Se Ndza Tsaka Leswi Ndzi Hanyaka!
Dokodela u vutisile a ku: “Xana wa swi xiya leswaku u ta fa?” Lexi hlamarisaka, kambirhi emahlweni ka sweswo, rifu a ri ta va ri ndzi ndzi wisisile. Kambe hi nkarhi lowu a swi nga ri tano. Mi nge ndzi mi chumbutela.
NDZI kulele eLong Island, le mutini wa New York, laha tata wa mina a ri muchayeri wa movha wa mphikizano la dumeke. A a ri n’wavutshila la humelelaka emphikizanweni. A a ri munhu wa ximbilwambilwana naswona a swi nga olovi ku n’wi tsakisa. Hi hala tlhelo, Mama a a ri mbulwa, munhu wo rhula, loyi a chavisiwa swinene hi ndlela leyi Papa a chayela ha yona lerova a nga swi koti ku tiya nhlana a n’wi hlalela loko a ri emphikizanweni.
Mina na buti hi dyondze ku sukela evuhlangini ku endla swilo khwatsi loko hi ri ekaya, ku nga ndlela leyi Mama ana a yi toloverile. Kambe a swi nga olovi. Hinkwerhu a hi n’wi chava Papa. Swi ndzi karhate lerova ndzi anakanya leswaku a ndzi nge pfuki ndzi endle nchumu hi ndlela leyinene. Ku tixixima ka mina ku hungutekile swinene eku sunguleni ka malembe ya mina ya kondlo-a-ndzi-dyi loko un’wana la nga “munghana” wa ndyangu wa ka hina a ndzi pfinyile. Hikwalaho ko tsandzeka ku lawula mintlhaveko ya mina, ndzi ringete ku tisunga. Kwalaho a ku ri ro sungula laha ndzi anakanyeke leswaku ku fa swa antswa.
Ndzi tivone ndzi nga pfuni nchumu naswona ndzi nga rhandziwi kutani ndzi sungule ku va ni xiphiqo xa ku nga dyi kahle lexi tolovelekeke eka tinhlangwana leti nga tixiximiki ngopfu. Ndzi sungule ku hanya vutomi bya ku lava ku titsakisa, ku tirhisa swidzidzirisi hi ndlela yo biha, vumbhisa ni ku susa makhwiri—a ndzi “lavisisa rirhandzu etindhawini leti hoxeke,” hilaha marito ya risimu rin’wana ma vulaka hakona. Ndzi chayele swithuthuthu, ndzi nghenele mphikizano wa mimovha ni wa ku hlambela naswona nkarhi na nkarhi a ndzi teka maendzo yo ya eku gembuleni eLas Vegas. Nakambe ndzi lave mpfuno eka munhu la vhumbaka ivi ndzi tirhisa pulanga ra Ouija leswaku ndzi titsakisa, a ndzi nga ma xiyi makhombo ya vungoma.—Deteronoma 18:10-12.
Ku engetela kwalaho, ku lava ku titsakisa ku ndzi endle leswaku ndzi katseka eka swiendlo leswi humeke endleleni swo tanihi ku xavisa swidzidzirisi ni ku yiva swilo eswitolo. Nakambe ku lavisisa ka mina rirhandzu ni ku lava ku khathaleriwa swi vange leswaku ndzi va ni swigangu ni majaha yo tala lawa ndzi tshembiseke ku tekana na wona. Swilo leswi hinkwaswo loko swi hlanganile swi endle leswaku ndzi va ni hanyelo leri nga ni khombo swinene ku tlula ndlela leyi a ndzi swi teka ha yona.
Eka vusiku byin’wana, endzhaku ka loko ndzi nwe xihoko lexi hlanganeke ni swidzidzirisi etimbaleni ta ndhawu ya mphikizano, hi vuhunguki ndzi pfumelele xigangu xa mina leswaku xi ndzi yisa ekaya hi movha. Endzhaku ka loko ndzi titivarile exitulwini xa le mahlweni, swi le rivaleni leswaku na yena a a titivarile. Ndzi xalamuke loko ndzi hlakahliwa hi ku chayisana ka mimovha. Ndzi etlerisiwe exibedlhele ndzi ri ni timbanga to tala, kambe eku heteleleni ndzi hlakarherile, ntsena a ndzi tshoveke tsolo ra xinene.
Ku Navela Nchumu Wun’wana Lowunene
Hambileswi a ndzi nga byi rhandzi vutomi bya mina n’wini, a ndzi karhateka ngopfu hi vuhlayiseki ni timfanelo ta vana ni swiharhi ni ku sirheleriwa ka mbangu. A ndzi navela ku vona misava leyinene, kutani ndzi endle matshalatshala yo endla leswaku yi va kona hi ku gingiriteka eka tinhlengeletano to tala. Ku navela loku ka misava leyinene hi kona ku sunguleke ku ndzi kokela eka swilo leswi a swi vuriwa hi mutirhi-kulorhi loyi a ri un’wana wa Timbhoni ta Yehovha. A tshamela ku vulavula hi “mafambiselo lawa,” hi ndlela leyi kombisaka ku karhateka nkarhi na nkarhi loko swilo swi nga fambi kahle entirhweni. Loko ndzi n’wi vutise leswaku a a vula yini, u vule leswaku siku rin’wana ku nga ri khale vutomi byi ta va byi nga ha ri na swiphiqo nikatsongo. Tanihi leswi a ndzi n’wi xixima swinene, ndzi n’wi yingiserile hi ku tsaka.
Lexi vavisaka, a hi tlhelanga hi vonana, kambe leswi a ndzi byeleke swona a ndzi swi rivalanga nikatsongo. Ndzi swi xiyile leswaku siku rin’wana ndzi ta boheka ku endla ku cinca lokukulu ka mahanyelo leswaku ndzi ta tsakisa Xikwembu. Kambe a ndzi nga si lunghekela ku endla tano. Hambiswiritano, a ndzi byela vanghana va mina lava a ndzi langutele ku tekana na vona enkarhini lowu taka leswaku siku rin’wana ndzi ta va Mbhoni naswona loko sweswo va nga swi tsakeli, lowu a wu ri wona nkarhi wo va hi tshikana.
Hikwalaho ka sweswo, xigangu xa mina xo hetelela xi lave ku tiva leswi engetelekeke, a xi vula leswaku loko ndzi swi tsakela na xona xi nga swi tsakela. Hikwalaho hi sungule ku lava Timbhoni. Ematshan’weni yo va hina hi ti kuma, hi tona ti nga kuma hina loko ti gongondze erivantini ra le mahlweni ra yindlu ya mina. Dyondzo ya Bibele yi sunguriwile, kambe eku heteleleni, xigangu xa mina xi hlawule ku tshika ku dyondza ivi xi tlhelela eka nsati wa xona.
Hakanyingi dyondzo ya mina ya Bibele a yi nga vi kona nkarhi na nkarhi. Ndzi hete nkarhi wo leha ndzi nga si twisisa ndlela leyi Yehovha a langutaka ha yona ku kwetsima ka vutomi. Hambiswiritano, endzhakunyana ka loko ndzi lulamise langutelo ra mina, ndzi xiye xilaveko xo tshika ku teka maendzo yo vemba emoyeni ni ku tshika ku dzaha. Tanihi leswi vutomi a byi sungula ku va bya risima eka mina, ndzi ve ndzi lunghekela ku hanya vutomi byo hleleka, a ndzi nga ha lavi ku tipeta ekhombyeni nikatsongo. Hi October 18, 1985, ndzi kombise ku tinyiketela ka mina eka Yehovha hi nkhuvulo wa mati. A ndzi nga swi xiyi leswaku ku nga ri khale vutomi bya mina byi ta va ekhombyeni.
Ku Navela Ku Fa Nakambe
Endzhaku ka tin’hweti ti nga ri tingani—hi vusiku bya March 22, 1986—a ndzi ri emahlweni ka yindlu ya mina, ndzi humesa swiambalo emovheni, kutani movha lowu fambaka hi rivilo lerikulu wu ndzi chayisa ivi wu ndzi hudula ku tlula 30 wa timitara! Munhu la ndzi chayiseke a nga yimanga. Hambileswi a ndzi ri ni timbanga enhlokweni, a ndzi nga titivalanga nkarhi lowu hinkwawo.
Leswi a ndzi pavalale exikarhi ka patu leri nga emunyameni, a ndzi anakanya ntsena hi ku tlhela ndzi chayisiwa. A ndzi twa ku vava ku tlula mpimo lerova a ndzi nga swi koti ku tiyisela. Hikwalaho ndzi hambete ndzi kombela Yehovha leswaku a ndzi tshika ndzi fa. (Yobo 14:13) Ku humelele wansati loyi a ri muongori. Ndzi n’wi kombele ku ndzi lunghisa milenge tanihi leswi a yi tshovekile. Wansati loyi u swi endlile sweswo, naswona u tlhele a ndzi endlela nsoho hi nceka wa rhoko ya yena, leswaku a pfala ngati leyi humaka eka timbanga letikulu enengeni wun’we. Tibutsu ta mina ti kumiwe emiakweni leyi nga ekulenyana, a ti lo pyi hi ngati!
Munhu loyi a ri karhi a hundza, hi ku nga swi xiyi leswaku a ndzi tifambela hi milenge, a a tshamela ku ndzi vutisa leswaku movha wa mina wu kwihi. Hi ku nga tivi leswaku ndzi huduriwe mpfhuka wo tanihi kwihi, ndzi anakanye leswaku a ndza ha ri kusuhi na wona! Loko vaongori va fika, va anakanye leswaku ndzi ta fa. Hikwalaho va vitane maphorisa lama nga mafokisi tanihi leswi ku dlaya munhu hi movha ku nga ha vaka vugevenga. Eku heteleleni muchayeri loyi u khomiwile. Ma rhendzele ndhawu leyi tanihi ndhawu leyi ku endleriweke vugevenga eka yona ivi ma teka movha wa mina tanihi vumbhoni. Timbati ta movha ha timbirhi ta tlhelo rin’we a ti tlupukile.
Ku Langutana Ni Swiphiqo
Hi nkarhi wolowo hambileswi a ndzi tirhisa xihefemurisi, loko ndzi fike exivandleni xa lava tshikilelekeke lexi nga endhawini ya ka hina, ndzi phikelerile ndzi ku: “A ndzi yi lavi ngati, a ndzi yi lavi ngati. Ndzi un’wana wa Timbhoni ta Yehovha!” Nchumu lowu ndza ha wu tsundzukaka i xikero lexikulu xo tsema tinguvu lexi ndzi tweke xi handzula swiambalo swa mina enhlaneni kutani ndzi twe ntlawa lowu tirhanaka ni lava nga ni ntshikilelo a wu humesa swileriso hi ku hlundzuka.
Loko ndzi xalamuka, ndzi hlamarise hi ku tikuma ndza ha hanya. Ndzi titivarile nkarhi na nkarhi. Nkarhi wun’wana ni wun’wana lowu ndzi xalamukeke ha wona ndzi kombele ndyangu wa ka hina leswaku wu tihlanganisa ni mpatswa lowu wu dyondzeke na mina Bibele. Ndyangu wa ka hina a wu nga swi tsakeli leswi ndzi veke Mbhoni, hikwalaho wu “tirivarise” hi vomu ku byela mpatswa lowu. Kambe ndzi phikelerile—a ku ri nchumu wo sungula lowu ndzi wu kombeleke nkarhi na nkarhi loko ndzi pfula mahlo. Eku heteleleni, ku phikelela ka mina ku humelerile, kutani siku rin’wana loko ndzi pfuka, ndzi kume leswaku wu fikile. Mawaku ku phyuphyisa ka swona! Vanhu va Yehovha a va tiva lomu ndzi nga kona.
Hambiswiritano, ntsako wa mina a wu tlhaveriwanga hi dyambu, hikuva mpimo wa ngati ya mina wu sungule ku hunguteka naswona miri wa mina wu sungule ku hisa swinene. Marhambu lama a ku ehleketeleriwa leswaku hi wona ma vangaka vuvabyi ma susiwile ivi ku nghenisiwa tinsimbi ta mune enengeni wa mina. Kambe hi ku hatlisa ku hisa lokukulu ka miri ku tlhele ku tlhekeka ivi nenge wa mina wu hundzuka wa ntima. Xilondza lexi pfundzelaka a xi sungurile, naswona leswaku ndzi hanya a swi titshege hi leswaku ndzi tsemiwa nenge.
Ndzi Sindzisiwe Ku Amukela Ngati
Tanihi leswi mpimo wa ngati ya mina a wu hunguteke hi ndlela leyi hlamarisaka, vuhandzuri byi tekiwe tanihi lebyi nga ta ka byi nga koteki handle ka mpompelo wa ngati. Madokodela, vaongori, swirho swa ndyangu ni khale ka vanghana va mina va vitaniwile leswaku va ta ndzi sindzisa mpompelo. Kutani, va sungule ku hleva-hleva va ri enyangweni wa mina. Ndzi twe madokodela ma ri karhi ma kunguhata nchumu wun’wana kambe a ndzi swi twisisanga leswaku a ma vula yini. Lexi tsakisaka, Mbhoni yin’wana leyi hi nkarhi wolowo a yi ri eku ndzi endzeleni yi ri twile kungu leri ro ringeta ku ndzi sindzisa mpompelo. Hi ku hatlisa yi tivise vakulu va Vukreste va ndhawu ya ka hina, hi vona lava ndzi pfuneke.
N’anga ya byongo yi thoriwile leswaku yi ta kambela xiyimo xa mina xa miehleketo. Swi le rivaleni leswaku xikongomelo xa vona a ku ri ku kuma ndlela yo vula leswaku a ndzi hanyanga kahle ivi xisweswo va ta kota ku honisa ku navela ka mina. Kungu leri a ri humelelanga. Kutani, un’wana la nga xirho xa vafundhisi loyi a amukeleke mpompelo wa ngati u vitaniwile ku ta ndzi khorwisa leswaku mpompelo wa ngati wu lulamile. Eku heteleleni, ndyangu wa ka hina wu lave xileriso xa huvo xo ndzi sindzisa ku amukela ngati.
Kwalomu ka awara ya mbirhi nimixo, ntlawa wa madokodela, matsalana wa le hubyeni, muhlayisi wa ku rhula ehubyeni, magqweta lama yimelaka xibedlhele swin’we ni muavanyisi, va nghene ekamareni ra mina ra le xibedlhele. Huvo yi ye emahlweni. A ndzi nga tivisiwanga ka ha ri emahlweni, a ndzi nga ri na Bibele, a ndzi nga ri na muyimeri naswona a ndzi nyikiwe mirhi yo tala hikwalaho ka leswi a ndzi twa ku vava. Ku tenga loku ku ve ni vuyelo byihi? Muavanyisi u bakanyele etlhelo xileriso xa huvo, a vula leswaku u tsakisiwa ngopfu hi vutshembeki bya Timbhoni ta Yehovha ku tlula leswi a ri xiswona eku sunguleni.
Xibedlhele lexi nga le Camden, eNew Jersey, xi pfumerile ku khathalela mhaka ya mina. Tanihi leswi valawuri va xibedlhele le New York a va hlundzukile, va ndzi tsone vutshunguri hinkwabyo ku katsa ni swidlaya-swivavi. Nakambe xihaha-mpfhuka-phatsa lexi a xi fanele ku ndzi teka xi ndzi yisa exibedlhele xa New Jersey, va xi alerile leswaku xi phatsama. Ndza tlangela leswi ndzi poneke hikwalaho ka leswi ambulense yi ndzi yiseke kwale. Loko ndzi fika, ndzi byeriwe marito lama boxiweke eku sunguleni ka mhaka leyi: “Xana wa swi xiya leswaku u ta fa?”
Vuhandzuri—Byi Humelerile
A ndzi tsane ngopfu lerova muongori a boheke ku ndzi pfuna leswaku ndzi tsala mfungho wa X eka fomo yo pfumelela ku endliwa vuhandzuri. Nenge wa mina lowa xinene a wu fanele wu tsemiwa ehenhla ka tsolo. Endzhaku ka kwalaho, mpimo wa hemoglobini ya mina a wu ri ehansi ka 2, naswona madokodela ma ehleketelele ku onhaka lokukulu ka byongo. Leswi a swi vangiwa hi leswi ndzi nga va hlamulangiki loko va huwelele endleveni ya mina, “Virginia, Virginia”—ku nga rona vito leri a ri tsariwe emaphepheni ya ku amukeriwa ka mina. Kambe endzhakunyana ka loko ndzi twe rito leri a ri twakala katsongo ri ku, “Ginger, Ginger,” ndzi hahlule mahlo kutani ndzi vone nkulukumba loyi a ndzi nga si tshama ndzi n’wi vona.
Bill Turpin a a suka eka rin’wana ra mavandlha ya le kusuhi ya Timbhoni ta Yehovha eNew Jersey. A a tiva vito ro duvulela ra Ginger leri a ndzi tiviwa ha rona—evuton’wini bya mina hinkwabyo—eka Timbhoni ta le New York. U lunghiselele swivutiso leswi a ndzi ta swi hlamula hi ku tsopeta mahlo tanihi leswi a ndzi tirhisa xihefemurisi, a ndzi nga swi koti ku vulavula nikatsongo. U vutisile a ku: “Xana wa swi lava leswaku ndzi hambeta ndzi ta eku ku pfuxeleni ni ku byela Timbhoni ta laha New York malunghana na wena?” Ndzi tsopete swinene! Makwerhu Turpin a a tipeta ekhombyeni hi ku nyenga a nghena ekamareni ra mina, hikuva ndyangu wa ka hina a wu lerise leswaku ndzi nga endzeriwi hi Timbhoni.
Endzhaku ka loko ndzi tshame tsevu wa tin’hweti exibedlhele, a ndzi kota ku endla mintirho leyi tolovelekeke ntsena ya siku na siku, yo tanihi ku dya ni ku hlantswa meno ya mina. Eku heteleleni, ndzi nyikiwe nenge lowu nga riki wa ntumbuluko naswona a ndzi swi kota ku famba-famba hi ku tirhisa nxongotelo. Loko ndzi humile exibedlhele hi September 1986 ndzi tlhelela endlwini ya mina, tin’hweti ta kwalomu ka tsevu kumbe ku tlula, muongori u tshame na mina ekaya a ndzi pfuna.
Mpfuno Wa Vumakwerhu Bya Hina
Niloko ndzi nga si tlhelela ekaya, entiyisweni ndzi sungule ku tlangela leswi swi vulaka swona ku va xiphemu xa vumakwerhu bya Vukreste. (Marka 10:29, 30) Hi rirhandzu vamakwerhu a va khathalelanga swilaveko swa mina swa nyama ntsena kambe va khathalele ni swilaveko swa mina swa moya. Hi mpfuno wa vona wa rirhandzu, ndzi swi kotile ku tlhela ndzi sungula ku va kona eminhlanganweni ya Vukreste naswona hi ku famba ka nkarhi, ndzi hlanganyerile hambi ku ri evutirhelini lebyi vuriwaka vuphayona bya nkarhinyana.
Nandzu lowu voniweke muchayeri loyi wa movha, lowu hi ntolovelo wu hetaka malembe ya kwalomu ka ntlhanu leswaku wu tengiwa hi ku landza nxaxamelo wa milandzu leyi nga ta tengiwa ehubyeni, wu tengiwe etin’hwetini ti nga ri tingani—leswi hlamariseke ni gqweta ra mina. Hi ku tirhisa mali ya ndziho leyi saleke, ndzi swi kotile ku rhurhela ekaya leri pfumelelanaka ni xiyimo xa mina. Ku engetela kwalaho, ndzi xave movha lowu nga ni muchini wo tlakula xitulu xa swigulana. Xisweswo, hi 1988, ndzi nghenele vuphayona bya nkarhi hinkwawo, ndzi heta tiawara ta kwalomu ka 1000 entirhweni wo chumayela lembe rin’wana ni rin’wana. Emalembeni yo tala ndzi tiphinile hi ku tirha masimu lama nga eswifundzheni swa Dakota N’walungu, Alabama na Kentucky. Ndzi fambe tikhilomitara to tlula 150 000 hi movha wa mina leti to tala ta tona a ti ri ta le vutirhelini bya Vukreste.
Ndzi tokote swilo swo tala leswi tsakisaka loko ndzi tirhisa xithuthuthu xa mina xa mavhilwa manharhu lexi tirhisaka betri. Ndzi we kambirhi loko ndzi ri karhi ndzi tirha na vasati va valanguteri lava famba-fambaka. Kan’we le Alabama, hi xihoxo ndzi tshame ndzi anakanya leswaku ndzi ta swi kota ku tlula xinambyana ha xona, kambe ndzi tikume ndzi wile ivi ndzi ku pyi hi ndzhope. Hambiswiritano, hikwalaho ka leswi ndzi nga ni misavu ni ku pfumala vutitivi swi ndzi pfunile leswaku ndzi va ni langutelo lerinene.
Ku Tiyisiwa Hi Ntshembo Wa Xiviri
Minkarhi yin’wana swiphiqo swa rihanyo a swi va swi tele ku tlula mpimo. Ndzi boheke ku tshika vuphayona eka swiendlakalo swimbirhi emalembeni ma nga ri mangani lama hundzeke hikwalaho ka leswi a swi tikomba leswaku nenge wa mina lowun’wana wu nga ha lava ku tsemiwa. Nxungeto wa ku lahlekeriwa hi nenge wa mina wa ha ri kona ni sweswi, naswona emalembeni ya ntlhanu lama hundzeke, ndzi boheke ku tirhisa xitulu xa swigulana hi ku helela. Hi 1994, ndzi tshoveke voko. A ndzi lava mpfuno loko ndzi lava ku hlamba, ku ambala, ku sweka ni ku basisa naswona ndzi boheke ku yisiwa kun’wana ni kun’wana hi xofamba. Kambe, hikwalaho ka mpfuno wa vamakwerhu a ndzi swi kota ku phayona ku nga khathariseki swiphiqo leswi.
Evuton’wini bya mina hinkwabyo ndzi hlongorise swilo leswi a swi tikomba onge i ku tiphina, kambe sweswi ndza swi xiya leswaku minkarhi ya ku tiphina ya ha ta. Ntshembo wa mina wa leswaku Xikwembu xi ta tshungula hinkwawo mavabyi lama nga kona sweswi emisaveni ya xona leyintshwa leyi tshinelaka hi ku hatlisa, hi swona swi ndzi endlaka ndzi tsaka ku va ndzi ri karhi ndzi hanya sweswi. (Esaya 35:4-6) Emisaveni yoleyo leyintshwa, ndzi langutele ku hlambela ni tinkava-va-nga-heti ni tidolfini ni ku famba ndzi valanga tintshava ni nghala ni swinghalana swa yona swin’we ni ku endla swin’wana swo olova swo tanihi ku beriwa hi moya eribuweni ra lwandle. Swa ndzi tsakisa loko ndzi anakanya hi ku endla swilo hinkwaswo leswi Xikwembu xi hi vumbeleke leswaku hi tiphina hi swona emisaveni ya Paradeyisi.—Hi ku vula ka Ginger Klauss.
[Xifaniso lexi nga eka tluka 23]
Nkarhi lowu ku gembula a ku ri xiphemu xa vutomi bya mina
[Xifaniso lexi nga eka tluka 25]
Switshembiso swa Xikwembu swa ndzi tiyisa