Nkambisiso Wa Mahungu

“Ku Yiviwa Ka Masalela Ya Leswi Feke Khale”

Ehansi ka nhloko-mhaka yoleyo, Le Monde ya siku na siku ya le Furwa, yi vike mhaka ya mutivi wa swilo swa khale wa le India loyi “ku ringana malembe ya 20 . . . entiyisweni a xiseke vanghana va yena mayelana na masungulo ya masalela ya leswi feke khale lawa a va nyikeke wona ku va khorwisa.” “Vuyivi” byi katse leswaku va rhumela masalela ya leswi feke khale lama kumiweke eUnited States, Afrika, Czechoslovakia ni le Swihlaleni swa Britain, lama ku vuriweke leswaku ya kumiwe eTintshaveni ta Himalaya. Mutivi loyi wa swa sayense u twarise swikumiwa swa yena eka tibuku leti ti tlulaka 300. Vukanganyisi byi paluxiwe hi mutivi wa sayense wa le Australia hi magazini wa sayense wa Nature wa le Britain. U hlamarile leswaku ‘swi nga va swi endlekise ku yini leswaku mpimo wo tano lowukulu wa swikumiwa leswi kanakanisaka swi tshame swi nga vutisiwi ku ringana nkarhi wo tano wo leha wa vulavisisi bya sayense.’

Hi ku ya hi Le Monde, xivangelo xin’wana lexi ehleketeriwaka, a ku ri nawu wo miyela lowu yingisiweke hi swirho swo tala swa ntlawa wa sayense, hambi loko va ri na ku kanakana ehenhleni ka swikumiwa swa vanghana va vona. Ku nga khathariseki xiendlakalo, xihloko xi vule leswaku ku “yiviwa” loku ka masalela ku “endle leswi nga pfuniki nchumu eka mintiyiso hinkwayo leyi hlengetiweke [ku tlula malembe ya 20 lama hundzeke] eka ntivo-misava wa tintshava ta Himalaya.”

Entiyisweni, mhaka leyi yintshwa ya vukanganyisi eka sayense a yi hangalasi ku kanakana emisaveni hinkwayo ya sayense. Hambi swi ri tano, yi nyikela vumbhoni lebyi yaka emahlweni bya leswaku ku kanerisana ka vativi va swa khale loko ku pimanisiwa ni ku pakanisa loku nga hlulekiki ka rhekhodo ya Bibele hakanyingi a hi nchumu ku tlula leswi muapostola Pawulo a swi vuleke “ku kanetana hi leswi vuriwaka ‘vutivi,’ kasi a hi byona.”—1 Timotiya 6:20.

“Ma Tale Hi Ngati”

Le Colombia, eAmerika Dzonga, varhangeri va vaxavisi va swidzidzirisi va tihanyi va tirhisana ni majaha ku dlaya valala kumbe ku byala nchavo exikarhi ka van’wa-tipolitiki na vaaki hi voxe. Un’wana wa mu-sicario wo tano, kumbe mudlayi la hakeriwaka, u byele vaviki va Tiempo, magazini wa mahungu wa le Spain, leswaku ‘ku dlaya engatini yo titimela swa nonon’hwa.’ Xana u ri miyetisa ku yini ripfalo ra yena? U hlamuserile: “Ndza swi tiva leswaku wun’wana wa milawu ya Xikwembu hi leswaku u nga tshuki u dlaya, kambe eka mina i mphikamakaneta ya un’wana la fanelaka ku dlaya leswaku a ta kota ku hanya. Ndzi dlaya hi vomu hikuva ndzi lava mali. Xana a wu swi voni leswaku ndzi tirha hikuva ndzi lava ku hanya hi ndlela yin’wana? . . . Ndzi nga si huma ku ya dlaya un’wana, ndzi khongela eka Xikwembu ni le ka Wanhwana leswaku va ta ndzi sirhelela.”

Hambi leswi muxaka lowu wa ku tiyimelela handle ko kanakana wu nga ariwaka hi laha ku heleleke hi vafundhisi va Khatoliki, varhangeri va kereke va pfumelele ku lwa loku hlomeke “tanihi makungu yo hetelela yo herisa tihanyi leti nga erivaleni ni leti hambetaka.” Loko vafundhisi va seketela vukari bya ku homboloka ka politiki, xana swi ta hlamarisa loko Makhatoliki man’wana, tanihi mu-sicario loyi va pfumelela ku dlaya hikwalaho ka vuhomboloki bya ikhonomi? I khombo muni ronghasi ro tsanisa Rito ra Xikwembu!

Eka vusiku lebyi eka byona vuhomboloki lebyikulu bya nkarhi hinkwawo a byi lava ku humelela—ku katsa ku khomiwa, ku sengisiwa ni ku dlayiwa ka Yesu Kriste—Yesu hi yexe u ale ku yimelela vuhomboloki bya muxaka wihi ni wihi. U byele Petro a ku: “Hinkwavo lava tirhisaka mabanga, va ta dlawa hi mabanga.” (Matewu 26:52) Entiyisweni, xana lava va endlaka vuhomboloki va nga xi languterisa ku yini Xikwembu xa Matimba Hinkwawo leswaku xi va yingisela ehansi ka swiyimo swin’wana ni swin’wana, kasi vuprofeta bya Esaya byi swi veka erivaleni byi ku: “Loko mi anḍisa mikhongelo ya n’wina, a nḍi yingisi; mav̌oko ya ṅwina ma tele ngati”?—Esaya 1:15.

‘Swilo Swa Khezari Swi Ya Eka Khezari’

Ku baleka xibalo i xiphiqo lexi xi kulaka ematikweni yo tala. Hi xikombiso, le Spain phepha-hungu ra El Diario Vasco ri vika leswaku vaxavi ni vaxavisi va ni mukhuva lowu kunguhatiweke wo fihla hakelo ya ntiyiso ya nxavo wa nhundzu. Hambi loko muxavi ni muxavisi va twanana ehenhleni ka nxavo wun’we wa hakelo ya ntiyiso, nxavo wa le hansi swinene wa vekiwa eka xixaviwa. Loko ku xaviselana ku helerile xibalo xi hakeriwa hi ku ya hi nxavo lowu vekiweke wa nhundzu. Leswi, hi ku fanana swi hunguta ku hakeriwa ka xibalo xa nchumu lowu faneleke ku hakeriwa. Hi ku ya hi El Diario Vasco, yi vika mavonelo ya mutirhela-mfumo wa mabindzu José María Segura Zurbano leswaku hambi leswi vatirhela-mfumo va mabindzu entiyisweni va nga katsekiki eka vukanganyisi, va swi tiva leswaku nxavo wa nhundzu lowu va wu vekeke a hi wa ntiyiso. Hi ku xiya ku hambana kun’wana ka mukhuva lowu wa vukanganyisi, Zurbano u xiyile: “Etikweni leri, un’wana ni un’wana ni muakelani wa yena va hemba, lava nga hembiki i Timbhoni ta Yehova ntsena. Loko va xava kumbe ku xavisa, nxavo lowu va wu vulaka wa [nhundzu] i ntiyiso wa xiviri.”

Timbhoni ta Yehova ti tiveka ngopfu hi ntiyiso wa tona ni vutshembeki. Ta swi tiva leswaku Yehova Xikwembu u langutela malandza ya yena leswaku ya kombisa timfanelo teto eka swiendlo swa wona hinkwaswo. Xikwembu xi venga “ririmi ra v̌unwa” ni “mboni ya v̌unwa le’yi v̌ulaka mav̌unwa.” Emhakeni yo hakela ndzuvo, Yesu Kriste u nyikele mpimanyeto eka valandzeri va yena va ntiyiso loko a te: “Nyikani Khezari leswi nga swa Khezari, ni Xikwembu leswi nga swa Xikwembu.”—Swivuriso 6:6-19; Marka 12:17.