Ndlela Yo Va Munghana Wa Ntiyiso

XANA u tshame u vona onge a ku na munhu loyi a nga ku pfunaka loko u ri emaxangwini? Leswi hi hanyaka ‘emikarhini yo nonon’hwa’ sweswo swi nga hi heta matimba ni ku endla leswaku hi titwa hi ri hexe. (2 Tim. 3:1) Hambiswiritano, va kona vanhu lava nga hi pfunaka loko xiyimo xi tikile. Bibele yi hlamusela ndlela leyi vanghana va ntiyiso va nga hi pfunaka hayona loko hi ri “emaxangwini.”—Swiv. 17:17.

NDLELA LEYI VANGHANA VA NTIYISO VA HI PFUNAKA HAYONA

Vanghana lava muapostola Pawulo a a fambafamba na vona va n’wi pfunile. (Kol. 4:​7-11) Loko Pawulo a khomiwile eRhoma, vanghana vakwe va n’wi pfunile hi ku n’wi endlela swilo leswi yena a nga ta kota ku tiendlela swona. Hi ku pfuniwa hi vona, Pawulo u kote ku endla ntirho wa yena hambileswi a a pfalelekile endlwini kumbe a ri ejele. Hi xikombiso, Epafrodito u yisele Pawulo swilo leswi vamakwerhu va le Filipi va n’wi rhumeleke swona. (Filp. 4:18) Kasi Tixiko u yise mapapila ya Pawulo emavandlheni yo hambanahambana. (Kol. 4:7) Ku vuriwa yini hi wena? Xana u nga endla yini ku kombisa leswaku u munghana wa ntiyiso?

Namuntlha ku ni vamakwerhu lava swi kombisaka leswaku vanghana va ntiyiso va nga pfunana njhani. Ehleketa hi makwerhu waxisati loyi a veke munghana wa ntiyiso eka Elisabet, loyi a nga phayona ra nkarhi hinkwawo eSpain. Loko ku kumeke leswaku mhani wakwe u ni khensa naswona a swi nga ha ta koteka leswaku va yi tshungula, u n’wi rhumele matsalwa ni timeseji to tala leti khutazaka. Elisabet u ri, “Timeseji toleto ti ndzi pfunile leswaku ndzi kota ku langutana ni siku ha rin’we ni ku titwa ndzi nga ri ndzexe.”—Swiv. 18:24.

Hi nga kombisa leswaku hi vanghana va ntiyiso eka vamakwerhu evandlheni hi ku va pfuna. Hi xikombiso, hi nga famba ni makwerhu la dyuhaleke hi movha etidyondzweni kumbe ensin’wini. Loko u famba na yena, a swi kanakanisi leswaku mi ta tiphina hi ku khutazana. (Rhom. 1:12) Hambiswiritano, ku ni vamakwerhu lava nga ha swi kotiki ku huma ekaya. Xana hi nga va vanghana va ntiyiso eka vona hi ndlela yihi?

VANA MUNGHANA WA NTIYISO EKA LAVA NGA SWI KOTIKI KU HUMA EKAYA

Vamakwerhu van’wana va vabya kumbe va langutane ni swiyimo leswi endlaka va nga swi koti ku ya etidyondzweni hi xiviri. Ehleketa hi David loyi a byeriweke leswaku u khomiwe hi lymphoma, ku nga muxaka wo karhi wa khensa ya ngati. U hete tin’hweti to tlula tsevu a ri karhi a kuma vutshunguri bya chemotherapy naswona hikwalaho ka sweswo, yena ni nsati wakwe Lidia a va va kona etinhlengeletanweni ta vandlha hi ku tirhisa vhidiyo.

Xana vamakwerhu evandlheni va pfune David na Lidia hi tindlela tihi? Loko tidyondzo ti hela, vamakwerhu van’wana lava nga eHolweni ya Mfumo a va vulavula na vona hi ku tirhisa vhidiyo. Nakambe loko va hlamula, vamakwerhu a va va rhumela timeseji va va bumabumela. Sweswo swi endle va titwa va nga ri voxe.

Xana hi nga tirha nsimu ni vamakwerhu lava nga kotiki ku huma ekaya? Loko hi cinca swo karhi eka swiyimo swa hina, hi kombisa leswaku a hi va rivalanga vamakwerhu lava nga eka swiyimo swo tano. (Swiv. 3:27) U ta va u endla kahle loko u hlela ku tirha na vona nsimu hi ku tsala mapapila kumbe hi ku tirhisa foni. Vakulu va nga hlela leswaku vamakwerhu lava nga kotiki ku huma emakaya va va kona eka nhlengeletano ya nsimu hi ku tirhisa endlelo ra vhidiyo. David na Lidia va ri tsakerile lunghiselelo rero. David u ri, “Swi hi khutazile swinene ku va ni ntlawa wa hina wa nsimu loko wu ri karhi wu bula hi tinhla leti hi nga ti tirhisaka ensin’wini ni ku khongela na wona.” Loko swi koteka naswona swi nga ri na khombo, nkarhi ni nkarhi u nga famba ni xichudeni xa wena xa Bibele ekaya ra makwerhu loyi a nga kotiki ku huma ekaya leswaku mi dyondzela kwale.

Vuxaka bya hina ni vamakwerhu lava nga kotiki ku huma emakaya byi ta ya byi kula loko hi tirha na vona nsimu ni ku tlhela hi vona vumunhu bya vona lebyinene. Hi xikombiso, loko hi chumayela na vona hi ta kota ku vona ndlela leyi va tirhisaka Rito ra Xikwembu hayona leswaku va fikelela mbilu ya munhu naswona hi ta ya hi va xixima. Hi ku endla tano, hi ta tikumela vanghana loko hi pfuna vamakwerhu vo tano.—2 Kor. 6:13.

Swi n’wi chavelerile Pawulo ku va ni munghana wakwe Tito. (2 Kor. 7:​5-7) Mhaka leyi yi hi tsundzuxa leswaku i swa nkoka ku endla hinkwaswo leswi hi nga swi kotaka leswaku hi seketela vamakwerhu lava lavaka ku pfuniwa hi ku va hi tinyika nkarhi wo va na vona ni ku va khutaza.—1 Yoh. 3:18.

VANA MUNGHANA WA NTIYISO LOKO VAMAKWERHU VA XANISIWA

Vamakwerhu va le Rhaxiya va hi vekele xikombiso lexinene loko swi ta emhakeni yo seketelana. Ehleketa hileswi endlekeleke Sergey ni nsati wakwe Tatyana. Endzhaku ka loko maphorisa ma ngundzuvanye kaya ra vona, va tekiwile leswaku va ya konanisiwa. Ku rhange ku tshunxiwa Tatyana leswaku a ya ekaya. Sergey u ri: “Loko [Tatyana] a ha ku fika ekaya, makwerhu un’wana waxisati loyi a nga ni xivindzi u tile. Endzhaku ka sweswo, vamakwerhu van’wana na vona va tile leswaku va ta hi pfuna ku pakapaka.”

Sergey u tlhela a ku: “Tsalwa leri ndzi ri rhandzaka ngopfu i Swivuriso 17:​17, leri nge: ‘Munghana wa ntiyiso u kombisa rirhandzu mikarhi hinkwayo, i makwenu wa ntiyiso loko u ri emaxangwini.’ Marito ya tsalwa leri ya ve ya xiviri eka mina hi nkarhi lowu a ndzi xanisiwa naswona a ndzi lava ku pfuniwa leswaku ndzi tiyisela. Yehovha u ndzi nyike vanghana lava nga ni xivindzi.”

A hi endleni hinkwaswo leswi hi nga swi kotaka leswaku hi va vanghana va ntiyiso sweswi hikuva loko swiyimo swi ya swi nyanya hi ta lava vanghana lava nga ta hi seketela. Nakambe hi ta va lava ngopfu ni hi nkarhi wa nhlomulo lowukulu.—1 Pet. 4:​7, 8.