Ndzima 16

Xana Swi Ni Khombo Ku Hanya Vutomi Bya Mikoka Mimbirhi?

□ Ku nwa byala

□ Ku tolovelana ni vanhu lava vatswari va wena va vulaka leswaku a hi vanene

□ Ku yingisela vuyimbeleri lebyi nga riki byinene

□ Ku ya eminkhubyeni ya huwa

□ Ku rhandzana ni munhu exihundleni

□ Ku hlalela tifilimi leti nga ni madzolonga ni ku tikhoma loko biha kumbe ku tlanga mintlango ya vhidiyo leyi nga ni madzolonga

□ Ku rhuketela

LANGUTA swilo leswi longoloxiweke eku sunguleni ka xihloko lexi. Xana ku ni swin’wana swa swona leswi u swi endlaka vatswari va wena va nga swi tivi? Loko swi ri tano, kumbexana wa swi tiva leswaku leswi u swi endlaka a hi swinene. Swi nga endleka ni ripfalo ra wena ri tshamela ku ku kingindza. (Varhoma 2:15) Kambe, swa tika ku byela vatswari va wena swilo leswi nga riki swinene leswi u swi endlaka. Naswona loko u ehleketa hi ndlela leyi va nga ta titwa ha yona loko u va byela, u nga ha tibyela leswaku swa antswa u timiyelela hikuva loko va nga tivi nchumu a va nge karhateki. Kambe, xana wa swi xiya leswaku ku endla tano i ku hanya vutomi bya mikoka mimbirhi? I yini leswi ku endlaka leswaku u hanya hi ndlela yoleyo?

Ntlhamu Wa Ku Lava Ku Tilawula

Bibele yi vula leswaku hi ku famba ka nkarhi “wanuna u ta siya tata wakwe ni mana wakwe.” (Genesa 2:24) Swi tano ni le ka wansati. I swa ntumbuluko ku lava ku tivona u kurile naswona u tiendlela swiboho. Kambe loko vatswari va alela vana va vona ku endla swilo leswi va swi vonaka leswaku i ku tihoxa ekhombyeni kumbe leswi nga lulamangiki, vantshwa van’wana va sungula ku xandzuka.

I ntiyiso leswaku vatswari van’wana va nga ha vonaka va khome vana va vona hi voko ra nsimbi. Nhwanyana un’wana la vuriwaka Kim, u ri: “Vatswari va hina a va tali ku hi pfumelela leswaku hi hlalela tifilimi.” U ya emahlweni a ku: “Tatana u hi alela ni ku yingisela byo tala bya vuyimbeleri lebyi nga kona.” Loko vantshwa van’wana va vona onge vatswari va vona va va alela swilo swo tala, va nga ha sungula ku navela vantshwa lava vonakaka onge va tiendlela ku rhandza.

Nhwanyana un’wana la vuriwaka Tammy u vula leswaku van’wana va hanya vutomi bya mikoka mimbirhi, hileswi va lavaka ku amukeleka eka vanghana va vona va le xikolweni. U ri: “Ndzi sungule hi ku tirhisa nhlambha loko ndzi ri exikolweni. A ndzi twa onge ndzi fana ni vana lavan’wana. Endzhaku ka sweswo ndzi ringete ku dzaha. A ndzi nwa ku kondza ndzi dakwa. Kutani ndzi sungula ku twana ni majaha vatswari va mina va nga swi tivi hikuva a va nga ndzi pfumeleli.”

Mufana un’wana la vuriwaka Pete u ve ni ntokoto lowu fanaka, u ri: “Vatswari va mina i Timbhoni ta Yehovha. Kambe a ndzi chava ku poyiriwa.” Xana Pete u endle yini leswaku a hlula ku chava ka yena? U ri: “Ndzi ringete ku va la rhandzekaka exikolweni. Loko ndzi vutisiwa leswaku ha yini ndzi nga kumanga tinyiko hi nkarhi wa tiholideyi ta vukhongeri, a ndzi vula swivangelo leswi nga riki ntiyiso.” Leswi Pete se a a sungule ku hemba eka swilo leswitsongo, a swi n’wi tekanga nkarhi ku tikuma a tipete eka swidyoho leswikulu.

Yehovha U Vona Hinkwaswo

Ku hanya vutomi bya mikoka mimbirhi a hi nchumu lowuntshwa. Vaisrayele van’wana va khale va ringetile ku hanya vutomi byo tano. Kambe muprofeta Esaya u va lemuxile a ku: “Khombo eka lava va tumbetelaka Yehovha makungu hi vuenti, ni lava va endleke swiendlo swa vona emunyameni, va ri karhi va ku: ‘Hi voniwa hi mani, naswona i mani la hi tivaka?’” (Esaya 29:15) Vaisrayele a va rivele leswaku Xikwembu xa swi vona leswi va swi endlaka. Hi ku famba ka nkarhi xi va xupurile hikwalaho ka swihoxo swa vona.

Swi tano ninamuntlha. Hambiloko wo tumbetela vatswari va wena swiendlo swa wena swo biha, a wu nge swi koti ku swi tumbeta eka Yehovha Xikwembu. Vaheveru 4:13 yi ri: “A xi kona xivumbiwa lexi nga vonakiki emahlweni ka xona, kambe swilo hinkwaswo swi lo dla, swi paluxeka erivaleni ematihlweni ya loyi hi nga ta tihlamulela eka yena.” Hikwalaho a swi ku pfuni ha nchumu ku tumbeta leswi u swi endlaka. Tsundzuka leswaku Yehovha a nga tsakisiwi hiloko u tiendla onge u tinyiketele eka yena hi ku ya eminhlanganweni ya Vukreste. Wa swi vona loko vanhu va n’wi ‘xixima hi milomu ya vona, kambe timbilu ta vona ti ri ekule swinene na yena.’—Marka 7:6.

Xana wa swi tiva leswaku lava hanyaka vutomi bya mikoka mimbirhi va twisa Yehovha ku vava? Xana hakunene wa ku twa ku vava? Ina, wa ku twa! Loko Vaisrayele va khale va tlula Nawu wa Xikwembu “a va twisa ni Mukwetsimi wa Israyele ku vava.” (Pisalema 78:41) U fanele a twa ku vava ninamuntlha loko vantshwa lava kurisiweke “hi ku tshinya ni nkongomiso wa mianakanyo wa Yehovha” va endla swilo swo biha exihundleni!—Vaefesa 6:4.

Lulamisa Swihoxo Swa Wena

Hikwalaho ka leswi Xikwembu xi vonaka hinkwaswo leswi endliwaka exihundleni, swi fanerile leswaku u byela vatswari va wena u tlhela u papalata mukhuva lowu. I ntiyiso leswaku sweswo swi nga ha ku khomisa tingana kumbe ku va ni vuyelo byin’wana lebyi nga tsakisiki. (Vaheveru 12:11) Hi xikombiso, loko u tshamela ku hemba u endla leswaku vatswari va wena va nga ku tshembi. Kutani u nga hlamali loko ku hela nkarhinyana va ku sivela eka swo tala ku tlula eku sunguleni. Hambiswiritano, swa antswa swinene ku boxa swidyoho swa wena. Ha yini?

Anakanya hi xikombiso lexi: A hi nge wena ni ndyangu wa ka n’wina mi le ku khandziyeni ka ntshava. Kutani loko mi ri karhi mi khandziya, vatswari va wena va ku byela leswaku u famba ekusuhi na vona, kambe wena u nga va yingisi kutani u lahleka. Hiloko u tikuma u ri karhi u nyupela endzhopeni. Xana u nga khomiwa hi tingana ku huwelela leswaku va ta ku pfuna? Xana u ta chava leswaku vatswari va wena va ta ku holovela hileswi u nga va yingisangiki? Doo! U ta huwelela hi rito ra le henhla swinene.

Hilaha ku fanaka, loko u hanya vutomi bya mikoka mimbirhi u fanele u kuma mpfuno hi xihatla. Tsundzuka leswaku a wu nge swi koti ku cinca swilo leswi endlekeke. Kambe u nga swi kota ku va ni vumundzuku lebyinene. Hambileswi swi tikaka ku endla tano, i vutlhari ku kombela mpfuno u nga si tivavisa kumbe ku twisa ndyangu wa ka n’wina ku vava. Loko u tisola hi mbilu hinkwayo hikwalaho ka swiendlo swa wena, Yehovha u ta ku rivalela.—Esaya 1:18; Luka 6:36.

Hikwalaho, byela vatswari va wena ntiyiso, u tlhela u twisisa leswaku va twe ku vava. Amukela ndzayo ya vona. Loko u endla tano u ta tsakisa vatswari va wena xikan’we na Yehovha Xikwembu. U ta tlhela u titwa u ntshunxekile hileswi u nga ta va ni ripfalo lerinene.—Swivuriso 27:11; 2 Vakorinto 4:2.

MATSALWA

“Loyi a fihlaka ku tlula nawu kakwe a nge humeleli, kambe loyi a tiphofulaka kutani a tshika, u ta kombiwa tintswalo.”—Swivuriso 28:13.

XITSUNDZUXO

U nga hatliseli ku tiyimelela loko u endle swihoxo, hambiswiritano u nga tshameli ku tivona nandzu. Tsundzuka leswaku Yehovha u tiyimisele ku ku rivalela.—Pisalema 86:5.

XANA A WU SWI TIVA LESWAKU . . . ?

I swinene ku biwa hi ripfalo; hikuva swi nga endla leswaku munhu a lwela ku endla leswinene. Kambe loyi a yaka emahlweni a endla leswo biha u dlaya ripfalo ra yena. Ra tlanyala ku fana ni nhlonge leyi tshweke kutani yi va ni xivati.—1 Timotiya 4:2.

LESWI NDZI TIYIMISELEKE KU SWI ENDLA!

Loko ku ri leswaku ndzi hanya vutomi bya mikoka mimbirhi, ndzi ta vulavula na ․․․․․

Ndzi ta yingisa ndzayo yin’wana ni yin’wana hi ku ․․․․․

Leswi ndzi lavaka ku vutisa (va-)mutswari wa mina hi mhaka leyi ․․․․․

U NGA KU YINI?

● I yini leswi endlaka leswaku vantshwa van’wana va hanya vutomi bya mikoka mimbirhi?

● Hi wahi makhombo man’wana lama vangiwaka hi ku hanya vutomi byo tano?

● Ha yini swi ri swa nkoka ku tshika ku hanya hi ndlela yo tano?

[Marito lama tshahiweke exihlokweni lama nga eka tluka 140]

“I swa nkoka ku va vantshwa lava nga Vakreste va tikomba leswaku va hanya hi milawu leyi tlakukeke ya Bibele. Va fanele va hatla va endla tano. Loko va hlwela swi ta va tikela hi ku famba ka nkarhi.”—Linda

[Xifaniso lexi nga eka tluka 141]

Loko u tikuma u ri ekhombyeni hikwalaho ko hanya vutomi bya mikoka mimbirhi, hatla u kombela mpfuno