The Bible’s Viewpoint

Langutelo Ra Bibele

Xana Vakreste Va Fanele Ku Xi Seketela Xigwevo Xa Rifu?

“AXI fambisani ni mahanyelo lamanene.” “I xinene ngopfu naswona xi lulamile.” Malangutelo lama kanetanaka a ma huma eka vafundhisi vambirhi, havambirhi va tivula Vakreste. A va kanetana hi yin’wana ya timhaka leti hisaka ta namuntlha—xigwevo xa rifu. Xihloko lexi nga eka phepha-hungu xi va tshahile xi ku: “Loko varhangeri va vukhongeri va kwetlembetana hi xigwevo xa rifu, hinkwavo va tshaha swiphemu swa Bibele leswaku va seketela malangutelo ya vona.”

Van’wana va vula leswaku xigwevo xa rifu xi sirhelela lava nga riki na nandzu, xi tlakusa vululami, naswona xi sivela vugevenga lebyikulu. Van’wana va vula leswaku xi bihile—i ndlela yo siva vuhomboloki hi vuhomboloki byin’wana naswona xi hambana swinene ni ntirho lowo xiximekaka wo kondletela mahanyelo lamanene eka swigevenga, ku swi pfuna leswaku swi va swirho swa tiko leswi vuyerisaka.

Le United States hi tlhelo ra tipolitiki, njhekanjhekisano lowu i wukulu ngopfu, naswona varhangeri va vukhongeri na vona va lo swee, endzeni. Hambiswiritano, u nga ha tivutisa, ‘Xana ku ni leswi Bibele yi swi vulaka emhakeni ya xigwevo xa rifu?’ Ina, swi kona.

Ku Nyika Valawuri Lava Nga Vanhu “Banga”

Endzhakunyana ka Ndhambi ya siku ra Nowa, Yehovha Xikwembu u kandziyise ntikelo wa vutomi bya vanhu, kutani a ku: “Uṅwana ni uṅwana l’a nga ta halata ngati ya munhu, ngati ya yena yi ta halatiwa hi munhu-kulobye.” (Genesa 9:6) Kavula, lowu a wu nga ri mpfumelelo lowu nga pimiwangiki wo rihisela. Ematshan’wini ya sweswo a wu vula leswaku valawuri lava vekiweke hi nawu ku sukela enkarhini wolowo ku ya emahlweni a va pfumeleriwa ku dlaya lava dlayeke van’wana.

Le Israyele wa khale Nawu lowu Xikwembu xi wu hundziseke ha Muxe wu tiyise xigwevo xa rifu eka swidyoho swin’wana leswikulu. (Levhitika 18:29) Hambiswiritano, Nawu a wu tlhela wu lava leswaku ku avanyisiwa handle ko ya hi nghohe, ku kumiwa vumbhoni bya mbhoni leyi swi voneke hi mahlo, naswona a wu ri ni swipimelo leswi lwisanaka ni mahanyelo lama thyakeke. (Levhitika 19:15; Deteronoma 16:18-20; 19:15) Vaavanyisi a va fanele ku va vavanuna lava tinyiketeleke, naswona a va ri ni vutihlamuleri eka Xikwembu hi xoxe! (Deteronoma 1:16, 17; 2 Tikronika 19:6-10) Xisweswo a ku ri ni swipimelo swo sivela, ku tirhisiwa hi ndlela yo biha ka xigwevo xa rifu.

Namuntlha ku hava hulumendhe emisaveni leyi, leyi entiyisweni yi yimelaka vululami bya Xikwembu tanihi laha Israyele wa khale a endleke ha kona. Kambe hi tindlela to tala tihulumendhe ti tirha tanihi ‘malandza’ kumbe varhumiwa va Xikwembu, xisweswo ti hlayisa mpimo wo karhi wa ku hleleka ni ntshamiseko, naswona ti endlela vanhu mintirho leyi lavekaka. Muapostola Pawulo u tsundzuxe Vakreste ku yingisa “vuhosi” naswona u ye emahlweni a ku: “Loko u endla leswo biha, u fanele ku chava, hikuva hosi [hulumendhe] a yi lo halahala ku tamela banga; yi rhumiwile hi Xikwembu ku va murihiseti la baka mudyohi.”—Varhoma 13:1-4.

“Banga” leri boxiweke hi Pawulo ri yimela mfanelo ya hulumendhe yo xupula swigevenga—hambi ku ri hi rifu. Vakreste va yi xixima mfanelo yoleyo, kambe xana va fanele ku lava ku va ni rito mayelana ni ndlela leyi yi tirhisiwaka ha yona?

“Banga” Ri Tirhisiwile Hi Ndlela Yo Biha

Entiyisweni, minkarhi yo tala tihulumendhe ta vanhu entiyisweni ti tirhise “banga” hi ndlela ya vululami. Kambe swi fanele ku pfumeriwa leswaku ti tlhela ti va ni nandzu wo ri tirhisa hi ndlela yo biha. (Eklesiasta 8:9) Hulumendhe ya Rhoma wa khale yi ve ni nandzu wo tirhisa “banga” hi ku avanyisela rifu malandza lama nga riki na nandzu ya Xikwembu. Yohane Mukhuvuri, Yakobo, naswona hambi ku ri Yesu Kreste i van’wana va vahlaseriwa va rona.—Matewu 14:8-11; Marka 15:15; Mintirho 12:1, 2.

Eminkarhini ya manguva lawa leswi fanaka swi humelerile. Malandza lama nga riki na nandzu ya Yehovha ma dlayiwile ematikweni yo hambana-hambana—hi ntlawa wo balesela, hi muchini wo tsema tinhamu, hi ku hayekiwa, hi kamara leri nga ni gasi—hinkwaswo leswi a swi ri ‘enawini’ hi ku ya hi tihulumendhe leti a ti ringeta ku tshikilela Vukreste. Hinkwayo mimfumo leyi tirhisaka vulawuri bya yona hi ndlela yo biha yi ta tihlamulela eka Xikwembu. Kunene va ni nandzu lowukulu wa ngati!—Nhlavutelo 6:9, 10.

Vakreste va ntiyiso a va swi lavi nikatsongo ku va ni nandzu wa ngati emahlweni ka Yehovha Xikwembu. Xisweswo, hambiloko va xixima mfanelo ya hulumendhe yo tirhisa “banga” va yi xiya swinene ndlela yo biha leyi ri tirhisiweke ha yona. Ri tirhisiwe tanihi xitirho xo xanisa, naswona eminkarhini yin’wana ri tirhisiwe hi ndlela yo biha ku lwisana ni van’wana ni ku tsetselela van’wana hi ndlela leyi nga fanelangiki.a Hikwalaho, xana Vakreste va angula njhani mayelana ni njhekanjhekisano wa xigwevo xa rifu? Xana va nghenisa xandla ni ku lwela leswaku xi cinciwa?

Vukala-tlhelo Bya Mukreste

Ku hambana ni vafundhisi lava boxiweke eku sunguleni, Vakreste va ntiyiso va ringeta ku tshama va ri karhi va anakanya hi nawu-nsinya wa nkoka: Yesu Kreste u byele valandzeri vakwe leswaku va nga vi “va misava.”—Yohane 15:19; 17:16.

Xana Mukreste wa ntiyiso a nga yingisa xileriso xolexo kambe a hambeta a hlanganyela eka njhekanjhekisano wa xigwevo xa rifu? Entiyisweni a nge swi endli. Hambiswiritano, lexi i xiphiqo xa ntshamisisano ni tipolitiki. Le United States, vayimela-ku-langwa va tipolitiki hi ntolovelo va tirhisa mavonelo ya vona hi xigwevo xa rifu—ku nga ha va hi ku xi seketela kumbe ku lwisana na xona—tanihi xitirho-nkulu eka tsima ro twarisa makungu ya vona. Va kanetana hi mhaka leyi hi ku hiseka ni ku humesa mintlhaveko hi matimba lerova mhaka leyi hi ntolovelo yi hlohlotela vavhoti leswaku va seketela swikongomelo swa vona.

Kumbexana xivutiso lexi Mukreste a nga anakanyisisaka ha yona hi lexi: Xana Yesu a a ta tipeta eka nkwetlembetano lowu nga mayelana ni ndlela leyi tihulumendhe ta misava leyi ti tirhisaka ha yona “banga”? Tsundzuka, loko vanhu va tiko ra ka vona va ringete ku n’wi peta eka tipolitiki, Yesu “[u] tlhele[le] entshaveni a ri yexe.” (Yohane 6:15) Kutani ke, swa fanela leswaku a a ta siya mhaka leyi laha Xikwembu xi nga yi veka kona—emavokweni ya tihulumendhe.

Swa fana ni namuntlha, munhu a nga ha langutela leswaku Vakreste va xalamuka leswaku va nga ngheni eka minjhekanjhekisano ya mhaka. Kambe va ta tsundzuka mfanelo ya tihulumendhe yo endla hi laha ti lavaka ha kona. Kambe tanihi vatirheli lava nga Vakreste lava nga riki xiphemu xa misava, va nga ka va nga humesi rito hi ku seketela xigwevo xa rifu hambi ku ri ku seketela ku yirisiwa ka xona.

Ematshan’wini ya sweswo va tshama va ri karhi va tsundzuka marito ya Eklesiasta 8:4: “Hikuv̌a rito ra hosi ri ni matimba, kutani i mani l’a nga ta ku ka yena: U endla yini?” Ina, ‘tihosi’ ta misava kumbe vafumi va politiki, va nyikiwe matimba yo endla ku rhandza ka vona. Ku hava Mukreste la nga ni mfanelo yo va tshinya. Kambe Yehovha a nga swi endla. Naswona u ta swi endla. Bibele yi hi pfumelela ku languta emahlweni esikwini leri Xikwembu xi nga ta tisa ku avanyisa ko hetelela eka vugevenga hinkwabyo ni matirhiselo hinkwawo yo biha ya “banga” emisaveni leyi.—Yeremiya 25:31-33; Nhlavutelo 19:11-21.

[Tinhlamuselo ta le hansi]

[Xifaniso lexi nga eka tluka 1]

The Bettmann Archive