Swivutiso Swa Vahlayi

Xana Bibele yi kombisa yini malunghana ni nxupulo lowukulu, ku nga xigwevo xa rifu, eka swigevenga?

Swa twisiseka leswaku, un’wana ni un’wana wa hina a nga ha va ni langutelo ra munhu hi xiyexe emhakeni leyi hi ku ya hi ntokoto wa hina kumbe xiyimo evuton’wini. Kambe, tanihi Timbhoni ta Yehovha, hi fanele hi ringeta ku pfumelelana ni mianakanyo ya Xikwembu malunghana ni nxupulo lowukulu, hi ri karhi hi nga teki tlhelo malunghana ni xiyimo xa tipolitiki lexi vo tala va xi tekaka emhakeni leyi.

Kahle-kahle, eRitweni ra xona leri tsariweke, Xikwembu a xi kombisi leswaku nxupulo lowukulu wu hoxile.

Eku sunguleni ka matimu ya munhu, Yehovha u kombise mianakanyo ya yena emhakeni leyi, loko hi hlaya Genesa ndzima 9. Yi katse Nowa ni ndyangu wa yena, lava veke vakokwana va ndyangu hinkwawo wa vanhu. Endzhaku ka loko va humile engalaveni, Xikwembu xi vule leswaku va nga dya nyama ya swiharhi—hileswaku, swiharhi swi nga dlayiwa, swi humesiwa ngati ya swona, ivi swi dyiwa. Kutani, eka Genesa 9:5, 6, Xikwembu xi te: “Nḍi ta rihisela e ngati ya ṅwina, byi nga v̌utomi bya ṅwina; nḍi ta yi rihisela e ka ŝihari hikwaŝo, ni ka v̌anhu; nḍi ta rihisela v̌utomi bya munhu uṅwana ni uṅwana e ka v̌oko ra makwav̌o. Uṅwana ni uṅwana l’a nga ta halata ngati ya munhu, ngati ya yena yi ta halatiwa hi munhu-kulobye; hikuv̌a Šikwembu ši endle munhu hi šifaniso ša šona.” Kutani Yehovha u pfumelele nxupulo lowukulu emhakeni ya ku dlaya.

Hambileswi Xikwembu xi tirhisaneke ni Vaisrayele tanihi vanhu va xona, milandzu yin’wana yo hambana-hambana leyikulu leyi lwisanaka ni nawu wa Xikwembu a yi hakeriwa hi rifu. Eka Tinhlayo 15:30, hi hlaya marito lawa lama tolovelekeke: “Kungaku loko munhu, hambi a ri wa tiko, hambi muluv̌eri, a dyohile hi ku tlakusa v̌oko, wa sanḍa Yehova; e munhu loyi o ta susiwa e tikweni ra yena.”

Kambe ku vuriwa yini hi le ndzhaku ka loko vandlha ra Vukreste ri simekiwile? Phela, ha swi tiva leswaku Yehovha u pfumelele tihulumendhe ta vanhu leswaku ti va kona, naswona u ti vitane valawuri lava tlakukeke. Entiyisweni, endzhaku ko tsundzuxa Vakreste leswaku va yingisa tihulumendhe toleto leti lawulaka, Bibele yi vula leswaku ti tirha tanihi “nandza wa Xikwembu ku [hi] pfuna. Kambe loko [hi] endla leswo biha, [hi] fanele ku chava, hikuva hosi a yi lo halahala ku tamela banga; yi rhumiwile hi Xikwembu ku va murihiseti la baka mudyohi.”—Varhoma 13:1-4.

Xana sweswo swi vula leswaku tihulumendhe ti pfumeleriwe hambi ku ri ku teka vutomi bya lava endlaka vugevenga lebyikulu? Hi ku ya hi marito lama kumekaka eka 1 Petro 4:15, ha boheka ku vula hi ku ina. Eka ndzimana yoleyo muapostola u khutaze vamakwavo va yena a ku: “Ku nga vi na un’we wa n’wina loyi a twisiwaka ku vava hileswi a nga mudlayi, kumbe khamba, kumbe xigevenga, kumbe muvangi wa leswo karhata.” Xana u swi xiyile leswaku, “ku nga vi na un’we wa n’wina loyi a twisiwaka ku vava hileswi a nga mudlayi”? Petro a a nga vuli swona leswaku tihulumendhe a ti na mfanelo yo endla leswaku mudlayi a xanisiwa hikwalaho ka vugevenga bya yena. Ku hambana ni sweswo, u kombise leswaku mudlayi a nga ha faneriwa hi ku kuma nxupulo lowu faneleke. Xana sweswo a swi ta katsa ku xupuriwa hi rifu?

Swi nga ha endleka. Leswi swi le rivaleni eka marito ya Pawulo lama kumekaka eka Mintirho ndzima 25. Vayuda a va hehle Pawulo hi swidyoho swo lwisana ni Nawu wa vona. Loko yi rhumela mubohiwa wa yona, ku nga Pawulo, eka ndhuna-nkulu ya Rhoma, ndhuna ya nyimpi yi vike hilaha swi tsariweke hakona eka Mintirho 23:29: “Ndzi kumile leswaku va n’wi mangalela hi timhaka ta nawu wa vona, ku ri hava nandzu lowu a fanekeriwaka ku avanyiseriwa rifu ha wona, kumbe ku bohiwa ha wona.” (Xiitaliki i xerhu.) Endzhaku ka malembe mambirhi Pawulo u tikume a ri emahlweni ka Ndhuna-nkulu Festo. Ha hlaya eka Mintirho 25:8: “Pawulo a tihlamulela, a ku: ‘A ndzi dyohelanga Nawu wa Vayuda, kumbe Tempele, kumbe Khezari.’” Kambe sweswi xiya marito ya yena malunghana ni nxupulo, hambi ku ri nxupulo lowukulu. Ha hlaya eka Mintirho 25:10, 11:

“Pawulo a ku: ‘Ndzi yimile ehubyeni ya Khezari; hi kona laha ndzi fanelaka ku avanyisiwa kona; loko va ri Vayuda, a ndzi va dyohelanga, hilaha u swi tivaka hakona na wena. Hambiswiritano, loko ndzi dyohile, kumbe loko ndzi endlile swin’wana leswi fanekeriwaka hi rifu, a ndzi ali ku fa, kambe loko ku nga ri na ntiyiso emilandzwini leyi va ndzi mangalelaka ha yona, a ku na munhu loyi a nga ndzi nyiketaka eka vona; ndzi kombela ku avanyisiwa hi Khezari.’”—Xiitaliki i xerhu.

Pawulo, a yimile emahlweni ka valawuri lava fanelekaka lava vekiweke, u pfumerile leswaku Khezari a ri ni mfanelo yo xupula vadyohi, hambi ku ri ku va dlaya. A nga wu alanga nxupulo emhakeni ya yena loko a a ri na nandzu. Ku tlula kwalaho, a nga vulanga leswaku Khezari a nga tirhisa nxupulo lowukulu eka vadlayi ntsena.

Hakunene, fambiselo ra ku avanyisa ra Varhoma a ri nga hetisekanga; na mafambiselo ya tihuvo ta vanhu namuntlha ma tano. Vanhu van’wana lava nga hava nandzu le ndzhaku ni namuntlha va voniwe nandzu va tlhela va xupuriwa. Hambi ku ri Pilato u vule leswi malunghana na Yesu: “A ndzi voni nandzu lowu a fanelaka ku fela wona; hikokwalaho ndzi ta lerisa leswaku a biwa, kutani ndzi ta n’wi ntshunxa.” Ina, hambileswi valawuri va hulumendhe va pfumeleke leswaku Yesu a a ri hava nandzu, wanuna loyi la nga riki na nandzu u dlayiwile.—Luka 23:22-25.

Vuhomboloki byo tano a byi susumetanga Pawulo kumbe Petro ku vula leswaku nxupulo lowukulu wu bihe ngopfu. Ematshan’weni ya sweswo, mianakanyo ya Xikwembu emhakeni leyi hileswaku ntsendze loko valawuri lava tlakukeke va Khezari va ha ri kona, va ‘tamela banga ku karihela lava endlaka leswo biha.’ Sweswo swi katsa ku tirhisa banga hi ndlela ya nxupulo lowukulu. Kambe malunghana ni xivutiso lexi vangaka njhekanjhekisano xa leswaku hulumendhe yihi na yihi ya misava leyi yi fanele yi tirhisa mfanelo ya yona yo dlaya vadlayi, Vakreste va xiviri hi vukheta va hlayisa vukala-tlhelo swinene. Ku hambana ni vafundhisi va Vujagana, a va wu ngheneli njhekanjhekisano wa mhaka leyi.