Xana Misava Yo Pfumala Nyimpi Yi Nga Va Kona?

ANAKANYA u nga ha voni kumbe ku twa maxangu ya nyimpi ni vuyelo bya yona. Anakanya u nga ha twi mpfumawulo wa swibamu, kumbe wa tibomo, u nga ha tlheli u vona mintshungu ya vabaleki lava va sikaka lava tsutsumaka xo karhi, u nga ha tivutisi nikan’we loko wena kumbe varhandziwa va wena mi ta fa empfilumpfilwini wo karhi wa tihanyi ni lowu nga riki na xikongomelo. Kunene, ku hanya emisaveni leyi nga riki na nyimpi swi ta va swinene swonghasi!

U nga ha ku, ‘Sweswo i ku langutela nchumu lowu nga tshembisiki.’ Kambe, malembe ma nga ri mangani lama hundzeke xivono xa misava yo rhula a xi tshembisa swinene. Hi 1990 na 1991, vo tala a va vula leswaku matiko a ma ri enyangweni ya nguva leyintshwa leyi nga ni nsirhelelo ni ntirhisano. Loko a xiyisisa nhlamuselo ya minkarhi, George Bush, loyi hi nkarhi wolowo a a ri muungameri wa United States, minkarhi yo tala u vulavule hi “fambiselo lerintshwa ra misava,” leri tsuvukaka.

Ntshembo wo tano a wu tisiwa hi yini? Nyimpi ya Vusukumbele a yi herile. Ku tlula 40 wa malembe, nxungeto wa nyutliya a wu lenga ehenhla ka vanhu hi ndlela leyi chavisaka, tanihi banga leri bohiweke hi harani yo lala. Kambe loko Vukhomonisi byi hela na Soviet Union yi hlanhleka, nxungeto wa vuyelo bya nyutliya wu vonake onge wa nyamalala. Misava yi kote ku koka moyanyana.

A ka ha ri ni xivangelo-nkulu xin’wana lexi a xi endla vanhu va langutela vumundzuku hi ntshembo, ni lexi endlaka van’wana ni sweswi va ha byi langutela hi ndlela yoleyo. Nkwetlembetano wa le xikarhi ka Vuxa ni Vupela-dyambu lowu heteke mune wa makume ya malembe wu hundzule Nhlangano wa Matiko wu va xivindzi xa minjhekanjhekisano ntsena. Kambe loko Nyimpi ya Vusukumbele yi hela swi pfumelele Nhlangano wa Matiko ku endla leswi a wu simekeriwe swona—ku tirhela epakanini ya ku rhula ni nsirhelelo wa matiko hinkwawo.

Emalembeni ya sweswinyana Nhlangano wa Matiko wu tiyise matshalatshala ya wona yo herisa nyimpi. Tanihi leswi a wu hlome hi mavuthu ya matiko lama nga swirho swa wona, Nhlangano wa Matiko wu pfunete ku tisa ku rhula etindhawini to tala emalembeni ya 4 emahlweni ka 1994, ku tlula emalembeni ya 44 lama hundzeke. Kwalomu ka 70 000 wa vatirhi va ta ntshamisano ni masocha va tirhe etindhawini ta 17 emisaveni hinkwayo. Hi malembe mambirhi ntsena, timali leti tirhiseriwaka ku tisa ku rhula ti andze kambirhi ti va 12 wa magidi ya timiliyoni ta tirhandi hi 1994.

Boutros Boutros-Ghali matsalana-jenerala wa Nhlangano wa Matiko wa ha ku tsala sweswinyana a ku: “Ku ni swikombiso swa leswaku fambiselo ra nsirheleleko wa vanhu hinkwavo leri simekiweke eSan Francisco kwalomu ka 50 wa malembe lama hundzeke [loko ku simekiwa Nhlangano wa Matiko], sweswi ri sungula ku tirha leswi a ri simekeriwe swona . . . Sweswi hi kongome epakanini yo fikelela fambiselo ra misava hinkwayo leri tirhaka.” Ku nga khathariseki matshalatshala lawa hinkwawo, xivono xa fambiselo ra misava leyintshwa xi nyamalala hi ku hatlisa. Xana i yini lexi humeleleke lexi heriseke mintshembo ya misava leyi nga riki na nyimpi? Xana hi nga pfumela leswaku hi ta kala hi vona ku rhula ka misava hinkwayo? Swihloko leswi landzelaka swi ta hlamula swivutiso leswi.

[Xifaniso lexi nga eka tluka 1]

War planes: USAF photo

[Xifaniso lexi nga eka tluka 1]

Anti-aircraft guns: U.S. National Archives photo