondzisa vanhu ntiyiso. Hi xikombiso, vhiki ni vhiki ha leteriwa etidyondzweni ta le xikarhi ka vhiki. Ha pfuniwa leswaku hi tiva leswi hi nga ta swi vula eka riendzo ro sungula ni le ka maendzo yo vuyela. Nakambe loko u hlangana ni munhu loyi a tsakelaka ku dyondza Bibele ivi u n’wi siyela xiphephana kumbe magazini, u ta sala a swi hlaya ku kondza u tlhelela eka yena. I vutihlamuleri bya hina ku tshama hi khomekile hi ntirho wo chumayela hi Mfumo n’hweti yin’wana ni yin’wana. w19.10 9 ¶7; 10 ¶9-10

Yehovha u tshembise Simiyoni, mukhalabye wo tshembeka wa le Yerusalema leswaku a nge fi a nga si vona Mesiya. Xitshembiso xexo xi n’wi chavelerile swinene Simiyoni, tanihi leswi a ku ri khale a rindzele Mesiya. U katekisiwile hikwalaho ka ku tiyisela ni ripfumelo rakwe. Siku rin’wana, “moya lowo kwetsima wu n’wi [yise] etempeleni.” Loko a ri kwalaho, Simiyoni u vone Yesu a ha ri ricece naswona Yehovha u tirhise yena ku profeta mayelana ni n’wana loyi, loyi a ta va Kreste. (Luka 2:25-35) Hambileswi Simiyoni a nga fa Yesu a nga si sungula ntirho wakwe wo chumayela, u yi tlangerile swinene ndlela leyi Yehovha a n’wi tirhiseke hayona naswona u ta tiphina hi mikateko yo tala enkarhini lowu taka! Emisaveni leyintshwa, Simiyoni u ta vona ndlela leyi Mfumo wa Yesu wu nga tisela mindyangu hinkwayo mikateko laha misaveni. (Gen. 22:18) Na hina a hi tlangeleni ndlela yin’wana ni yin’wana leyi Yehovha a hi tirhisaka hayona entirhweni wakwe. w19.10 22 ¶7; 23 ¶12

Ku nga khathariseki leswaku hi fuwile kumbe a hi na nchumu, hinkwerhu hi fanele hi hlayisa timbilu ta hina. Njhani? Tivonele leswaku u nga ngheniwi hi moya wa ku rhandza rifuwo. Nakambe u nga rhangisi ntirho wa wena wa ku tihanyisa evuton’wini ku tlula ntirho wa Yehovha. U nga swi tiva njhani leswaku se u rhangisa ntirho wa wena wa ku tihanyisa? U nga ha tikambisisa hi ku tivutisa swivutiso leswi landzelaka: ‘Xana ndzi tshamela ku ehleketa hi ntirho loko ndzi ri etidyondzweni kumbe ensin’wini? Xana ndzi tshamela ku vilela hi leswaku xiyimo xa mina xa timali xi ta va xi ri njhani enkarhini lowu taka? Xana ndzi tshamela ku holova ni murhandziwa wa mina hikwalaho ka mali? Xana ndzi nga wu tirha ntirho lowu vanhu va wu tekelaka ehansi, loko wu ta ndzi pfulela nkarhi wo tirhela Yehovha?’ (1 Tim. 6:9-12) Loko hi ri karhi hi anakanyisisa hi swivutiso leswi, a hi tsundzukeni leswaku Yehovha wa hi rhandza naswona u tshembisa lava tinyiketeleke eka yena a ku: “Ndzi nga ka ndzi nga ku tshiki naswona ndzi nga ka ndzi nga ku fularheli.” Hi yona mhaka muapostola Pawulo a tsaleke a ku: “Mi nga rhandzi mali.”—Hev. 13:5, 6. w19.10 29 ¶10

Loko hi tirha swin’we ni Vakrestekulorhi ni ku vona vumunhu bya vona lebyinene, swi endla hi dyondza swo karhi eka vona ni ku tiyisa vunghana bya hina. Hi xikombiso, u titwa njhani loko u ri ensin’wini kutani u twa munghana wa wena a yimela ripfumelo rakwe hi xivindzi kumbe a vulavula hi ku tiyiseka hi Yehovha ni hi swikongomelo swakwe? Swi le rivaleni leswaku u ta ya u n’wi rhandza ngopfu. Adeline loyi a nga ni malembe ya 23, u kombele munghana wakwe Candice leswaku va ya chumayela ensin’wini leyi nga tirhiwiki nkarhi na nkarhi. Adeline u ri: “A hi lava ku chumayela hi tinghitsi ni ku tiphina hi nsimu. Havumbirhi bya hina a hi lava ku khutaziwa.” Xana ku tirha swin’we ensin’wini swi va pfune njhani? Adeline u ri: “Loko hi vuya ensin’wini, a hi bula hi ndlela leyi hi titweke hayona ni leswi hi khutazeke loko hi ri karhi hi burisana ni vanhu ni hi ndlela leyi hi swi voneke hayona leswaku Yehovha hi yena loyi a hi kongomisa loko hi ri karhi hi chumayela. Hi ve ni bulo ra kahle ngopfu naswona hi ye hi tivana ku antswa.” w19.11 5 ¶10-11

Khale, socha a ri titwa ri chichiwe xindzhuti loko ro tlhelela ekaya ri nga ri na xitlhangu. N’wamatimu wa Murhoma Tacitus u tsale a ku: “Ku baleka u siya xitlhangu a swi khomisa tingana letikulu.” Hi swona leswi a swi endla masocha ma tikarhatela ku khoma xitlhangu xa wona xi tiya. Hi khomelela swi tiya eka xitlhangu xa hina xa ripfumelo hi ku ya etinhlengeletanweni ta Vukreste ni hi ku byela van’wana hi Yehovha ni Mfumo wakwe. (Hev. 10:23-25) Ku engetela kwalaho, hi hlaya Rito ra Xikwembu siku ni siku ni ku hanya hi leswi hi swi dyondzaka. (2 Tim. 3:16, 17) Hikokwalaho, a ri kona tlhari ni rin’we leri Sathana a ri tirhisaka leri nga ta hi vavisa hilaha ku nga heriki. (Esa. 54:17) “Xitlhangu lexikulu xa ripfumelo” ra hina xi ta hi sirhelela. Hi ta yima hi tiyile, hi tirhisana swin’we ni vamakwerhu. Hi ta hlula eka nyimpi leyi hi yi lwaka siku ni siku nakambe hi ta kuma nkateko wo yima na Yesu loko a hlula Sathana ni valandzeri vakwe.—Nhlav. 17:14; 20:10. w19.11 19 ¶18-19

Loko leswi u swi hleleke u swi tsala ehansi, swi ta ku olovela ku hetisisa leswi u swi sunguleke. (1 Kor. 14:40) Hi xikombiso, nkongomiso wu lava leswaku tihuvo ta vakulu ti hlawula nkulu loyi a nga ta tsala swiboho leswi ti swi endlaka ku katsa ni loyi a nga ta tiyiseka leswaku leswi kunguhatiweke swa endliwa ni ku veka siku leri swi nga ta endliwa ha rona. Vakulu lava landzelaka nkongomiso lowu, swi ta va olovela ku fikelela swiboho leswi va swi endlaka. Na wena loko u endla hilaha ku fanaka, u ta vuyeriwa swinene. Hi xikombiso, u nga xaxameta swilo leswi u swi endlaka siku ni siku hi ku ya hi ndlela leyi u nga ta swi endla hayona. Hi ku endla tano, u ta kota ku hetisisa leswi u swi sungulaka ka ha ri ni nkarhi. Kambe u fanele u tinyiketela. Swi lava matshalatshala ni ku hlela kahle leswaku u kota ku hetisisa leswi u swi sungulaka. (Rhom. 12:11) Muapostola Pawulo u byele Timotiya leswaku a ya “emahlweni [a] tinyiketela” ni ku ‘ya emahlweni’ a va mudyondzisi lonene. Xitsundzuxo xexo xi tirha etimhakeni hinkwato leti khumbaka vuxaka bya hina na Yehovha.—1 Tim. 4:13, 16. w19.11 29-30 ¶15-16

Loko Muxe a komberiwa ku rhangela Vaisrayele va huma evuhlongeni, a a kanakana naswona hi ku phindhaphindha, u byele Yehovha leswaku a nga faneleki. Xikwembu xi hlamule Muxe hi ndlela ya musa kutani xi n’wi nyika mupfuni. (Eks. 4:10-16) Hikwalaho ka sweswo, Muxe u kote ku byela Faro rungula ra vuavanyisi leri a ri ri ni matimba swinene. Muxe u vone Yehovha a tirhisa matimba Yakwe loko a ponisa Vaisrayele kutani a dlaya Faro ni mavuthu yakwe eLwandle ro Tshwuka. (Eks. 14:26-31; Ps. 136:15) Endzhaku ka loko Muxe a va rhangerile va huma aEgipta, Vaisrayele a va tshamela ku gungula. Nilokoswiritano, Muxe u vone ndlela leyi Yehovha a lehisaka mbilu hayona loko a ri karhi a tirhisana ni vanhu lava a va kutsuleke evuhlongeni. (Ps. 78:40-43) Muxe u tlhele a xiya leswaku Yehovha wa titsongahata endzhaku ka loko a n’wi kombele leswaku a cinca miehleketo ivi a endla tano. (Eks. 32:9-14) Endzhaku ka loko Muxe a humese Vaisrayele aEgipta, vuxaka byakwe na Yehovha byi tiyile swinene lerova a swi fana ni loko a vona Tata wakwe wa le tilweni.—Hev. 11:27. w19.12 17 ¶7-9

Vadyondzisiwa vo tala va Yesu a va huma eGaleliya. Hikwalaho, ntshava ya Galeliya a yi ri yikulu lerova vanhu vo tala a va ta kota ku hlengeletana eka yona, ku tlula ekaya ra munhu wo karhi eYerusalema. Yesu loyi a pfuxiweke, se a hlanganile ni vaapostola vakwe va 11 ekaya ra munhu wo karhi eYerusalema. Loko a a lava leswaku ntirho lowu wu endliwa hi vaapostola ntsena, a a ta va a va byele va ri voxe eYerusalema ematshan’weni yo va kombela swin’we ni vavasati ni vanhu van’wana leswaku va ya hlangana na yena eGaleliya. (Luka 24:33, 36) Xileriso xa Yesu xo endla vadyondzisiwa, a xi nga kongomisiwanga eka Vakreste va le nkarhini wakwe ntsena. Hi swi tiva njhani? Yesu u gimete xileriso lexi a xi byeleke valandzeri vakwe hi marito lama nge: “Ndzi na n’wina mikarhi hinkwayo kukondza makumu ma fika.” (Mat. 28:19, 20) Namuntlha vanhu vo tala va khomekile hi ntirho wo endla vadyondzisiwa. Hi byihi vuyelo bya kona? Vanhu va kwalomu ka 300 000, va khuvuriwa lembe ni lembe leswaku va va Timbhoni ta Yehovha ni ku va valandzeri va Yesu Kreste! w20.01 2 ¶1; 3 ¶5-6

Wa ha ri muntshwa kambe u byeriwa leswaku u ni vuvabyi lebyi nga ni khombo lebyi tsanisaka miri. Wa dyuhala naswona swa ku tikela ku kuma ntirho. U dyuharile naswona a wa ha swi koti ku tirhela Yehovha hilaha a wu endla hakona. Loko u langutane ni xiyimo xo fana ni leswi boxiweke laha, u nga tivona u nga ha pfuni nchumu. Swiyimo swo fana ni leswi, swi nga ku hetela ntsako, swi ku endla u titwa u ri xikangalafula ni ku onha vuxaka bya wena ni vanhu van’wana. Vanhu vo tala va hanya hi ndlela leyi tsakisaka Sathana. Sathana u teka vanhu va nga ri va nkoka. Hikwalaho ka mona, u byele Evha leswaku u ta kuma ntshunxeko loko o tlula nawu wa Xikwembu kasi a a swi tiva leswaku loko Evha o endla tano hakelo ya kona ku ta va rifu. Phela Sathana hi yena loyi a lawulaka misava leyi. A swi hlamarisi leswi vafumi vo tala va nga riki na mhaka ni ndlela leyi vanhu van’wana va titwaka hayona. Yehovha u lava hi titwa hi ri va nkoka naswona wa hi seketela loko hi langutana ni swiyimo leswi hi hetaka matimba.—Rhom. 12:3. w20.01 14 ¶1-4

Yeremiya u hete malembe yo tlula 40 a ri karhi a tshama ni vanhu lava a va nga tshembekanga, ku katsa ni vaakelani kumbexana ni maxaka yakwe le ka rikwavo eAnathoti. (Yer. 12:6) Kambe a nga tihambanisanga na vona. U byele Baruku matsalana wakwe wo tshembeka ndlela leyi a a titwa hayona, na hina ha yi tiva. (Yer. 8:21; 9:1; 20:14-18; 45:1) Loko Baruku a ri karhi a tsala hi swiendlakalo swo vava leswi humeleleke Yeremiya, rirhandzu ni ndlela leyi a va xiximana hayona swi ye swi kula. (Yer. 20:1, 2; 26:7-11) Hi xivindzi, Yeremiya u hete malembe yo tala a ri karhi a lemukisa Vaisrayele hi leswi a swi ta endleka hi muti wa Yerusalema. (Yer. 25:3) Yehovha u tlhele a kombela Yeremiya leswaku a tsala rungula leri a n’wi byelaka rona eka bukunsongwa, leri a ri ta pfuna vanhu leswaku va hundzuka. (Yer. 36:1-4) Loko Yeremiya na Baruku va ri karhi va endla ntirho lowu Xikwembu a xi va nyike wona, lowu kumbexana wu tekeke tin’hweti to hlayanyana, swi le rivaleni leswaku a va khutazana. w19.11 2-3 ¶3-4

Hi fanele hi va khoma njhani vamakwerhu lava totiweke? A hi fanelanga hi xixima munhu ku tlula mpimo, swi nga ri na mhaka leswaku i mutotiwa loyi a nga makwavo wa Kreste. (Mat. 23:8-11) Loko Bibele yi vulavula hi vakulu, yi hi khutaza leswaku hi ‘tekelela ripfumelo ra vona’ kambe a yi vuli leswaku hi teka munhu wo karhi tanihi murhangeri wa hina. (Hev. 13:7) I ntiyiso leswaku Bibele yi ri van’wana va faneriwa hi ku “xiximiwa swinene.” Hikwalaho ka leswi va “rhangelaka hi ndlela leyinene” naswona va “tirhaka hi matimba eku vulavuleni ni le ku dyondziseni,” ku nga ri hi leswi va nga vatotiwa. (1 Tim. 5:17) Loko hi xixima vatotiwa ku tlula mpimo, hi ta endla leswaku va titwa va nga ntshunxekanga. Xo biha no tlurisa, hi nga endla leswaku va sungula ku tikukumuxa. (Rhom. 12:3) A hi swi lavi nikatsongo ku endla swilo leswi nga ta endla leswaku makwavo wa Kreste loyi a totiweke a endla xihoxo lexikulu xo fana ni lexi!—Luka 17:2. w20.01 29 ¶8

Muapostola Pawulo a ri ni swivangelo swo tala leswi a swi endla a vilela. Swiphiqo leswi vamakwavo a va langutana na swona a swi n’wi vilerisa ngopfu. (2 Kor. 2:4) Vakaneti va n’wi bile va tlhela va n’wi pfalela ejele. U tlhele a boheka ku tiyisela maxangu, yo tanihi ku “hanya hi leswitsongo.” (Filp. 4:12) Leswi a tshameke a tshovekela hi xikepe elwandle ka nharhu, a swi kanakanisi leswaku a vilela loko a ri karhi a teka maendzo hi xikepe. (2 Kor. 11:23-27) Pawulo u swi kote njhani ku langutana ni swiyimo swo tano? Pawulo a a vilela loko vamakwavo va langutana ni swiphiqo kambe a nga ringetanga ku va lulamisela swiphiqo sweswo hi yexe. A a swi tiva leswaku a nga ta swi kota ku endla tano. U kombele van’wana leswaku va ya pfuna vandlha, vavanuna vo tshembeka vo tanihi Timotiya na Tito. Mitirho leyi a yi endliwa hi vamakwerhu lava, a yi endla leswaku Pawulo a nga ha vileli ngopfu.—Filp. 2:19, 20; Tito 1:1, 4, 5. w20.02 23 ¶11-12

Yehovha u lava leswaku hi n’wi yingisa. Swa fanela ku va hi n’wi yingisa hikuva i Muvumbi wa hina ni Muhlayisi wa vutomi bya hina naswona u tlharihe ku tlula vatswari hinkwavo. Kambe xivangelonkulu lexi endlaka hi n’wi yingisa hileswi hi n’wi rhandzaka. (1 Yoh 5:3) Hambileswi hi nga ni swivangelo swo tala swo va hi yingisa Yehovha kambe a nga hi sindzisi ku endla tano. Yehovha u hi nyike ntshunxeko wo tihlawulela, hikwalaho wa tsaka loko hi n’wi yingisa hileswi hi n’wi rhandzaka. Vatswari va lava leswaku vana va vona va hlayiseka. Hi yona mhaka va va vekelaka milawu. Loko vana va yingisa milawu yoleyo, va kombisa leswaku va tshemba vatswari va vona ni ku va xixima. Hikwalaho, i swa nkoka ku tiva milawu ya Tata wa hina wa le tilweni hi tlhela hi hanya hayona. Loko hi endla tano, hi komba Yehovha leswaku ha n’wi rhandza ni ku n’wi xixima naswona ku pfuneka hina. (Esa. 48:17, 18) Kambe lava nga hanyiki hi milawu ya Yehovha va hetelela va tinghenise ekhombyeni.—Gal. 6:7, 8. w20.02 9-10 ¶8-9

Ku fana na Abigayele, hi fanele hi va ni xivindzi xo vulavula loko un’wana a endla swilo leswi nga n’wi hoxaka ekhombyeni. (Ps. 141:5) Hi fanele hi va ni xichavo kambe hi hala tlhelo hi fanele hi va ni xivindzi. Loko hi tshinya munhu hi rirhandzu, hi kombisa leswaku hi vanghana va ntiyiso. (Swiv. 27:17) Vakulu va fanele va va ni xivindzi xo vulavula ni vamakwerhu lava tekaka goza leri hoxeke. (Gal. 6:1) Vakulu va swi tiva leswaku a va hetisekanga naswona siku rin’wana swi nga lava leswaku va nyikiwa ndzayo. Kambe a va swi pfumeleli sweswo swi va sivela ku tshinya lava faneriwaka hi ku tshinyiwa. (2 Tim. 4:2; Tito 1:9) Loko va tshinya munhu, va tirhisa nyiko ya vona yo vulavula hi vutlhari leswaku va n’wi dyondzisa ni ku n’wi lehisela mbilu. Va rhandza makwavo naswona rirhandzu rero hi rona leri va susumetelaka ku n’wi pfuna. (Swiv. 13:24) Nchumu wa nkoka lowu va karhatekaka ha wona ngopfu, i ku tiyiseka leswaku milawu ya Yehovha ya xiximiwa ni ku sirhelela vandlha.—Mit. 20:28. w20.03 20 ¶8-9

Yehovha u endle leswaku Muxe a va mukutsuri wa Vaisrayele. Kambe Yehovha u n’wi tirhise rini? Xana a ku ri hi nkarhi lowu Muxe a a tivona a faneleka hikwalaho ka leswi a a “dyondzisiwe vutlhari hinkwabyo bya Vaegipta”? (Mit. 7:22-25) Doo, Yehovha u tirhise Muxe endzhaku ka loko a n’wi dyondzise ku titsongahata ni ku va munhu wo rhula. (Mit. 7:30, 34-36) Yehovha u nyike Muxe xivindzi xo vulavurisana ni hosi leyi a yi chaviwa swinene ya le Egipta. (Eks. 9:13-19) Eka rungula leri ha swi vona leswaku Yehovha u tirhisa vanhu lava nga ni timfanelo leti fanaka ni takwe naswona va titshegeke hi matimba yakwe. I khale Yehovha a ri karhi a tirhisa malandza yakwe hi tindlela to hambanahambana. Xana a nga ku tirhisa leswaku u endla yini? Swi titshege hi wena. (Kol. 1:29) Loko u pfumelela Yehovha a ku tirhisa, a nga endla leswaku u va muchumayeri la hisekaka, mudyondzisi lonene, muchaveleri lonene, mutirhi loyi a nga ni vutshila, munghana lonene kumbe a ku endla xin’wana ni xin’wana leswaku a hetisisa xikongomelo xakwe. w19.10 21 ¶5; 25 ¶14

Vanghana lavanene va ta hi pfuna leswaku hi tshama hi tshembekile eka Yehovha. Ndlela leyinene yo kuma vanghana lavanene i ku va munghana lonene. (Mat. 7:12) Hi xikombiso, Bibele yi hi khutaza ku tirhisa nkarhi ni matimba ya hina leswaku hi pfuna van’wana, ngopfungopfu lava “pfumalaka.” (Efe. 4:28) Loko hi khomeka hi ku pfuna van’wana, hakanyingi hi ta va lava tsakeke. (Mit. 20:35) Vanghana va hina va ta hi seketela loko hi weriwa hi miringo naswona va ta hi pfuna hi tshama hi ri ni ku rhula ka mianakanyo. Ku fana ni leswi Elihu a yingiseleke loko Yobo a n’wi byela hi miringo yakwe, na hina vanghana va hina va ta hi pfuna hi ku hi yingisela loko hi va byela ndlela leyi hi titwaka hayona. (Yobo 32:4) A hi fanelanga hi langutela leswaku vanghana va hina va hi tekela swiboho kambe hi ta va hi tlharihile loko hi yingisela switsundzuxo swa vona leswi sekeriweke eBibeleni. (Swiv. 15:22) Ku fana ni leswi Hosi Davhida hi ku titsongahata a amukeleke ku pfuniwa hi vanghana vakwe, a hi fanelanga hi ala loko vanghana va hina va hi pfuna. (2 Sam. 17:27-29) Hakunene vanghana vo tano lavanene i nyiko leyi humaka eka Yehovha.—Yak. 1:17. w19.04 11 ¶12; 12 ¶14-15