Ku Aka Ripfumelo Ro Susa Tintshava
“NDZI na ku pfumela; oho, ndzi pfune ndzi va ni loku engetelekeke!” Lawa a ma ri marito ya tatana la karhatekeke wa n’wana la nga ni switshetshela la boxiweke eka xihloko lexi nga hundza. (Marka 9:24, The Living Bible) Swi nga endleka leswaku nhlamuselo leyi yi tlhela yi kombisa mintlhaveko ya wena. Loko swi ri tano, tiyiseka leswaku a wu wexe. Swiyimo swa misava namuntlha swi vonaka swi tsanisa ripfumelo eka Xikwembu ni le ka Rito ra xona. Filosofi ya ku pfumala ku pfumela eka vukona bya Xikwembu, swilo leswi vonekaka, vubihi etikerekeni ni ku engeteleka ka vukari loku chavisaka hinkwaswo swi vonaka swi tsongahata ripfumelo ra ntiyiso. Kutani, lexi fanelaka ngopfu, a ku ri xivutiso xa Yesu Kriste lexi nge “Loko N’wana-wa-Munhu a ta, xana ú ta kuma ku pfumela ku ri kona emisaveni xana?”—Luka 18:8.
Eka khamba rin’wana, hambi va ri vaapostola va Yesu va komberile, “Hi engetelele ku pfumela.” Hambi swi ri tano, ematshan’wini yo va engetelela ripfumelo hi hlori, u te: “Loko mi ri ni ku pfumela loku ringanaka ni ndzoho ya murhi wa sinapi, a mi ta ku ka murhi wa nkuwa lowu: ‘Tisimule, u ya tisimeka elwandle!’ Kutani a wu ta mi yingisa.” (Luka 17:5, 6) Kutani, xana hi nga ri kumisa ku yini ripfumelo leri engetelekeke?
Ku Aka Ripfumelo
Muapostola Pawulo u tsarile a ku: “Va ta pfumerisa ku yini eka loyi va nga twangiki ta yena ke? Va ta ti twisa ku yini, loko va nga ri na mudyondzisi xana? . . . Hikwalaho ke, ku pfumela ku ta hi ku twa, ni ku twa ku ta hi ku byeriwa rito ra Kriste.” (Varhoma 10:14-17) Kutani, swi le rivaleni leswaku loko hi lava ripfumelo leri engetelekeke, hi fanele ku twa ni ku amukela vutivi bya Matsalwa. Sweswo hi swona leswi endliweke hi la khwanyaneke mavoko ni milenge hinkwayo la boxiweke eku sunguleni. Timbhoni ta Yehova ti dyondze na yena Bibele, a kuma ripfumelo ivi kutani a tirhisa leswi a swi dyondzeke evuton’wini bya yena bya siku na siku. Xisweswo u kume ripfumelo leswaku a susa xihinga lexi fanaka ni ntshava evuton’wini bya yena.
Swi teka nkarhi ku hlengeleta vumbhoni lebyi khorwisaka tanihi xisekelo xa ripfumelo. (Vaheveru 11:1) Naswona swi lava matshalatshala. Xana wa swi lava ku heta nkarhi ni ku endla matshalatshala nkarhi na nkarhi leswaku u hlengeleta vumbhoni lebyi lavekaka leswaku u aka ripfumelo?
“Switina” Swo Aka Ripfumelo
Endlelo ro aka ripfumelo ri nga fanisiwa ni ku yimisiwa ka muako. Hambi yi ri miako leyikulu yi akiwa hi switina swa munhu ha un’we-un’we. Xitina xin’wana ni xin’wana xi vekiwa endhawini ya kona ni madzana ya switina swin’wana leswaku xi nyika muako matimba lama lavekaka yo lwisana ni mabubutsa ya vukari kun’we ni ku onha ka nkarhi wo karhi. Na rona, ripfumelo ri seketeriwe eka “switina” swa munhu ha un’we-un’we swa vumbhoni lebyi xaxametiweke khwatsi ku pfumelelana ni swa van’wana. “Xitina” xin’wana ni xin’wana xi ta engetela vumbhoni bya leswaku Xikwembu xi kona, leswaku i Muvumbi wa swilo hinkwaswo ni leswaku u na xikongomelo lexi katsaka swivumbiwa swa yena swa vanhu. Xana “switina” leswi i yini ke?
Xo sungula, languta miri wa wena n’wini. Hi xikombiso, xana a wu voni vumbhoni lebyi khorwisaka bya Muvumbi, eka byongo bya wena lebyi hlamarisaka—xirho lexi sayense yi nga lorhiki ni ku xi tekelela? Xana u nga vula hi laha mupisalema a vuleke ha kona a ku, ‘Ndzi vumbiwe hi ndlela yo hlamarisa swinene’? (Psalma 139:14) Loko u nga swi endla, kutani u na “xitina” lexi ha xona u nga akaka ripfumelo ra wena.
Xana u kuma vumbhoni lebyi engetelekeke bya Muvumbi la nga ni rirhandzu eka vunyingi ni ku saseka loku nga heriki ka mirhi, swimila ni swiluva? Xana u nga vona vumbhoni byo tano eka swihari, tinyanyana ni swivumbiwa swa le matini eka ntshunxeko wa swona vini kun’we ni nkoka wa swona eka vanhu? Loko hi swi lava ku yingisa, hi nga swi “twa” hinkwaswo swi ku: ‘Xikwembu xi kona!’—Varhoma 1:20.
Hambi swi ri tano, ku pfumela eka vukona bya Muvumbi a swi anelanga. Leswaku hi hlamula swivutiso ha yena na hi swikongomelo swa yena, hi lava ku hlavutela loku humaka eka Xikwembu lexi xi nga vonekiki, xa vutlhari hinkwabyo. Naswona hi na byona! Kwihi? EBibeleni. Kambe vo tala a va xiyi xihlovo lexi xa marungula ku va xi ri lexi tshembekaka tanihi xivumbiwa lexi vonekaka ekusuhi na hina.
Hambi swi ri tano, ku na xikombiso lexi engetelekeke, vumbhoni lebyi khorwisaka, bya leswaku Bibele i buku leyi huhuteriweke hi Xikwembu. Hi xikombiso, ku pfumelelana loku nga kona exikarhi ka vatsari va yona—kwalomu ka 40 va ri hinkwavo, va tsala eka malembe xidzana ya 16—i vumbhoni bya Mutsari un’we, Yehova Xikwembu. Nkarhi na nkarhi vutshuburi bya sayense ni ntivo swa khale bya ntiyiso byi kombise Bibele yi ri leyi tiyiseke ni leyi tshembekaka. Hi xikombiso, mutivi wa tinyeleti Robert Jastrow u tsarile a ku: “Vuxokoxoko bya hambana, kambe swilo swa nkoka etimhakeni ta ntivo-tinyeleti ni ta Bibele ta Genesa swa fana: nxaxamelo wa swiendlakalo leswi yisaka eka munhu swi sungule hi xihatla na hi ku anghwetla hi xinkarhana lexi kongomeke hi nkarhi lowu faneleke, hi ku hatima ka ku vonakala ni ntamu.”
Xiya xikombiso xin’we ntsena xa ndlela leyi ntivo swa khale wu tiyiseke rhekhodo ya Bibele ha kona. Eka 2 Tihosi 18:13-15, ha hlaya: “Hi lembe ra khume na mune ra ku fuma ka Ezekias, Sankerib, hosi ya Asur, a tlhandluka ku ya hlasela miti hikwayo ya makhokholo ya Yuda, kutani a yi teka.” Enkarhini wolowo, “hosi ya Asur yi v̌ekela Ezekias, hosi ya Yuda, e nanḍu wa titalenta ta silver ta madzana manharhu ni titalenta ta nsuku ta makume manharu.” Ku pfumelelana ni leswi, hi lembe xidzana ra vu-19 mutivi wa swa khale A. H. Layard u tshubule leswi vitaniwaka Tsalwa ra Hosi Sankerib. Eka xivumbeko xa rona xa tinhlanga ri hlayekisa xileswi: “Hi ta Ezekias wa Muyuda, loyi a nga amukelangiki joko ra mina, ndzi hlasele ni ku teka, . . . 46 ya miti yakwe ya makhokholo, yo tiya. . . . Ndzi engetele eka nandzu wo rhanga, ivi ndzi n’wi rhwexa nandzu leswaku a hakela tanihi xibalo xa vona, lembe na lembe . . . 30 wa titalenta ta nsuku na 800 wa titalenta ta silver.” Mayana ku pfumelelana loku xiyekaka ka rhekhodo ya Bibele, leyi hambanaka ntsena eka ntsengo wa xibalo xa silver!
“Switina” Swin’wana Swo Aka Ripfumelo
Leswi xiyekaka exikarhi ka “switina” swo aka hi leswi nyikeriweke hi ku hetiseka ka vuprofeta bya Bibele. Vuprofeta i ku vhumba xiendlakalo lexa ha taka. Loko xiendlakalo xexo xi humelela, xi fungha ku vhumba ka kona tanihi ntiyiso. Vuprofeta byo tano byi tlula vuswikoti bya munhu, naswona Bibele yi vula hi ku kongoma yi ku: “Hikuva ku hava rito ni rin’we ra vaprofeta leri teke hi ku titwa ka munhu, kambe vanhu lava susumetiweke hi Moya lowo Kwetsima, va vurile leswi humaka eka Xikwembu.” (2 Petro 1:21) Ku languta vuprofeta byo tano byi nga ri byingani bya Bibele entiyisweni swi tiyisa ripfumelo.
Kwalomu ka 732 B.C.E., Esaya u vhumbe ku wa ka Babilona emavokweni ya Vameda ni Vapersia, hambi ku ri ku boxa vito ra muhluri, Koreš. Lexi xiyekaka, vuprofeta lebyi byi nyikeriwe kwalomu ka 200 wa malembe Koreš a nga si teka Babilona! Hi ku komisa, vuprofeta byi vulavula hi Yehova tanihi la ‘byelaka xihlovo xa mati a ku: U ta phya, ndzi ta phyisa milambu ya wena.’ A ku vhumbiwile leswaku Xikwembu xi ta ‘pfula tinyangwa timbirhi emahlweni ka Koreš, leswaku tinyangwa ti nga pfariwi.’ Yehova u te: “Nḍi ta ṭhov̌a tinyangwa ta nsuku, nḍi wisa timhanḍe ta nsimbi; nḍi ta ku nyika rifuwo le’ri fihliweke.” (Esaya 44:24–45:3) Xana vuprofeta lebyi byi hetiseke njhani?
Swi humelele hi vusiku bya nkhuvo wo pyopyiwa wa Babilona ni tihosana ta yena. Ri nga xiyiwi naswona ehansi ka nkumba wa vusiku, vuthu ra Koreš ri tirhe hi ku tinyiketela ku hambukisa mati ya Nambu wa Yufrata, lowu hundzaka exikarhi ka muti. Leswi swi pfumelele masocha ku nghena eBabilona hi le ribuweni ra nambu. Tinyangwa ta nambu a ti siyiwe ti pfulekile hi vusopfa enkarhini wa nkhuvo. Kutani ke, Vameda ni Vapersia a va nonon’hweriwanga loko va teka Babilona ni rifuwo ra yona hinkwaro. Vuprofeta bya Esaya byi hetisekile eka vuxokoxoko bya byona hinkwabyo.
Yehova Xikwembu nakambe u swi vone swi fanela ku endla Yesu Kriste leswaku a xiyeka ngopfu eka vuprofeta byo tala lebyi vhumbaka vuxokoxoko bya ku velekiwa, vutomi, vutirheli ni rifu ra yena, byin’wana bya byona byi tsariwe malembe xidzana emahlweni. Hi xikombiso, a ku vhumbiwile leswaku a a ta velekiwa erixakeni ra Yuda wa ndyangu wa Davhida (Genesa 49:10; Esaya 11:1, 2) naswona emutini wa Betlehema. (Mikea 5:2) Munghana wakwe un’wana lonkulu a a ta va la nga tshembekiki naswona a a ta n’wi xenga hi swiphemu swa 30 swa silver. (Psalma 41:9; Zakaria 11:12) Vuhlolotwana a byi ta endliwa hi swiambalo swakwe. (Psalma 22:18) U ta tlhaviwa, kambe ku hava rhambu rakwe leri nga ta tshoviwa. (Zakaria 12:10; Psalma 34:20) Daniel 9:24-27 yi vhumbe ku ta ka Yesu tanihi Mesiya, kumbe Kriste, endzhaku ka mavhiki ya 69 wa malembe, nkarhi wa 483 wa malembe ku sukela hi 455 B.C.E. ku fikela eku khuvuriweni ka Yesu hi 29 C.E. Hafu ya “vhiki” (3 1/2 wa malembe) endzhakunyana, hi 33 C.E., Yesu u “tsemiwile” eku feni hi laha ku vhumbiweke ha kona. Vuxokoxoko byin’wana bya vuprofeta na byona byi hetisekile.
Leswi i “switina” swi nga ri swingani leswi nga tirhisiwaka ku aka ripfumelo leri nga susaka tintshava. Ku swi hlengeleta ni ku swi veka endhawini ya swona swi lava nkarhi, matshalatshala ni ku tiyisela. Kambe swi endliwile. John, la tshamaka eSantos, Brazil, a nga tiyisa leswaku swi nga endliwa. Malembe yo hlayanyana lama hundzeke, a a lwisana ni vukhongeri, a a nga ri na ripfumelo eBibeleni, hambi leswi a a pfumela leswaku Xikwembu xi kona. John u pfumerile ku vhakeriwa hi un’wana wa Timbhoni ta Yehova. Ku vulavurisana ka vhiki na vhiki eku heteleleni ku khorwise John leswaku Bibele a yi nga ri buku leyi tolovelekeke ntsena, naswona eku heteleleni a yi “amukela, ku nga ri kukota mahungu yo huma eka vanhu, kambe tani hi mahungu yo huma eka Xikwembu, hi laha kunene ma nga wona.” (1 Vatesalonika 2:13) Swi teke nkarhi, kambe tidyondzo ta Bibele leti yaka emahlweni ti pfune John ku twisisa xikongomelo xa Xikwembu hi vanhu. Eku heteleleni, hi 1970 u khuvuriwile tanihi un’wana wa Timbhoni ta Yehova. Sweswi, tanihi hi nkulu la vekiweke wa bandlha, u pfuna van’wana ku aka ni ku hlayisa ripfumelo ra vona.
Xana u lava mpfuno wo aka ripfumelo ra wena? Loko swi ri tano, tsundzuka leswaku “ku pfumela ku ta hi ku twa, ni ku twa ku ta hi ku byeriwa rito ra Kriste.” (Varhoma 10:17) Timbhoni ta Yehova leti tlulaka 3 000 000 ti hangalasa “rito ra Kriste” ni Mfumo wa Xikwembu ematikweni lama tlulaka 200 hi ku hiseka. Va ta tsakela ku ku pfuna leswaku u dyondza swo tala hi Rito ra Xikwembu hi ku tirhisa ku vulavurisana ka mahala ka Bibele.
Tshama u tiyisekile leswaku nkarhi lowu u wu nyikelaka ku yingisela ‘timhaka leti u ti tweke’ wu ta va nkarhi lowu tirhisiweke kahle. Wu ta ku pfuna leswaku u aka ripfumelo leri susaka tintshava. Nakambe, leswi swi nga yisa evuton’wini lebyi nga heriki, “hikuva Xikwembu xi rhandzile misava swonghasi, xi ko xi nyika N’wana wa xona la nga un’we, leswaku un’wana ni un’wana la pfumelaka ka yena, a nga lovi, kambe a va ni vutomi lebyi nga heriki.”—Yohane 3:16.
[Bokisi/Xifaniso lexi nga eka tluka 7]
“SWITINA” Swo Aka Ripfumelo
Tlangela swilo leswi Yehova a swi endleke
Amukela Bibele tanihi Rito ra Xikwembu
Xiya ndlela leyi ntivo swa khale ni matimu swi pfumelelanaka ni rhekhodo ya Bibele ha kona
Kambisisa ku hetiseka ka vuprofeta bya Bibele