Loko N’wana Wa Wena A Pfinyiwile

LESWAKU u sivela ku pfinyiwa, u fanele u kota ku swi tiva loko u swi vona. Etibukwini to tala emhakeni leyi, lava nga ni vutshila va xaxamete swikombiso swo tala leswi hlamuselaka ku pfinyiwa, leswi vatswari va nga swi langutaka. Swi katsa: ku vilela hi ku twa ku vava loko a humesa mati kumbe ku ya emahosi, swirhumbana eka swirho swa rimbewu, ntshumuko kumbe ku cinca ka xivumbeko hi ndlela leyi nga riki ya ntumbuluko eka tindhawu ta swirho swa rimbewu, ku sungula ku tsakamisa mikumba, ku ka a nga lavi swakudya kumbe ku va na swiphiqo swin’wana swo dya, ku va ni rigangugangu a ha rintsongo, ku sungula ku chava tindhawu to karhi tanihi xikolo kumbe tindhawu to karhi ta le ndlwini, ku titwa a chava, ni ku chava ngopfu ku hluvula, ku chava ku va yexe ni munhu loyi a n’wi toloveleke, ni ku titsema hi yexe.

Hambi swi ri tano, tivonele leswaku u nga hatliseli ku vula leswaku u pfinyiwile. Swo tala swa swikombiso leswi kahle-kahle a swi vuli leswaku n’wana u pfinyiwile. Un’wana ni un’wana a nga va ni swiphiqo swa yena n’wini. Kambe loko u vona swikombiso leswi vilerisaka sungula ku bula hi mhaka leyi, kumbexana hi xiga xo kota lexi: “Ndzi lava ku ku byela leswaku loko munhu a ku khoma hi ndlela leyi ku endlaka u nga titwi kahle, swi tive leswaku u nga ndzi byela nkarhi wun’wana ni wun’wana, naswona ndzi ta endla xin’wana ni xin’wana lexi ndzi nga xi kotaka ku ku sirhelela. Xana nchumu wo fana ni wolowo wu tshame wu endleka eka wena?”—Swivuriso 20:5.

Handle ko kanakana loko n’wana wa wena o boxa ku pfinyiwa u ta titwa u hele matimba. Kambe tsundzuka: Ndlela leyi u nga ta angula ha yona yi ta khumba ku hlakarhela ka n’wana swinene. N’wana wa wena u rhwele ndzhwalo lowu nga tiyiselekiki, naswona u lava wena, hi matimba ya wena hinkwawo ya vukulu, leswaku u n’wi rhula wona emakatleni yakwe. Bumabumela n’wana hikwalaho ka leswi a veke na xivindzi xo ku byela leswi humeleleke. Hi ku phindha-phindha tiyisekisa n’wana leswaku u ta endla xin’wana ni xin’wana leswaku u n’wi sirheleta; ni leswaku eka ku pfinyiwa loku nandzu i wa mupfinyi, ku nga ri wa n’wana; ni leswaku n’wana a nga “hombolokanga”; ni leswaku wa n’wi rhandza.

Vativi van’wana va le nawini va tsundzuxa leswaku ku hatla ku vikiwa mhaka ya ku pfinyiwa eka valawuri. Ematikweni man’wana fambiselo ra nawu ri nga lava leswaku ku endliwa tano. Kambe eka tindhawu tin’wana fambiselo ra le nawini ri nga ha pfuna switsongo hi tlhelo ra vuchuchisi.

Hambi swi ri tano, ku vuriwa yini loko mupfinyi ku ri nuna wa wena? Swa vavisa, kambe vavasati vo tala a va endli nchumu. Ku vula ntiyiso, a swi olovi ku langutana ni swiendlo swo biha swa munghana wa vukati la pfinyaka vana. Vuxaka bya ku tekana, hambi ku ri ku tshembela eka yena hi tlhelo ra timali, swi nga va swi tiyile swinene. Wansati la dyoheriweke a nga ha xiya leswaku ku teka goza swi nga khumba nuna ni ndyangu wakwe swinene, ntirho wa yena, ni ndhuma ya yena.a Hambi swi ri tano, ntiyiso hi leswaku a nga ha va a tshovela leswi a swi byaleke. (Vagalatiya 6:7) Hi hala tlhelo, vana lava nga riki na nandzu va nga vaviseka swinene ku tlurisa loko va nga tshembiwi naswona va nga sirheletiwi. Vumundzuku bya vona hinkwabyo byi le khombyeni. A va na nseketelo lowu vanhu lavakulu va nga na wona. Xilondza lexi xi nga va vangela mindzosi ni ku onha xiyimo xa vona vutomi hinkwabyo. Va lava rirhandzu ni ku faneriwa hi ku khomiwa hi rona.—Ringanisa Genesa 33:13, 14.

Xisweswo vatswari va fanele va endla matshalatshala lama twisisekaka yo sirhelela vana va vona! Vatswari vo tala lava nga ni vutihlamuleri va hlawula ku lava mpfuno wa le nawini emhakeni ya n’wana la pfinyiweke. Hi laha u nga endlaka ha kona eka dokodela wa vutshunguri, tiyiseka leswaku mupfuni un’wana ni un’wana wo tano wa le nawini u ta xixima mavonelo ya wena ya vukhongeri.b Pfuna n’wana wa wena ku tlhela a aka ku tixixima ka yena loku onhiweke hi ku n’wi komba rirhandzu ra vutswari nkarhi na nkarhi.

[Tinhlamuselo ta le hansi]