Vantshwa Va Vutisa . . .

Vutomi Bya Mikoka Mimbirhi—U Fanele U Byela Mani?

Robert u vula leswi: “Mama na Papa a va famba na mina eminhlanganweni ya Vukreste, naswona a ndzi swi tiva leswinene ni swo biha. Kambe a ndzi lava ku rhandziwa ni ku amukeriwa hi vana van’wana exikolweni. Kutani leswaku ndzi faneleka ni ku tiviwa, ndzi sungule ku dzaha ndzi ri eka ntangha tsevu. Eka ntangha nkombo, ndzi sungule ku tirhisa LSD ni ku dzaha mbangi. Eka ntangha nhungu, ndzi sungule ku titlhava hi neleta ya xidzidzirisi lexi vitaniwaka speed. A ndzi va pfala mahlo hinkwavo—kambe a ndzi ri ni nhlomulo.”

VANTSHWA vo tala namuntlha—ku katsa ni van’wana lava kurisiweke hi vatswari va Vakreste—va hanya vutomi byimbirhi. A swi vuli swona leswaku hinkwavo va tirhisa swidzidzirisi, ku fana na Robert. Kambe loko va nga voniwi hi vatswari va vona, vantshwa van’wana va twanana ni va rimbewu rin’wana va nwa, va ambala swiambalo leswi nga langutekiki, va yingisela vuyimbeleri byo biha, va ya eswinkhubyaneni leswi nga tsakisiki exihundleni, ni ku endla swilo swin’wana leswi nga rhandzekiki kumbe leswi ariwaka hi vatswari va vona. Xana na wena u landzela mahanyelo yo tano?

Loko swi ri tano, u fanele u swi tiva leswaku leswi u swi endlaka swi bihile. Ku fana na Robert, na wena u nga ha karhatiwa hi ripfalo. (Varhoma 2:15) Kambe, mhaka ya ku paluxa swihoxo swa wena eka vatswari va wena a yi tsakisi. Naswona loko u ehleketa hi vuyelo lebyi nga vaka kona, mianakanyo ya leswaku ‘Swilo leswi vatswari va mina va nga swi tiviki a swi nge va vavisi’ yi nga tikomba yi twala. Kambe yi nga vavisa wena.

Mianakanyo Leyi Hoxeke

Hi xikombiso, u nga ha vona onge u ni swivangelo leswinene swa ku vilerisiwa hi ndlela leyi vatswari va wena va endlaka swilo ha yona. Kumbexana u tiyisile. Kambe loko nkarhi wun’wana va tiyisa voko ku tlula mpimo, va nga lavi ku twa nchumu kumbe va endla ku rhandza ka vona, xana sweswo swi vula leswaku u fanele ku tshama u nga yingiseli? A swi tano hi ku ya hi Rito ra Xikwembu, leri tsundzuxaka ri ku: “Yingisani vatswari va n’wina eka swilo hinkwaswo, hikuva leswi swi tsakisa swinene eHosini.” (Vakolosa 3:20, NW) Kambe ku vuriwa yini loko u vona leswaku vatswari va wena va ku hlundzukisa? Xana i swinene ku humesa ku hlundzuka koloko hi ku tlula mimpimanyeto ya Xikwembu exihundleni? Entiyisweni, loko u endla sweswo u ta va u endla onge u “hlunamela Yehovha.” (Swivuriso 19:3) Nchumu lowunene lowu u nga wu endlaka ku nga va ku ya eka vatswari va wena ivi u bula na vona hi ku rhula mayelana ni swiphiqo leswi u nga na swona.—Swivuriso 15:22.

Xin’wana lexi hoxeke i ku ehleketa leswaku loko u miyela u endla leswaku vatswari va wena va nga karhateki. Mufana un’wana wa malembe ya 16 hi vukhale u te: “A ndzi nga kali ndzi vulavula hi nchumu lowu a wu ta karhata [vatswari vanga].”

Nakambe, mianakanyo yo tano i ku tikanganyisa ntsena. Hi laha Bibele yi swi vekaka ha kona, swi tano hi loyi a “tiḍunisa[ka] a ri yena, e ku hetisa ku biha ka yena ni ku kombisa ku v̌enga ka yena.” (Pisalema 36:2) Loko hakunene u khathala hi ndlela leyi vatswari va wena va titwaka ha yona, xo sungula u ta va yingisa. Handle ka sweswo, matshalatshala wahi ni wahi ya ku fihlela vatswari va wena swilo swin’wana a ma nge pfuni nchumu, hikuva swi le rivaleni leswaku van’wana va byi tiva vutomi bya wena bya le xihundleni.

A Ku Na Nchumu Lexi Tumbeleke

Vaisrayele va khale va swi vonile leswi, loko va ringeta ku tumbeta vudyoho bya vona bya le xihundleni. Muprofeta Esaya u tsundzuxile: “Khombo e ka la’v̌a [tumbelaka] leŝaku v̌a fihlela Yehova e makungu ya v̌ona, v̌a endla mitiro ya v̌ona e munyameni, v̌a ku: Hi ta v̌oniwa hi mani? L’a hi ṭunḍukaka i mani?” (Esaya 29:15) Vaisrayele va rivale leswaku Xikwembu a xi yi vona mintirho ya vona ya ku tikhoma loko biha. Hi nkarhi wa kona, xi va tengisile hikwalaho ka swidyoho swa vona.

Sweswo swi ve tano ni le ka Vakreste van’wana va vandlha ra lembe xidzana ro sungula. Tihlayele eka Mintirho 5:1-11 malunghana ni mhaka ya Ananiya ni nsati wakwe, Safira. Loko ku vekiwe nkwama wo hlawuleka wa ku khathalela Vakreste lava pfumalaka, Ananiya u xavise nsimu kutani a vula hi xivindzi leswaku u nyikela mali hinkwayo leyi a yi xaviseke ha yona. Kambe, entiyisweni Ananiya a a “tipambulel[e] hi tlhelo eka nxavo” leswaku a vuyeriwa. Xana Xikwembu xi pfariwe mahlo hi ku hanana loku ka vukanganyisi? Nikatsongo. Muapostola Petro u te: “A wu hembelanga vanhu, kambe u hembele Xikwembu. Loko Ananiya a twa marito walawo, a wela hansi, a fa.” Safira, loyi a ri mupfuni wakwe, u file endzhakunyana ka sweswo. Swi le rivaleni leswaku havambirhi va rivale leswaku Xikwembu “ši [tiva] le’ŝi fihliweke timbilwini.”—Pisalema 44:21.

Hi laha ku fanaka namuntlha, hambi loko u kota ku fihlela vatswari va wena ku tikhoma ko biha, a wu nge ku fihli ku tikhoma ko tano ko biha emahlweni ya Yehovha Xikwembu lama xiyaxiyaka. Vaheveru 4:13 yi ri: “Emahlweni ka Xikwembu, ku hava ni xivumbiwa ni xin’we lexi tumbeleke. Hinkwaswo swi lo tlà[n]gàndlà, erivaleni, emahlweni ka Loyi hi fanelaka ku tihlamulela ka yena.” Xana u nga tivona u paluxeke ngopfu ku tlula sweswo? Naswona hi ku famba ka nkarhi swidyoho swa wena leswi tumbeleke swi ta paluxiwa na swona. Swivuriso 20:11 yi ri: “Ŝi ṭanḍa ni wanḍisanyana, o tiv̌iwa hi ku endla ka yena loko mafambela ya yena ma ta saseka ni ku lulama.” Xivuriso xin’wana xi ri: “L’a fihlaka ŝidyoho ŝa yena, a nga ka a nga kateki.”—Swivuriso 28:13.

Nhwana la vitaniwaka Tammy u swi dyondzile leswi a ha ri muntshwa. Hambi leswi a kurisiweke hi vatswari va Vakreste, u sungule ku dzaha, ku nwa ni ku twanana ni vafana lava nga pfumeriki. Tammy u ringete hi matimba leswaku timhaka ta yena ti va exihundleni, kambe wa tsundzuka: “Vatswari vanga va vone ku cincanyana ko karhi eka mina. A ndzi nga ha yingisi naswona a ndzi ri ni moya wa ku tilawula. Loko munhu a hanya vutomi bya mikoka mimbirhi, swi ta hetelela swi tikombile. Eka mina, swi hatlisile. Tata wa mina u ndzi kume ndzi ri ni xigangu xa mina exikolweni xa le kusuhi ni le kaya.”

Ndlela Leyi Yehovha A Titwaka Ha Yona

Hikwalaho, leswi vatswari va wena va nga swi tiviki swi nga va vavisa—naswona swi ta va vavisa—hi nkarhi wa kona. Xa nkoka swinene, xana u tivutisile u ku, ‘Xana Yehovha u titwisa ku yini hi lava va hanyaka hi ku hemba?’ Pisalema 5:5, 6 ya hlamula: ‘Yehovha u venga hinkwavo lava endlaka leswo biha; u ta lovisa lava vulavulaka mavunwa. Yehovha u venga munhu wa vuxisi.’ U nga tixisi hi miehleketo ya leswaku u nga tsakisa Xikwembu hi ku endla onge u tinyiketerile loko u ya eminhlanganweni ya vukhongeri. Wa swi tiva loko vanhu va ‘n’wi dzunisa hi milomu ya vona, kambe timbilu ta vona ti ri ekule na yena.’—Marka 7:6.

Muntshwa la vitaniwaka Ricardo, loyi a endleke vuoswi, u pfumerile a ku: “Munhu wa karhateka swinene loko a tiva leswaku u hlunamise Yehovha.” Kambe xana swa koteka hakunene ku hlunamisa Yehovha—ku nga ku n’wi twisa ku vava? Ina swa koteka! Loko tiko ra khale ra Israyele ri fularhele Nawu wa Xikwembu, ri ‘vavise Mukwetsimi wa Israyele.’ (Pisalema 78:41) U fanele a karhateka ngopfu namuntlha loko vantshwa lava kurisiweke ‘hi ku laya ni ku letela ka Yehovha’ va endla swilo swo biha exihundleni!—Vaefesa 6:4.

Ku Vavisa Vatswari

Kutani, xiya leswaku u nge tshami u tumberile nkarhi hinkwawo. U fanele ku vula ntiyiso eka Xikwembu, eka vatswari va wena ni le ka wena n’wini ivi u boxa leswi u swi endleka exihundleni. Ina, leswi swi nga ha ku khomisa tingana ivi kumbexana swi va ni vuyelo byin’wana lebyi twisaka ku vava. (Vaheveru 12:10, 11) Loko u ngheniwe hi mukhuva wa ku hemba ni vuxisi, u endla leswaku vatswari va wena va nga ha ku tshembi. Kutani u nga hlamali loko va ku vekela milawu yo tala ku tlula eku sunguleni. Tammy wa tsundzuka: “Endzhaku ka loko ndzi kumiwe ndzi ri ni mufana loyi ndzi twananaka na yena, tata wa mina a a nga ha dyi byi rhelela. A a lemuka leswaku a ndzi tshembeki. A swi lava leswaku ndzi tshama ndzi vekiwe tihlo.” Kambe Tammy u swi vonile leswaku kahle-kahle a a tshovela leswi a swi byaleke.—Vagalatiya 6:7.

Nakambe u nga ha langutela vatswari va wena leswaku va vaviseka ni ku hlundzuka. Vito ni ndhuma ya vona swi onhiwile. (Ringanisa Genesa 34:30.) Loko tata wa wena a ri un’wana wa Timbhoni ta Yehovha, swi nga ha boha leswaku a tshika malunghelo man’wana ya vandlha. (Tito 1:5-7) Ina, hi laha Swivuriso 17:25 yi vulaka ha kona, muntshwa la nga yingisiki “o khomisa tata wa yena e tingana, o dyisa mbiṭi l’a ṅwi v̌elekeke.”

Mutsari Joy P. Gage, hi ndlela leyi twisaka ku vava u hlamusela mukhuva lowu vatswari van’wana va titwaka ha wona loko vana va nga yingisi. U ri: “Van’wana va rilela endzeni. Van’wana va bongosa nkosi. Van’wana va rila va tipfalele etindlwini. Va rilela hinkwaswo leswi hundzeke. Va rila hikuva ku nga ri khale vumundzuku a byi nge he vi kona. Va rilela leswi a swi fanele swi ve kona. Va rila hikwalaho ka leswi nga ta endleka. Va rila hi ku hlundzuka. Va rila hi ku pfilunganyeka.” Hi laha ku twisisekaka, a swi nge olovi ku langutana ni mhaka ya ku va u hlunamise vanhu vambirhi lava ku rhandzaka ku tlula munhu wihi na wihi emisaveni. Tammy u ri: “Loko ndzi languta endzhaku ndzi navela ingi a ndzi nga khomisanga tatana na manana gome lerikulu swonghasi.”

Hambi swi ri tano, a wu nge tlheleli endzhaku, u hundzula leswi hundzeke. Naswona tanihi leswi swi nga kanakanisiki leswaku swi nga ku twisa ku vava, u ni ndzhwalo wa ku ringeta ku ololoxa timhaka. (Ringanisa Esaya 1:18.) Sweswo swi vula ku byela vatswari va wena ntiyiso, u twisisa ku vaviseka ni ku hlundzuka ka vona, u amukela ndzayo yihi na yihi leyi va ku nyikaka yona. Ku vula ka wena ntiyiso ku nga ha va goza ro sungula ra ku tsakisa timbilu ta vatswari va wena, ni mbilu ya Yehovha Xikwembu, ni ku kuma ntsako wa ku va ni ripfalo leri tengeke.—Swivuriso 27:11; 2 Vakorinto 4:2.

Kambe xana u fanele ku va byerisa ku yini vatswari va wena? Xana u nga swi balekerisa ku yini ku hanya vutomi bya mikoka mimbirhi? Swivutiso leswi swi ta hlamuriwa enkandziyisweni werhu lowu landzelaka.

Loko u ri ni swivutiso swo karhi swa Bibele endzhaku ko hlaya magazini lowu, hi kombela u titwa u tshunxekile ku vutisa Timbhoni ta Yehovha eHolweni ya Mfumo leyi nga ekusuhi na wena, kumbe u tsalela vakandziyisi va magazini lowu. (Vona tluka 5.)

[Xifaniso lexi nga eka tluka 32]

Ku vula ntiyiso swi nga ntshunxa wena ni vatswari va wena