Langutelo Ra Bibele
I Yini Lexi Endlaka Leswaku Munhu A Va Muaka-tiko Lonene?
ENDZHAKU ka Nyimpi ya Vumbirhi ya Misava, vanhu vo tala va le Yuropa ni le Japani lava a va tivona va ri vaaka-tiko lavanene, lava yingisaka nawu va tikume va konanisiwa naswona va voniwa nandzu malunghana ni nyimpi leyi. Van’wana va vona a ku ri masocha lama nga exiyin’weni xa le henhla, vativi va sayense ni swidyondzeki swin’wana. Eka matshalatshala ya vona yo ringeta ku tihlantswa hi leswi va swi endleke, van’wana va swigevenga leswi va hlamusele leswaku a va yingisa leswi a va lerisiwa swona, hilaha swi languteriweke hakona eka muaka-tiko un’wana ni un’wana lonene. Hambiswiritano, ku tivona ka vona va ri vaaka-tiko lavanene ku va susumetele ku endla vubihi lebyikulu eka vanhu.
Hi hala tlhelo, ku ni lava va honisaka vulawuri bya Mfumo. Van’wana va byi honisa vulawuri bya hulumendhe hi vomu, kasi van’wana va tshama va lunghekele ku tlula nawu ntsena loko va nga taka va nga khomiwi. Ina, vo tala va pfumela leswaku ku ni xivangelo xo yingisa valawuri, phela loko ku nga ri na valawuri, ku ta va ni mpfilumpfilu ni nkitsinkitsi. Hambiswiritano, xivutiso xi ri, Xana hi fanele hi endla mintirho leyi laviwaka hi nawu ni ku wu yingisa ku fikela kwihi? Vona misinya ya milawu leyi nga xisekelo leyi pfuneke Vakreste va lembe-xidzana ro sungula leswaku va va ni langutelo lerinene hi vutihlamuleri bya vona eka Mfumo.
Ku Titsongahata Ka Vakreste Eka Valawuri
Vakreste va lembe-xidzana ro sungula hi ku tirhandzela va tiveke ehansi ka milawu ni nkongomiso wa lava a va ri “valawuri lava tlakukeke”—hileswaku, vafumi va nkarhi wolowo. (Varhoma 13:1) Vakreste a va kholwa leswaku a swi fanerile ku “tiveka ehansi ka tihulumendhe ni valawuri naswona va va yingisa hileswi va nga vafumi.” (Tito 3:1) Hambileswi a va teka Kreste a ri Hosi ya vona ya le tilweni, kambe a va ri vaaka-tiko lava yingisaka nawu wa vanhu lava va va fumaka naswona va nga wu xungeti Mfumo. Kahle-kahle, a va khutaziwa ku “xixima hosi” minkarhi hinkwayo. (1 Petro 2:17) Muapostola Pawulo u khutaze Vakreste: “Hikokwalaho, xo sungula ndzi khongotela leswaku swikombelo, swikhongelo, ku khongelela, ku nkhensa, swi endleriwa vanhu va mixaka hinkwayo, swi endleriwa tihosi ni hinkwavo lava nga eswiyin’weni leswi tlakukeke; leswaku hi ta ya emahlweni hi hanya vutomi byo rhula ni byo hola hi ku tinyiketela loku heleleke loku nga ni vukwembu ni ku tiyimisela.”—1 Timotiya 2:1, 2.
Vakreste va lembe-xidzana ro sungula a va swi hakela hi ku tshembeka swibalo hinkwaswo leswi a swi koxiwa eka vona, hambileswi minkarhi yin’wana a swi va tikela ngopfu. Va landzelele nkongomiso lowu huhuteriweke lowu nyikeriweke hi muapostola Pawulo emhakeni leyi: “Nyikani hinkwavo timfanelo ta vona, loyi a lavaka xibalo n’wi nyikeni xibalo; loyi a lavaka ndzuvo n’wi nyikeni ndzuvo.” (Varhoma 13:7) Hi ku landza vonelo ra vadyondzisiwa va Yesu, hulumendhe ya Rhoma ni vafumi va yona a va fuma hi ku va va pfumeleriwe hi Xikwembu naswona hi ndlela yo karhi, a va ri “malandza ya tiko, ya Xikwembu,” hikuva va pfunile leswaku ku va ni ku rhula ni nhleleko etikweni.—Varhoma 13:6.
“Va Lunghekela Ntirho Wun’wana Ni Wun’wana Lowunene”
Vakreste va lembe-xidzana ro sungula a va khutaziwa ku endla mintirho ya tiko leyi vekiweke hi Mfumo. Yesu Kreste u tsundzuxe vadyondzisiwa vakwe leswaku minkarhi hinkwayo va tshama va lunghekele ku endla hambi ku ri mintirho leyi nga nyawuriki leyi vekiweke hi valawuri lava fumaka. “Loko un’wana loyi a nga ni vulawuri a ku sindzisa ku endla ntirho wo famba khilomitara yin’we,” u te, “famba na yena tikhilomitara timbirhi.” (Matewu 5:41) Hi ku landzela xitsundzuxo lexi, Vakreste a va kombisa leswaku a va lavi ku hanya etikweni leri hluvukeke ntsena kambe va nga pfuni ha nchumu. Minkarhi hinkwayo a “va lunghekela ntirho wun’wana ni wun’wana lowunene.”—Tito 3:1; 1 Petro 2:13-16.
A va rhandza vaakelani va vona hi mbilu hinkwayo naswona va lava tindlela ta ku va pfuna. (Matewu 22:39) Hikwalaho ka rirhandzu leri ni ku namarhela ka vona emimpimanyetweni leyi tlakukeke ya ku tikhoma, Vakreste va lembe-xidzana ro sungula a va ri xikombiso lexinene xa ku susumetela van’wana eku endleni ka leswinene. Vaakelani va vona a va ri ni swivangelo swo tala leswi endlaka leswaku va tsakela ku akelana ni Mukreste. (Varhoma 13:8-10) Vakreste a va kombisanga rirhandzu ra vona ntsena hi ku ka va nga endli swo biha. A va khutaziwa ku va ni vunghana ni ku tsakela vanhu van’wana, ku ‘endla hinkwavo leswi nga swinene [ku nga ri vapfumeri-kulobye ntsena],’ hilaha Yesu Kreste a endleke hakona.—Vagalatiya 6:10.
“Ku Yingisa Xikwembu Tanihi Mufumi Ku Tlula Vanhu”
Hambiswiritano, a va pima ndlela leyi a va yingisa valawuri lava fumaka. A va nga ta endla nchumu lexi lwisanaka ni ripfalo ra vona kumbe ku onha vuxaka bya vona ni Xikwembu. Hi xikombiso, loko valawuri va vukhongeri va le Yerusalema va lerisa vaapostola leswaku va tshika ku chumayela ha Yesu, a va yingisanga. Va te: “Hi fanele ku yingisa Xikwembu tanihi mufumi ku tlula vanhu.” (Mintirho 5:27-29) Vakreste va ale hi ku helela ku hlanganyela eku gandzeleni ka mufumi loku nga ku gandzela swifaniso swa hava. (1 Vakorinto 10:14; 1 Yohane 5:21; Nhlavutelo 19:10) Ku ve ni vuyelo byihi? N’wamatimu la vuriwaka J. M. Roberts u ri: “Va voniwe nandzu, hayi wa ku va Vakreste, kambe wa ku ala ku endla leswi nawu wu swi leriseke.”—Shorter History of the World.
Ha yini sweswi va “ala ku endla leswi nawu wu swi leriseke”? A va swi xiya leswaku “valawuri lava tlakukeke” va ni matimba hikuva Xikwembu xi va pfumelela, kutani va va “mutirheli wa Xikwembu” eku hlayiseni ka nawu ni nhleleko. (Varhoma 13:1, 4) Kambe Vakreste a va ha teka nawu wa Xikwembu wu tlakukile. Va xiye leswaku Yesu Kreste u veke nsinya lowu lowunene wa nawu eka lava va nga ta va valandzeri vakwe: “Tlheriselani swilo swa Khezari eka Khezari, kambe swilo swa Xikwembu eka Xikwembu.” (Matewu 22:21) Vutihlamuleri bya vona eka Xikwembu a byi fanele byi tlula lebyi va nga na byona eka Khezari.
Ku kombisa leswaku leyi a ku ri ndlela leyinene swi voneke loko vanhu vo tala lava tivulaka Vakreste va tsandzeka ku landzelela misinya leyi leyinene ya nawu. Hi xikombiso, varhangeri lava va nga vagwinehi va Vujagana, va ve “switirhisiwa swa hulumendhe ya tiko, ngopfu-ngopfu eku hlengeleteni ni le ku hlayisiweni ka masocha ya nyimpi,” ku vule n’wamatimu wa nyimpi John Keegan. Valandzeri va vona va hetelele va seketela tlhelo ro karhi etinyimpini leti halateke ngati ya vanhu va timiliyoni lava nga riki na nandzu. Keegan u ri: “Va wu honisile nawu wa Xikwembu loko va hlundzukile.”
Hambiswiritano, Vakreste va lembe-xidzana ro sungula va nyikele xikombiso lexinene ngopfu xo ringanisela. A va ri vaaka-tiko lavanene. A va endla mintirho ya tiko ni ku byarha vutihlamuleri bya vona kahle. Kambe a va namarhele misinya ya milawu ya Bibele ni ku yingisa ripfalo ra vona leri leteriweke hi Bibele eswiyin’weni hinkwaswo swa vutomi bya vona.—Esaya 2:4; Matewu 26:52; Varhoma 13:5; 1 Petro 3:16.
[Xifaniso lexi nga eka tluka 26]
“Tlheriselani swilo swa Khezari eka Khezari”