Vutlhari Bya Xikwembu Byi Vonaka Eka Swilo Leswi Xi Swi Tumbuluxeke

Vutlhari Bya Xikwembu Byi Vonaka Eka Swilo Leswi Xi Swi Tumbuluxeke

“Hi xona lexi hi dyondzisaka ku tlula swiharhi swa misava, naswona xi hi endlaka hi tlhariha ku tlula ni swivumbiwa leswi hahaka swa matilo.”—YOBO 35:11.

TINYENYANA ti ni vuswikoti byo hlamarisa. Ndlela leyi ti hahaka ha yona empfhukeni ya naveriwa hi vaendli va swihaha-mpfhuka. Tinyenyana ta mixaka yin’wana ti kota ku haha magidi ya tikhilomitara ti tsemakanya lwandle leri nga hava mimfungho leyi ti kongomisaka, kambe ta swi kota ku ya fika laha ti yaka kona handle ko lahleka.

Vuswikoti byin’wana lebyi hlamarisaka bya tinyenyana lebyi kombisaka vutlhari bya Muvumbi wa tona hilaha ku engetelekeke, i vutshila bya tona bya ku vulavurisana hi ku tswiyotana ni ku yimbelela tinsimu. Xiya swikombiso swin’wana.

Loko Tinyenyana Ti Vulavurisana

Tinyenyana ta mixaka yin’wana ti sungula ku vulavurisana ta ha ri endzeni ka matandza ya tona. Hi xikombiso, n’hwari ya mbhaha yi tshikela matandza ya kwalomu ka nhungu, laha hi siku yi tshikelaka rin’we. Loko matandza wolawo hinkwawo ma kula hi nkarhi lowu fanaka, swi nga teka masiku ya nhungu leswaku ma tlhotlhorha. Kutani n’hwari ya mbhaha yi ta va ni ntirho wo tika wa ku khathalela mavondlo lama nga ni vhiki rin’we ntsena ma tlhotlhorhile, yi ri karhi yi fukamela matandza lama nga siki tlhotlhorhaka. Kambe mavondlo hinkwawo ya nhungu ma ta teka tiawara ta tsevu leswaku ma tlhotlhorha. Xana sweswo swi kotekisa ku yini? Xin’wana xa swivangelo-nkulu lexi vaendli va ndzavisiso va xi ringanyeteke hileswaku mavondlo ya n’hwari lama nga siki tlhotlhorhaka ma vulavurisana kutani ma byelana hi ndlela yo karhi leswaku ma tlhotlhorha hi nkarhi wun’we.

Loko tinyenyana ti kula, hakanyingi ya nkuku hi yona leyi yimbelelaka. Yi tala ku yimbelela loko ku ri nkarhi wa leswaku mimbhaha yi tshikela matandza, leswaku yi sirhelela ndhawu ya yona kumbe yi vitana mimbhaha yin’wana. Hi ndlela yo fanekisela, tinxaka tin’wana ni tin’wana ta magidi ya tinyenyana ti ni ririmi ra tona, naswona ririmi rero ri pfuna tinyenyana ta mimbhaha leswaku ti tiva tinyenyana ta minkuku leti nga ta rixaka ra tona.

Hi ntolovelo tinyenyana ti yimbelela nimixo swinene ni loko se ri rhenga, naswona ku ni xivangelo xa sweswo. Hi minkarhi yoleyo moya a wu hungi swinene naswona a ku na pongo ro tala leri nga kavanyetaka ku yimbelela ka tona. Vaendli va ndzavisiso va tshubule leswaku tinsimu ta tinyenyana ti twakala kahle swinene nimixo ni nimadyambu ku tlula ninhlikanhi.

Hambileswi tinyenyana ta minkuku ku nga tona leti talaka ku yimbelela, hinkwato ka tona ti tswiyotana hi tindlela to hambana-hambana, leti nga ni tinhlamuselo leti nga faniki. Hi xikombiso, tinyenyana leti vuriwaka ti-chaffinche ti yimbelela hi tindlela ta kaye leti nga faniki. Ti tswiyota hi ndlela yin’wana loko ti lemukisa hi khombo leri taka hi le moyeni, ro tanihi nyenyana yo karhi leyi lavaka ku dya tin’wana, kambe ti tswiyota hi ndlela yin’wanyana loko ti lemukisa hi khombo leri taka hi le hansi emisaveni.

Nyiko Leyikulu Ngopfu

Vutlhari lebyi Yehovha a byi nyikeke tinyenyana bya hlamarisa hakunene. Kambe lebyi hlamarisaka swinene i vuswikoti lebyi vanhu va nga na byona byo kota ku vulavula. Yobo 35:11 yi vula leswaku Xikwembu xi endle vanhu va “tlhariha ku tlula ni swivumbiwa leswi hahaka swa matilo.” Vuswikoti byo hlawuleka lebyi swiharhi hinkwaswo swi nga riki na byona handle ka vanhu, i bya ku kota ku vula timhaka to tika ni mavonelo lama rharhanganeke hi ku humesa mpfumawulo lowu humaka eka tinsinga ta rito kumbe hi ku kowetela hi mavoko.

Ku hambana ni swivumbiwa leswin’wana, vana va vanhu va velekiwa va ri ni vuswikoti byo dyondza tindzimi leti rharhanganeke. Magazini wun’wana lowu nga eka Internet wu ri: “Swihlangi swi kota ku dyondza ririmi hambiloko vatswari va swona va nga ri tirhisi ririmi rero loko va vulavula na swona; vana van’wana lava feke tindleve va nga kala va ti sungulela ririmi ra mavoko ra vona vini loko va nga dyondzisiwi ririmi ra mavoko ekaya.”—American Scientist.

Vuswikoti byo vula leswi hi swi ehleketaka ni ndlela leyi hi titwaka ha yona hi ku tirhisa marito kumbe ririmi ra mavoko, hakunene i nyiko leyikulu leyi humaka eka Xikwembu. Kambe nyiko leyikulu ngopfu leyi vanhu va nyikiweke yona i vuswikoti byo vulavurisana ni Xikwembu hi xikhongelo. Entiyisweni Yehovha Xikwembu u hi rhamba leswaku hi vulavula na yena. Rito ra Xikwembu, ku nga Bibele, ri ri: “Mi nga vileli ha nchumu, kambe eka hinkwaswo tivisani Xikwembu swikombelo swa n’wina hi xikhongelo ni xikombelo swin’we ni ku nkhensa swikombelo swa n’wina.”—Vafilipiya 4:6.

Loko hi fanele hi endla swiboho swo tika, Yehovha u lava leswaku hi tirhisa rungula leri a ri tsaleke eBibeleni, leri nga ni timhaka ni swiyimo swo hambana-hambana. U ta tlhela a hi pfuna leswaku hi tiva ndlela leyi hi nga yi tirhisaka ha yona ndzayo leyi hi yi kumaka eka yona. Yakobo, mutsari wa buku yin’wana ya Bibele u te: “Loko mani na mani eka n’wina a kayivela vutlhari, a a hambete a kombela eka Xikwembu, hikuva xi nyika hinkwavo hi mbilu yo basa, handle ka ku sandza; kutani u ta nyikiwa byona.”—Yakobo 1:5.

U Titwa Njhani Hi Swilo Leswi Tumbuluxiweke?

U titwa njhani loko u yingisela risimu leri tsakisaka ra tinyenyana kumbe n’wana loyi a dyondzaka ku vulavula? Xana wa byi vona vutlhari bya Xikwembu eka swilo leswi xi swi tumbuluxeke?

Endzhaku ka loko mupisalema Davhida a anakanyisise hi ndlela leyi a vumbiweke ha yona, u susumeteleke ku vula leswi eka Xikwembu: “Ndzi ta ku dzunisa hikuva ndzi endliwe hi ndlela yo hlamarisa, leyi chavisekaka. Mintirho ya wena ya hlamarisa, hilaha moya-xiviri wa mina wu swi lemukaka kahle hakona.” (Pisalema 139:14) Loko u susumetiwa hi mbilu leyi teleke ku tlangela leswaku u kambisisa vutlhari bya Xikwembu lebyi vonakaka eka swilo leswi xi swi tumbuluxeke, ripfumelo ra wena eka vuswikoti bya xona byo ku nyika nkongomiso lowunene ri ta tiya hakunene.

[Nkomiso eka tluka 5]

Vuswikoti byo vulavula i nyiko leyikulu leyi humaka eka Xikwembu

[Mfungho wa Vini va Xifaniso eka tluka 4]