Xana Vukhongeri Bya Swi Enerisa Swilaveko Swa Wena?

MOYA, mati, swakudya ni vutshamo—leswi swi tekiwa ku ri swilaveko swa vanhu emisaveni hinkwayo. Handle ka swona u ta langutana ni vusweti ivi ku landzela rifu. Hambi swi ri tano, malembe yo tala lama hundzeke, murhangeri wa Vaisrayele Muxe u kokele nyingiso eka xilaveko xin’wana xa vanhu lexi nga xa nkoka swinene ku tlula swakudya kumbe mati. Muxe u te: “Munhu a nga ka a nga hanyi hi v̌uŝa ntsena, kambe munhu a hanya hi hikwaŝo le’ŝi humaka e noṅwini wa Šikwembu.”—Deteronoma 8:3.

Hi marito lawa ya ntsindza Muxe u kombe nkoka wo enerisa swilaveko swa hina swa vukhongeri kumbe swa moya. U kombise leswaku vutomi bya hina byi titshege hi ku swi enerisa! Hi nkarhi wa riendzo ra 40 wa malembe emananga, Vaisrayele a va hanya hi ‘marito lama humaka enon’wini wa Yehovha hi ku kongoma.’ Va pone ni le ka swiyimo swin’wana leswi a swi ta va swi yise eka rifu leri chavisaka. Hi ku lerisa ka Xikwembu, swakudya leswi vitaniwaka mana swi xikile hi hlori swi huma etilweni. Mati ma humile ematambeni leswaku va nwa loko va ri ni torha. Kambe Xikwembu xi endle leswi tlulaka ku khathalela swilaveko swa vona swa nyama ntsena. Muxe u te: “Yehova, Šikwembu ša wena, a ku laya kukotisa munhu loko a laya ṅwana wa yena.”—Deteronoma 8:4, 5; Eksoda 16:31, 32; 17:5, 6.

Vaisrayele a va nga siyiwanga voxe ku va lava tihlawulelaka eka mikhuva leyinene kumbe leyo homboloka, ni le ka timhaka leti fambisanaka ni mahanyelo lamanene kumbe vukhongeri. A va kuma nkongomiso wu huma hi le ka Xikwembu hi xoxe. Xi va nyike Nawu wa Muxe ku nga nxaxamelo lowu tlakukeke wa milawu leyi a yi hlamusela swakudya leswi nyikaka rihanyo, nawu lowu tiyeke wa ku tibasisa, kun’we ni misinya leyinene ya milawu ya vukhongeri. Hikwalaho Xikwembu xi kondletele rihanyo ni vuhlayiseki bya moya eka Vaisrayele. A va hanya hi ‘marito lama humaka enon’wini wa Yehovha.’

Xisweswo Vaisrayele a va hambane hi ku helela ni tinxaka tin’wana. Enkarhini wa Muxe, Egipta a ri fuma tanihi mfumo wa matimba swinene emisaveni. A ri ri tiko ra vukhongeri. World Book Encyclopedia yi ri: “Vaegipta va khale a va tshemba leswaku swikwembu (swa xinuna ni swa xisati) swo hambana-hambana a swi kucetela swilo hinkwaswo swa ntumbuluko ni mintirho yin’wana ni yin’wana ya munhu. Hikwalaho a va gandzela swikwembu swo tala. . . . Eka muti wun’wana ni wun’wana ni doroba rin’wana ni rin’wana ra Egipta, vanhu a va gandzela xikwembu xa vona vini, ku engetela eka swikwembu leswikulu leswi tivekaka.”

Xana ku gandzela loku ka swikwembu swo tala ku swi enerisile swilaveko swa moya swa Vaegipta ke? Doo. Egipta ri hundzuke tiko leri tipeteke eka vukholwa-hava ni le ka ku tikhoma loko biha ka swiendlo swa rimbewu. Ematshan’wini yo antswisa vutomi ni rihanyo, hanyelo ra Vaegipta ri va vangele ‘vuvabyi byo biha.’ (Deteronoma 7:15) Kutani a swi hlamarisi leswi Bibele yi vulavuleke hi swikwembu swa Vaegipta hi ku hlekula yi swi vitana ‘swifaniso swa thyaka.’—Ezekiyele 20:7, 8.

Xiyimo lexi fanaka xi kona ni namuntlha. Vanhu vo tala va ni muxaka wo karhi wa ripfumelo ra vukhongeri; a hi vangani lava vulaka leswaku a va pfumeli eka Xikwembu. Kambe swi le rivaleni leswaku vukhongeri byi tsandzekile ku eneta swilaveko swa vanhu swa moya. Xana swiphiqo swa tinyimpi, vutiko, ndlala ni vusiwana lebyi nyanyaka namuntlha a byi ta va kona loko vanhu hakunene a va hanya hi ‘marito hinkwawo lama humaka enon’wini wa Xikwembu’? Hakunene a swi nga ta va tano! Hambi swi ri tano, i vanhu vatsongo lava anakanyaka hi ku cinca vukhongeri bya vona. Phela van’wana a va swi rhandzi ni ku bula hi vukhongeri kumbe ku nyika nyingiso eka tidyondzo ta vukhongeri byin’wana leti va sungulaka ku ti twa!

Hi xikombiso, wanuna wa le Ghana eAfrika Vupela-dyambu u byele mutirheli wa Mukreste a ku: “Ndzi tshemba leswaku Xikwembu xi tipaluxile eka hina Vantima hi ku tirhisa vaprista va hina va xinuna ni va xisati lava nga ni matimba, hi laha xi tivonakariseke ha kona eka Vayuda hi ku tirhisa vaprofeta va vona. Swa nyumisa leswi van’wana va hina Vantima hi tsandzekaka ku xixima vaprista va hina, ivi hi vulavula hi Yesu, Muhammad ni van’wana.”

Vantima vo tala va xiya Vukreste tanihi vukhongeri bya valungu—fambiselo rimbe leri ri va dlayeke ku ri ni ku va pfuna. Kambe xana ku tiomisa nhloko swi ta pfuna kumbe swi ta siva matshalatshala ya wena yo enerisa swilaveko swa wena swa moya ke? Xivuriso xa Vantima xi ri: “A wu nghenisi mavoko hamambirhi enkambaneni wa swakudya hi leswi u twaka ndlala.” Madyelo yo tano ma kombisa vuharhi naswona ma ni khombo—ngopfu-ngopfu loko u nga swi tivi leswi nga endzeni ka nkambana! Kambe vo tala a va hlawulanga vukhongeri bya vona hi xisekelo xa nkambisiso wa ntiyiso, kambe hi xisekelo xa minsusumeto kumbe ndhavuko wa ndyangu.

Vugandzeri lebyi enerisaka swilaveko swa wena swa moya byi fanele ku va “ntirho wo kwetsima ni matimba ya wena yo anakanya.” (Varhoma 12:1, NW) Byi fanele byi va ku tihlawulela loku endliwaka hi vukheta ni vutlharhi. Hikwalaho a hi kambisiseni mhaka yo hlawula vukhongeri bya munhu hi mavonelo ya Vantima. Hambi swi ri tano, leswi landzelaka swi ta tsakisa ni vahlayi kun’wana ni kun’wana.

[Xifaniso lexi nga eka tluka 3]

Muxe u kombe nkoka wo enerisa xilaveko xa hina xa moya

[Xifaniso lexi nga eka tluka 4]

Leswi voniweke hi Vantima eka varhumiwa va Vujagana swi endle leswaku van’wana va nga yi tsakeli Bibele