Ndlala Leyi Vhumbhiweke

EMALEMBENI ya sweswinyana mangava ya ndlala ma voniwa hi ndlela leyi fanaka eka swiviko swa mahungu ya misava. Le Ethiopia ni kun’wana ku hume swifaniso leswi nga rivalekiki leswi kombaka nsiko. Hi 1992, misava hinkwayo yi langutane ni lava hlaseriweke hi ndlala yo chavisa le Somalia, leyi vangiwaka hi dyandza ni nyimpi. International Herald Tribune yi vike leswi hi September 1992: “Ku hava la tivaka leswaku i vaaki vangani va le Somalia lava feke, kambe nhlangano wa Xihambano xo Tshwuka wu nyika nhlayo leyi tlulaka 100 000. Hi siku ku fa magidi ya vanhu.”

Tinhlayo leti a ti ma kombisi mangava ni maxangu lawa ya vanhu lava sikaka. Yvette Pierpaoli, muyimeri wa Refugees International le Yuropu, u tsale leswi eka magazini wa UN wa Refugees: “ENew York kumbe eGeneva, xirhalanganya xa vahlapfa xi lo dla erivaleni; tinhlayo ta kombisiwa naswona nongonoko wa matandza lowu lungeleriweke eka tona wa nonon’hwa ku wu tiva hi nhloko. Kambe empfhukeni wo ringana magidi ya [tikhilomitara], emaaveni ya matiko lama nga ni mikitsikitsi, u heleriwa hi moya hikwalaho ka mintlhaveko ya matimba naswona ndlela leyi nxaniso wu nga ha yona yi ku endla u lava ku polomba.”

Hambi leswi nhlangano wa Xihambano xo Tshwuka wu vulaka leswaku matshalatshala ya wona yo phalala Somalia ma komba tsima lerikulu eka hinkwawo lawa ri tshameke ri ma endla yo phalala vanhu, vakambisisi lavanyingi va rila hi leswaku leswi hinkwaswo i wun’wana wa mimphalalo leyitsongo ngopfu, naswona leyi hlweleke ku endliwa. Pierpaoli u ni xirilo lexi nge: “Matiko lama tshameke ma phalala ma khondle mavoko, ma karhele ku seketela Afrika leri pfilunganyiweke. . . . Ma sola Vantima hikwalaho ka vurhangeri bya vona, ni makwanga ya varhangeri va vona, ku nga mpfilumpfilu lowu nga kombiki ku hela.”

Bibele yi vhumbhe nkarhi lowu ku nga ta va ni tindlala “ematlhelweni layo tala.” Tindlala leti, ku katsa ni swiendlakalo swin’wanyana swo tala, tanihi tinyimpi, ku ninginika ka misava, ni mintungu, swi komba leswaku Mfumo wa Xikwembu wu kusuhi. (Luka 21:11, 31) Bibele yi tlhela yi komba leswaku eMfun’weni lowu lowunene wa Xikwembu, ku ta va ni ndzalo ya swakudya swa vanhu hinkwavo. Mupisalema u tsale a ku: “Ku ta v̌a ni nḍalo ya koro la misav̌eni ni le tinhlohlorini ta tinṭhav̌a.”—Pisalema 72:16.