U Nga Tshiki Ntiyiso Wu Hundza

KUMBEXANA Pontiyo Pilato u swi xiyile leswaku ku amukela ntiyiso a swi ta n’wi lava nchumu wun’wana. Ku va mulandzeri wa Kriste a swi ta vula ku amukela vuhosi byakwe kutani handle ko kanakana ku endliwa ku hundzuka ka xihatla emahanyelweni. Hambi swi ri tano, Solomoni, mutsari wa Swivuriso 23:23 u te:

“Šav̌a ntiyiso u nga wu šav̌isi, hambi byi ri v̌utlhari, ni dyonḍo ni ku anakanya.”

‘Ku xava ntiyiso?’ hi ku lava ku tiva wa vutisa. Ina, Bibele laha yi hi pfuna ku tlangela leswaku munhu u kuma ntiyiso, vutlhari ni ku anakanya ntsena loko a tikarhata! Hambi swi ri tano, ntiyiso i nchumu wa nkoka swinene lowu nga anakanyiwaka. Phela, Solomoni u tsundzuxile, “U nga wu šav̌isi!” A swi vonaka onge hi loko ku vuriwa leswaku a ku ri hava nchumu wun’wana lowu nga ringanaka na wona hi nkoka!

‘Kambe ntiyiso i yini xana?’ ku vutisa vo tala, hi ku engeta xivutiso xa Pilato. Eka vo tala namuntlha ‘ntiyiso’ i mhaka yo nonoha. Hi xikombiso, xiya leswi Albert Einstein a nga tshama a swi vula: “Swa nonoha ni ku hlamusela marito lama nge ‘ntiyiso wa sayense.’ Xisweswo nhlamuselo ya rito leri nge ‘ntiyiso’ yi hambanile hi ku ya hi loko hi vulavula hi mhaka ya ntokoto, mpimanyeto wa tinhlayo, kumbe hi mi-anakanyo (theory) ya sayense. ‘Ntiyiso wa Vukhongeri’ a wu vuli nchumu xo twala ni swintsongo eka mina.” (Ideas and Opinions, hi Albert Einstein) Kambe mhaka ya leswaku Einstein a nga wu twisisi ntiyiso yi vula leswaku wu fanele ku ku hundza na wena? A hi swona.

Yesu u vule erivaleni a ku: “Hi mina ndlela, ni ntiyiso, ni vutomi.” (Yohane 14:6) Ina, “ntiyiso” wu talela eka Kriste Yesu ni ndzhawu yakwe eka swikongomelo swa Yehova Xikwembu tanihi Muhetisisi wa vuprofeta, Mukutsuri wa vanhu lava nga ni xidyoho, Hosi leyi hlawuriweke ya Mfumo wa Xikwembu, Muprista lonkulu, ni Muavanyisi wa lavo homboloka. (Varhoma 15:8; 1 Timotiya 2:5, 6; Yohane 3:16; Vaefesa 1:20-22; Daniel 7:13, 14; Matewu 6:9, 10; Vaheveru 4:14; Nhlavutelo 19:11-21; 2 Vatesalonika 1:7-9) Hambi swi ri tano, xana munhu a nga “šav̌a” ntiyiso lowu hi ndlela yihi?

‘Ku Kuma Vutivi’

Munhu u sungula ku xava ntiyiso hi ku landza marito ya Yesu eka Yohane 17:3: “Kambe vutomi lebyi nga heriki, hi leswaku va ku tiva wena u nga Xikwembu xa ntiyiso, na Yesu Kriste loyi u n’wi rhumeke.” Lowu a wu ta va ntirho lowukulu hakunene loko a ku ri leswaku munhu u fanele ku swi endla a ri yexe. Le ndzhaku eka lembe xidzana ro sungula, a ku ri na “ndhuna” ya Muetiyopiya, kumbe mutirhela-mfumo ehubyeni, loyi a ringeteke ku endla tano. Kambe loko a vona ndhuna yi ringeta ku dyondza vuprofeta byo nonoha bya Bibele, muevangeli Filipi a vutisa a ku, “Xana ke, wa twisisa leswi u swi hlayaka xana?” Wanuna a hlamula, “Ndzi nga swi kotisa ku yini ku swi twisisa loko ndzi nga ri ni loyi a ndzi hlamuselaka xana?” (Mintirho 8:28-31) Kumbexana u titwa hi ndlela leyi fanaka.

Hikwalaho Timbhoni ta Yehova ti tinyikela ku dyondza Bibele na wena ekaya ka wena.a Tidyondzo to tano i ta mahala. “Mi nyikiwile ntsena; na n’wina, nyikani ntsena,” ku vule Yesu. (Matewu 10:8) Kambe ku xava ntiyiso swi ta ku nonohela hi ndlela yin’wana—swi ta lava nkarhi wa wena ni matshalatshala. Tsundzuka hambi swi ri tano, leswaku Yesu Kriste—a ri la hanyaka ni ku chivirika ematilweni—u lava ku ku pfuna ku dyondza ntiyiso. (Ringanisa Luka 5:13.) U tshembise vadyondzisiwa vakwe vo sungula leswaku moya wa Xikwembu a wu ta va fambisa “endleleni hinkwayo ya ntiyiso.” (Yohane 16:13) Loko swi anamisiwa, leswi swi nga tirha ni le ka wena. Kutani u nga voni onge ku dyondza ntiyiso swi ta ku nonon’hwela ngopfu.

Dyondzo ya xiviri ya Bibele nakambe yi endliwe yi va leyi vevukaka hi swipfuneto swo dyondza Bibele leswi humesiweke hi Timbhoni ta Yehova. Ku nyika xikombiso xa man’wana ya mavito ya tibuku leti ntsena swi pfuxeta ku navela ka valavi lavanene va ntiyiso: Ntiyiso Lowu Yisaka Evuton’wini Lebyi Nga Heriki, U Nga Hanya Hi Masiku aParadeyisini eMisaveni, Survival Into a New Earth, United in Worship of the Only True God, na Life—How Did It Get Here? By Evolution or by Creation? loko hi boxa ti nga ri tingani.b

Tibuku leti hi xikongomelo ti hlamusela Matsalwa hi ririmi leri twisisekaka hi ku olova, leri nga tlhontlhiki ku anakanya ka wena ntsena kambe leri tlhontlhaka ni mbilu ya wena. Ndlela ya ntiyiso yi vonaka eka vona hi vunene, ku sechisisa ni ndzayo leyinene. Loko u ri karhi u dyondza mintiyiso ya Bibele hi mpfuno wa tibuku leti u ta tlangela leswi Yesu a swi vuleke loko a te: “Mi ta tiva ntiyiso, kutani ntiyiso wu ta mi ntshunxa.” (Yohane 8:32) Laha rito leri nge “ntiyiso” ri katsa tidyondzo hinkwato ta Vukriste hi laha sweswi ti kumekaka ha kona eRitweni leri tsariweke ra Xikwembu ra ntiyiso—Bibele. (2 Timotiya 2:15; Vaefesa 1:13) Hambi swi ri tano, ha yini ku dyondza ntiyiso ku ri loku ntshunxaka swinene?

Hi xikombiso, xiya leswaku “ku chava rifu” ku endle vanhu ‘mahlonga evuton’wini bya vona hinkwabyo.’ (Vaheveru 2:15) Leswi swi tano hambi leswi vanhu vo tala va vulaka leswaku ku na ku langutela endzhaku ka vutomi eku sasekeni ematilweni. Mintiyiso ya Bibele, hambi swi ri tano, yi ntshunxa munhu eka minchavo yoleyo leyikulu. Munhu u dyondza leswaku vanhu a va xanisiwi endzhawini yin’wana ya ndzilo wa nxaniso, hikuva “v̌afi . . . a v̌a tiv̌i ntšhumu.” (Eklesiasta 9:5, 10; nakambe vona Psalma 146:4 na Eklesiasta 3:19, 20.) Nakambe Bibele yi komba leswaku a nga endleriwanga ku fa ni ku ya etilweni. Hi laha ku hambanaka, Xikwembu xi vekile ‘ku anakanya ka vutomi lebyi nga heriki etimbilwini ta vona’; munhu la hanyeke kahle u navela ku hanya hi laha ku nga heriki!—Eklesiasta 3:11; nakambe vona Varhoma 5:12; 6:23.

Ku navela koloko ku ta hetiseka eka leswi Bibele yi swi vulaka “misava leyintshwa.” (2 Petro 3:13; ringanisa Matewu 6:9, 10.) Yesu u kombe leswaku lava va kumaka vutomi eka “misava leyintshwa” va ta tsakela ‘Paradeyisi’. (Luka 23:43) Matsalwa yan’wana ya hi pfuna ku tlangela leswaku leyi yi ta va misava leyi tshunxekeke eku vavisekeni ni le mihlotini! (Nhlavutelo 21:4; Esaya 11:6-9) Wa nga anakanya hi laha ntshembo lowu wu nga cincaka vutomi bya wena! Kambe xo sungula u fanele ku kuma vutivi.

Ku Tshika Ku Tikukumuxa

Eka Psalma 25:9 Bibele yi ri: “A fambisa e ku lulameni la’v̌a olov̌aka hi timbilu, A dyonḍisa la’v̌a tiṭongahataka e ndleleni ya yena.” E-e, Xikwembu xi nga ka xi nga va nyiki ntiyiso vanhu lava tikukumuxaka ni ku titiva. “Xikwembu xi alela lava tikurisaka, kambe xi tsetselela lava titsongahataka.” (1 Petro 5:5) Pontiyo Pilato hi ku olova a a lava ku tiva hi ntiyiso. Kambe vatsari va khale va hlamusela Pilato tanihi munhu la tikurisaka. Eka Varhoma Vayuda a va ri vanhu lava solekaka va vukhongeri byimbe lava va tsakisiwaka hi ku tshama va ri karhi va va kandziyela! Ku tikukumuxa ni vuswikoti bya politiki swi vonaka swi ri swona swi khunguvanyiseke Pilato.—Swivuriso 16:18.

Vo tala namuntlha hi ku fanana va lava ku tiva hi ta mahungu lawa Timbhoni ta Yehova ti ma khomeke. Hambi swi ri tano, va nga xiya leswaku Timbhoni ta Yehova hakanyingi i vanhu lava nga ni swilo swintsongo, ni leswaku tindzhawu ta vona ta vutitsongahati to hlanganyela eka tona (Tiholo ta Mfumo) a ti fani ni tikereke letikulu ta Vujagani, leswaku i vantsongo va Timbhoni lava tidzunisaka hi dyondzo leyi tlakukeke. Kambe xiya leswi Bibele yi swi vulaka eka 1 Vakorinto 1:26-28: “Hikokwalaho vamakwerhu, anakanyani hi laha n’wina mi nga vitaniwa ha kona: Tintlhari hi ku pimanisa ka vanhu a ti talanga ka n’wina, ni va matimba a va nga talanga ni vana va vuhosi a va nga talanga; kambe Xikwembu xi hlawurile leswi misava yi swi vonaka swi ri ku hunguka, ku khomisa tintlhari etingana. Xikwembu xi hlawurile leswi misava yi swi langutelaka ehansi ni ku swi sola, leswi ni ku va kona swi nga riki kona, eku herisa leswi nga kona, leswaku ku nga vi na munhu ni un’we loyi a tidzunisaka emahlweni ka Xikwembu.”

Ku dyondzisiwa hi ‘vanhu vo tano lava solekaka’ kutani swi nga ha ku lava ku tshika ku tikukumuxa ka wena. Kambe xana i nxavo wo tlula lowu nga hakeleriwaka ntiyiso?

Ku Tirhisa Vutivi

Ku kuma marungula ntsena—hambi wu ri ntiyiso—a swi ringananga. Hi yona mhaka leyi hi khutaziwaka ku ‘xava vutlhari.’ (Swivuriso 23:23) Vutlhari i ku tirhisa vutivi! Kahle-kahle Solomoni u vule leswaku “ku sungula ka v̌utlhari, hi ku lava byona.” (Swivuriso 4:5-7) Ina, vutivi byi pfuna yini loko byi nga tirhisiwi? Kutani endzhaku ka ku dyondza tindlela ta Xikwembu, swiletelo, milawu, switsundzuxo ni ndzayo, dyondza ku swi tirhisa evuton’wini bya wena. ‘Vutlhari byi tikomba byi ri lebyo lulama hi mintirho ya byona,’ ku vula Yesu.—Matewu 11:19.

Pontiyo Pilato u ale ntiyiso. Hambi swi ri tano, u nga endli xihoxo xo tano. Ku tshika ntiyiso wu hundza hikwalaho ka ku tikukumuxa, vuswikoti kumbe rirhandzu ra mukhuva wun’wana lowu nga riki wa matsalwa ku nga va vuphukuphuku hakunene. Fana na mupisalema loyi a khongeleke a ku: “Nḍi nyike ku twa ŝinene, nḍi ta hanya.” (Psalma 119:144) Ee, loyi a lavaka ku lahlekeriwa leswaku a kuma ntiyiso ni vutlhari a nga “hanya,” hikuva loyi a swi xavaka ‘u kumile vutomi, u kumile tintswalo ta Yehova.’—Swivuriso 8:35.

Wanuna un’wana loyi a sunguleke ku dyondza Bibele ni Timbhoni ta Yehova u te: “I nkateko ku vula leswaku ntiyiso wu cince vutomi bya hina.” Wu nga cinca na bya wena. Kutani u nga tshiki ntiyiso wu hundza! Tirhisa nkarhi lowu wo hlawuleka ku xava ntiyiso, vutlhari ni ku twisisa. U nga ka u nga tisoli hi ku va u endle tano.

[Tinhlamuselo ta le hansi]

[Xifaniso eka tluka 4]

Ku tikukumuxa ku vangele Pontiyo Pilato ku tshika ntiyiso wu hundza