Ku Hlongorisa Rifuwo

HI MUYIMERI WA XALAMUKA! ETAIWAN

‘MALI a yi nge wu xavi ntsako!’ Hambi leswi vanhu vo tala hi mpimo wo karhi va pfumelelanaka ni mhaka yoleyo, vo tala va vona va ha hlongorisa rifuwo ra leswi vonakaka hi ku hiseka lokukulu tanihi ndlela yo fikelela vutomi byo tsakisa. Kona a va ta swi tshikela yini? Phela, swi tikomba onge ntlhantlho wa swiphiqo swo tala swa vanhu wu le ka rifuwo ni ku humelela hi swilo leswi vonakaka.

Anakanya leswaku misava a yi ta va njhani loko wanuna, wansati, ni n’wana un’wana ni un’wana va tiphina hi vutomi lebyi fuweke! Ku pfumala xindzhuti ni ku xaniseka loku voniwaka hi timiliyoni leti tshamaka eswidakanini ni le switlotlwanini emisaveni hinkwayo swi ta va swi nga ha ri kona. Nakambe ku nga ha ri na xiphiqo xa ku pfumala ndhawu yo tshama, ku nga khombo leri namuntlha ri weleke matiko hinkwawo, lama fuweke ni lama nga evuswetini.

Naswona ku vuriwa yihi hi rihanyo lerinene, ku nga nchumu wa nkoka leswaku u kuma ntsako? Hambi leswi sayense ya ta mirhi yi yaka emahlweni yi hluvuka hi rivilo lerikulu, vanhu vo tala va kuma swi va tikela ngopfu ku hakela mali ya vutshunguri. Hi hala tlhelo, timiliyoni ta ha vona maxangu ya ndlala ni nsiko siku na siku. Loko misava hinkwayo a yi fuwile, un’wana ni un’wana a a ta va ni nkarhi wa ku va ni rihanyo lerinene, ivi xisweswo a hanya a tsakile hi laha ku engetelekeke—kumbe xana a swi nga ta va tano?

Hambi ku ri misava hi yoxe a yi ta vuyeriwa. Njhani? Mbango wa misava sweswi wu onhiwa hi swithyakisi leswi nga ni chefu, leswi hi mpimonyana wutsongo swi vangiwaka hi swilo leswi tirhiseriwaka ndzilo leswi endliweke hi swilo swa ntumbuluko. Kambe, xivangelo xin’wana lexi boxiweke mayelana ni ku nga ha yi emahlweni ni thekinoloji leyi lavekaka yo tirhisa swilo leswi endlaka ndzilo leswi tengeke hi leswaku swi durha ngopfu. Ku herisiwa ka makhwati, ku nga nxungeto wun’wana lowukulu evuxakeni bya swivumbiwa ni mbango wa swona, na kona ku soriwa swinene etimhakeni ta swa timali.

Tanihi leswi rifuwo ri nga ha vonakaka ri tlhantlha swo tala swa swiphiqo swa hina ni ku hunguta ku xaniseka lokukulu, a swi hlamarisi leswi vanhu vo tala va fanisaka rifuwo ni ntsako. Hi xikombiso, hi ntolovelo vanhu va le Vupela-dyambu va xewetana va ku “Novinjara Leyinene!” hi Siku ro Sungula ra Lembe Lerintshwa, Machayina, hi nguva ya Lembe Lerintshwa, hi ndhavuko va byelana leswi “Kung hsi fa tsai,” va kombisa ntshembo wa leswaku va ta ‘hlengeleta rifuwo!’ Ina, a swi kanakanisi leswaku hi hanya emisaveni leyi vanhu va kona va rhangisaka swinene ku hlongorisa rifuwo ra leswi vonakaka, kumbe va swi rhangisaka ku tlula xin’wana ni xin’wana. Ku humelela kumbe ku tsandzeka hakanyingi swi xiyiwa hi mpimo wa swilo leswi vonakaka.

Hambi leswi ku kuma ni ku tiphina hi swilo leswi vonakaka entiyisweni swi nga hoxangiki, xana swi nga wu tisa ntsako? Xana swi fanele ku tekiwa swi ri swa nkoka hi ndlela yihi? Xana rifuwo ra leswi vonakaka hakunene i xilotlelo xo fikelela misava yo antswa?