“Va Vengiwile Hi Matiko Hinkwawo”
1 Emalembeni ya sweswinyana, hinkwerhu ka hina hi tsakile loko hi amukela swiviko leswi tsakisaka mayelana ni mikateko leyinene leyi kumiwaka hi vanhu va Yehovha emisaveni hinkwayo. Ku pfumeleriwa ka ntirho eMalawi endzhaku ka malembe ya 26 ya ntshikilelo wa tihanyi swi hi endle hi khapakhapa mihloti ya ntsako. Hi titwe hi ntshunxekile loko hi vona ku wa ka Vukhomunisi byo biha bya le Yuropa Vuxa, loku endleke leswaku vamakwerhu va madzana va ntshunxiwa hi ku helela ejokweni ra byona ro tika. A hi karhateke ngopfu loko ntshunxeko wa hina wa vukhongeri wu kavanyetiwa le Greece; a hi tsakile loko hi hlule hi ku helela ehubyeni leyi tlakukeke ya le Yuropa. Hi tsake ngopfu ku kuma swiviko swa mayelana ni ku ndlandlamuxiwa ka marhavi ya Sosayiti, leswi endleke leswaku swi koteka leswaku ku humesiwa tibuku to tala ngopfu, ti humeseriwa vanhu lava lavaka ntiyiso. Hi hlamale ngopfu loko hi twa leswaku ku tlula 7 400 va khuvuriwile entsombanweni wa le Kiev, eUkraine. Ina, ku andza loku lokukulu ka ntirho wa Mfumo ku engetele ntsako wa hina!
2 Hambi loko hi tsakisiwa hi swilo swo tala hi fanele hi tivonela leswaku hi nga tsaki ku tlula mpimo. Swiviko leswi landzelanaka swi nga ha endla leswaku hi fikelela makumu ya leswaku ku kanetiwa ka mahungu lamanene ka hela, ni leswaku vanhu va Yehovha va amukeriwa emisaveni hinkwayo. Mavonelo yo tano ma nga ha kanganyisa. Hambi loko kun’wana hi hlurile hi laha ku enerisaka, naswona hi swi kotile ku hunguta swihinga swa mahungu lamanene ematikweni man’wana, a hi fanelanga hi rivala leswaku vuxaka bya hina bya xisekelo ni misava a byi cincanga. Tanihi valandzeri va Yesu, ‘a hi va misava.’ Xisweswo, ha tshemba leswaku hi ta “v̌engiwa hi matiko hikwawo.” (Yoh. 15:19; Mt. 24:9) Tsendze loko mafambiselo lawa ya swilo ma ha ri kona, ku hava lexi nga ta cinca nawu wa xisekelo lowu nge “hikwav̌o la’v̌a ranḍaka ku hanya hi v̌ukhongeri le’byi nge ka Yesu Kriste v̌a ta šanisiwa.”—2 Tim. 3:12.
3 Matimu ma tiyisekisa ntiyiso wa xitsundzuxo lexi. Hambi leswi Yesu, Musunguri wa Vukreste, a nyikeleke dyondzo leyinene emahlweni ka vafumi va matimba ni vanhu va vona, kambe u khomiwe hi ndlela yo biha ni ku tshama a ri ekhombyeni ro dlayiwa. Hambi leswi vaapostola vakwe va pfuneke vo tala leswaku va va vadyondzisiwa, va va ni xiphemu eku tsaleni ka Matsalwa ya Xigriki ya Vukreste, va tlhela va endla mintirho leyi hlamarisaka ya tinyiko ta moya, na vona va vengiwile ni ku xanisiwa. Ku nga khathariseki mahanyelo ya vona lamanene ni ku rhandza vaakelani, Vakreste hinkwavo a a va langutiwa hi vanhu vo tala tanihi ‘mpambukwa’ lowu nga pfuniki nchumu lowu a wu ‘ariwa hinkwako.’ (Mint. 28:22) Hambi leswi mavandlha ya Vakreste lama kumekaka emisaveni hinkwayo ma tirhisiweke hi Yehovha hi ndlela leyinene yo hetisisa ku rhandza kakwe, ma kanetiwile hi laha ku hambetaka naswona ma sandziwile hi vanhu hinkwavo va mafambiselo la’yo biha ya swilo. A ku na lexi nga hi endlaka hi langutela leswaku ku kanetiwa loku ku hela.
4 Eka lembe xidzana ro sungula, Sathana u xanise vadyondzisiwa va Yesu hi tindlela to hambana-hambana. Vakaneti va tihanyi va va hehle hi mavunwa lama nga erivaleni. (Mint. 14:2) Va va xungete hi tindlela to biha va ringeta ku va kavanyeta. (Mint. 4:17, 18) Mintshungu leyi kariheke yi ringete ku va miyeta. (Mint. 19:29-34) Va khomiwile handle ka xivangelo. (Mint. 12:4, 5) Hakanyingi vaxanisi a va lwa. (Mint. 14:19) Eka swiendlakalo swin’wana vanhu vo lulama a va dlayiwa. (Mint. 7:54-60) Muapostola Pawulo hi byakwe u tiyiselele tinxaka leti to tala ta ku xanisiwa. (2 Kor. 11:23-27) Vakaneti a va lunghekele ku tirhisa nkarhi wun’wana ni wun’wana lowu va wu kumaka ku kavanyeta ntirho wo chumayela ni ku xanisa vatirhi lava vo tshembeka.
5 Namuntlha Sathana u tirhisa tindlela leti fanaka. Va vule mavunwa lama nge rivaleni, va hi hehla hi mavunwa ya leswaku hi mpambukwa kumbe vagandzeri lava lahlekeke. Ematikweni man’wana, vafumi va ehlekete leswaku tibuku ta hina a ti lulamanga ivi va ti yirisa. Vanhu va langute ku xixima ka hina ngati tanihi vuphukuphuku naswona va lwisane na kona. Hi va-1940, mintlawa ya vapfukeri leyi hlundzukisiweke hi mhaka ya ku papalata ku losa mijeko yi hlasele vamakwerhu, yi va vavisile ni ku va onhela nhundzu. Magidi ya vamakwerhu ma khotsiwile hi mhaka ya vukala-tlhelo. Ematikweni lama fumiwaka hi ntlawa wun’we, vamakwerhu va hehliwile tanihi vapfukeri va mfumo, leswi endleke leswaku madzana ya vona va xanisiwa hi tihanyi ni ku dlayiwa emakhotsweni ni le tikampeni ta nxaniso. Ntshikilelo wa kona a wu nga heli, leswi kombisaka kahle leswaku ha vengiwa handle ka xivangelo.—Vona buku leyi nge Vahuweleri, ndzima 29.
6 Xana Vumundzuku Byi Hi Khomele Yini? Hambi loko vanhu va Yehovha va swi kota ku hunguta ntshikilelo eswiphen’wini swin’wana swa misava, kambe xiyimo xa misava hinkwayo xa ha fana. Diyavulosi wa ha ya emahlweni a hlundzuka ku sukela loko a lahliwile hi 1914. Wa swi tiva leswaku nkarhi wa yena wu komile. Ku kariha kakwe ka engeteleka tanihi leswi nhlomulo lowukulu wu tshinelaka. U tinyiketele hi ku helela enyimpini ya ku lwa ni Hosi leyi nga exiluvelweni, Kreste Yesu, naswona u tiyimisele ku lwa ku yisa emakumu. Yena ni mademona yakwe va nga ha kombisa rivengo ra vona ntsena eka vanhu va Yehovha lava nga laha misaveni, lava hi ku tshembeka “[va] hlayisaka milawu ya Šikwembu, la’v̌a nga ni v̌umboni bya Yesu Kriste.”—Nhlav. 12:12, 17.
7 Kutani loko hi languta vumundzuku, hi fanele hi swi tiva kahle leswi hi nga swi langutelaka. A xi kona xivangelo lexi nga endlaka hi ehleketa leswaku Diyavulosi u ta herisa rivengo rakwe kumbe a lan’wa. Rivengo rakwe eka hina, leri a ri kucetelaka eka misava leyi ri nga sungula nkarhi wihi na wihi, eka ndhawu yin’wana ni yin’wana. Ematikweni yo tala ntshunxeko wa hina wo chumayela wu kumiwe endzhaku ka ku xaniseka nkarhi wo leha. Ntshunxeko wolowo swi nga endleka wu nga tiyanga, wu hlayisiwa ntsena hi mufumi wo karhi wa tintswalo wa nkarhi wolowo kumbe hikwalaho ka nawu wo karhi. Ngundzungundzu yi nga ha humelela hi xitshuketa, yi pfuxa hasahasa ni ku onhiwa ka timfanelo ta vanhu.
8 Ntshamiseko ni ntshunxeko wa sweswi lowu hi nga na wona ematikweni man’wana wu nga hela hi nga swi rindzelanga, swi endla leswaku vamakwerhu va xanisiwa hi ndlela leyi a va xanisiwa ha yona, eku sunguleni. Hi nga ngheniwi hi moya wo teka swilo hi ku olova, hi ehleketa leswaku hi swi hlurile swirha swa hina. Rivengo ra misava swi nga ha endleka sweswi ri nga vonaki hi ku helela, kambe ra ha ri rikulu. Matsalwa hinkwawo ya Rito ra Xikwembu ma kombisa leswaku ku kanetiwa ku ta engeteleka ematshan’wini ya ku hunguteka tanihi leswi makumu ma tshinelaka. Xisweswo hi fanele hi tivonela, hi tshama hi “[tlharihile] kukota tinyoka, [hi] v̌a la’v̌o ke mano kukota magugurwana.” (Mt. 10:16) Hi fanele hi swi xiya leswaku hi ‘ta lwa hi matimba’ ku yisa emakumu, naswona ku tiyisela hi swona leswi nga ta endla leswaku hi hlula.—Yuda 3; Mt. 24:13.
9 Exiphen’wini xa misava laha hi tshamaka kona, swi nga ha endleka leswaku ntirho wu ya emahlweni handle ko kavanyetiwa hi vakaneti. Leswi swi nga ha endla leswaku hi nga ehleketi leswaku ku nga ha va ni xilaveko xo va ni vuxiyaxiya. Hambi swi ri tano, hi fanele hi tshama hi xalamukile. Swiyimo swi nga ha cinca hi ku hatlisa. Handle ko swi xiya, vakaneti va nga ha vumba mhaka yo karhi naswona va hi hehla hi yona. Minkarhi hinkwayo vagwinehi va lava xo karhi xo vilela ha xona. Vafundhisi lava nga ni rivengo lerikulu va nga ha titwa va karhatiwa hi ntirho wa hina naswona va hi hehla erivaleni. Makungu ya hina yo aka Holo ya Mfumo endhawini leyi hi tshamaka ka yona ma nga ha pfuxa nkwetlembetano lowu hlundzukisaka vaakelani va hina hinkwavo. Ku nga ha tsariwa marito yo vungunya emaphepheni, lama hi onhaka vito. Vanhu lava nga eswiyin’weni swa le henhla va nga ha hi hehla, leswi nga ta endla leswaku vaakelani va hina va nga hi amukeli loko hi va endzela. Hambi vanhu lava hi va rhandzaka ekaya ra hina vini va nga ha hlundzuka ivi va hi xanisa. Xisweswo swa laveka leswaku hi tivonela, hi xiya leswaku rivengo ra misava i rikulu swinene, naswona ri nga ha sungula nkarhi wun’wana ni wun’wana.
10 Xana Leswi Swi Fanele Swi Hi Khumba Hi Ndlela Yihi? Hinkwaswo leswi swi khumba miehleketo ya hina hi ku kongoma ni ku langutela ka hina ka vumundzuku. Njhani? Xana leswi swi fanele swi hi chavisa, hi chava leswi hi nga ha bohekaka ku swi tiyiselela? Xana hi fanele hi tsana entirhweni wa hina wo chumayela hikuva swi nga kavanyeta vanhu van’wana endhawini ya ka hina? Xana xi kona xivangelo lexi nga endlaka leswaku hi hlundzuka loko hi vungunyiwa? Xana a swi papalateki leswaku ku xanisiwa ku nga hi tekela ntsako lowu hi nga na wona wa ku tirhela Yehovha? Xana ha kanakana hi mbuyelo wa kona? E-e, a hi kanakani! Ha yini hi nga kanakani?
11 A hi fanelanga hi rivala leswaku rungula leri hi ri huwelelaka a hi lo tisungulela rona, kambe ri sungule hi Yehovha. (Yer. 1:9) Hi fanele hi yingisela marito lama nge: “Khongelani v̌ito ra yena, mi tiv̌isa [vanhu, NW] e mahlori ya yena . . . [e]matikweni hikwawo.” (Esa. 12:4, 5) U pfumelele leswaku vanhu va yena va xanisiwa swa xinkarhana hikwalaho ka xivangelo xo karhi, hi leswaku ‘vito ra yena ri twarisiwa emisaveni hinkwayo.’ (Eks. 9:16) Hi endla ntirho lowu lerisiweke hi Yehovha, naswona hi yena la hi tiyisaka leswaku hi vulavula hi xivindzi. (Mint. 4:29-31) Lowu i ntirho wa nkoka swinene, lowu vuyerisaka, wa xihatla, lowu faneleke wu endliwa eku heleni ka masiku ya mafambiselo lawa ya swilo.
12 Vutivi lebyi bya hi tiyisa leswaku hi yima hi tiyile eku lwisaneni na Sathana ni misava leyi hi ku kongoma. (1 Pet. 5:8, 9) Hi ku tiva leswaku Yehovha u na hina swa hi ‘khutaza ni ku hi tiyisa,’ swi susa nchavo wun’wana ni wun’wana lowu hi nga vaka na wona emahlweni ka vaxanisi. (Det. 31:6; Hev. 13:6) Hambi loko minkarhi hinkwayo hi ringeta ku va ni vukheta, ku ringanisela ni ku va ni vutlharhi loko hi chavisiwa hi vakaneti, hi ta swi kombisa kahle leswaku hi tiyimisele ku “yingisa Šikwembu, ku tlula v̌anhu” loko vugandzeri bya hina byi tlhontlhiwa. (Mint. 5:29) Loko ku ri ni nkarhi lowunene wa leswaku hi tiyimelela, hi ta tiyimelela. (1 Pet. 3:15) Hambi swi ri tano, a hi nge tlangi hi nkarhi wa hina hi vulavurisana ni vakaneti lava nga twisisiki, lava tiyimiseleke ntsena ku hi sandza. Ematshan’wini yo hlundzuka kumbe hi ringeta ku tilwela loko va hi vungunya kumbe va hi hehla hi mavunwa, ho ‘va tshika.’—Mt. 15:14.
13 Ku tiyisela ka hina emiringweni swi tsakisa Yehovha. (1 Pet. 2:19) Xana hi fanele hi endla yini leswaku hi amukeleka? Xana hi fanele hi tshika ku tirha hi tsakile hikwalaho ka ku vengiwa ni ku kanetiwa? Nikatsongo! Yehovha u tshembisa ku hakela ku yingisela ka hina hi ‘ntsako ni ku rhula.’ (Rhom. 15:13) Hambi emaxangwini lamakulu, Yesu u tshame a tsakile hikwalaho ka “ku ṭaka loku a ku v̌ekeriweke.” (Hev. 12:2) Swi tano ni le ka hina. Hikwalaho ka leswi hakelo ya hina ya ku tiyisela yi nga yikulu swinene, hi susumeteleka ku “ṭaka ngopfu” hambi loko hi langutana ni miringo leyikulu. (Mt. 5:11, 12) Hambi ku ri eminkarhini ya nxaniso, ntsako lowu hi woxe, hi wona lowu nga ta dzunisa ni ku nkhensa Yehovha hi ku seketela mahungu ya Mfumo.
14 Xana ku na swo karhi leswi hi nga swi tiviki mayelana ni mbuyelo wo hetelela, leswi endlaka hi chava kumbe hi kanakana? E-e, leswaku nyimpi yi ta herisa ku yini exikarhi ka nhlengeletano ya Yehovha ni misava ya Sathana swi kunguhatiwe khale. (1 Yoh. 2:15-17) Ku nga khathariseki ku engeteleka kumbe ku kula ka ku kanetiwa, Yehovha u ta endla leswaku hi hlula. (Esa. 54:17; Rhom. 8:31, 37) Hambi loko hi nghenisiwa endzingweni, ku hava lexi nga hi sivelaka ku kuma hakelo. A hi fanelanga hi “kanakana ha ntšhumu,” hikuva Yehovha u hlamule xikombelo xa hina hi ku hi nyika ku rhula.—Flp. 4:6, 7.
15 Kutani hi nkhensa Yehovha minkarhi hinkwayo loko hi amukela swiviko leswi vulaka leswaku vamakwerhu va ntshunxiwile eku xanisekeni kumbe va nyikiwile ntshunxeko wa ku chumayela etindhawini leti a va yirisiwile eka tona enkarhini lowu hundzeke. Ha tsaka loko swiyimo leswi cincaka swi nyikela nkarhi lowuntshwa eka magidi ya vanhu vo lulama leswaku va twa marungula ya Mfumo. Ha tsaka hakunene loko Yehovha a hlawula ku hi nyika ku hlula enyimpini leyi hi yi lwaka ni vakaneti lava nga ni rivengo. Ha swi tiva leswaku u ta katekisa ni ku humelerisa ntirho wa hina hi ndlela yin’wana ni yin’wana leyi lavekaka leswaku yi tlakusa yindlu yakwe ya vugandzeri bya ntiyiso ni ku nyika lava “ranḍekaka” va matiko hinkwawo, nkarhi wa ku nghena.—Hag. 2:7; Esa. 2:2-4.
16 Hi nkarhi lowu fanaka, hi swi vona kahle leswaku nala wa hina, Sathana, u ni matimba ngopfu naswona u ta lwisana na hina hi matimba ku yisa emakumu. A nga ha hi hlasela hi ku kongoma ni hi vukarhi lebyikulu, kumbe a nga ha hi hlasela hi mano ni hi vukanganyisi. Nxaniso wu nga ha sungula hi xitshuketa etindhawini leti a ku ri na ku rhula ntsena eku sunguleni. Vakaneti lavo homboloka va nga ha va ni tihanyi naswona va nga tsekatseki eka matshalatshala ya vona yo hi tshikilela hi ndlela leyi nga fanelangiki. Hi nkarhi wolowo swi ta va erivaleni eka vona leswaku kahle-kahle va ‘lwa ni Xikwembu,’ naswona xi ta va herisa. (Mint. 5:38, 39; 2 Tes. 1:6-9) Sweswi, ku nga khathariseki leswaku hi fanele hi tiyiselela yini, hi tiyimisele ku yima hi tiyile hi tirhela Yehovha hi ku tshembeka ni ku chumayela mahungu ya Mfumo. Hi hina vanhu lava tsakeke ngopfu emisaveni, hi ku tiva leswaku ‘loko hi ringiwile, hi ta nyikiwa harhi ya vutomi.’—Yak. 1:12.