June

Vadyondzisi va fanele va komba swichudeni swa vona leswaku va khathala hi swona. Swi tekeni tanihi vanhu lava nga ta va vamakwenu. A swi olovi ku va swi tshika mahanyelo ni vanghana va swona kutani swi sungula ku tirhela Yehovha. Vadyondzisi lava nga ni vutshila va hlanganisa swichudeni swa vona ni vamakwerhu lava nga ta swi pfuna swi va ni vuxaka lebyinene na Yehovha. Swichudeni swi ta kuma vanghana evandlheni lava nga ta swi tiyisa ni ku swi seketela. Hi lava leswaku swichudeni swa hina swi titwa swi ri ekaya loko swi ri evandlheni. Hi lava leswaku swi tikumela vanghana lavanene evandlheni ra Vukreste. Loko swi endla tano, swi ta swi olovela ku tshika ku tihlanganisa ni vanhu lava nga n’wi rhandziki Yehovha. (Swiv. 13:20) Loko vanghana va swona va khale va swi papalata, swi ta tsaka hi ku tiva leswaku swi ni vanghana lavanene enhlanganweni wa Yehovha.—Mar. 10:29, 30; 1 Pet. 4:4. w20.10 17 ¶10-11

Hi fanele hi va vanghana va Yesu loko hi lava ku va ni vuxaka lebyinene na Yehovha. Hikwalahokayini? Xiya swivangelo swimbirhi. Xo sungula, Yesu u byele vadyondzisiwa vakwe a ku: “Tatana wa mi rhandza hikuva na n’wina mi ndzi rhandzile.” (Yoh. 16:27) U tlhele a ku: “A nga kona loyi a nga yaka eka Tatana handle ko ya hi mina.” (Yoh. 14:6) Ku ringeta ku endla xinghana na Yehovha u nga rhanganga u va munghana wa Yesu, swi fana ni ku ringeta ku nghena endlwini u nga tirhisi nyangwa. Yesu u tirhise xifaniso lexi fanaka loko a vula leswaku hi yena “nyangwa leyi tinyimpfu ti nghenaka hayona.” (Yoh. 10:7) Xivangelo xa vumbirhi, Yesu u tekelele Tata wakwe hi ku helela. U byele vadyondzisiwa vakwe a ku: “Loyi a ndzi voneke u vone na Tatana.” (Yoh. 14:9) Hikwalaho, leswaku hi tiva Yehovha hi fanele hi dyondza hi Yesu. Loko hi dyondza hi Yesu, swi ta endla leswaku hi n’wi rhandza swinene. Loko vunghana bya hina na Yesu byi ya byi kula, ndlela leyi hi rhandzaka Tata wakwe hayona yi ta kula. w20.04 21-22 ¶5-6

Xana u etlele emubedweni kumbe u tshame exitulwini xa vanhu lava lamaleke? Xana matsolo ya wena ma tsanile kumbe a wu voni kahle? Loko swi ri tano, xana u nga swi kota ku tsutsuma ni lava va ha riki vantshwa naswona va hanyeke kahle? Ina, u nga swi kota! Vanhu vo tala lava kuleke ni lava vabyaka va tsutsuma egondzweni ra vutomi. A va nge swi koti ku endla ntirho lowu hi matimba ya vona. Kurinasweswo, va kuma matimba eka Yehovha hi ku yingisela tinhlengeletano ta vandlha hi foni kumbe hi ku ti hlalela eka vhidiyo. Va hlanganyela entirhweni wo endla vadyondzisiwa hi ku chumayela madokodela, vaongori ni maxaka ya vona. U nga pfumeleli vuvabyi byi ku heta matimba lerova u ehleketa leswaku a wu nge he swi koti ku tsutsuma egondzweni ra vutomi. Yehovha wa ku rhandza hikwalaho ka leswi u nga ni ri ripfumelo eka yena naswona u tiyiselaka maxangu. Sweswi u titshege hi yena ku tlula rini na rini naswona a nge ku tshiki. (Ps. 9:10) Kurinasweswo, u ta tshinela eka wena. w20.04 29 ¶16-17

Hi tihi timhaka leti u nga bulaka hatona ni munhu loyi a nghenaka kereke? Vulavula hi swilo leswi mi nga ta pfumelelana eka swona. Swi nga endleka a gandzela Xikwembu xin’we, a teka Yesu tanihi Muponisi wa vanhu kumbe a pfumela leswaku hi hanya enkarhini wo biha lowu nga ta herisiwa ku nga ri khale. Loko ku ri ni mhaka yo karhi leyi mi pfumelelanaka eka yona, hi vutlhari n’wi chumayeli hi ndlela leyi nga ta endla leswaku a sala a tsakile. Tsundzuka leswaku vanhu swi nga endleka va nga pfumeli tidyondzo hinkwato leti va dyondzisiwaka tona evukhongerini bya vona. Hambiloko se u swi vona leswaku munhu yoloye u nghena kereke yihi, kumisisa leswi a pfumelaka eka swona. Makwerhu un’wana loyi a nga murhumiwa u vula leswaku van’wana va ri va pfumela eka dyondzo ya Vunharhu Bya Tilo kambe a va pfumeli leswaku Tatana ni N’wana ni moya lowo kwetsima i Xikwembu xin’we. U ri: “Ku tiva sweswo swi endla swi ndzi olovela ku kuma mhaka leyi hi nga pfumelelanaka hayona ni munhu yoloye.” Hikwalaho, lavisisa tidyondzo leti vanhu va pfumelaka eka tona. Loko u endla tano, u ta va “swilo hinkwaswo eka vanhu va mixaka hinkwayo,” ku fana na muapostola Pawulo.—1 Kor. 9:19-22. w20.04 10 ¶9-10

Hi nga langutela vumundzuku hi ku tiyiseka hikuva Daniyele na Yohane va tiyisekisa leswaku lava tirhelaka Yehovha na Yesu va ta pona nhlomulo wolowo lowukulu. Daniyele u vula leswaku lava nga ta pona, mavito ya vona ma ta “[tsariwa] ebukwini.” Hi nga endla yini leswaku mavito ya hina ma tsariwa ebukwini yoleyo? Hi fanele hi kombisa leswaku hi ni ripfumelo eka Yesu, Xinyimpfana xa Xikwembu. (Yoh. 1:29) Hi fanele hi khuvuriwa hi kombisa leswaku hi tinyiketerile eka Xikwembu. (1 Pet. 3:21) Nakambe hi fanele hi seketela Mfumo wa Xikwembu hi ku pfuna van’wana leswaku va dyondza hi Yehovha. Sweswi i nkarhi wa ku tiyisa ndlela leyi hi tshembaka Yehovha hayona ni nhlangano wakwe lowu nga ni malandza yo tshembeka. Lowu i nkarhi wa ku seketela Mfumo wa Xikwembu. Loko hi endla tano, hi ta ponisiwa loko Mfumo wa Xikwembu wu lovisa hosi ya le n’walungwini ni hosi ya le dzongeni. w20.05 16 ¶18-19

Adamu na Evha a va tiva vito ra Yehovha ni ntiyiso hinkwawo mayelana ni N’wini wa vito rero. A va n’wi tiva tanihi Muvumbi, loyi a va nyikeke vutomi, kaya ro xonga ra Paradeyisi ni munghana wa vukati loyi a hetisekeke. (Gen. 1:26-28; 2:18) Hambiswiritano, xana a va ta ya emahlweni va tirhisa miehleketo ya vona leyi hetisekeke leswaku va anakanyisisa hi swilo hinkwaswo leswi Yehovha a va endleleke swona? Xana a va ta ya emahlweni va rhandza ni ku tlangela N’wini wa vito rero? Tinhlamulo ti ve erivaleni loko nala wa Xikwembu a va ringa. Hi ku tirhisa nyoka leswaku yi n’wi vulavulela, Sathana u vutise Evha a ku: “Xana hakunene Xikwembu xi vule leswaku mi nga dyi mihandzu ya mirhi hinkwayo leyi nga entangeni?” (Gen. 2:16, 17; 3:1) Xivutiso xexo a xi ri ni vunwa exikarhi ku fana ni chefu leyi nga vonakiki. Xikwembu a xi vule leswaku va nga tidyela eka murhi wun’wana ni wun’wana, handle ka wun’we ntsena. (Gen. 2:9) Sathana u endle swi vonaka onge Xikwembu xa tsonana. Swi nga endleka Evha a tivutisile, ‘Xana Xikwembu xi hi tsona nchumu lowunene?’ w20.06 3-4 ¶8-9

Malandza man’wana ya Yehovha ma tshike ku n’wi tirhela hikwalaho ko khunguvanyisiwa hi vapfumerikulobye. Muapostola Pawulo, u swi xiyile leswaku mikarhi yin’wana hi ta va ni “xivangelo xa ku vilerisiwa” hi vamakwerhu. Swi nga endleka hi nga khomiwanga kahle. Loko hi nga tivoneli, hi nga tikuma hi hlundzukile. Mahlundzu ma nga hetelela ma endle leswaku munhu a tshika ku tihlanganisa ni vanhu va Yehovha. Pablo, makwerhu wa le Amerika-Dzonga, u phyarhekiwe mavunwa ya leswaku u endle swilo swo biha naswona hikwalaho ka sweswo, u tekeriwe vutihlamuleri lebyi a ri na byona evandlheni. Xana u angule njhani? U ri: “A ndzi hlundzuke ngopfu naswona hakatsongotsongo ndzi tshike ku ya etinhlengeletanweni ta vandlha.” Ku titwa nandzu ku nga endla munhu loyi a tshameke a tlula nawu wa Xikwembu, a tivona a nga faneleki ku rhandziwa hi Xikwembu. Hambiloko a hundzukile naswona a kombiwe tintswalo, a nga tivona a nga ha faneleki ku va un’wana wa malandza ya Xikwembu. Xana u titwa njhani hi vamakwerhu lava langutanekeke ni swiyimo leswi hi buleke ha swona? w20.06 19 ¶6-7

Hi fanele hi xalamukela swiyimo leswi nga hi hoxaka ekhombyeni kutani hi swi papalata. (Hev. 5:14) Hi xikombiso, hi fanele hi byi hlawula hi vutlhari vuhungasi bya hina. Hakanyingi minongonoko ya le ka thelevhixini ni tifilimi swi kombisa mahanyelo ya vudlakuta. Mahanyelo yo tano a ma xi tsakisi Xikwembu naswona ma nga hi hoxa ekhombyeni. Hikwalaho, hi fanele hi papalata vuhungasi lebyi nga dlayaka vuxaka bya hina ni Xikwembu hakatsongotsongo. (Efe. 5:5, 6) Nakambe hi fanele hi xalamukela timhaka ta mavunwa leti nga ni khombo leti hangalasiwaka hi vagwinehi to tanihi ku hangalasa timhaka ta mavunwa hi vamakwerhu kumbe hi nhlangano wa Yehovha. (1 Tim. 4:1, 7; 2 Tim. 2:16) Timhaka to tano ti nga tsanisa ripfumelo ra hina. A hi fanelanga hi pfumela ku kanganyisiwa hi timhaka to tano. Hikwalahokayini? Hikuva timhaka leti ti hangalasiwa hi “vanhu lava nga ni mianakanyo leyi thyakeke ni lava nga ha wu twisisiki ntiyiso.” Xikongomelo xa vona i ku sungula “ku kanetana ni ku phikizana.” (1 Tim. 6:4, 5) Va lava hi tshemba mavunwa ya vona kutani hi nga ha va tshembi vamakwerhu. w20.09 29 ¶13, 15

Nuna ni nsati va fanele va kombana rirhandzu va tlhela va xiximana. (Efe. 5:33) Bibele yi hi dyondzisa ku va ni moya wo nyika, ku nga ri wa ku amukela. (Mit. 20:35) I yini leswi nga pfunaka vatekani leswaku va rhandzana va tlhela va xiximana? I ku titsongahata. Ku titsongahata swi pfune Vakreste vo tala lava cateke leswaku va tshama va tsakile. Hi xikombiso, Steven loyi a tekeke u ri: “Loko mi tirhisana kahle, swi ta mi olovela ku khomisana loko ku ri ni swiphiqo. Ematshan’weni yo tivutisa leswaku ‘hi swihi leswi nga swinene eka mina?’ tivutise leswaku ‘hi swihi leswi nga swinene eka hina.’” Nghamu yakwe Stephanie u seketela mhaka leyi, u ri: “A nga kona munhu loyi a nga tsakelaka ku tshama ni munhu loyi va nga tirhisaniki kahle. Loko hi nga voni hi tihlo rin’we emhakeni yo karhi, hi burisana hi mhaka yoleyo. Ha khongela, hi endla ndzavisiso kutani hi vonisana leswaku hi nga yi lunghisa njhani mhaka ya kona. Hi lulamisa xiphiqo, ku nga ri ku kombana hi tintiho.” Hakunene, vatekani va vuyeriwa loko va nga tiehleketeleli ku tlula mpimo lowu va faneleke va tiehleketelela ha wona. w20.07 3-4 ¶5-6

U nga titshegi hi matimba kumbe vuswikoti bya wena loko u ri karhi u tirhela Yehovha. Pawulo a ri xidyondzeki naswona a dyondzisiwe hi un’wana wa varhangeri va Vayuda loyi a xiximiwa ngopfu enkarhini wakwe, ku nga Gamaliyele. (Mit. 5:34; 22:3) Nakambe, Pawulo u tshame a va ni nkucetelo lowukulu erixakeni ra Vayuda. ( Mit. 26:4) Kambe Pawulo a nga titsheganga hi matimba kumbe vutlhari bya yena. Hi ku tirhandzela, Pawulo u tshike swilo leswi a swi endla vanhu va n’wi xixima. (Filp. 3:8) Pawulo u langutane ni mitlhontlho hikwalaho ko va mulandzeri wa Kreste. Rixaka ra ka vona a ri nga lavi no n’wi vona. (Mit. 23:12-14) U bukuteriwile a tlhela a pfaleriwa hi vaakikulobye, ku nga Varhoma. (Mit. 16:19-24, 37) Ku engetela kwalaho, Pawulo u swi xiyile leswaku u ni ku tsana ko karhi naswona swa n’wi tikela ku endla swilo leswinene. (Rhom. 7:21-25) Kambe ematshan’weni yo pfumelela vakaneti vakwe kumbe ku tsana loku a ri na kona ku n’wi sivela ku tirhela Yehovha, u ve loyi a ‘tsakaka eku tsaneni’ ka yena. Hikwalahokayini? Hikuva loko a tsanile, a a kota ku ma vona kahle matimba ya Xikwembu.—2 Kor. 4:7; 12:10. w20.07 16 ¶7-8

Namuntlha, hi fanele hi rhangisa ntirho wo chumayela hi Mfumo wa Xikwembu evuton’wini bya hina. Yesu u vule leswaku ntirho lowu a wu ta endliwa etindhawini to tala naswona a wu ta ya emahlweni ni loko se a file. Loko Yesu a file, van’wana va vadyondzisiwa vakwe va tlhelele entirhweni wo phasa tihlampfi. U tirhise nkarhi wolowo, ku va komba leswaku ntirho wo chumayela i wa nkoka ku tlula mitirho hinkwayo. (Yoh. 21:15-17) Loko se a ri ekusuhi ni ku tlhandlukela etilweni, u byele vadyondzisiwa leswaku ntirho wo chumayela lowu a wu sunguleke, a wu nga ta endliwa eIsrayele ntsena kambe a wu ta endliwa ni le matikweni man’wana. (Mit. 1:6-8) Endzhaku ka malembe, Yesu u kombe muapostola Yohane xivono xa leswi nga ta endleka hi ‘siku ra Hosi.’ Eka xona Yohane u vone ntsumi leyi a “yi ri ni mahungu lamanene lama nga heriki” lawa a ma chumayeriwa eka “matiko hinkwawo, tinyimba hinkwato, tindzimi hinkwato ni vanhu hinkwavo.” (Nhlav. 1:10; 14:6) Swi lo tlangandla, leswaku Yehovha u lava hi hoxa xandla entirhweni lowu ku fikela loko a ku swi ringene. w20.09 9 ¶5

Endyangwini wa Abrahama xiyimo a xi tika swinene. Nghamu yakwe Sara a a nga veleki. Mhaka yoleyo yi va tekele ntsako ku ringana malembe yo tala. Eku heteleleni, Sara u kombele Abrahama leswaku a etlela ni nandza wakwe wa xisati Agara leswaku a ta va tswalela vana. Kambe loko Agara a ri ni khwiri ra Iximayele, u sungule ku delela Sara. Xiyimo xi ye xi nyanya lerova Sara a hlongola Agara. (Gen. 16:1-6) Eku heteleleni, Sara u tikile kutani a velekela Abrahama n’wana wa jaha, loyi Abrahama a n’wi thyeke vito ra Isaka. Abrahama a a ma rhandza majaha yakwe hamambirhi, ku nga Iximayele na Isaka. Leswi Iximayele a a xanisa Isaka, Abrahama u boheke ku n’wi hlongola ekaya swin’we ni mana wakwe Agara. (Gen. 21:9-14) Hi ku famba ka nkarhi, Yehovha u kombele Abrahama leswaku a endla xitlhavelo hi n’wana wakwe Isaka. (Gen. 22:1, 2; Hev. 11:17-19) Hambiswiritano, Abrahama a a tshemba leswaku Yehovha u ta xi hetisisa xitshembiso lexi a xi tshembiseke mayelana ni vana vakwe. w20.08 4 ¶9-10

Ehleketa ndlela leyi va nga ta tsaka hayona vanhu lava pfuxiweke, loko va hluvula vumunhu bya khale kutani va hanya hi milawu ya Xikwembu. Lava nga ta endla tano, va ta pfuxeriwa evuton’wini. Hi hala tlhelo, lava nga ta xandzukela Xikwembu, a va nge yi voni Paradeyisi. (Esa. 65:20; Yoh. 5:28, 29) Ehansi ka Mfumo wa Xikwembu, vanhu hinkwavo va ta vona ku hetiseka ka marito lama nga eka Swivuriso 10:22, lama nge: “Nkateko wa Yehovha hi wona lowu fuwisaka munhu, a nga engeteli switlhavi eka wona.” Hi ku pfuniwa hi moya wa Yehovha, vanhu va ta fuwa hi tlhelo ra moya, leswi vulaka leswaku va ta ya va fana na Kreste naswona va ta hetiseka hakatsongotsongo. (Yoh. 13:15-17; Efe. 4:23) Siku ni siku va ta ya va kuma matimba. Hakunene hi ta tiphina hi vutomi hi nkarhi wolowo!—Yobo 33:25. w20.08 17 ¶11-12

Hi fanele hi tsundzuka leswaku Vakreste van’wana va lo tiendlela xiboho xa leswaku a va lavi ku nghenela vukati. Van’wana va swi lava ku nghenela vukati kambe a va n’wi kumi munhu loyi va nga tekanaka na yena. Kasi van’wana, va lo loveriwa. Xana swi fanerile leswaku vamakwerhu evandlheni va vutisa Vakreste lava nga nghenelangiki vukati leswaku hikwalahokayini va nga cati kumbe va ringeta ku va pfuna va kuma munhu loyi va nga tekanaka na yena? Loko va nga kombelanga, va nga titwa njhani loko hi vula leswaku hi lava ku va pfuna? (1 Tim. 5:13) Vamakwerhu lava nga nghenelangiki vukati va ta tsaka loko hi va xixima hikwalaho ka vumunhu bya vona lebyinene, ku nga ri ku va twela vusiwana hikwalaho ka xiyimo xa vona. Ematshan’weni yo va twela vusiwana, a hi tlangeleni matshalatshala ya vona yo tshama va tshembekile. Sweswo swi ta endla leswaku vamakwerhu lava nga nghenelangiki vukati, va nga titwi onge hi ri eka vona: “A [hi] na mhaka na n’wina.” (1 Kor. 12:21) Kurinasweswo, va ta swi vona leswaku ha va xixima naswona hi va teka va ri va nkoka evandlheni. w20.08 29 ¶10, 14

Hi ku famba ka nkarhi, Yesu u humelele eka muapotsola Pawulo. (1 Kor. 15:8) Pawulo (Sawulo) a a ya eDamaska loko a twa rito ra Yesu loyi a pfuxiweke kutani u vone xivono lexi vangamaka xa Yesu a ri etilweni. (Mit. 9:3-5) Leswi endlekeleke Pawulo, swi kombisa leswaku hakunene Yesu u pfuxiwile. (Mit. 26:12-15) Vanhu van’wana a va ta tsakela ku twa leswi Pawulo a ta swi vula hi Yesu hikuva u tshame a xanisa Vakreste. Loko Pawulo a ta va a khorwile leswaku Yesu u pfuxiwile, u sungule ku byela van’wana hi mhaka yoleyo. U tiyisele ku biwa, ku pfaleriwa ni ku tshovekeriwa hi xikepe loko a ri karhi a byela van’wana leswaku Yesu a a file kambe u pfuxiwile. (1 Kor. 15:9-11; 2 Kor. 11:23-27) Pawulo a a tiyiseka leswaku Yesu u pfuxiwile eku feni naswona a a nga chavi ku dlayiwa hikwalaka ka ripfumelo rakwe. Xana vumbhoni lebyi nyikeriweke bya ku pfuxiwa ka Yesu, a byi ku endli u kholwa leswaku Yesu u pfuxiwile? Xana a byi ku endli u tiyiseka leswaku vafi va ta pfuxiwa hakunene? w20.12 3 ¶8-10

Hi nga tivutisa leswi, ‘Xana ndzi tshama ndzi ri kona etinhlengeletanweni ta vandlha?’ Loko hi va kona etinhlengeletanweni leti nhlangano wa Yehovha wu hi lunghiseleleke tona, ha phyuphya naswona ha tiyisana eripfumelweni ni vamakwerhu. (Mat. 11:28) Hi nga tlhela hi tivutisa leswi: ‘Xana siku ni siku ndza yi hlaya Bibele?’ Loko u ri ni ndyangu, xana vhiki ni vhiki mi va na byona vugandzeri bya ndyangu? Loko u nga ri na ndyangu, xana u na yona dyondzo ya munhu hi yexe? Xana u endla matshalatshala yo va kona ensin’wini nkarhi ni nkarhi? Hikwalahokayini hi fanele hi tivutisa swivutiso leswi? Bibele yi vula leswaku Yehovha u kambisisa miehleketo ni timbilu ta hina kutani na hina hi fanele hi tikambisisa. (1 Tikr. 28:9) Loko hi vona ku ri ni xilaveko xo antswisa langutelo ra hina kumbe swilo leswi hi lavaka ku swi fikelela, hi fanele hi kombela Yehovha leswaku a hi pfuna hi endla tano. Sweswi i nkarhi wo va hi tshama hi lunghekile leswaku hi ta kota ku langutana ni miringo leya ha taka. w20.09 19 ¶19-20

Yesu u tirhise xifaniso ku kombisa leswaku loko munhu a lava ku va mudyondzisiwa wakwe swi ta n’wi koxa swo karhi. U vulavule hi wanuna loyi a lavaka ku aka yindlu ni hi hosi leyi lavaka ku ya enyimpini. Yesu u vule leswaku wanuna yoloye u fanele a rhanga hi ku hlayela ntsengo ku vona loko “a ri ni mali leyi ringaneke” yo heta ku aka ni leswaku hosi yi fanele yi rhanga hi ku “kanela ni van’wana” ku vona loko masocha ya yona ma ta swi kota ku hlula. (Luka 14:27-32) Yesu a a lava leswaku munhu loyi a lavaka ku va mudyondzisiwa wakwe a swi tiva leswaku ku endla tano swi ta n’wi koxa swo karhi. Hikwalaho, hi lava ku khutaza swichudeni swa hina leswaku swi tinyika nkarhi wo dyondza vhiki ni vhiki. Leswi u nga mudyondzisi, u fanele u lunghiselela kahle u nga si ya dyondzisa xichudeni xa wena. Ehleketa hi ndlela leyi u nga ta yi veka hayona mhaka leyi mi nga ta yi dyondza leswaku xichudeni xa wena xi ta yi twisisa hi ku olova ni ku tirhisa leswi xi nga ta swi dyondza.—Neh. 8:8; Swiv. 15:28a. w20.10 7 ¶5; 8 ¶7

Swileriso swa Yesu swi twisiseka kahle. Hi fanele hi dyondzisa vanhu swilo leswi a hi leriseke swona. Kambe a hi fanelanga hi rivala mhaka yin’wana ya nkoka leyi a yi vuleke. Yesu a nga vulanga a ku: ‘Va dyondziseni swilo hinkwaswo leswi ndzi mi leriseke swona.’ Kurinasweswo, u te: “Mi va dyondzisa [ku hlayisa] hinkwaswo leswi ndzi mi leriseke swona.” Leswaku hi endla leswi Yesu a hi leriseke swona, hi fanele hi dyondzisa xichudeni hi tlhela hi xi letela. (Mit. 8:31) Ku ‘hlayisa’ xileriso swi vula ku xi yingisa. Loko hi dyondzisa vanhu Bibele, hi va hi va dyondzisa leswi Xikwembu xi swi languteleke eka hina. Kambe ku na swin’wana leswi hi faneleke hi swi endla. Hi fanele hi dyondzisa swichudeni swa hina swa Bibele ku tirhisa leswi swi swi dyondzaka. (Yoh. 14:15; 1 Yoh. 2:3) Hi nga swi dyondzisa ndlela leyi swi faneleke swi tikhoma hayona loko swi ri exikolweni, entirhweni kumbe loko swi ri eku tihungaseni hi ku va hi swi vekela xikombiso lexinene. Loko hi ri ni swichudeni swa hina, hi nga khongela eka Yehovha hi kombela leswaku a swi kongomisa hi moya wakwe lowo kwetsima.—Yoh. 16:13. w20.11 2-3 ¶3-5

Vadyondzisiwa va Yesu a va langutane ni mitlhontlho. Hi xikombiso, a va ri ni tikopi titsongo ta Matsalwa. Ku hambana ninamuntlha a va nga ri na tibuku leti a ti va pfuna ku hlamusela Matsalwa. Nakambe a va fanele va chumayela vanhu va tindzimi to hambanahambana. Hambileswi a va langutane ni mitlhontlho, hi malembe ya kwalomu ka 30, se a va chumayele “vanhu hinkwavo” mahungu lamanene. (Kol. 1:6, 23) Namuntlha, Yehovha u ya emahlweni a kongomisa vanhu vakwe ni ku va nyika matimba. U va kongomisa hi ku tirhisa Bibele. Eka yona hi hlaya hi ntirho wo chumayela lowu Yesu a wu endleke ni xileriso lexi a xi nyikeke valandzeri vakwe xo ya emahlweni ni ntirho wolowo. (Mat. 28:19, 20) Yehovha a nga na xihlawuhlawu; u profete leswaku mahungu lamanene a ma ta chumayeriwa eka “matiko hinkwawo, tinyimba hinkwato, tindzimi hinkwato ni vanhu hinkwavo.” (Nhlav. 14:6, 7) U lava leswaku vanhu hinkwavo va twa mahungu lamanene. w20.10 21 ¶6-8

Hosi Davhida a ri wanuna loyi a a rhandza “nawu wa Yehovha.” (Ps. 1:1-3) Davhida a a swi tiva leswaku Yehovha u ponisa lava titsongahataka naswona wa va nyenya lava tikukumuxaka. U pfumelele nawu wa Xikwembu leswaku wu lulamisa mianakanyo yakwe. U te: “Ndzi ta dzunisa Yehovha, la ndzi tsundzuxaka. Hambi nivusiku miehleketo ya mina ya ndzi tshinya.” (Ps. 16:7) Loko hi titsongahata hi ta pfumelela Rito ra Xikwembu ri lulamisa mianakanyo ya hina emahlweni ko va hi endla swihoxo. Rito ra Xikwembu ri ta fana ni rito leri hi byelaka leswi: “Ndlela hi leyi. Fambani ha yona.” Ri ta hi lemukisa loko hi hambuka egondzweni, hi ya eximatsini kumbe exineneni. (Esa. 30:21) Loko hi yingisa Yehovha hi ta vuyeriwa hi tindlela to tala. (Esa. 48:17) Hi xikombiso, loko ku ri na laha hi faneleke hi lulamisa kona a hi lulamiseni hi ku hatlisa ematshan’weni yo yimela munhu un’wana leswaku a hi lulamisa. Sweswo swi ta endla leswaku hi va ni vuxaka lebyinene na Yehovha hikuva hi ta swi xiya leswaku u hi khoma ku fana ni n’wana loyi a n’wi rhandzaka.—Hev. 12:7. w20.11 20 ¶6-7

Sweswo hi swona leswi endleke leswaku van’wana eKorinto va va ni langutelo leri hoxeke hi mhaka ya ku pfuxiwa ka vafi. (1 Kor. 15:12) Van’wana a va ehleketa leswaku ku pfuka ka vafi swi vula ku va munhu a hundzuka exidyohweni kutani a va Mukreste, ku nga ri ku pfuka ka xiviri. Hikwalaho, ripfumelo ra vona a ri nga pfuni nchumu hikuva a va nga pfumeli leswaku vafi va ta pfuxiwa. Loko Xikwembu xi nga n’wi pfuxanga Yesu, swi vula leswaku vanhu hinkwavo va ha ri vadyohi a va kutsuriwanga exidyohweni. Hinkwavo lava nga pfumeliki emhakeni ya ku pfuxiwa ka vafi, ntshembo wa vona a wu pfuni nchumu nikatsongo. (1 Kor. 15:13-19; Hev. 9:12, 14) Muapostola Pawulo a a swi tiva leswaku “Kreste u pfuxiwile eku feni.” Ku pfuxiwa ka Yesu a ku hambane ngopfu ni ka vanhu lava pfuxiweke emahlweni ka yena hikuva va tlhele va fa hi ku famba ka nkarhi. Pawulo u vule leswaku Yesu hi yena “wo sungula ku pfuxiwa eka lava feke.” Hi yena wo sungula ku pfuxiwa a ri munhu wa moya naswona hi yena munhu wo sungula ku tlhandlukela etilweni.—1 Kor. 15:20; Mit. 26:23; 1 Pet. 3:18, 22. w20.12 5 ¶11-12

Enkarhini wa vaapostola, huvo leyi fumaka eYerusalema yi endle leswaku vanhu va Xikwembu va hleleka va tlhela va va ni ku rhula. (Mit. 2:42) Hi xikombiso, loko ku pfuka njhekanjhekisano mayelana ni ku yimbisiwa hi 49 C.E., moya lowo kwetsima wu pfune huvo leyi fumaka leswaku yi tlhantlha mhaka yoleyo. Loko mhaka leyi a yi nga tlhantlhiwanga, ntirho wo chumayela a wu ta va wu nga yanga emahlweni. Hambileswi vaapostola ni vakulukumba a va ri Vayuda, a va pfumelanga ku kuceteriwa hi ndhavuko kumbe hi vanhu lava a va wu hlohlotela. Kurinasweswo, va titshege hi Rito ra Xikwembu ni moya lowo kwetsima. (Mit. 15:1, 2, 5-20, 28) Vuyelo byi ve byihi? Yehovha u katekise xiboho xa vona naswona ku ve ni ku rhula ni vun’we, leswi endleke leswaku ntirho wo chumayela wu ya emahlweni. (Mit. 15:30, 31; 16:5) Namuntlha, nhlangano wa Yehovha wu tirha hi matimba leswaku vanhu va Yehovha va va lava hlelekeke va tlhela va va ni ku rhula. w20.10 22-23 ¶11-12

Hikwalaho ko dyuhala, mavabyi ni swiyimo swin’wana, a hi nge swi koti ku kuma vutihlamuleri byo karhi enhlanganweni wa Yehovha. Hi nga dyondza swo tala eka Hosi Davhida emhakeni leyi. Loko Davhida a byeriwe leswaku a hi yena loyi a nga ta aka tempele ya Xikwembu, ku nga nchumu lowu a wu lava hi mbilu hinkwayo, u seketele munhu loyi Xikwembu xi n’wi hlawuleke leswaku a xi akela tempele. U tlhele a humesa munyikelo leswaku a seketela ntirho wolowo. Mayana dyondzo yonghasi leyi hi yi kumaka eka Davhida! (2 Sam. 7:12, 13; 1 Tikr. 29:3-5) Mavabyi ma endle leswaku makwerhu Hugues wa le Furwa a tshika ku va nkulu naswona a a nga ha swi koti ku tiendlela hambi ku ri swintirhwana swa le kaya. U ri: “Eku sunguleni a ndzi tivona ndzi nga pfuni nchumu naswona a ndzi hele matimba. Kambe hi ku famba ka nkarhi ndzi amukele xiyimo naswona ndzi sungule ku tirhela Yehovha ndzi tsakile hambileswi ndzi vabyaka. Ku fana na Gidiyoni ni vavanuna va 300 lava a va ri na yena lava a va karhele, na mina ndzi ta ya emahlweni ndzi dodombisana na swona!”—Vaav. 8:4. w20.12 25 ¶14-15

Eka buku yakwe leyi vulavulaka hi vutomi bya Yesu, muapostola Yohane u tirhise ngopfu marito lama nge “rirhandzu” na “rhandzile” ku tlula vatsari lavan’wana vanharhu va Tievhangheli. Rungula rakwe leri a ri tsaleke ri kombisa leswaku xin’wana ni xin’wana lexi Mukreste a xi endlaka xi fanele xi susumetiwa hi rirhandzu. (1 Yoh. 4:10, 11) Hambiswiritano, swi n’wi tekele nkarhi ku komba van’wana rirhandzu. Loko Yohane a ha ri muntshwa, mikarhi yin’wana a swi n’wi tikela ku komba van’wana rirhandzu. Hi xikombiso, siku rin’wana Yesu ni vadyondzisiwa vakwe va hundze hi le Samariya loko va ya eYerusalema. Vaaki va le ximutanini xin’wana xa le Samariya a va va kombanga malwandla. Yohane u vutise Yesu loko a lava va vitana ndzilo wu xika hi le tilweni wu ta lovisa vaaki va ximutana xexo hinkwaxo! (Luka 9:52-56) Siku rin’wana, Yohane ni makwavo Yakobo va kombele mana wa vona leswaku a va kombelela swikhundlha swo hlawuleka eka Yesu eMfun’weni wa Xikwembu. Loko vaapostola lavan’wana va twa mhaka yoleyo, va dye makala! (Mat. 20:20, 21, 24) Ku nga khathariseki swihoxo hinkwaswo leswi Yohane a swi endleke, Yesu a a n’wi rhandza ngopfu.—Yoh. 21:7. w21.01 8-9 ¶3-4

Yehovha u endla swiboho leswi nga ta vuyerisa van’wana. Hi xikombiso, u endle leswaku ku va ni vutomi leswaku na hina hi ta tiphina hi byona. U nyikele hi N’wana wakwe leswaku hi ta rivaleriwa swidyoho. U endle tano hi ku tirhandzela hi xikongomelo xo pfuna hina. Yesu na yena a a endla swiboho leswi a swi vuyerisa van’wana. Hi xikombiso, loko a karhele u tshike ku wisa leswaku a dyondzisa ntshungu. (Mar. 6:31-34) Nhloko leyinene ya ndyangu ya swi tiva leswaku nchumu wa nkoka lowu yi faneleke yi wu endla, i ku teka swiboho leswinene leswi nga ta vuyerisa ndyangu wa yona naswona yi teka vutihlamuleri byebyo byi ri bya nkoka. A yi teki swiboho hi magugu kumbe swifafa. Ematshan’weni ya sweswo, yi pfumelela Yehovha a yi letela. (Swiv. 2:6, 7) Sweswo swi ta endla leswaku yi teka swiboho leswi nga ta vuyerisa ni van’wana. (Filp. 2:4) Loko wanuna a tekelela Yehovha na Yesu, u ta va nhloko leyinene ya ndyangu. w21.02 7 ¶19-21

Loko Hosi Asa a ha ri jaha, a a titsongahata naswona a a ri ni xivindzi. Hi xikombiso, loko a va hosi a siva tata wakwe Abiya, u teke goza ro herisa swikwembu swa hava. U tlhele a byela vanhu va tiko ra Yuda leswaku va “lavisisa Yehovha Xikwembu xa vakokwa wa vona ni ku landzela Nawu ni xileriso.” (2 Tikr. 14:1-7) Loko Zara loyi a a huma eEtiyopiya naswona a a ri ni masocha ya 1 000 000, a hlasele tiko ra Yuda, Asa u kombele ku pfuniwa eka Yehovha, u te: “Yehovha, a swi na mhaka eka wena leswaku lava u va pfunaka va tele kumbe a va na matimba. Hi pfune, Yehovha Xikwembu xa hina, hikuva hi tshembe wena.” Marito lawa ma kombisa leswaku Asa a a tshemba Yehovha hi mbilu hinkwayo leswaku u ta n’wi ponisa swin’we ni vanhu vakwe. Asa a a tshemba Tata wakwe wa le tilweni naswona ‘Yehovha u hlule Vaetiyopiya.’ (2 Tikr. 14:8-12) Ku lwa ni masocha ya 1 000 000 a swi fana ni ku va munhu a dodombisana ni ndlopfu kambe Asa u hlurile. w21.03 5 ¶12-13

Bibele yi hi byela hi vanhu lava velekiweke ni xidyoho kambe va veke ni xinakulobye lexikulu. Ehleketa hi Yonathani na Davhida. Loko Bibele yi vulavula hi vona yi ri: “Yonathani na Davhida va va vanghana lavakulu, lerova Yonathani a sungula ku rhandza Davhida hi ndlela leyi a a tirhandza hayona.” (1 Sam. 18:1) Davhida a a hlawuriwe ku va hosi leyi nga ta siva hosi Sawulo. Hikwalaho, Sawulo u sungule ku vondzoka Davhida lerova a a lava ni ku n’wi dlaya. Kambe Yonathani n’wana wa Sawulo, a nga n’wi seketelanga tata wakwe loko a lava ku dlaya Davhida. Yonathani na Davhida va tshembisane leswaku va ta tshama va ri vanghana ni ku seketelana mikarhi hinkwayo. (1 Sam. 20:42) Xinakulobye lexikulu lexi Yonathani na Davhida a va ri na xona xa hlamarisa, ngopfungopfu loko hi xiya leswaku ku ni swilo leswi a swi ta va swi va siverile ku va vanghana. Hi xikombiso, Yonathani a a ri nkulu eka Davhida hi malembe ya kwalomu ka 30. Yonathani a a ta va a tibyele leswaku a ku na leswi a nga bulaka hi swona ni xifanyetana xo tano lexi nga riki na ntokoto. Kambe a nga swi endlanga sweswo, u khome Davhida hi ndlela ya xichavo. w21.01 21-22 ¶6-7

Yesu u tshembise valandzeri vakwe leswaku va ta tsaka. U tlhele a lemukisa vanhu lava n’wi rhandzaka leswaku va ta langutana ni miringo. (Mat. 10:22, 23; Luka 6:20-23) Ha tsaka leswi hi nga vadyondzisiwa va Kreste. Xana hi titwa njhani loko swirho swa ndyangu swi hi kaneta, hi xanisiwa hi mfumo kumbe loko vatirhikulorhi ni swichudenikulorhi swi hi sindzisa ku endla swilo swo biha? Handle ko kanakana, ha karhateka swinene. Vanhu vo tala a va swi tivi leswaku u nga tsaka hambiloko u xanisiwa. Rito ra Xikwembu ri vula leswaku hi tsaka loko hi xanisiwa. Hi xikombiso, mudyondzisiwa Yakobo u vule leswaku ematshan’weni yo karhateka loko hi langutana ni miringo, hi fanele hi tsaka. (Yak. 1:2, 12) Yesu u vule leswaku hi fanele hi tsaka loko hi xanisiwa. (Mat. 5:11) Yehovha u huhutele Yakobo leswaku a tsalela Vakreste volavo switsundzuxo leswi a swi ta va pfuna va kota ku tshama va tsakile hambiloko va langutana ni miringo. w21.02 26 ¶1-2; 27 ¶5

Van’wana lava hanyeke enkarhini wa Timotiya, va tlange hi nkateko wo va vatirhikulobye ni Xikwembu. Va katsa Demasi, Figelo, Hermogene, Himenayo, Alekzanda na Fileto. (1 Tim. 1:19, 20; 2 Tim. 1:15; 2:16-18; 4:10) Vanhu lava hinkwavo va tshame va rhandza Yehovha kambe va tsandzekile ku hlayisa swilo swa risima leswi a a va nyike swona. Sathana u ringeta njhani ku hi hambukisa leswaku hi lahlekeriwa hi xuma xa risima lexi Yehovha a hi nyikeke xona? Xiya marhengu man’wana lawa Sathana a ma tirhisaka. U tirhisa vuhungasi ni swihangalasa mahungu leswaku a hlohlotela mikhuva ni mahanyelo yo biha lawa a swi tivaka kahle leswaku ma ta endla hi tshika ku yingisa Yehovha hakatsongotsongo. U ringeta ku hi chavisa hi ku tirhisa vanhu leswaku va hi hlekula kumbe ku hi xanisa leswaku hi ta tshika ku chumayela. Nakambe u ringeta ku hi wonga leswaku hi yingisa “vutivi bya mavunwa” ya vagwinehi leswaku hi ta tshika ntiyiso. Loko hi nga tivoneli, hi nga tikuma hi tshike ntiyiso hakatsongotsongo.—1 Tim. 6:21. w20.09 27 ¶6-8

Xana u tshame u twisiwa ku vava hi munghana kumbe xaka? Loko swi ri tano, ku dyondza hi leswi humeleleke Hosi Davhida swi ta ku pfuna. (2 Sam. 15:5-14, 31; 18:6-14) Loko munhu un’wana a ku twise ku vava, khongela u byela Yehovha ndlela leyi u titwaka hayona. (Ps. 6:6-8) Ehleketa ndlela leyi Davhida a titweke hayona loko a langutane ni ndzingo wolowo. Phela a a n’wi rhandza ngopfu Absalomu naswona a a tshemba Ahitofele. Kambe havambirhi ka vona va n’wi xandzukerile. Va n’wi twise ku vava, va tlhela va ringeta ku n’wi dlaya. Davhida a a ta va a tshike ku tshemba vanghana vakwe lavan’wana hi ku ehleketa leswaku na vona va joyine Absalomu. A a ta va a lo tiehleketelela, a tlhela a baleka a ri yexe. Kumbexana a a ta va a hele matimba. Ematshan’wini ya sweswo, u khongele eka Yehovha a kombela ku pfuniwa. U tlhele a kombela vanghana vakwe leswaku va n’wi pfuna. Hi ku hatlisa u tirhise switsundzuxo leswi a swi kumeke. U ye emahlweni a tshemba Yehovha ni vanghana vakwe. w21.03 15 ¶7-8; 17 ¶10-11