Vantshwa Va Vutisa . . .

Xana Ndzi Nga Rhurhela eTikweni Rimbe?

“A ndzi lava ku rhurhela etikweni rin’wana.”—Sam.

“A ndzo rhandza ku tiva. A ndzi lava ku vona nchumu lowuntshwa.”—Maren.

“Munghana wa mina lonkulu u ndzi byele leswaku ku rhurha ekaya swa xinkarhana swi nga ndzi pfuna.”—Andreas.

“A ndzi hisekela ku ringeta swilo leswintshwa.”—Hagen.

XANA u tshama u ehleketa hi ku rhurhela etikweni rimbe—kumbexana swa xinkarhana? Lembe ni lembe, vantshwa va magidi va rhurha. Andreas u vula leswi malunghana ni ntokoto wakwe etikweni rimbe: “Ndzi nga swi tsakela ku swi endla nakambe.”

Vantshwa van’wana va rhurha swa xinkarhana hikuva va lava ku kuma mali yo tala kumbe ku dyondza ririmi rimbe. Hi xikombiso, ematikweni yo tala, ku ni malunghiselelo ya ku va munhu a tirhela ndhawu yo tshama eka yona. Leswi swi endla leswaku vantshwa lava humaka ematikweni man’wana va tirhela ndyangu wolowo, leswaku wu va nyika kamara ro tshama eka rona, naswona va tirhisa nkarhi wa vona wo wisa leswaku va dyondza ririmi ra ndhawu yoleyo. Kutani, ku ni vantshwa lava yaka ematikweni man’wana leswaku va ya dyondza. Van’wana va ya ematikweni man’wana leswaku va ya lava ntirho, va ta kota ku pfuna mindyangu ya ka vona hi tlhelo ra timali. Kasi van’wana va rhurha hikuva a va tiyiseki hi leswi va faneleke va swi endla loko va heta xikolo, naswona va lava ku wisa va ri ematikweni mambe.

Lexi tsakisaka, vantshwa van’wana lava nga Vakreste va rhurhele ematikweni lawa ma nga ni vavuri va nga ri vangani va evhangeli, hi xikongomelo xo ndlandlamuxa vutirheli bya vona. Ku nga khathariseki leswaku hi xihi xivangelo xa ku rhurha, loko munhu se a kurile, a nga ha kuma dyondzo ya nkoka hi ku tshama etikweni rimbe. Swi nga ha endleka leswaku u twisisa mindhavuko ya vanhu van’wana. U nga ha tiva ririmi rimbe—leri nga ha ku pfunaka leswaku u kuma ntirho.

Kambe, minkarhi yin’wana a swi olovi ku tshama etikweni rimbe. Hi xikombiso, Susanne, u hete lembe a ri xichudeni etikweni rimbe a a cincane ni xichudeni xin’wana xona xi ya laha yena a humaka kona. U ri: “A ndzi khorwisekile leswaku swi ta va swi tsakisa ku sukela eku sunguleni ku ya fika emakumu. A swi nga ri tano.” Vantshwa van’wana va dyeleriwile kumbe ku nghena ekhombyeni lerikulu. Kutani, ku ta va vutlhari leswaku u tshama ehansi u anakanyisisa hi mimbuyelo ni makhombo ya kona, u nga si longa.

Kambisisa Swivangelo Swa Wena

Kunene, ku anakanyisisa hi mimbuyelo ni makhombo ya kona swi katsa ku kambisisa swivangelo swa wena swo ya etikweni rimbe. Swa twala leswaku munhu a nga ha ya etikweni rin’wana hi swikongomelo swa swilaveko swa moya kumbe leswaku a ta swi kota ku byarha vutihlamuleri bya ndyangu. Kambe, ku fana ni vantshwa lava tshahiweke eku sunguleni, vo tala va navela ku famba ntsena leswaku va ya vona swilo leswintshwa, va lava ntshunxeko lowukulu kumbe nkarhi wa ku titsakisa. Swona a swi bihanga. Phela, Eklesiasta 11:9 yi khutaza vantshwa leswaku va ‘tsaka evuntshweni bya vona.’ Kambe, ndzimana ya vukhume ya tsundzuxa: “Susa mbitsi embilwini ya wena, naswona u bakanya khombo enyameni ya wena.”

Loko xikongomelo xa wena xa ku ya etikweni rimbe ku ri ku balekela swipimelo swa vatswari, swi nga ha endleka u koka mati hi nsele, ku nga “khombo.” Xana wa xi tsundzuka xifaniso xa Yesu xa n’wana wa vusopfa? Xi vulavula hi jaha leri yeke etikweni rin’wana, swi le rivaleni leswaku a ri lava ntshunxeko lowukulu. Kambe, a ku hundzanga nkarhi wo leha jaha leri ri nga si va ekhombyeni, kutani xivambalana xi sungule ku buba, ri nghene evusiwaneni naswona ri vabya hi tlhelo ra moya.—Luka 15:11-16.

Kutani, ku ni lava va lavaka ku rhurha hikuva va lava ku balekela swiphiqo ekaya. Kambe hilaha Heike Berg, a tsaleke hakona ebukwini yakwe leyi nge What’s Up, “loko u lava ku rhurha ntsena hileswi u nga tsakangiki . . . naswona u ehleketa leswaku swilo swi ta famba khwatsi loko u ri kun’wana—wa tixisa!” Entiyisweni, swa antswa ku langutana ni swiphiqo, u nga swi balekeli. A wu vuyeriwi hi nchumu hi ku balekela swiyimo leswi u nga swi laviki.

Swivangelo swin’wana leswi nga ni khombo i makwanga ni swilo leswi vonakaka. Hikwalaho ko navela rifuwo, vantshwa vo tala va hlakulela mavonelo lama hundzeletiweke, lama nga riki manene malunghana ni leswi vutomi byi nga swona ematikweni lama hluvukeke. Van’wana va ehleketa leswaku Valungu hinkwavo va fuwile. Kambe a swi tano nikatsongo. Endzhaku ko rhurha, vantshwa vo tala va tikuma va ri etikweni leri nga tolovelekangiki, va lwa hi matimba leswaku va huma evuswetini.a Bibele ya tsundzuxa: “Ku rhandza mali i rimitsu ra mixaka hinkwayo ya swilo swo biha, naswona hi ku lwela ku fikelela rirhandzu leri, van’wana va lahlekisiwile eripfumelweni naswona va titlhave hinkwako-nkwako hi switlhavi swo tala.”—1 Timotiya 6:10.

Xana U Lunghekile?

Ku ni yinhla yin’wana leyi u faneleke u yi anakanya: Xana u wupfe hilaha ku ringaneke lerova u nga swi kota ku langutana ni ku nonon’hweriwa, swiphiqo ni swirhalanganya leswi nga ta va kona loko u ri etikweni rimbe? Kumbexana u nga ha boheka ku hanya ni munhu un’wana ekamareni rin’we kumbe ndyangu wun’wana kutani u endla swilo hi ndlela leyi wu endlaka ha yona. Xana sweswi u tirhisana kahle ni va ka n’wina? Xana vatswari va wena va rila hi wena leswaku a wu anakanyeli nileswaku u ni vutianakanyi? Xana u ni rinyenyo loko swi ta eka swakudya? Xana u tiyimisela hi mpimo wo tanihi kwihi ku endla ntirho lowu u averiwaka wona ekaya? Loko timhaka leti ti ku karhata sweswi, ehleketa ndlela leyi ti nga ta ku karhata ha yona loko u ri etikweni rimbe!

Loko u ri Mukreste, xana u ta swi kota ku hlayisa vumoya bya wena? Kumbe, xana vatswari va wena va tshamela ku ku tsundzuxa leswaku u nga honisi dyondzo ya Bibele, minhlangano ya Vukreste ni ntirho wo chumayela? Xana u ta va u tiye kahle emoyeni leswaku u hlula mintshikilelo ni miringo leyi u nga ha langutanaka na yona etikweni rimbe, leyi swi nga ha endlekaka u nga langutani na yona etikweni ra ka n’wina? Muntshwa un’wana la nga Mukreste, la nga xichudeni lexi teke etikweni rimbe a cincane ni xichudeni xin’wana xona xi ya laha yena a humaka kona, esikwini rakwe ro sungula a ri etikweni rimbe, u byeriwe ndhawu leyi a nga kumaka eka yona swidzidzirisi leswi nga riki enawini. Hi ku famba ka nkarhi, nhwanyana un’wana loyi a nghenaka na yena xikolo u n’wi gangisile. Eka rikwavo, nhwanyana a nge pfuki a n’wi gangisile hi ku kongoma hi ndlela leyi. Muntshwa un’wana wa Muntima loyi a rhurheleke eYuropa u ri: “Etikweni ra ka hina, a wu nge swi voni swifaniso swa vanhu lava tikhomeke hi ndlela yo biha etindhawini ta mani na mani. Kambe laha u swi vona kun’wana ni kun’wana.” Ku rhurhela etikweni rimbe ku nga tshova xikepe xa vumoya bya munhu loko a nga ‘tiyanga eripfumelweni.’—1 Petro 5:9.

Kuma Rungula!

U fanele u kuma rungula hinkwaro u nga si rhurha. U nga titshegi hi rungula leri nga tiyisekangiki. Hi xikombiso, loko u ehleketa ku ya dyondza etikweni rimbe hi ku cincana ni xichudeni xin’wana etikweni rero xi ta etikweni ra rikwenu, xana swi ta ku durhela mali muni? U nga ha hlamala ku lemuka leswaku hakanyingi ku laveka mali yo tala ngopfu. U fanele u tiva loko dyondzo leyi u yi kumaka etikweni rimbe, yi ta amukeriwa etikweni ra rikwenu. Nakambe, kuma rungula ro tala hilaha u nga kotaka hakona hi tiko rero—milawu ya rona, ndhavuko wa rona ni mikhuva ya rona. I yini leswi katsekaka loko u lava ku tshama kwalaho? Hi swihi swibalo leswi u faneleke u swi hakela? Xana ya kona makhombo ya rihanyo lawa u faneleke u ehleketa ha wona? U nga ha kuma swi pfuna ku vulavula ni vanhu lava va tshameke va hanya kwalaho.

Kutani, ku ni mhaka ya tindhawu to tshama. Vanhu lava u tshamaka eka vona lava u cincaneke ni n’wana wa vona, hakanyingi a va lavi leswaku u va hakela. Hambiswiritano, ku tshama ni vanhu lava nga yi xiximiki misinya ya milawu ya Bibele swi nga tisa ntshikilelo lowukulu. Kumbexana swi nga antswa ku tshama ni vanghana kumbe maxaka. Kambe lemuka leswaku u nga vi ndzhwalo eka vona—hambiloko va ku sindzisa leswaku u tshama. Leswi swi nga onha vuxaka bya wena na vona.—Swivuriso 25:17.

Loko u hlela ku kuma mali loko u ri etikweni rimbe, u nga byi rivali vutihlamuleri bya Vukreste lebyi u nga na byona bya ku yingisa valawuri. (Varhoma 13:1-7) Xana nawu wa ku pfumelela ku tirha etikweni rero? Loko swi ri tano, ehansi ka swiyimo swa njhani? Loko wo tirha swi nga ri enawini u nga ha va Mukreste la nga tshembekangiki kutani u pfumala xisekelo xa nsirhelelo, ku fana ni ndzindza-khombo emhangwini. Hambiloko nawu wu ku pfumelela leswaku u tirha, u fanele u tirhisa vuxiya-xiya ni vutlhari. (Swivuriso 14:15) Vathori lavo homboloka va tala ku dyelela vanhu lava humaka ematikweni mambe.

Ku Endla Xiboho

Kutani, swi le rivaleni leswaku xiboho xa ku rhurhela etikweni rin’wana i xikulu—naswona a xi fanelanga xi languteriwa ehansi. Tshama ehansi ni vatswari va wena, mi languta hi vukheta makhombo ni mimbuyelo leyi nga ha vaka kona ndlela leyi u languteleke ku vuyeriwa ha yona ni makhombo lama nga ha ku welaka. Tivonele leswaku u nga humbeki mano hikwalaho ko hisekela ka wena ku famba. U nga tixisi loko u kambisisa swikongomelo swa wena. Yingisa vatswari va wena hi vukheta. Phela, va ha ta titwa va ri ni vutihlamuleri ha wena, hambiloko u ri ekule ngopfu na vona. Swi nga ha endleka u lava nseketelo wa vona wa timali.

Loko u kambisise rungula hinkwaro, u nga ha kuma leswaku ku ta va ku nga ri vutlhari ku rhurha—kumbexana u rindza swa xinkarhana. Swi nga ha endleka swi ku heta matimba, kambe ka ha ri ni swilo swo tala leswi tsakisaka leswi u nga swi endlaka. Hi xikombiso, xana u ti valangile tindhawu leti tsakisaka etikweni ra ka n’wina? Kumbexana, ha yini u nga sunguli ku dyondza ririmi rimbe? Kumbexana hi ku famba ka nkarhi, u ta swi kota ku ya etikweni rimbe.

Kambe ku vuriwa yini hiloko u endla xiboho xa ku rhurha? Xihloko lexi landzelaka xi ta bula hi ndlela leyi u nga swi kotaka ku tshama kahle ha yona etikweni rimbe.

[Nhlamuselo ya le hansi]

[Xifaniso lexi nga eka tluka 27]

Vantshwa van’wana va rhurha leswaku va yisa emahlweni ntirho wo chumayela hi Mfumo

[Xifaniso lexi nga eka tluka 28]

Vulavula ni vatswari va wena hi mimbuyelo ni makhombo ya ku rhurha