Vuwundli —Xana U Nga Swi Endla?

HI MUYIMERI WA XALAMUKA! EBRITAIN

MUKONDLETERI un’wana wa le Britain u te: “Ku wundla n’wana i lunghiselelo ro pfuna vana, ku nga ri lunghiselelo ro nyika mimpatswa leyi nga riki na vana, n’wana.” Hambiswiritano, xana hakanyingi n’wana u na rito malunghana ni ku wundliwa kakwe ke?

Xana u anakanya ku wundla n’wana? Loko swi ri tano, u langutane ni xiboho lexi nga khumbiki mintlhaveko ntsena, kambe lexi nga tlheriselekiki endzhaku. Xana n’wana u ta hundzuka xiphemu xa ndyangu wa wena hi ku helela hi ndlela yihi?

Loko u ri n’wana la wundliwaka, xana wa va tiva vatswari va wena va ntumbuluko? Loko u nga va tivi, xana u anakanya leswaku a swi ta ku pfuna yini loko u va tiva?

Xana u manana la anakanyaka ku nyikela n’wana wa yena leswaku a wundliwa hi van’wana? Xana hakunene ku n’wi wundla hi wona ntlhantlho wu ri woxe eka n’wana wa wena?

Hi 1995 ku nyikeriwe hi vana vo tlula 50 000 eUnited States leswaku va ya wundliwa, naswona kwalomu ka 8000 wa vona a va tswariwe ematikweni mambe. Swa andza, laha vanhu va wundlaka vana vo huma ematikweni mambe. Hi ku ya hi magazini lowu nge Time, emalembeni ya 25 lama hundzeke, mindyangu ya le United States yi wundle vana vo tlula 140 000 lava tswariweke ematikweni mambe. Tinhlayo ta le Yuropa leti yelanaka ni yoleyo i ta le Sweden 32 000, Holland 18 000, Jarimani 15 000, na Denmark 11 000.

Xana ku ni lomu mhaka leyi yi ku khumbaka kona? Ku wundla n’wana swi vula leswaku vutomi bya wena—ku nga ri vutomi bya n’wana yoloye ntsena—byi ta hundzukela makumu. Vatswari lava wundlaka n’wana va ni swivangelo leswi twalaka swo langutela mintsako, kambe va fanele va tlhela va va va lunghekele ku langutana ni swiphiqo ni ku khomisiwa tingana minkarhi yo tala. Hi ku fanana, gome leri manana a vaka na rona loko a nyikela hi n’wana wakwe leswaku a wundliwa hi van’wana swi nga ha endleka ri nga heleli makumu.

Xiyimo xin’wana ni xin’wana xi ni ntlhontlho wo aka kumbe ku vuyetela vutomi lebyintshwa hi rirhandzu. Swihloko leswi landzelaka swi ta hlamusela mintsako yin’wana—ni mintlhontlho—yo wundla n’wana.