Lnagutelo ra Bibele

Ndhambi Xana I Ntiyiso Kumbe I Ntsheketo?

‘Kutani swiharhi hinkwaswo swi nghena na Nowa engalaveni, haswimbirhi-mbirhi.’—Genesa 7:8, 9.

I MANI la nga ti twangiki ta Ndhambi ya siku ra Nowa? Swi nga ha endleka u tive mhaka leyi ku sukela evuhlangini. Kavula, loko wo ya elayiburari ya ndhawu ya ka n’wina u ya lavisisa ta Ndhambi, u nga ha kuma tibuku to tala swinene leti vulavulaka hi mhaka leyi leti tsaleriweke vana ku ri ni lavakulu. Xisweswo, u nga ha endla xiboho xa leswaku mhaka ya Ndhambi i mhaka yo xuxa ha yona ntsena. Vo tala va vona onge mhaka ya Ndhambi ya Nowa, kun’we ni tin’wana ta le Bibeleni, ko va ntsheketo ntsena, kumbe ehansi ka swiyimo leswi faneleke, i dyondzo leyi pfunaka leyi sunguriweke hi munhu.

Lexi hlamarisaka, hambi ku ri lava tivulaka lava sekeleke ripfumelo ra vona ra vukhongeri eBibeleni va kanakana leswaku Ndhambi yi ve kona hakunene. Muprista wa Khatoliki Edward J. McLean u tshame a vula leswaku mhaka ya Nowa a yi endleriwe ku hlamuseriwa, hayi tanihi matimu, kambe tanihi “ntsheketo kumbe nchumu lowu tsariweke.”

Hambiswiritano, xana rungula ra Ndhambi leri nga eBibeleni ko va ntsheketo ntsena, a hi mhaka ya xiviri? Xana Bibele hi yoxe ya ri pfumelela langutelo ro tano?

Vuxokoxoko Lebyi Tshembekaka

Xo sungula xiya mhaka leyi tsariweke hi Muxe ebukwini ya Genesa. Eka yona, hi kuma lembe ra kona, n’hweti ni siku leri ndhambi yi sunguleke ha rona, nkarhi lowu ngalava yi nga yima ha wona, ni nkarhi lowu misava yi sunguleke ku oma ha wona. (Genesa 7:11; 8:4, 13, 14) Hambileswi ku nga boxiwiki masiku hi ku kongoma eka Genesa, masiku lawa ma kandziyisa mhaka ya leswaku Muxe u langute Ndhambi yi ri xiendlakalo xa xiviri. Ringanisa nhlamuselo ya ntiyiso ya Bibele leyi twakalaka ni marito lama tolovelekeke lama mintsheketo yo tala yi sungulaka ha wona, “Khale ka khaleni . . .”

Xikombiso xin’wana lexi ku faneleke ku anakanyiwa hi xona, i ngalava hi yoxe. Bibele yi vula leswaku a ku ri bokisi leri a ri lehe kwalomu ka 133 wa timitara, ri ri ni mpimo wa ku leha wa 10 ni wa ku tlakuka wa 1, mpimo wa ku leha wu ri 6 wa ku anama wu ri 1. (Genesa 6:15) Phela, Nowa a nga ri muendli wa swikepe. Naswona tsundzuka, leswi swi humelele malembe lama tlulaka 4000 lama hundzeke! Kambe, ngalava a yi akiwe ku ri karhi ku anakanyiwa leswaku yi va bokisi leri papamalaka. Entiyisweni, vaendli va swikepe va manguva lawa va kume leswaku swiringaniso leswi fanaka swa fanela eku endliweni ka swikepe leswi tiyeke leswi nga ni matimba elwandle leri anameke. Hambileswi Bibele yi nga wu vuliki hi ku kongoma nkarhi lowu Nowa a wu heteke eku akeni ka ngalava, rungula ri vula leswaku ku akiwa ka yona ku nga ha va ku teke malembe ya 50 ku ya eka 60. (Genesa 5:32; 7:6) Tinhla leti ti hambana swinene ni mhaka leyi tivekaka swinene leyi kumiweke eka Xiphato xa Babilona xa Gilgamesh. Xiphato lexi xi vulavula hi bokisi lerikulu, lero biha leri nga 60 wa timitara ematlhelo leri akiweke hi nkombo wa masiku ntsena. Ku hambana ni ntsheketo wolowo wa le Babilona, mhaka ya Ndhambi ya le Bibeleni yi nyika ntshembo eka ku kongoma ka yona.

Handle ka mhaka ya Genesa, Matsalwa ma vulavula hi Nowa kumbe Ndhambi ya misava hinkwayo minkarhi ya khume. Xana tinhlamuselo leti ti kombisa leswaku vatsari lava huhuteriweke va langute Ndhambi tanihi matimu ya xiviri kumbe tanihi ntsheketo?

Ku Tiyisekisiwa Ka Ntiyiso Wa Mhaka

EMatsalweni, Nowa u humelela eka matimu mambirhi ya swivongo swa Israyele, laha ya vumbirhi ma katsaka ntlhandlamano wa ku tswariwa ka Yesu Kreste. (1 Tikronika 1:4; Luka 3:36) Ezra na Luka, vatsari va matimu lawa ya swivongo, a va ri van’wamatimu lava nga ni vutshila naswona va fanele va pfumerile leswaku Nowa a a ri munhu wa xiviri.

Kun’wana eBibeleni, Nowa u boxiwa kun’we ni swimunhuhatwa swa matimu, u hlamuseriwa tanihi wanuna wo lulama ni wa ripfumelo. (Ezekiyele 14:14, 20; Vaheveru 11:7) Xana ku nga va mhaka leyi twalaka eka vatsari va Bibele leswaku va katsa mhaka leyi nga ntsheketo tanihi xikombiso xa ku wu landzela? E-e, hikuva leswi swi nga endla leswaku lava hlayaka Bibele va gimeta hi ku vula leswaku ripfumelo ri tlula matimba ya vanhu naswona ri nga kombisiwa ntsena hi vatlangi va switori swa tibuku. Nowa ni vavanuna ni vavasati van’wana va ripfumelo va xaxametiwile hikuva a va ri vanhu lava nga ni swihoxo ni mintlhaveko ku fana na hina.—Vaheveru 12:1; ringanisa Yakobo 5:17.

Eka tinhlamuselo letin’wana ta Matsalwa, ku vulavuriwa hi Nowa ni Ndhambi eka mongo wa ndzoviso lowu tisiweke hi Xikwembu eka rixaka leri nga hava ripfumelo enkarhini wa Nowa. Xiya nhlamuselo ya Yesu ya Ndhambi, leyi tsariweke eka Luka 17:26, 27: “Hilaha swilo swi humeleleke hakona emasikwini ya Nowa, swa ha ta humelerisa xisweswo emasikwini ya N’wana-wa-Munhu. A va dya, va nwa, va hlomisa ni ku hlomiselana, ku ko ku fika siku leri Nowa a ngheneke engalaveni ha rona, kutani ndhambi ya mati yi fika, yi va lovisa hinkwavo.”

Yesu Kreste a a ri mbhoni yo swi vona hi mahlo ya swiendlakalo leswi a swi hlamuseleke, tanihi leswi a a hanya etilweni a nga si ta laha misaveni. (Yohane 8:58) Loko Ndhambi a ku ri ntsheketo ntsena, swi vula leswaku vukona bya Yesu bya nkarhi lowu taka i mhaka yo endla leswaku vanhu va pfumela kumbe a a vulavula mavunwa. Ku hava xiboho ni xin’we eka leswi vuriwaka lexi pfumelelanaka ni Matsalwa. (1 Petro 2:22; 2 Petro 3:3-7) Hikwalaho, Yesu Kreste, hikwalaho ka leswi yena hi byakwe a swi voneke, a a pfumela leswaku mhaka ya Bibele ya Ndhambi ya misava hinkwayo a ku ri matimu lama tshembekaka. Eka Vakreste va ntiyiso, a swi kanakanisi leswaku vumbhoni lebyi nga erivaleni byi kombisa leswaku Ndhambi ya siku ra Nowa a yi ri ya xiviri, ku nga ri ntsheketo.

[Laha Xifaniso Xi Humaka Kona eka tluka 18]

L. Chapons/Illustrirte Familien-Bibel nach der deutschen Uebersetzung Dr. Martin Luthers