Vantshwa Va Vutisa . . .

Xana Ndzi Nga Endla Yini Hi Ntirho-kaya Wo Tarisa Xileswi?

“Ntirho wo tala wa le xikolweni” ku vuriwa leswaku i xin’wana xa swilo leswikulu leswi vangaka ntshikilelo wa mianakanyo eka vantshwa

“Loko u nga hlelekanga kahle, u heta nkarhi wo tala u ehleketa hi leswi u nga ta swi endla”

‘A HI na nkarhi wo ringana!’ Ntlawa wun’wana wa le xikolweni xa le henhla wu vilele hi mukhuva wolowo. I yini lexi vangaka xiphiqo lexi? I ku karhata ka xikolo ni ntirho-kaya. Véronique lontsongo u ri: “Ndzi nghena xikolo hi 8:00 ni mixo ivi ndzi huma hi 5:30. Ndzi fika ekaya se ku ri 6:30. Swa tika. Vatswari va vona onge ku va exikolweni i vutomi byo tsakisa. A va swi voni leswaku xikolo xa karhalisa ni leswaku xi vanga ntshikilelo wa mianakanyo, naswona loko hi fika ekaya, hi fanele hi endla ntirho-kaya.” Sandrine wa malembe ya khume-nkombo hi vukhale wa tlhandlekela: “Ndzi heta tiawara timbirhi ku ya eka tinharhu vusiku byin’wana ni byin’wana ndzi endla ntirho-kaya, ku katsa ni hi mahelo-vhiki.”

Véronique na Sandrine va tshama le Furwa, laha swichudeni swi nga ni masiku yo tala ya xikolo ku tlula matiko man’wana ya le Yuropa. Hi laha ku fanaka swichudeni ematikweni man’wana yo tala swi titwa swi karhele, swi hele matimba ni ku nonon’hweriwa hi matirhiselo hinkwawo ya nkarhi wa swona. “Ntirho wo tala wa le xikolweni” ku vuriwa leswaku i xin’wana xa swilo leswikulu leswi vangaka ntshikilelo wa mianakanyo eka vantshwa.

Tanihi leswi swi tikaka ngopfu sweswi ku kuma ntirho eswiphen’wini swo tala swa misava, vantshwa vo tala va vona leswaku ku kelela dyondzo i swa nkoka leswaku va va ni vumundzuku lebyinene emintirhweni. Hi laha Violaine, xichudeni xa le xikolweni xa le henhla, a swi vekaka ha kona: “Malunghelo yo kuma ntirho lowunene ma kala swinene lerova namuntlha, vana va ri nchumu wun’we lowu va faneleke va wu endla—I KU DYONDZA!”

Xana A Ku Na Nkarhi Wo Ringanela?

Hambi swi ri tano, lava va humelelaka exikolweni va swi tiva leswaku swi lava nkarhi ni ntamu lowukulu. Naswona loko u ri muntshwa wa Mukreste, u ni swilo swo tala leswi lavaka nkarhi wa wena: ku ya eminhlanganweni ya Vukreste, ku dyondza Bibele ni ku avelana ni van’wana leswi u swi pfumelaka. (Yohane 17:3; Varhoma 10:10; Vaheveru 10:24, 25) Bibele yi ya emahlweni yi vula leswaku “nkari wu kona wa ku hleka” ni wa ku tiphina. (Eklesiasta 3:1, 4; 11:9) Ku fana ni vantshwa vo tala, swi le rivaleni leswaku na wena u lava ku va ni nkarhinyana wa ku tlanga ni ku wisa. Kambe ntirho wa xikolo swi nga ha vonaka wu nga ku nyiki nkarhi wo endla swilo leswi u lavaka ku swi endla—hambi ku ri nkarhi wo endla leswi a wu ta lava ku swi endla.

Kambe, hakanyingi xiphiqo xa kona a hi ku pfumala nkarhi ntsena. Dyondzo ya sweswinyana yi paluxe leswaku swivangelo-nkulu swimbirhi leswi endleke leswaku swichudeni swa le xikolweni xa le henhla swi va ni swiphiqo, a swi endliwa hi “ku ka va nga wu tirhisi kahle nkarhi” wa vona ni “ku ka va nga hleleki.” Hi laha muntshwa la vitaniwaka Olivier a swi voneke ha kona, ku ka u nga hleleki kahle ku nga ha khumba ni mapaselo ya wena. U ri: “Loko u nga hlelekanga kahle, u heta nkarhi wo tala u ehleketa hi leswi u nga ta swi endla.” Kutani, u nga endla yini leswaku u hleleka?

Langutelo Leri Ringaniseriweke Ra Ntirho Wa Xikolo

Xo sungula, u fanele u teka ntirho wa wena wa xikolo wu ri wa nkoka. Bibele yi hi byela leswaku hi “hlawula leswi nga swinene eka swin’wana.” (Vafilipiya 1:10) Loko wena u ehleketa ha swona, i yini lexi hakunene xi faneleke xi va nchumu wa nkoka swinene evuton’wini bya wena? Xana a ku fanelanga ku va mintirho ya wena ya moya? Naswona, Yesu u byele valandzeri vakwe a ku: “Rhangani mi tilavela Mfumo wa yena ni ku lulama ka yena.” (Matewu 6:33) Sweswo swi vula ku rhangisa minhlangano ya Vukreste, xikhongelo, dyondzo ni ntirho wo chumayela van’wana.

Xana leswi swi vula leswaku ntirho wa xikolo a hi wa nkoka? Nikatsongo. Kambe tanihi Vakreste, kungu ra wena ro dyondza a ri fanelanga ri va ra ku tihlomisela ntirho wo tihanyisa. Ematshan’wini ya sweswo, ri fanele ri va ku dyondza tindlela leti nga ta ku pfuna eka ntirho-vutomi wa wena tanihi mutirheli wa Xikwembu. Hi nkarhi lowu fanaka, u tilunghisela leswaku u kota ku va ni ntirho ni ku tihlayisa, kumbexana siku rin’wana u hlayisa ni ndyangu. (1 Vatesalonika 4:11, 12; 1 Timotiya 5:8) Ku tiva mhaka leyi swi fanele swi ku pfuna ku lwela ku tikarhata exikolweni. Hi nkarhi lowu fanaka, u fanele u endla matshalatshala yo tshama u tiyile emoyeni.

‘Ku xava nkarhi,’ wo endla mintirho ya moya, mintirho ya le kaya, vuhungasi ni ntirho wa le xikolweni, swi nga ha tika, kambe swa koteka ku swi endla.—Vaefesa 5:15, 16.

Nkoka Wa Ku Endla Xiyimiso

Ndlela yin’wana yo hlayisa nkarhi i ku dyondza hi ndlela leyi humelelaka. Ndzima 18 ya buku leyi nge Swivutiso Leswi Vantshwa Va Swi Vutisaka—Tinhlamulo Leti Tirhaka yi nyika swiringanyeto swo tala leswi pfunaka.a Hi xikombiso, xana u tshame u ringeta ku endla xiyimiso xa ntirho wa wena wa xikolo?—Ringanisa Vafilipiya 3:16.

Harry Maddox, ebukwini yakwe leyi nge How to Study, u tsarile: “Handle ko kanakana xiphiqo lexikulu eku dyondzeni, i ku tsandzeka ku sungula ndlela yin’we leyi tiyeke.” Wena ke? Xana u tshiketa ku endla ntirho-kaya ku fikela loko u titwa u ri ni matimbanyana—kumbe loko swi tikomba u ri ni nkarhi lowunene? Eklesiasta 11:4 ya tsundzuxa: “L’a šiyaka moya a nga ka a nga byali, ni l’a langutaka mapapa a nga ka a nga ṭhov̌eri.”

Harry Maddox u tlhela a ku: “Swi olova ngopfu ku tlanga hi nkarhi. Loko u nga endli xiyimiso u ta heta nkarhi u hlalela T.V., u hlaya magazini kasi a wu fanele u dyondza, . . . kumbe u endla swilo swin’wana swo tala leswi endliwaka hi swichudeni leswi tsaneke ematshan’wini yo tirha. Loko u ri ni xiyimiso naswona u xi namarhela ku fana ni nawu lowu nga fanelangiki ku tluriwa, naswona hi ku famba ka nkarhi ku xi namarhela a swa ha karhati, naswona u sungula ku xi languta tanihi xiphemu lexi tolovelekeke xa vutomi bya wena.”

Loko u endla ntirho wa wena wa xikolo hi ndlela leyi hlelekeke, leyi kongomeke, u ta va ni nkarhi wo tala. Ku kunguhata kahle ku nga ha tlhela ku ku pfuna ku papalata ku chayisana exikarhi ka ku heta swiavelo swa wena swa xikolo ni ku endla mitirho ya wena ya Vukreste, tanihi ku ya eminhlanganweni ya vandlha.

Hlela Nkarhi Wa Wena!

Ku vuriwa yini hi swilo swin’wana leswi u lavaka ku swi endla, tanihi mintirho ya le kaya? Na swona swi lava nhleleko. Ringeta ku tirhisa swiringanyeto leswi landzelaka:

Vana ni nxaxamelo wa swilo leswi u nga ta swi endla. Stephanie Winston la tirhanaka ni mahlayiselo ya nkarhi u khutaza leswaku u tshama u ri ni xibukwana xo tsalela. Xi tirhisele ku tsala “xin’wana ni xin’wana lexi u lavaka ku xi endla, xiavelo, riqingho, tsima, ntirho—lowukulu kumbe lowutsongo, lowu nga nyawuriki kumbe wo hlawuleka—hi nkarhi lowu swi fikaka ha wona.” Nxaxameto wa wena wu nga vonaka wu tika eku sunguleni, kambe hi ku tirhisa swiringanyeto leswi landzelaka, u nga wu endla wu va mpimo lowu kotekaka.

Veketela swilo hi ku landzelelana ka nkoka wa swona. Leswi swi ta ku pfuna leswaku u rhangisa swilo leswi bohaka ku endliwa. Hi nkarhi lowu fanaka, u nga ha hunguta swilo leswi u nga ha swi endlaka nkarhi wun’wana kumbe leswi swi nga bohiki ku swi endla.

Endla xiyimiso. Ina, hundzula nxaxamelo wa wena wu va mintirho leyi kunguhatiweke—wu va xiyimiso lexi tsariweke. Khalenda kumbe xibukwana lexitsongo, swi nga ku pfuna emhakeni leyi. Ematshan’wini yo ku tekela ntshunxeko wa wena, xiyimiso lexi ringaniseriweke kahle xi ta ku pfuna leswaku u lawula nkarhi wa wena kahle.

Pima kahle. Ringetela ivi u kuma leswaku hi wihi nkarhi lowu nga wunene wo endla swilo swo karhi. Hi xikombiso, u nga ha swi vona swi pfuna ku hlela ku endla ntirho-kaya wa wena ni mixo hi laha swi kotekaka ha kona, loko mianakanyo ya wena ya ha xalamukile.

Kambe, lemuka leswaku a wu fanelanga u hlela nkarhi hinkwawo wa wena. Endla leswaku xiyimiso xa wena xi cinceka hi ku olova, u endla leswaku u kota ku endla leswi u nga swi rindzelangiki. Xi lulamise hi laha swi lavekaka ha kona, kambe namarhela xiyimiso xa wena hi laha swi kotekaka ha kona. Xiya: Hakanyingi i swinene ku nyika ntirho wo karhi lowu lavaka ku wu endla nkarhi wo tala. U nga ha cinca xiyimiso loko u hatla u heta.

Tivekele nkarhi wo heta ha wona. Leswi swi ku pfuna leswaku u papalata mboyamelo wo nonoka ku fikela loko ku sele xinkarhana leswaku u heta nchumu. Loko u ri ni ntirho wa le xikolweni, veka nkarhi wo wu heta ha wona lowu komeke eka lowu u faneleke u wu yisa ha wona.

Tilaye leswaku u namarhela xiyimiso xa wena. U nga ha twa u navela ku ya ekaya ka munghana wa wena, ematshan’wini yo tshama ekaya u hlayela xikambelo xo hetelela. Kambe loko u byala katsongo eka tidyondzo ta wena, u ta tshovela timaraka ta le hansi endzhaku ka sweswo. (Ringanisa 2 Vakorinto 9:6.) Handle ka sweswo, hakanyingi u wu tsakela ku antswa nkarhi wa wena wo wisa loko u hete ntirho wa wena. Nchumu lowu pfunaka hi lowu, rhangisa swilo swa Nkoka, ku tlanga ku ta hi le ndzhaku.

Ku tiendlela xiyimiso ni ku hleleka swi ta lava nkarhi, ku lehisa mbilu ni ku tilaya hi ndlela yo karhi, kambe Vakreste va byeriwa leswaku va tikhoma eka swilo hinkwaswo. (1 Vakorinto 9:25) Ku dyondza ku namarhela xiyimiso i swinene leswaku u tirhisa nsinya lowu wa nawu. Vuyelo bya kona byi nga va ku eneriseka hi ku va u endle swo karhi, ku kota ku lawula vutomi bya wena ni ku va ni nkarhi lowu engetelekeke wo endla leswi u lavaka ku swi endla ni leswi swi bohaka ku swi endla.

[Nhlamuselo ya le hansi]

[Xifaniso lexi nga eka tluka 14]

Endla xiyimiso xo dyondza, u xi namarhela