Hlayela Ntsengo Wa Ku Rhurha!

HI MUYIMERI WA XALAMUKA! EAFRIKA DZONGA

XANA u anakanya hi ku rhurhela etikweni rin’wana? Xana u wu hlayerile ntsengo wa kona? A hi vuli ntsengo wa timali ntsena. Hambiswiritano, vanhu vo tala va anakanya hi ku rhurha hikwalaho ko lava ku kuma nsirhelelo eka swa timali. Hi vula mintsengo leyi vaka erivaleni ntsena endzhaku ka loko ku rhurha ka xiviri ku herile. Hi ntolovelo a swa ha koteki ku tlhelela etikweni ra rikwavo hi nkarhi lowu. Tinhla leti landzelaka a ti endleriwanga ku ku chavisa, kambe i swa nkoka ku anakanya ha tona:

“Ku dyondza ririmi lerintshwa swi lava ku titsongahata ni matshalatshala. Swi heta matimba eka ntswatsi ku xiya leswaku hambi swi ri swihlangi swi anakanya leswaku a nga tolovelekanga hikuva a swi koti ku n’wi twisisa. Ku tshamela ku endla swihoxo loko hi hala tlhelo u hlekiwa nkarhi na nkarhi hikwalaho ka swihoxo swa wena i ndzingo lowukulu wa ku titsongahata eka vanhu vo tala. Vutomi a byi tsakisi eka vanhu va matiko mambe lava nga swi kotiki ku vulavula ririmi ra ndhawu yoleyo.”—Rosemary, loyi a nga murhumiwa le Japani.

Kumbexana u titwa u ri tiva ku antswa ririmi leri lerova u nga swi kota ku tihanyela bya wena. Kambe, xana wa tiyiseka leswaku ndyangu wa wena hinkwawo wu ri tiva ku antswa lerova wu ta tsaka hi ku rhurha loku?

Xana ku ta va ni vuyelo byihi endyangwini loko swirho swin’wana swi lo kuceteriwa leswaku swi rhurha ku nga ri hi ku rhandza ka swona? Magazini lowu nge Psychology of Women Quarterly, wu ri: “Vavasati van’wana [va le Mexico], a va nga ri na rito eku endliweni ka xiboho xo rhurha naswona a va nga swi lavi ku rhurha, a va nga swi tsakeri ku tshama eUnited States loko se va rhurhele kona.” Ehansi ka swiyimo swo tano, ku rhurha endliwaka hi ku sindzisiwa swi nga ha onha vun’we bya ndyangu. Kambe ku vuriwa yini hiloko ku famba nuna ntsena?

Ebukwini leyi nge Population, Migration, and Urbanization in Africa ku ringanyetiwe leswaku endhawini yin’wana leyitsongo ya le matiko-xikaya edzongeni wa Afrika, tiphesente leti tlulaka 50 ta “vavanuna lava nga vatswatsi a va tshami ekaya hi nkarhi hinkwawo.” Ku nga vi kona loku, ku nga ha endla leswaku ndyangu wu nga eneriseki naswona wu nga vi na vun’we. Nakambe ku pfula mukhandlu eka vanghana va vukati leswaku va hluriwa hi mahanyelo yo biha. I swinene swonghasi loko ndyangu wu kota ku tshama swin’we ku nga khathariseki leswaku wu anakanya ku rhurha kumbe e-e! Vun’we bya ndyangu i nchumu lowu mali yi nga swi kotiki ku wu xava.

Kutani, ku ni ndzhwalo wun’wana wo tika wo langutana ni xihlawuhlawu. Muindiya un’wana la rhurheke u ri: “Loko ndzi nga si rhurhela eNghilandi a ndzi nga xi tivi xiphiqo lexi xa ‘xihlawuhlawu.’ [Langutelo] leri a ri nyenyetsa. A ri tsema nhlana. A ndzi lava ku tlhelela ekaya leswaku ndzi hambana na rona.”—The Un-melting Pot.

Hikwalaho emahlweni ko va u rhurha, tivutise: ‘Hi swihi leswi nga swikhomela-ndhawu? Xana a hi nge swi koti ku antswisa hi ri kwala ekaya? Xana ku rhurhela etikweni rin’wana swa fanela hakunene?’ Swi nga ha fanela kumbe swi nga faneli, kambe emahlweni ko va u endla xiboho, anakanya hi xitsundzuxo lexi lexinene xa Yesu: “Xana i mani exikarhi ka n’wina, la nga rhangiki hi ku tshama hansi loko a lava ku aka xihondzo, a hlaya leswi a nga ta humesa swona, ku vona loko mali ya yena yi ta ringana ku heta ntirho xana?”—Luka 14:28.