Ku Tlherisela Swilo Swa Khezari Eka Khezari

“Humeselani hinkwavo tifanelo ta vona.”—VARHOMA 13:7.

1, 2. (a) Hi ku ya hi Yesu, xana Vakreste va fanele va ringanisela mindzhwalo ya vona eka Xikwembu na Khezari hi ndlela yihi? (b) Xana hi wihi nchumu-nkulu lowu Timbhoni ta Yehovha ti khumbekaka ha wona?

HI KU ya hi Yesu, ku ni swilo leswi hi swi kolotaka Xikwembu ni swilo leswi hi swi kolotaka Khezari, kumbe Mfumo. Yesu u te: “Nyikani Khezari leswi nga swa Khezari, ni Xikwembu leswi nga swa Xikwembu.” Hi marito lawa ma nga ri mangani, u hlanganise tinhloko ta valala va yena ivi a ri katsakanya kahle langutelo leri ringaniseriweke leri hi faneleke hi va na rona eka vuxaka bya hina na Xikwembu ni ndlela leyi hi tirhisanaka ha yona ni Mfumo. A swi hlamarisi leswi vayingiseri va yena “va hlamal[eke] ngopfu hi ku hlamula ka yena”!—Marka 12:17.

² Kavula, nchumu-nkulu lowu khumbaka malandza ya Yehovha hi leswaku ma tlherisela swilo swa Xikwembu eka Xikwembu. (Pisalema 116:12-14) Hambiswiritano, hi ku endla tano a ma rivali leswaku Yesu u vule leswaku ma fanele ma nyikela swilo swo karhi eka Khezari. Mapfalo ya wona lama leteriweke hi Bibele ma lava leswaku ma anakanyisisa hi xikhongelo leswaku ma nga tlherisela Khezari swilo leswi a swi lavaka hi mpimo wo tanihi kwihi. (Varhoma 13:7) Eminkarhini ya manguva lawa, vaavanyisi vo tala va swi xiyile leswaku vulawuri bya tihulumendhe byi ni swipimelo ni leswaku hinkwako-nkwako, vanhu ni tihulumendhe va lawuriwa hi nawu wa ntumbuluko.

3, 4. I tinhlamuselo tihi leti tsakisaka leti vuriweke mayelana ni nawu wa ntumbuluko, nawu lowu paluxiweke ni nawu wa vanhu?

³ Muapostola Pawulo u kombetele eka nawu lowu wa ntumbuluko loko a tsala mayelana ni vanhu va misava: “Leswi swi nga tiviwaka swa Xikwembu swi le rivaleni eka vona: Xikwembu, hi xiviri xa xona, xi va kombisile swona. Hikuva hi mpfhuka misava yi tumbuluka, leswi nga vonakiki swa Xikwembu, ma nga matimba ya xona lama nga heriki ni vukwembu bya xona, swa vonaka swinene loko ku anakanyiwa mintirho ya xona; hikokwalaho, va hava xo tilandzula ha xona.” Loko va angula kahle eka nawu lowu wa ntumbuluko, wu ta lawula hambi ku ri mapfalo ya vanhu lava va nga riki vapfumeri. Xisweswo, Pawulo u ye emahlweni a ku: “Loko vamatiko lava nga riki na Nawu, va endla hi ku tumbuluka ka vona leswi Nawu wu lerisaka swona, va tivekela nawu hi voxe, hambiloko va nga ri na Nawu. Va kombisa leswaku leswi Nawu wu lerisaka swona, swi tsariwile etimbilwini ta vona; ripfalo ra vona ri tiyisa sweswo.”—Varhoma 1:19, 20; 2:14, 15.

⁴ Hi lembe-xidzana ra vu-18, muavanyisi la dumeke wa Munghezi William Blackstone u tsarile: “Leswi nsinya lowu wa nawu wa ntumbuluko wu nga ntangha ni vanhu naswona wu lunghiseleriweke hi Xikwembu hi xoxe, entiyisweni hi wona wu bohaka ku tlula nawu wihi na wihi. Wa boha emisaveni hinkwayo, ematikweni hinkwawo naswona hi minkarhi hinkwayo: ku hava milawu ya munhu leyi nga ya nkoka, loko yi lwisana ni nawu lowu wa ntumbuluko.” Blackstone u ye emahlweni a vulavula hi “nawu lowu paluxiweke,” lowu kumekaka eBibeleni, ivi a hlamusela a ku: “Milawu ya vanhu hinkwayo yi titshege hi swisekelo leswi swimbirhi, nawu wa ntumbuluko ni nawu lowu paluxiweke; hi leswaku ku hava nawu wa munhu lowu faneleke wu tshikiwa [wu pfumeleriwa] leswaku wu lwisana na yona.” Leswi swi pfumelelana ni leswi Yesu a swi vuleke mayelana ni Xikwembu na Khezari, hi laha swi rhekhodiweke ha kona eka Marka 12:17. Kahle-kahle, ku ni tindhawu laha Xikwembu xi pimaka leswi Khezari a nga swi lavaka eka Mukreste. Sanedri yi tlule swipimelo sweswo loko yi lerise vaapostola leswaku va tshika ku chumayela hi Yesu. Hikwalaho, vaapostola va hlamule kahle va ku: “Hi fanele ku yingisa Xikwembu ku tlula vanhu.”—Mintirho 5:28, 29.

‘Swilo Swa Xikwembu’

5, 6. (a) Hikwalaho ka ku tswariwa ka Mfumo hi 1914, i yini lexi Vakreste va faneleke va xi tsundzuka swinene? (b) Xana Mukreste u byi nyikela njhani vumbhoni bya leswaku i mutirheli?

⁵ Vakreste va fanele va tiyiseka leswaku a va nyiki Khezari swilo swa Xikwembu, ngopfu-ngopfu ku sukela hi 1914 loko Yehovha Xikwembu, xa Matimba Hinkwawo, a sungule ku fuma tanihi hosi hi ku tirhisa Mfumo wa Vumesiya wa Kreste. (Nhlavutelo 11:15, 17) Ku tlula rini na rini, nawu wa Xikwembu sweswi wu lava leswaku Vakreste va nga vi “va misava.” (Yohane 17:16) Leswi va tinyiketeleke eka Xikwembu, Munyiki wa Vutomi wa vona, va fanele va swi kombisa erivaleni leswaku a va ha tihanyeli. (Pisalema 100:2, 3) Hilaha Pawulo a tsaleke ha kona, “hi va Hosi.” (Varhoma 14:8) Ku tlula kwalaho, loko Mukreste a khuvuriwa, u hlawuriwa tanihi mutirheli wa Xikwembu, leswaku a ta vula leswi Pawulo a swi vuleke: “Xikwembu . . . xi hi endlile malandza.”—2 Vakorinto 3:5, 6.

⁶ Muapostola Pawulo u tlhele a tsala: “Ndzi tinyungubyisa hi ntirho wa mina.” (Varhoma 11:13) Hakunene hi fanele hi endla hi laha ku fanaka. Hambi hi hlanganyela evutirhelini nkarhi hinkwawo kumbe nkarhi wo karhi, hi fanele hi tsundzuka leswaku Yehovha hi yexe u hi averile evutirhelini bya hina. (2 Vakorinto 2:17) Tanihi leswi hi nga ha vutisiwaka hi xiyimo xa hina, Mukreste un’wana ni un’wana la tinyiketeleke ni ku khuvuriwa u fanele a lunghekela ku nyikela xitiyisekiso lexi nga erivaleni ni lexi tiyeke xa leswaku i mutirheli wa mahungu lamanene hakunene. (1 Petro 3:15) Vutirheli bya yena byi fanele byi tlhela byi kombisiwa ni hi mahanyelo ya yena. Tanihi mutirheli wa Xikwembu, Mukreste u fanele a yimelela ni ku hanya vutomi lebyi baseke, a seketela vun’we bya ndyangu, a tshembeka a tlhela a va ni xichavo eka nawu ni nhleleko. (Varhoma 12:17, 18; 1 Vatesalonika 5:15) Vuxaka bya Mukreste ni Xikwembu ni vutirheli bya yena lebyi a averiweke byona hi Xikwembu hi swona swilo swa nkoka swinene evuton’wini bya yena. A nge swi tshiki swilo leswi hikwalaho ka ndzeriso wa Khezari. Kahle-kahle, swi fanele swi hlayiwa exikarhi ka ‘swilo swa Xikwembu.’

‘Swilo Swa Khezari’

7. Hi yihi ndhuma ya Timbhoni ta Yehovha malunghana ni ku hakela swibalo?

⁷ Timbhoni ta Yehovha ta swi tiva leswaku ti fanele ku “tivek[a] ehansi ka tihosi,” vafumi va tihulumendhe. (Varhoma 13:1) Hikwalaho, loko Khezari, ku nga Mfumo, a lava swilo leswi nga enawini, mapfalo ya tona lama leteriweke hi Bibele ma ti pfumelela ku endla swilaveko swoleswo. Hi xikombiso, Vakreste va ntiyiso i van’wana va lava hakelaka swibalo hi ndlela leyinene ngopfu laha misaveni. Le Jarimani phepha-hungu leri nge Münchner Merkur ri vule leswi hi Timbhoni ta Yehovha: “I vahakeri va xibalo lavo tshembeka ngopfu ni lava hakelaka hi nkarhi eFederal Republic.” Le Italy phepha-hungu leri nge La Stampa ri te: “[Timbhoni ta Yehovha] i vaaki vo tshembeka swinene lava u nga va navelaka: a va swi balekeli swibalo kumbe ku lava ku papalata milawu leyi nga fambisaniki ni leswi vona va swi tsakelaka leswaku va ta vuyeriwa vona vini.” Malandza ya Yehovha ma endla leswi ‘hikwalaho ka mapfalo ya vona.’—Varhoma 13:5, 6.

8. Xana leswi hi swi kolotaka Khezari swi hikeriwe eka swibalo swa timali ntsena?

⁸ Xana ‘swilo swa Khezari’ ko va ku hakela swibalo ntsena? E-e. Pawulo u longoloxe swilo swin’wana, swo tanihi ku xixima ni ku fundzha. Ebukwini ya yena leyi nge Critical and Exegetical Hand-Book to the Gospel of Matthew, xidyondzi xa Mujarimani Heinrich Meyer xi tsarile: “[Swilo swa Khezari] . . . a swi vuli xibalo xa tiko ntsena, kambe ni nchumu wun’wana ni wun’wana lowu a wu vuriwa wa Khezari hi ku ya hi nawu lowu simekiweke.” N’wamatimu E. W. Barnes, ebukwini ya yena leyi nge The Rise of Christianity, u vule leswaku Mukreste a a hakela swibalo leswi a swi kolotaka, naswona “a tlhela a amukela mindzhwalo leyin’wana hinkwayo ya Tiko, ntsena loko ku nga laviwi leswaku a nyika Khezari swilo leswi nga swa Xikwembu.”

9, 10. I ku kanakana kwihi loku Mukreste a nga ha vaka na kona malunghana ni ku tlherisela Khezari leswi n’wi faneleke, kambe i mintiyiso yihi leyi faneleke yi tsundzukiwa?

⁹ Hi swihi swilo leswi Mfumo wu nga ha swi lavaka handle ko lwisana ni swilo leswi nga swa Xikwembu ntsena? Van’wana va vone onge swi fanerile leswaku va nyika Khezari mali ya swibalo kambe va n’wi nyika sweswo ntsena. A va nga ta titwa va ntshunxekile loko va nyika Khezari xilo xihi na xihi lexi nga ha dyaka nkarhi lowu a wu ta tirhiseriwa mintirho ya swa le tilweni. Hambiswiritano, hambileswi wu nga ntiyiso leswaku hi fanele hi ‘rhandza Yehovha Xikwembu xa hina hi timbilu, mimoya-xiviri, mianakanyo ni matimba ya hina hinkwawo,’ Yehovha u langutele ni leswaku hi tirhisa nkarhi eka swilo swin’wana leswi nga riki ntirho wa hina wo kwetsima. (Marka 12:30; Vafilipiya 3:3) Hi xikombiso, Mukreste la ngheneleke vukati u tsundzuxiwa ku tinyika nkarhi wo tsakisa munghana wa yena wa vukati. Mintirho yo tano a yi bihanga, kambe muapostola Pawulo u vula leswaku i “swa misava” hayi “swa Hosi.”—1 Vakorinto 7:32-34; ringanisa 1 Timotiya 5:8.

¹⁰ Ku tlula kwalaho, Kreste u pfumelele valandzeri va yena ku ‘hakela’ swibalo, naswona leswi kahle-kahle swi katsa ku tirhisa nkarhi lowu nyikeriweke eka Yehovha—tanihi leswi vutomi bya hina hinkwabyo byi nyikeriweke eka yena. Loko xiringaniso xa ndzuvo etikweni xi ri 33 wa tiphesente ta muholo (ematikweni man’wana xi tlakukile ka leswi), leswi swi vula leswaku lembe na lembe xiringaniso lexi mutirhi a xi hakelaka eka Vuhlayiselo bya Mali ya Tiko i muholo wa mune wa tin’hweti ta mali ya yena leyi a yi kumaka. Loko hi swi veka hi ndlela yin’wana, nkarhi hinkwawo lowu a wu heteke a tirha, mutirhi la tolovelekeke u ta va a hete kwalomu ka malembe ya 15 a hakela mali ya xibalo leyi “Khezari” a yi lavaka. Nakambe, xiya mhaka ya ku nghena xikolo. Ematikweni yo tala nawu wu lava leswaku vatswari va nghenisa vana va vona xikolo malembe yo karhi. Nhlayo ya malembe yo nghena xikolo ya hambana hi ku ya hi tiko. Etindhawini to tala swi teka nkarhi wo leha. I ntiyiso, hi ntolovelo ku nghena xikolo swa pfuna, kambe i Khezari la endlaka xiboho xa leswaku i xiphemu xo tanihi kwihi xa vutomi bya n’wana lexi a faneleke a xi heta exikolweni, naswona vatswari va Vakreste va pfumelelana ni xiboho xa Khezari.

Ntirho Wa Vusocha Lowu Bohaka

11, 12. (a) I xilaveko xihi lexi Khezari a xi lavaka ematikweni yo tala? (b) Xana Vakreste vo sungula a va wu languta njhani ntirho wa vusocha?

¹¹ Xilaveko xin’wana lexi endliwaka hi Khezari ematikweni man’wana i ntirho wa vusocha lowu bohaka. Eka lembe-xidzana ra vu-20, matiko yo tala ma sungule endlelo leri eminkarhini ya nyimpi kasi man’wana ma ri endle hambi loko ri lele. Le Furwa xilaveko lexi hi malembe yo tala a xi vitaniwa xibalo xa ngati, leswi vulaka leswaku jaha rin’wana ni rin’wana a ri fanele ri pfumela ku nyikela hi vutomi bya rona hikwalaho ka Tiko. Xana lowu i nchumu lowu lava tinyiketeleke eka Yehovha ripfalo ra vona ri nga va pfumelelaka ku wu endla? Xana Vakreste va lembe-xidzana ro sungula a va yi languta njhani mhaka leyi?

¹² Hambileswi Vakreste vo sungula a va ringeta ku va vaaki lavanene, ripfumelo ra vona ri va sivele ku dlaya un’wana kumbe ku nyiketela vutomi bya vona vini hikwalaho ka Tiko. The Encyclopedia of Religion yi ri: “Vatatana va kereke va khale, ku katsa na Tertullian na Origen, va tiyise leswaku Vakreste a va siveriwa ku dlaya munhu, ku nga nsinya wa nawu lowu va siveleke ku hlanganyela evuthwini ra Rhoma.” Ebukwini ya yena leyi nge The Early Church and the World, Profesa C. J. Cadoux wa tsala: “Ku fikela loko ku fuma Marcus Aurelius kwalomu ka [161-180 C.E.], ku hava Mukreste loyi a a va socha endzhaku ka ku khuvuriwa ka yena.”

13. Ha yini vo tala eVujaganini va nga languti ntirho wa vusocha hi laha Vakreste vo sungula a va wu languta ha kona?

¹³ Ha yini namuntlha swirho swa tikereke ta Vujagana swi nga languti timhaka hi ndlela leyi? Hikwalaho ka ku cinca lokukulu loku humeleleke hi lembe-xidzana ra vumune. Buku ya Khatoliki leyi nge A History of the Christian Councils ya hlamusela: “Vakreste vo tala, . . . lava nga le hansi ka vafumi va vuhedeni, a va ri ni misinya ya milawu ya vukhongeri malunghana ni ntirho wa vusocha, naswona va arile hi ku kongoma ku va masocha, kumbe va baleka. Nhlengeletano [ya Arles, leyi khomiweke hi 314 C.E.], loko yi kambisisa ku cinca loku tisiweke hi Constantine, yi veke nawu wa leswaku Vakreste va fanele va ya enyimpini, . . . hikuva Kereke yi le ku rhuleni (in pace) ehansi ka hosana leyi nga munghana eka Vakreste.” Hikwalaho ka ku tshika tidyondzo ta Yesu, ku sukela hi nkarhi wolowo ku fikela sweswi, vafundhisi va Vujagana va khutaze mintlhambi ya vona leswaku yi lwa etinyimpini ta matiko, hambileswi vanhu van’wana va aleke hikwalaho ka leswi ripfalo ra vona ri nga va pfumeleliki.

14, 15. (a) Xana Vakreste etindhawini tin’wana va ntshunxiwa entirhweni wa vusocha ehansi ka swisekelo swihi? (b) Laha va nga ntshunxiwiki, i misinya yihi ya milawu ya Matsalwa leyi nga ta pfuna Mukreste ku endla xiboho lexinene emhakeni ya ntirho wa vusocha?

¹⁴ Xana Vakreste namuntlha va boheka ku landzelela vunyingi emhakeni leyi? E-e. Loko Mukreste la tinyiketeleke, la khuvuriweke a tshama etikweni leri vatirheli va vukhongeri va ntshunxiwaka entirhweni wa vusocha, a nga ha titirhisela lunghiselelo leri, hikuva entiyisweni i mutirheli. (2 Timotiya 4:5) Matiko yo hlayanyana, ku katsa na United States na Australia, ma nyikele ntshunxeko wo tano hambi ku ri hi nkarhi wa nyimpi. Naswona hi nkarhi wa ku rhula, ematikweni yo tala lama sindzisaka ntirho wa vusocha, Timbhoni ta Yehovha, tanihi vatirheli va vukhongeri, ti nyikiwa ntshunxeko wolowo. Xisweswo ti nga ya emahlweni ti pfuna vanhu hi ntirho wa tona wa le rivaleni.

¹⁵ Kambe, ku vuriwa yini loko Mukreste a tshama etikweni leri vatirheli va vukhongeri va nga nyikiwiki ntshunxeko wolowo? Loko swi ri tano u ta boheka ku endla xiboho xa munhu hi xiyexe a landzelela ripfalo leri leteriweke hi Bibele. (Vagalatiya 6:5) Loko a ri karhi a anakanya hi vulawuri bya Khezari, u ta swi xiyisisa hi vukheta leswi a swi kolotaka Yehovha. (Pisalema 36:9; 116:12-14; Mintirho 17:28) Mukreste u ta tsundzuka leswaku mfungho wa Mukreste wa ntiyiso i ku rhandza vapfumeri-kulobye hinkwavo, hambi ku ri lava va tshamaka ematikweni man’wana kumbe lava nga va tinxaka tin’wana. (Yohane 13:34, 35; 1 Petro 2:17) Ku tlula kwalaho, a nge yi rivali misinya ya milawu ya Matsalwa leyi kumekaka eka tindzimana to tanihi Esaya 2:2-4; Matewu 26:52; Varhoma 12:18; 14:19; 2 Vakorinto 10:4; na Vaheveru 12:14.

Ku Tirhela Tiko

16. Ematikweni man’wana, i ntirho wihi lowu nga riki wa vusocha lowu Khezari a wu lavaka eka lava nga wu amukeriki ntirho wa vusocha?

¹⁶ Hambiswiritano, ku ni matiko lawa Mfumo, hambiloko wu nga va nyiki vatirheli va vukhongeri ntshunxeko, kambe wu pfumelaka leswaku vanhu van’wana va nga wu endli ntirho wa vusocha. Yo tala ya matiko wolawo ma pfumelela vanhu vo tano lava ripfalo ri nga va pfumeleliki leswaku va nga sindzisiwi ku endla ntirho wa vusocha. Etindhawini tin’wana mintirho ya ku tirhela tiko, yo tanihi ntirho lowu pfunaka etikweni, yi tekiwa tanihi ntirho wa tiko lowu nga riki wa nyimpi. Xana Mukreste la tinyiketeleke a nga wu tirha ntirho wo tano? Na kona laha, Mukreste la tinyiketeleke, la khuvuriweke u fanele ku endla xiboho xa yena n’wini a titshege hi ripfalo ra yena leri leteriweke hi Bibele.

17. Xana xi kona xikombiso xa le Bibeleni xa ntirho wa tiko lowu nga riki wa vusocha?

¹⁷ Swi tikomba onge mintirho leyi bohaka a yi endliwa eminkarhini ya Bibele. Buku yin’wana ya matimu yi ri: “Ku tlhandlekela ehenhla ka swibalo ni timfanelo leti a ti laviwa eka vaaki va le Yudiya, a ku ri na corvée [ku tirhisiwa hi valawuri va tiko handle ko hakeriwa]. Leri a ku ri endlelo ra khale ra le Vuxeni, leri valawuri va Magriki ni Varhoma va yeke emahlweni va ri tirhisa. . . . Testamente Leyintshwa na yona, yi tshaha swikombiso swa corvée le Yudiya, yi kombisa ndlela leyi a yi hangalake ha yona. Hi ku ya hi mukhuva lowu, masocha ma sindzise Simoni wa le Kirena ku rhwala xihambano [mhandzi ya nxaniso] xa Yesu (Matewu 5:41; 27:32; Marka 15:21; Luka 23:26).”

18. Xana i mixaka yihi ya mintirho ya tiko leyi nga riki ya nyimpi naswona yi nga riki ya vukhongeri leyi Timbhoni ta Yehovha ti hlanganyelaka eka yona nkarhi na nkarhi?

¹⁸ Hi ku fanana, namuntlha ematikweni man’wana Mfumo kumbe valawuri va tiko va lava leswaku vaaki va tirha mintirho yo hambana-hambana yo tirhela tiko. Minkarhi yin’wana leswi swi endleriwa xikongomelo xo karhi, tanihi ku cela swihlovo kumbe ku endla mapato; minkarhi yin’wana swi endliwa nkarhi na nkarhi, tanihi ku basisa mapato, swikolo kumbe swibedlhele vhiki na vhiki. Laha ku tirhela tiko hi ndlela yoleyo swi vuyerisaka vaaki, naswona swi nga fambisaniki ni vukhongeri bya mavunwa kumbe hi tindlela tin’wana swi nga lwisaniki ni mapfalo ya Timbhoni ta Yehovha, hakanyingi ta hlanganyela. (1 Petro 2:13-15) Hakanyingi leswi swi ve vumbhoni lebyinene, naswona minkarhi yin’wana swi miyete lava hehlaka Timbhoni hi vunwa va ku ti lwisana ni hulumendhe.—Ringanisa Matewu 10:18.

19. Xana Mukreste u fanele ku swi tekisa ku yini loko Khezari a n’wi kombela ku endla ntirho wa tiko lowu nga riki wa nyimpi swa nkarhinyana?

¹⁹ Kambe, ku vuriwa yini loko Mfumo wu lava leswaku Mukreste a tirhela tiko hi nkarhi wo karhi lowu ku nga xiphemu xa ku tirhela tiko ehansi ka mulawuri wa tiko? Na kona laha Vakreste va fanele va tiendlela swiboho swa vona vini leswi sekeriweke eka ripfalo leri dyondzisiweke. “Hinkwerhu hi ta humelela emahlweni ka xiluvelo xa Xikwembu ku avanyisiwa.” (Varhoma 14:10) Vakreste lava langutaneke ni xilaveko xa Khezari va fanele va kambisisa mhaka leyi hi vuenti va tlhela va anakanyisisa ha yona.a Naswona ku nga ha va vutlhari ku vulavula hi mhaka leyi ni Vakreste lava wupfeke evandlheni. Endzhaku ka leswi kutani munhu hi yexe u fanele a tiendlela xiboho.—Swivuriso 2:1-5; Vafilipiya 4:5.

20. I swivutiso ni misinya yihi ya milawu ya Matsalwa leyi pfunaka Mukreste ku ehleketa hi mhaka ya ntirho wo pfuna tiko lowu nga riki wa nyimpi?

²⁰ Loko va endla ndzavisiso wolowo, Vakreste va fanele va kambisisa misinya ya milawu ya Bibele yo hlayanyana. Pawulo u vule leswaku hi fanele hi “[yingisa] tihosi ni tindhuna, . . . [hi] tirha mintirho hinkwayo leyinene . . . [hi] va ni vuxaka, masiku hinkwawo [hi] va ni musa eka vanhu hinkwavo.” (Tito 3:1, 2) Hi nkarhi lowu fanaka, Vakreste va ta va va endla kahle loko va kambisisa ntirho wa tiko lowu endliwaka. Loko va wu amukela, xana va ta swi kota ku hlayisa vukala-tlhelo bya Vukreste? (Mikiya 4:3, 5; Yohane 17:16) Xana swi ta va endla va katseka evukhongerini bya mavunwa? (Nhlavutelo 18:4, 20, 21) Xana loko va wu endla, sweswo swi nga va sivela kumbe swi va hikela ku hetisisa vutihlamuleri bya vona bya Vukreste handle ka xivangelo? (Matewu 24:14; Vaheveru 10:24, 25) Hi hala tlhelo, xana va ta swi kota ku ya emahlweni va endla nhluvuko wa moya, kumbexana hambi ku ri ku hlanganyela evutirhelini bya nkarhi hinkwawo loko va ri karhi va endla ntirho lowu laviwaka?—Vaheveru 6:11, 12.

21. Ku nga khathariseki xiboho xa yena, xana vandlha ri fanele ri n’wi languta njhani makwerhu loyi a langutaneke ni mhaka ya ntirho wo pfuna tiko lowu nga riki wa nyimpi?

²¹ Ku vuriwa yini loko tinhlamulo leti tshembekaka ta Mukreste eka swivutiso swo tano ti n’wi endla a gimeta hi leswaku ntirho wo pfuna tiko i ‘ntirho lowunene’ lowu a nga wu endlaka hi ku yingisa valawuri? Xolexo i xiboho xa yena emahlweni ka Yehovha. Vakulu lava vekiweke ni van’wana va fanele va xixima ripfalo ra makwerhu yoloye hi mpimo lowu heleleke, naswona va ya emahlweni va n’wi teka tanihi Mukreste la nga exiyin’weni lexinene. Hambiswiritano, loko Mukreste a vona onge a nge wu endli ntirho lowu wa tiko, xiyimo xa yena na xona xi fanele xi xiximiwa. Na yena wa ha ri exiyin’weni lexinene naswona u fanele a kuma nseketelo wa rirhandzu.—1 Vakorinto 10:29; 2 Vakorinto 1:24; 1 Petro 3:16.

22. Ku nga khathariseki xiyimo lexi hi langutanaka na xona, i yini lexi hi nga ta ya emahlweni hi xi endla?

²² Tanihi Vakreste a hi nge tshiki ku ‘xixima loyi a faneleke ku xiximiwa.’ (Varhoma 13:7) Hi ta xixima nhleleko lowunene hi tlhela hi lwela ku va vaaki lava rhuleke, lava namarhelaka nawu. (Pisalema 34:14) Hi nga ha khongelela “ni tihosi, ni hinkwavo lava nge switshan’wini swa le henhla” loko vavanuna lava va fanele va endla swiboho leswi khumbaka vutomi ni ntirho wa hina wa Vukreste. Hikwalaho ko tlherisela swilo swa Khezari eka Khezari, hi tshemba leswaku “hi [nga] kota ku hanya vutomi bya ku rhula ni ku tsaka, lebyi nga bya vukhongeri ni lebyi chavisekaka hi matlhelo hinkwawo.” (1 Timotiya 2:1, 2) Ku tlula kwalaho, hi ta ya emahlweni hi chumayela mahungu lamanene ya Mfumo ku nga wona ntsena ntshembo wa vanhu, hi ri karhi hi tlherisela swilo swa Xikwembu eka Xikwembu hi ku tshembeka.

[Nhlamuselo ya le hansi]

Xana U Nga Hlamusela?

◻ Malunghana ni ku ringanisela vuxaka bya yena na Khezari ni vuxaka byakwe na Yehovha, i nchumu wihi lowu Mukreste a khumbekaka ha wona ku sungula?

◻ I yini lexi hi xi kolotaka Yehovha lexi hi nga taka hi nga xi nyiki Khezari?

◻ I swilo swihi swin’wana leswi hi nga ni mfanelo yo swi tlherisela Khezari?

◻ I matsalwa wahi lama hi pfunaka ku endla xiboho lexinene emhakeni ya ntirho wa vusocha lowu bohaka?

◻ Hi swihi swilo swin’wana leswi hi faneleke hi swi tsundzuka loko hi nyikiwa ntirho wo pfuna tiko lowu nga riki wa nyimpi?

◻ Malunghana na Yehovha na Khezari, i yini leswi hi yaka emahlweni hi swi endla?

[Xifaniso lexi nga eka tluka 16, 17]

Vaapostola va byele Sanedri: “Hi fanele ku yingisa Xikwembu ku tlula vanhu”