VANTSHWA VA VUTISA
U Ta Endla Yini Loko Munghana Wa Wena A Ku Khunguvanyisa?
Leswi u faneleke u swi tiva
A ku na vuxaka bya vanhu lebyi nga riki na swiphiqo. Leswi hi nga hetisekangiki, munghana wa wena, hambi ku ri loyi u n’wi tekaka a ri munghana lonkulu a nga endla kumbe a vula swilo leswi nga ku twisaka ku vava. I ntiyiso leswaku na wena a wu hetisekangi. Eka swilo leswi u swi endleke, xana a wu tsundzuki laha u nga tshama u khunguvanyisa un’wana?—Yakobo 3:2.
Internet yi nga ku khunguvanyisa hi ku olova. Hi xikombiso, muntshwa un’wana la vuriwaka David u ri: “Loko u nghena eka Internet kutani u vona swifaniso swa munghana wa wena a ri enkhubyeni u nga ha sungula ku tivutisa leswaku ha yini ndzi nga rhambiwanga. Kutani u nga ha sungula ku vona onge a wu rhandziwi, u khunguvanyeka.”
U nga dyondza ku lulamisa xiphiqo.
Leswi u nga swi endlaka
Tikambisise. Bibele yi ri: “U nga hatliseli ku hlundzukisiwa emoyeni wa wena, hikuva ku khunguvanyisiwa ku tshama exifuveni xa swihunguki.”—Eklesiasta 7:9.
“Mikarhi yin’wana u ya swi vona endzhaku ka nkarhi leswaku mhaka leyi ku khunguvanyiseke a ku nga ri mhaka yo tika.”—Alyssa.
Leswi u faneleke u anakanyisisa hi swona: Xana u khunguvanyeka hi ku olova? Xana wa dyondza ku pfumela leswaku van’wana a va hetisekanga.—Eklesiasta 7:21, 22.
Anakanya hi vuyelo bya ku rivalela van’wana. Bibele yi ri: “Swi sasekile eka yena loko a nga wu tluli nawu.”—Swivuriso 19:11.
“Hambiloko mhaka leyi ku khunguvanyiseke yi twala, i swinene ku rivalela hi ku ntshunxeko naswona a wu fanelanga u ya emahlweni u tsundzuxa munhu yoloye hileswi a swi endleke. Loko u n’wi rivalerile u nga ha tlheli u vulavula hi swona.”—Mallory.
Leswi u faneleke u anakanyisisa ha swona: Xana xiyimo lexi, i xikulu hakunene? Xana u ta rivalela leswaku u kondletela ku rhula?—Vakolosa 3:13.
Ku tshamela ku hlundzukisiwa hi swilo switsongo swi fana ni ku pfula nyangwa ku nghena moya wo titimela endlwini leyi ku pfuleriweke moya wo kufumela.
Anakanyela vanhu van’wana. Bibele yi ri: “Mi nga veki tihlo etimhakeni ta n’wina ntsena, kambe ni le timhakeni ta van’wana.”—Vafilipiya 2:4.
“Loko rirhandzu ni xichavo swi ri kona eka vunghana bya n’wina u na xivangelo xo lulamisa swiphiqo hi ku hatlisa hikuva u tinyiketerile eka vunghana bya n’wina. U endle matshalatshala yo tala naswona a wu swi lavi leswaku u lahlekeriwa hi vunghana byebyo.”—Nicole.
Leswi u faneleke u anakanyisisa ha swona: Xana u ma teka ma ri ma nkoka mavonelo ya van’wana?—Vafilipiya 2:3.
Leswi u faneleke u swi tsundzuka: Ku tiva leswi u faneleke u swi endla loko u hlundzukisiwile, i vuswikoti lebyi nga ta pfuna loko se u kurile. Ha yini u nga dyondzi vuswikoti byebyo sweswi?