April

Malandza ya Yehovha ya le mikarhini ya Bibele ma weriwe hi swiphiqo leswi a ma nga swi langutelanga. Ehleketa hi Yakobo. Bava wakwe u n’wi lerise leswaku a ya teka nsati eka vana va Labani loyi a a ri xaka leri gandzelaka Yehovha naswona Yakobo u tiyisekisiwe leswaku Yehovha a a ta n’wi katekisa swinene. (Gen. 28:​1-4) Yakobo u yingise bava wakwe. U suke etikweni ra Kanana a ya ekaya ra Labani loyi a a ri ni vana vambirhi va vanhwanyana ku nga Leya na Rahele. Yakobo u yiviwe mbilu hi Rahele ndzisana ya Leya naswona u pfumerile ku tirhela Labani malembe ya nkombo leswaku a teka n’wana wakwe. (Gen. 29:18) Kambe swilo a swi fambanga hi ndlela leyi Yakobo a a lava hayona. Labani u n’wi kanganyisile leswaku a teka Leya sesi wa Rahele. Endzhaku ka vhiki, Labani u pfumelele Yakobo leswaku a teka Rahele kambe ntsena loko a ta n’wi tirhela malembe man’wana ya nkombo. (Gen. 29: 26, 27) Labani a a nga tshembekanga loko a tirhisana na Yakobo eka swa mabindzu. Entiyisweni Labani u be Yakobo nhloko ku ringana malembe ya 20!—Gen. 31:​41, 42. w23.04 15 ¶5

I mani loyi hi nga n’wi kombelaka leswaku a hi chavelela ni ku hi kongomisa? Ha yi tiva nhlamulo ya xivutiso xexo. Hi nga vulavula na Yehovha Xikwembu hi xikhongelo. Yehovha u lava leswaku hi endla tano. U lava leswaku hi “[khongela] mikarhi hinkwayo.” (1 Tes. 5:17) Hi nga khongela eka yena hi tshunxekile hi n’wi kombela leswaku a hi kongomisa evuton’wini bya hina. (Swiv. 3:​5, 6) Leswi Yehovha a nga Xikwembu lexi hananaka, a nga hi pimeli leswaku hi n’wi khongela kangani. Yesu a a swi tiva leswaku Yehovha u teka xikhongelo xi ri xa nkoka. Khale swinene loko Yesu a nga si ta laha misaveni, u vone Tata wakwe a hlamula swikhongelo swa vavanuna ni vavasati vo tshembeka. Hi xikombiso, Yesu a a ri etlhelo loko Tata wakwe a hlamula swikhongelo leswi humaka embilwini swa Hana, Davhida, Eliya ni van’wana vo tala vo tshembeka. (1 Sam. 1:​10, 11, 20; 1 Tih. 19:​4-6; Ps. 32:5) Hi yona mhaka leyi Yesu a dyondziseke vadyondzisiwa vakwe ku khongela nkarhi ni nkarhi va nga kanakani.—Mat. 7:​7-11. w23.05 2 ¶1, 3

Muprista Lonkulu Yoyada a a chava Yehovha. Leswi swi ve erivaleni loko Ataliya n’wana wa Yezabele a vutla vuhosi eYuda. A a ri ni tihanyi naswona a a ri ni makwanga yo lava ku fuma lerova u ringete ku dlaya vana hinkwavo va le vuhosini lava a va ri vatukulu vakwe! (2 Tikr. 22:​10, 11) Yehowaxi ku nga un’wana wa vana volavo, u pone ku dlayiwa hikuva Yehoxabati nsati wa Yoyada u n’wi tumbetile. Yehoxabati ni nuna wakwe va tumbete n’wana loyi ni ku n’wi khathalela. Hi ndlela yoleyo Yoyada na Yehoxabati va pfunetile leswaku ku hlayiseka tihosi ta rixaka ra Davhida. Yoyada a a tshembekile eka Yehovha naswona a a nga n’wi chavi Ataliya. Loko Yehowaxi a ri ni malembe ya nkombo, Yoyada u tlhele a kombisa leswaku u tshembekile eka Yehovha. U endle kungu ro karhi. Loko kungu rero ro humelela, Yehowaxi loyi a nga mudyandzhaka la faneleke wa Davhida a a ta va hosi. Kambe loko ro ba hansi, Yoyada a a ta dlayiwa. Leswi Yehovha a n’wi katekiseke, kungu rakwe ri humelerile. w23.06 17 ¶12-13

A swi ta va swi olovile leswaku Hosi Nebukadnetsara a teka Daniyele a ri nala naswona a a ta va a n’wi dlayile. Kambe Daniyele u kanye mbilu a byela hosi nhlamuselo ya norho. Daniyele a nga va a pfuniwe hi yini leswaku a va ni xivindzi vutomi byakwe hinkwabyo? A swi kanakanisi leswaku Daniyele u dyondze ku va ni xivindzi eka vatswari vakwe loko a ha ri ntsongo. (Det. 6:​6-9) Daniyele a a ngo tiva Milawu ya Khume ntsena kambe a a tiva ni vuxokoxoko lebyi engetelekeke mayelana ni swakudya leswi Vaisrayele a va fanele va swi dya kumbe va swi papalata. (Lev. 11:​4-8; Dan. 1:​8, 11-13) Daniyele u tlhele a dyondza hi matimu ya vanhu va Xikwembu naswona a a swi tiva leswi va endlekeleke loko va nga yingisi milawu ya Yehovha. (Dan. 9:​10, 11) Leswi endlekeke evuton’wini bya Daniyele swi endle a tiyiseka leswaku Yehovha ni tintsumi Takwe leti nga ni matimba a va n’wi seketela.—Dan. 2:​19-24; 10:​12, 18, 19. w23.08 3 ¶5-6

Raveka a a ri wansati wo tlhariha loyi evuton’wini byakwe hinkwabyo a endleke swiboho leswi a swi lava xivindzi naswona a a tiva nkarhi lowunene wo endla swo karhi. (Gen. 24:58; 27:​5-17) Hambiswiritano, a a ri wansati loyi a xiximaka naswona a landzelaka nkongomiso. (Gen. 24:​17, 18, 65) Loko u titsongahata ku fana na Raveka ni ku tlhela u seketela vuhloko bya lava Yehovha a va vekeke leswaku va rhangela, u ta va xikombiso lexinene ekaya ka n’wina ni le vandlheni. Vakreste hinkwavo lava wupfeke va fanele va ringanisela. Estere a a ri nandza wa Xikwembu loyi a tshembekaka ni loyi a ringaniselaka. Ku ringanisela swi n’wi pfunile leswaku a nga tikukumuxi. U yingise xitsundzuxo xa muzala wakwe Mordekayi. (Est. 2:​10, 20, 22) U nga kombisa leswaku wa ringanisela hi ndlela leyi fanaka hi ku kombela switsundzuxo leswinene ni ku tlhela u swi tirhisa. (Tito 2:​3-5) Estere u kombise ku ringanisela hi ndlela yin’wana. A a ri “phyembye” naswona a nga ringetanga ku tikokela matihlo ya vanhu.—Est. 2:​7, 15. w23.12 19-20 ¶6-8

Ku tshamela ku tivona nandzu i ndzhwalo lowu hi nga fanelangiki hi wu rhwala. Loko hi vula xidyoho xa hina, hi hundzuka ni ku endla swo karhi leswaku hi nga ha xi phindhi, hi nga tiyiseka leswaku Yehovha u hi rivalerile. (Mit. 3:19) Endzhaku ko endla swilo leswi, Yehovha a nga swi lavi leswaku hi ya emahlweni hi titwa nandzu. Wa swi tiva leswaku loko hi tshamela ku tivona nandzu swi nga hi vavisa swinene. (Ps. 31:10) Loko hi tshamela ku va ni gome, hi nga hela matimba ivi hi tshika ku tsutsuma emphikizanweni wa vutomi. (2 Kor. 2:7) Loko u tshamela ku titwa nandzu, ehleketisisa hileswaku Xikwembu xa “rivalela hakunene.” (Ps. 130:4) Loko xi rivalela lava hundzukeke hi mbilu hinkwayo, xi va tshembisa leswi: “A ndzi nge he xi tsundzuki xidyoho xa vona.” (Yer. 31:34) Leswi swi vula leswaku Yehovha a nge he tlheli a tsundzuka swihoxo leswi u nga tshama u swi endla. U nga tshameli ku tivona nandzu loko u nga ha koti ku endla swo tala hikwalaho ka swihoxo leswi u nga tshama u swi endla. Yehovha a nga tshameli ku ehleketa hi swidyoho swa wena kutani na wena u fanele u endla hilaha ku fanaka. w23.08 30-31 ¶14-15

Hi nkarhi wa ntungu wa COVID-19, Timbhoni ta Yehovha leti yingiseke nkongomiso lowu humaka eka nhlangano ti papalate xitirese lexi lava yingiseke rungula leri hoxeke va veke na xona. (Mat. 24:45) A hi fanelanga hi rivala ku endla “swilo leswi nga swa nkoka swinene.” (Filp. 1:​9, 10) Loko hi pfumelela ku kavanyetiwa hi swilo leswi nga riki swa nkoka, swi nga hi dyela nkarhi wo endla swilo swa nkoka. Swilo leswi tolovelekeke swo fana ni ku dya, ku nwa, ku tihungasa ni ntirho swi nga hi kavanyeta loko hi rhangisa swona ntsena evuton’wini. (Luka 21:​34, 35) Ku engetela kwalaho, siku ni siku hi twa hi swiviko swa mahungu swa ku kwetlembetana ka van’watipolitiki ni tihoyihoyi. A hi lavi ku kavanyetiwa hi swilo leswi. Hikuva hi nga sungula ku seketela tlhelo ro karhi etimbilwini ni le miehleketweni ya hina. Sathana u tirhisa tindlela to hambanahambana leswaku a hi tshikisa ku endla leswinene. w23.07 16-17 ¶12-13

Siku ra Xitsundzuxo xa rifu ra Kreste i siku ra nkoka swinene elembeni eka vanhu va Yehovha. Hi xona xiendlakalo xi ri xin’we lexi hi ku kongoma Yesu a leriseke valandzeri vakwe leswaku va xi endla. (Luka 22:​19, 20) Xi hi pfuna hi kota ku vona tindlela leti nga hi pfunaka hi tlangela xitlhavelo xa Yesu. (2 Kor. 5:​14, 15) Xi tlhela xi hi pfuna leswaku hi tiphina hi ku “khutazana” ni vamakwerhu. (Rhom. 1:12) Kasi vanhu vo tala va susumeteleka ku famba endleleni leyi yisaka evuton’wini lebyi nga heriki hileswi va tsakisiwaka hi leswi va swi vonaka ni ku swi twa. Ehleketa ndlela leyi Xitsundzuxo xi endlaka vamakwerhu emisaveni hinkwayo va va ni vun’we hayona. Hinkwaswo leswi, swi endla Xitsundzuxo xi va xo hlawuleka eka hina! w24.01 8 ¶1-3

Loko hi ya hi anakanyisisa hi nxavo lowu Yehovha na Yesu wu va koxeke wona, hi ta ya hi twisisa ndlela leyi va hi rhandzaka hayona. (Gal. 2:20) Nkutsulo i nyiko ya rirhandzu. Yehovha u kombise ndlela leyi a hi rhandzaka hayona hi ku nyikela hi nchumu wa nkoka swinene eka yena, ku nga Yesu. Yehovha u pfumelele N’wana wakwe leswaku a xaniseka ni ku tlhela a hi fela. Yehovha a ngo hi komba ntsena leswaku wa hi rhandza kambe u tlhela a hi byela. (Yer. 31:3) U hi kokele eka yena hikuva wa hi rhandza. (Ringanisa Deteronoma 7:​7, 8.) A ku na munhu kumbe nchumu wo karhi lowu nga hi hambanisaka ni rirhandzu rero. (Rhom. 8:​38, 39) Xana rirhandzu leri, ri ku endla u titwa njhani? w24.01 28 ¶10-11

Vakreste lava hlawuriweke va wu tlangela ntshembo wa vona wo hanya etilweni. Un’wana wa vona i Makwerhu Frederick Franz, loyi a hlamuseleke ndlela leyi a titwaka hayona hi ntshembo wolowo, u te: “Ku langutela ka hina i nchumu wa xiviri, naswona ku ta hetisisiwa hilaha ku teleke ku fikela eka lowo hetelela wa lava 144 000 va swirho swa ntlhambinyana ku tlula mpimo lowu hi wu anakanyaka.” Hi 1991 Makwerhu Franz u te: “A hi yi lahlanga mianakanyo ya hina ya nkoka ya ku langutela loku. . . . Hi ya hi ku tlangela swinene loko hi ya emahlweni hi ku langutela. I nchumu lowu faneriwaka hi ku wu yimela . . . Ndzi xiya ku langutela ka hina ku ri ka nkoka ku tlula rini na rini.” Hambi hi langutele ku hanya hilaha ku nga heriki etilweni kumbe laha misaveni, hi ni ntshembo wa risima lowu endlaka hi tsaka. Nakambe ntshembo wolowo wo tsakisa wu nga ya wu kula swinene. w23.12 9 ¶6; 10 ¶8

Ehandle ka nyangwa ya tabernakela ya khale, a ku ri ni alitari ya koporo leyi a ku nyikeriwa Yehovha magandzelo ya swiharhi. (Eks. 27:​1, 2; 40:29) Hambiswiritano, magandzelo wolawo a ma nga swi herisi hi ku helela swidyoho swa vanhu. (Hev. 10:​1-4) Ku va Vaisrayele va ya emahlweni va nyikela magandzelo hi swiharhi etabernakeleni, a swi kombisa gandzelo rin’we leri a ra ha ta leri a ri ta endla leswaku vanhu va rivaleriwa swidyoho hi ku helela. Yesu a a swi tiva leswaku Yehovha u n’wi rhume emisaveni ku ta nyikela hi vutomi byakwe leswaku byi va gandzelo ra nkutsulo eka vanhu. (Mat. 20:28) Hikwalaho loko a khuvuriwa, Yesu u tinyiketele ku endla hinkwaswo leswi Yehovha a a swi lava. (Yoh. 6:38; Gal. 1:4) Yesu u nyikele hi vutomi byakwe “kan’we swi helela kwalaho” leswaku lava kombisaka ripfumelo eka yena va ta rivaleriwa swidyoho hilaha ku heleleke.—Hev. 10:​5-7, 10. w23.10 26-27 ¶10-11

Hina hi hexe, a hi nga ta pfuka hi swi kotile ku tikutsula eka xidyoho ni rifu. (Ps. 49:​7, 8) Hambileswi a swi ta lava leswaku Yehovha ni N’wana wakwe va titsona swo tala, U nyikele hi n’wana wakwe leswaku a hi ponisa. Loko hi ya hi anakanyisisa hi leswi Yehovha na Yesu va titsoneke swona hikwalaho ka hina, hi ta ya hi wu tlangela swinene nkutsulo. Loko Adamu a dyoha, yena ni vana vakwe va lahlekeriwe hi njombo ya ku hanya hilaha ku nga heriki. Yesu u nyikele hi vutomi byakwe lebyi nga riki na xidyoho leswaku a xava leswi lahlekeleke Adamu. Loko Yesu a ri laha misaveni, “a nga xi endlanga xidyoho hambi ku ri vukanganyisi a byi kumekanga enon’wini wakwe.” (1 Pet. 2:22) Loko a fa, a a nga ri na xidyoho ku fana na Adamu loko a nga si dyoha kutani hi ku va a nyikela hi vutomi byakwe, Yesu u kote ku xava vutomi lebyi lahlekeleke Adamu.—1 Kor. 15:45; 1 Tim. 2:6. w24.01 10 ¶5-6

Endzhaku ka loko Yesu a pfuxiwile, u nghene eKamareni Ro Kwetsima Ngopfu ra tempele yo fanekisela. Laha hi kota ku yi vona kahle ndlela leyi lunghiselelo ra vugandzeri lebyi tengeke bya Yehovha ri tlakukeke hayona hi ku ya hi gandzelo ra nkutsulo ni vuprista bya Yesu Kreste. Muprista lonkulu wa le Israyele a a nghena eKamareni Ro Kwetsima Ngopfu leri endliweke hi vanhu ni ngati ya swifuwo leyi a a endla magandzelo hi yona kambe Yesu u nghene “etilweni hi koxe,” ku nga endhawini yo kwetsima ngopfu ku tlula hinkwato leswaku a yima emahlweni ka Yehovha. Kwalaho u nyikele hi vutomi byakwe lebyi nga riki na xidyoho hikwalaho ka hina leswaku “a susa xidyoho hi ku tiendla gandzelo.” (Hev. 9:​24-26) Swi nga ri na mhaka leswaku ntshembo wa hina i wa ku hanya etilweni kumbe laha misaveni, hinkwerhu hi nga swi kota ku gandzela Yehovha eka tempele yakwe yo fanekisela. w23.10 28 ¶13-14

Ehleketa hi leswi Yesu a hi endlelaka swona a ri ematilweni tanihi Hosi ya hina leyi nga ni ntwelavusiwana tlhelo Muprista Lonkulu. Hikwalaho ka yena hi kota ku tshinela eka “xiluvelo xa musa lowukulu” xa Xikwembu hi xikhongelo ni ku kombela tintswalo ni mpfuno. (Hev. 4:​14, 15) Onge hi nga tiyimisela ku ka hi nga pfumeleli siku ri hundza hi nga ehleketanga hi leswi Yehovha na Yesu va hi endleleke swona ni leswi va ha yaka emahlweni va hi endlela swona sweswi. Ndlela leyi va hi rhandzaka hayona yi fanele yi hi khumba timbilu swinene ni ku hi endla hi hisekela vugandzeri bya Yehovha. (2 Kor. 5:​14, 15) Ndlela yin’wana ya nkoka leyi hi nga kombisaka ku khensa hayona, i ku pfuna van’wana va va Timbhoni ta Yehovha ni leswaku va va vadyondzisiwa va Yesu. (Mat. 28:​19, 20) Leswi hi leswi muapostola Pawulo a swi endleke. A a swi tiva leswaku ku rhandza ka Yehovha hi leswaku “vanhu hinkwavo va ponisiwa kutani va wu tiva kahle ntiyiso.”—1 Tim. 2:​3, 4. w23.10 22-23 ¶13-14

Vo tala va hina hi tirhisa ndzimana leyi yo tsakisa ya le Bibeleni leyi vulavulaka hi ndlela leyi vutomi byi nga ta va hayona eParadeyisini loko hi chumayela vanhu. I yini lexi nga hi tiyisekisaka ku katsana ni van’wana leswaku mikateko leyi boxiweke eka Nhlavutelo 21:​3, 4 yi ta endleka? Yehovha a nga lo hi byela hi xitshembiso lexi xo tsakisa ntsena kambe u tlhele a hi nyika ni swivangelo leswi khorwisaka leswi endlaka hi xi tshemba. Tindzimana leti landzelaka ti hi nyika swivangelo swo tshemba xitshembiso xa Yehovha xa Paradeyisi. Hi hlaya leswi eka tona: “Loyi a tshameke exiluvelweni a ku: ‘Vona, ndzi endla swilo hinkwaswo swi va leswintshwa.’ A tlhela a ku: ‘Tsala, hikuva marito lawa ma tshembeka naswona i ya ntiyiso.’ A tlhela a ku: ‘Swi endlekile! Hi mina Alfa na Omega, masungulo ni makumu.’”—Nhlav. 21:​5, 6a. w23.11 3 ¶3-5

Muntshwa wa xinuna u kombisa leswaku u ni vuswikoti byo ehleketa hi ku va a endla xiboho lexinene eka ndlela leyi a ambalaka ni ku tisasekisa hayona. Vo tala lava endlaka ni ku navetisa timpahla ta fexeni, a va n’wi xiximi Yehovha naswona va hlohlotela ku tikhoma ko biha. Ku tikhoma koloko ko biha ku vonaka eka timpahla leti va ti ambalaka to manya kumbe leti endlaka vavanuna va vonaka onge i vavasati. Makwerhu wa xinuna loyi a ha riki muntshwa naswona a lavaka ku va Mukreste loyi a wupfeke, loko a hlawula leswi a nga swi ambalaka u ta kongomisiwa hi milawu ya le Bibeleni ni swikombiso leswinene swa le vandlheni. A nga ha tivutisa leswi: ‘Xana leswi ndzi swi hlawulaka swi kombisa leswaku ndza va xixima vanhu van’wana ni ku va anakanyela? Xana ndlela leyi ndzi ambalaka hayona ya va olovela van’wana ku tshemba leswaku ndzi gandzela Yehovha?’ (1 Kor. 10:​31-33) Muntshwa loyi a nga ni vuswikoti bya ku ehleketa a nge xiximiwi hi vamakwerhu ntsena kambe u ta tlhela a xiximiwa ni hi Tata wakwe wa le tilweni. w23.12 26 ¶7

Enkarhini lowu hundzeke, “hosi ya le dzongeni” yi hlasele vanhu va Yehovha hi ku kongoma. (Dan. 11:40) Hi xikombiso, ku sukela hi nkarhi wa Nyimpi yo Sungula ya Misava ni Nyimpi ya Vumbirhi ya Misava vamakwerhu vo tala va pfaleriwile hikwalaho ka leswi a va ala ku katseka enyimpini ni le ka tipolitiki naswona vana van’wana va Timbhoni va hlongoriwile exikolweni hikwalaho ka xivangelo lexi fanaka. Hambiswiritano, emalembeni ya sweswinyana malandza ya Yehovha lama tshamaka ematikweni lama fumiwaka hi hosi leyi, ma langutana ni miringo yin’wana. Hi xikombiso hi nkarhi wo vhota, Mukreste a nga ha titwa a ringeka ku seketela ntlawa wo karhi wa politiki. Hambileswi a nga taka a nga yi a ya vhota kambe embilwini ni le miehleketweni a nga ha seketela ntlawa wo karhi wa politiki. Hi fanele hi tivonela leswaku hi nga katseki eka tipolitiki hi swiendlo ni le ka leswi hi swi ehleketaka!—Yoh. 15:​18, 19. w23.08 12 ¶17

Loko hi ri karhi hi tsutsuma emphikizanweni wa vutomi, hi fanele hi ‘tsutsuma hi ndlela leyi nga ta endla leswaku hi kuma’ hakelo. (1 Kor. 9:24) Yesu u vule leswaku hi nga ha “tshikileriwa hi ku dya ni ku nwa ngopfu ni ku vilela hi vutomi.” (Luka 21:34) Tsalwa leri ni man’wana ma nga ku pfuna u vona laha u faneleke u antswisa kona leswaku u nga tshiki ku tsutsuma emphikizanweni wa vutomi. Hi nga tiyiseka leswaku hi ta fika emakumu ka mphikizano wa vutomi hikuva Yehovha u ta hi nyika matimba lama lavekaka. (Esa. 40:​29-31) Hikwalaho u nga hunguti rivilo! Tekelela muapostola Pawulo, loyi a endleke hinkwaswo leswi a nga swi kotaka leswaku a kuma hakelo. (Filp. 3:​13, 14) A ku na munhu la nga ku tsutsumelaka emphikizanweni lowu kambe Yehovha a nga ku pfuna leswaku u humelela. Yehovha a nga ku pfuna u rhwala mindzhwalo ya wena ni ku cukumeta leyi nga lavekiki. U ta swi kota ku tsutsuma u nga karhali ni ku heta mphikizano hi ku pfuniwa hi Yehovha! w23.08 31 ¶16-17

Loko Yesu a ri ni malembe ya 12, vatswari vakwe va fambe va n’wi siya eYerusalema. (Luka 2:​46-52) A ku ri vutihlamuleri bya Yosefa na Mariya ku tiyiseka leswaku vana va vona hinkwavo va famba ni ntlawa lowu humaka enkhubyeni wu tlhelela ekaya. Loko Yosefa na Mariya va hetelele va kume Yesu, Mariya u sole Yesu hileswi a saleke eYerusalema. Yesu a a ta va a gungurile hileswi a felaka sopo nyama a nga dyanga. Ematshan’weni ya sweswo, Yesu u hlamule vatswari vakwe hi ndlela ya xichavo. Kambe Yosefa na Mariya “a va swi twisisanga leswi a a va byela swona.” Nilokoswiritano, Yesu “[u ye] emahlweni a va yingisa.” Vantshwa, xana swa mi tikela ku yingisa vatswari va n’wina loko va endla swihoxo kumbe loko va nga mi twisisi? Xana i yini leswi nga mi pfunaka? Ehleketani hi ndlela leyi Yehovha a titwaka hayona. Bibele yi vula leswaku loko mi yingisa vatswari va n’wina, “swi tsakisa Hosi swinene.” (Kol. 3:20) Yehovha wa swi tiva loko vatswari va n’wina va nga mi twisisi kumbe loko va mi vekela milawu leyi swi tikaka ku yi yingisa. Kambe loko mi hlawula ku va yingisa, mi tsakisa Yehovha. w23.10 7 ¶5-6

Mudyondzikuloni a nga ha vula leswaku Timbhoni ta Yehovha ti fanele ti cinca langutelo ra tona hi ti-gay. Swi nga lava hi n’wi tiyisekisa leswaku ha yi xixima mfanelo leyi munhu a nga na yona yo tihlawulela. (1 Pet. 2:17) Kutani hi nga n’wi hlamusela vuyelo lebyi hi byi kumaka loko hi yingisa milawu ya Bibele ya mahanyelo. Loko hi hlangana ni munhu loyi a hi kanetaka swinene, hi nga hatliseli ku ehleketa leswaku ha swi tiva leswi a swi pfumelaka. Hi xikombiso, ku vuriwa yini loko mudyondzikuloni a vula leswaku a swi twali ku pfumela eka Xikwembu? Xana u fanele u tibyela leswaku u tshemba dyondzo ya leswaku swilo leswi hanyaka swi lo tiendlekela (evolution) ni leswaku u tiva swo tala hi yona? Swi nga endleka ni ku ehleketa hi yona a nga si tshama a ehleketa hi yona. Kumbexana u nga ha n’wi komba rungula ro karhi eka jw.org leri vulavulaka hi ntumbuluko. Swi nga endleka hi ku famba ka nkarhi a pfumela mi bula hi nhlokomhaka kumbe vhidiyo leyi kumekaka kwalaho. Loko hi hlamula hi ndlela ya xichavo swi nga ha endla a lava ku tiva swo tala hi leswi Bibele yi swi dyondzisaka. w23.09 17 ¶12-13

Hi nga tiyiseka leswaku Yehovha u ta hi tirhisa ni ku tlhela a hi katekisa hambiloko hi endla swihoxo, ntsena loko hi endla leswi hi nga swi kotaka leswaku hi cinca mahanyelo ya hina ni ku ya emahlweni hi titshega hi yena. (Swiv. 28:13) Samsoni u swi endlile swihoxo kambe a nga tshikanga ku gandzela Yehovha, hambiloko a endle xihoxo hi ku teka Delila. Nakambe Yehovha a nga n’wi lahlelanga mavoko. Xikwembu xi tlhele xi tirhisa Samsoni hi ndlela leyikulu. Yehovha a a n’wi teka a ri wanuna wa ripfumelo lerikulu naswona u endle leswaku vito rakwe ri katsiwa eka nxaxamelo wa vanhu vo tshembeka, lava ku vulavuriwaka ha vona eka Vaheveru ndzima 11. Swa khutaza ku tiva leswaku hi gandzela Tatana wa le tilweni la nga ni rirhandzu, loyi a lavaka ku hi tiyisa ngopfungopfu loko hi hele matimba! Ku fana na Samsoni, a hi kombeleni Yehovha hi ku: “Ndzi kombela u ndzi tsundzuka, u ndzi tiyisa.”—Vaav. 16:28. w23.09 7 ¶18-19

Leswi hi swi tivaka leswaku siku ra Yehovha ri le ku teni, hi lava ku endla hinkwaswo leswi hi nga swi kotaka leswaku hi chumayela vanhu mahungu lamanene. Nilokoswiritano, eka swiyimo swin’wana hi nga chava ku chumayela. Hikwalahokayini? Hikuva mikarhi yin’wana hi nga chava vanhu. Sweswo swi endlekile eka Petro. Hi vusiku lebyi Yesu a tengisiweke ha byona, Petro u chavile ku byela vanhu leswaku na yena i mudyondzisiwa wa Yesu naswona hi ku phindhaphindha u n’wi landzurile. (Mat. 26:​69-75) Hambiswiritano, hi ku famba ka nkarhi muapostola loyi u vule leswi handle ko tipfinyinga: “Mi nga swi chavi leswi va swi chavaka kumbe mi karhateka.” (1 Pet. 3:14) Marito ya Petro ma hi tiyisekisa leswaku hi nga swi kota ku tshika ku chava vanhu. I yini leswi nga hi pfunaka leswaku hi tshika ku chava vanhu? Petro u hi byela leswi: “Dzunisani Kreste tanihi loyi a kwetsimaka etimbilwini ta n’wina.” (1 Pet. 3:15) Leswi swi katsa ku anakanyisisa hi xikhundlha ni matimba lawa Yesu Kreste, Hosi ya hina a nga na wona. w23.09 27-28 ¶6-8

Hi fanele hi ya emahlweni hi tivonela leswaku a hi endli swilo leswi nga “pfuniki nchumu [leswi] fambisanaka ni munyama.” (Efe. 5:11) I ntiyiso leswaku loko munhu a hlalela, a yingisela kumbe a vulavula hi swilo leswi thyakeke kumbe swilo swo biha, swi ta n’wi olovela ku swi endla. (Gen. 3:6; Yak. 1:​14, 15) Misava ya Sathana yi ringeta ku hi pfala matihlo, hi tshemba leswaku a swi hoxanga nikatsongo swilo leswi Yehovha a vulaka leswaku swi bihile. (2 Pet. 2:19) Mikarhi hinkwayo Diyavulosi u ringeta ku pfilunganya vanhu leswaku va nga swi koti ku hambanisa leswinene ni leswo biha. (Esa. 5:20; 2 Kor. 4:4) A swi hlamarisi leswi tifilimi to tala, minongonoko ya le ka thelevhixini ni ti-website swi kombisaka swilo leswi lwisanaka ni milawu ya Yehovha. Sathana u ringeta ku hi endla hi tshemba leswaku ku tikhoma ku biha a swi na khombo.—Efe. 5:6. w24.03 22 ¶8-10

Tabernakela a yi endliwe ku fana ni tende naswona Vaisrayele a va yi rhwala loko va suka endhawini yin’wana va rhurhela eka yin’wana. Va yi rhwale malembe ya kwalomu ka 500 ku fikela loko ku akiwa tempele eYerusalema. (Eks. 25:​8, 9; Tinhl. 9:22) Tabernakela a ku ri ndhawu leyi Vaisrayele a va hlengeletana eka yona leswaku va nyikela magandzelo. (Eks. 29:​43-46) Hambiswiritano, tabernakela a yi yimela nchumu wun’wana wa nkoka lowukulu. A yi ri “ndzhuti wa swilo swa le tilweni” naswona a yi yimela tempele leyikulu ya Yehovha yo fanekisela. Muapostola Pawulo u vule leswaku “tabernakela leyi yi yimela nkarhi wa sweswi.” (Hev. 9:9) Kutani hi nkarhi lowu a tsaleleke Vaheveru, tempele yo fanekisela se a yi ri kona. Yi sungule ku va kona hi 29 C.E. Hi lembe rero, Yesu u khuvuriwile naswona u sungule ku tirha tanihi “muprista lonkulu swinene” wa Yehovha eka tempele yo fanekisela.—Hev. 4:14; Mit. 10:​37, 38. w23.10 26 ¶6-7

Vakreste va fanele va fambisana ni swiyimo loko swi tika leswaku va ta kota ku tirhela Yehovha va tsakile. Njhani? Hi fanele hi fambisana ni swiyimo loko swi cinca evuton’wini bya hina ni ku xixima mavonelo ni swiboho swa vanhu van’wana. Tanihi malandza ya Yehovha hi lava ku anakanyela. Nakambe hi lava ku titsongahata ni ku va ni ntwelavusiwana. Yehovha u vuriwa “Ribye” hikuva u yima a tiyile, a nga tsekatseki. (Det. 32:4) Hambiswiritano, wa anakanyela. Loko misava leyi yi ya yi cinca, Xikwembu xi ya emahlweni xi fambisana ni swiyimo leswaku xi hetisisa switshembiso swa xona. Yehovha u vumbe vanhu hi xifaniso xakwe va ri ni vuswikoti byo kota ku fambisana ni swiyimo loko swi cinca. U hi nyike milawu ya le Bibeleni leyi nga erivaleni leyi hi pfunaka hi endla swiboho swa vutlhari swi nga ri na mhaka leswaku hi langutane ni mitlhontlho yihi. Xikombiso xa Yehovha ni milawu leyi a hi nyikeke yona i vumbhoni lebyi kombisaka leswaku hambileswi a nga “Ribye,” wa anakanyela. w23.07 20 ¶1-3

EBibeleni, Yehovha u ti fanisa ni manana la nga ni rirhandzu. (Esa. 66:​12, 13) Ehleketa hi manana loyi a khathalelaka n’wana wakwe hi rirhandzu a tlhela a tiyiseka leswaku u n’wi nyika leswi a swi lavaka. Loko hi twisiwe ku vava, hi nga tiyiseka leswaku Yehovha a nge tshiki ku hi rhandza. A nga tshiki ku hi rhandza loko hi dyoha. (Ps. 103:8) Tiko ra Israyele ri khomise Yehovha tingana hi ku phindhaphindha kambe loko ri hundzuka, u ye emahlweni a ri rhandza naswona u ri tiyisekise leswi: “U wa nkoka swinene eka mina, wa xiximeka naswona ndzi ku rhandzile.” (Esa. 43:​4, 5) Rirhandzu ra Xikwembu a ri cincanga. Hambiloko hi endla swihoxo leswikulu, loko hi hundzuka ivi hi tlhelela eka yena, hi ta swi vona leswaku wa ha hi rhandza. U hi tshembisa leswaku u ta hi “rivalela hi ndlela leyikulu.” (Esa. 55:7) Bibele yi hlamusela leswaku loko a hi rivalerile hi ta tiphina hi “tinguva ta ku phyuphyisiwa [leti humaka] eka Yehovha.”—Mit. 3:19. w24.01 27 ¶4-5

Yehovha a nga hi pfuna loko hi langutane ni mitlhontlho. Hi xikombiso, hi nyika Yehovha nkarhi wa leswaku a hi pfuna loko hi kombela vathori va hina leswaku va hi nyika masiku yo ya enhlengeletanweni ya xifundzha kumbe loko hi va kombela leswaku va hunguta tiawara ta ntirho leswaku hi kota ku va kona eka tinhlengeletano hinkwato. Yi nga hi hlamarisa ndlela leyi va nga angulaka hayona. Hikwalaho, sweswo swi ta endla leswaku hi ya hi tshemba Yehovha. Hi ku titsongahata Ezra u khongele eka Yehovha leswaku a n’wi pfuna. Mikarhi hinkwayo loko Ezra a titwa a tshikileriwile hikwalaho ka vutihlamuleri byakwe, u khongele eka Yehovha. (Ezra 8:​21-23; 9:​3-5) Xikombiso xa Ezra xi endle leswaku van’wana va n’wi seketela ni ku tekelela ripfumelo rakwe. (Ezra 10:​1-4) Loko hi titwa hi tshikilelekile hikwalaho ka leswi hi pfumalaka swo tihanyisa kumbe hi leswi hi vilerisiwaka hi vuhlayiseki bya mindyangu ya hina, hi fanele hi kombela mpfuno eka Yehovha hi xikhongelo. w23.11 17-18 ¶15-17

Yehovha a nga vuli swona leswaku loko hi lava ku vuriwa lava lulameke hi fanele hi swi endla kwatsaa leswi endliweke hi Abrahama. Entiyisweni ku ni tindlela to hambanahambana leti hi nga kombisaka ripfumelo ra hina ha tona. Hi nga amukela vanhu lava ha ku sungulaka ku ta evandlheni, hi pfuna vamakwerhu lava lavaka ku pfuniwa, hi endlela mindyangu ya hina swilo leswinene ku nga leswi Xikwembu xi nga ta swi amukela ni ku tlhela xi hi katekisa. (Rhom. 15:7; 1 Tim. 5:​4, 8; 1 Yoh. 3:18) Ndlela yin’wana ya nkoka leyi hi nga kombisaka leswaku hi ni ripfumelo, i ku chumayela mahungu lamanene hi ku hiseka. (1 Tim. 4:16) Hinkwerhu hi nga swi kombisa hi mitirho leswaku ha tshemba ku switshembiso swa Yehovha swi ta hetiseka nileswaku tindlela takwe i tinene. Loko hi endla tano, hi nga tiyiseka leswaku Xikwembu xi ta hi vona hi lulamile ni ku hi vitana vanghana va xona. w23.12 2 ¶3; 6 ¶15

Loko Hosi Davhida a ri ekusuhi ni ku fa, u byele Solomoni marito lama nga laha henhla. (1 Tih. 2:​1, 3) Vavanuna hinkwavo va Vakreste va endla kahle loko va yingisa xitsundzuxo xexo namuntlha. Leswaku va kota ku endla sweswo, va fanele va yingisa milawu ya Xikwembu ni ku tirhisa leswi va swi dyondzaka eBibeleni vutomi bya vona hinkwabyo. (Luka 2:52) Hikwalahokayini swi ri swa nkoka leswaku vamakwerhu va xinuna lava ha riki vantshwa va va Vakreste lava wupfeke? Wanuna loyi a nga Mukreste u endla vutihlamuleri bya nkoka swinene endyangwini ni le vandlheni. Vamakwerhu va xinuna lava ha riki vantshwa, a swi kanakanisi leswaku mi ehleketisise hi vutihlamuleri lebyi mi nga ta va na byona enkarhini lowu taka. Swi nga endleka u lava ku va eka ntirho wa nkarhi hinkwawo, u lava ku va nandza wa vutirheli naswona hi ku famba ka nkarhi u lava ku va nkulu evandlheni. U nga ha lava ku tlhela u nghenela vukati kutani u va ni vana. (Efe. 6:4; 1 Tim. 3:1) Leswaku u swi endla kahle sweswo, swi lava u va Mukreste loyi a wupfeke. w23.12 24 ¶1-2

Vakulu lava nga Vakreste va nyikiwe vutihlamuleri byo khathalela tinyimpfu ta Yehovha ta risima. Vavanuna lava, lava tinyiketeleke va swi teka swi ri swa nkoka ku tirhela vamakwavo naswona va tirha hi matimba ku va “risa.” (Yer. 23:4; 1 Pet. 5:2) Ha tsaka hileswi hi nga ni vavanuna vo tano emavandlheni ya hina! Vakulu va nga dyondza swo karhi eka xikombiso xa Muavanyisi Gidiyoni. (Hev. 6:12) A a ri musirheleri tlhelo murisi wa vanhu va Xikwembu. (Vaav. 2:16; 1 Tikr. 17:6) Ku fana na Gidiyoni, vakulu va hlawuriwile leswaku va khathalela vanhu va Xikwembu emikarhini leyi yo tika swinene. (Mit. 20:28; 2 Tim. 3:1) Hi nga dyondza eka ndlela leyi Gidiyoni a a ringanisela hayona, a a titsongahata ni ku yingisa. A swi nga n’wi oloveli ku tiyisela loko a ri karhi a endla swiavelo swakwe. Swi nga ri na mhaka leswaku hi vakulu kumbe e-e, hi nga dyondza ku tlangela vakulu lava hi nga na vona evandlheni. Hi nga va seketela vamakwerhu lava, lava tirhaka hi matimba leswaku va hi khathalela.—Hev. 13:17. w23.06 2 ¶1; 3 ¶3