Hi Balekele Swibuluki—Endzhaku Ka 50 Wa Malembe!

“Ku ta buluka tibomo kwala ku nga ri khale. Fambani mi ya tumbela!”

MAPHORISA ma tsundzuxe mina na nuna wa mina leswaku hi huma endlwini hi ya tumbela exiyindlwanini lexi akiweke hi semendhe. Xitiviso lexi xi fike hi nga xi langutelanga. Phela, a hi nga ri endhawini leyi ku lwiwaka eka yona; a hi endzele vanghana eka xin’wana xa Swihlala swa Marshall leswi nga ehandle, eMicronesia.

A hi yele ku ya tshama vhiki hinkwaro ni munghana wa mina ni nuna wakwe exihlaleni lexitsongo xa Tõrwã. Nsati wa kona a ku ri yena ntsena Mbhoni ya Yehovha exihlaleni lexi, naswona a hi lava ku n’wi pfuna leswaku a chumayela eka vanhu lava tshamaka kwalaho.

Vanhu va le Marshall va ni xinghana hi ntumbuluko naswona va swi rhandza ku vulavula hi Bibele. Tanihi leswi buku leyi nge U Nga Hanya Hi Masiku aParadeyisini eMisaveni yi humesiweke hi ririmi ra kwalaho, hi kote ku fambisa tikopi to tala swinene. Hinkwavo lava lavaka buku leyi va hi tiyisekisile leswaku va ta yi hlaya ni leswaku a va nge yi tirhisi ku endla ken karawan, kumbe “xitshungulo xo tisa nkateko,” leswaku va hlongola madimona. Mukhuva lowu tolovelekeke swinene endhawini leyi i ku hoxa phepha ra Bibele endzeni ka bodlhele ivi ri hayekiwa entsandzeni kumbe emurhini, tanihi leswi ku ehleketiwaka leswaku swi hlongola mimoya leyo biha.

Hi tiphine hi ku tshama kwalaho ku ringana masiku ma nga ri mangani, kambe loko ku fika Mugqivela, hi swi xiye hi ku hatlisa leswaku ku ta va ni ku cinca. Hi sungule siku hi ku khida wa ha ri mixo swinene ematini lama baseke, yo kufumela ya le tiveni. Loko hi suka eribuweni, hi vone xikepe xo kwalala lexo chavisa xi ri karhi xi ta. Hi ku hatlisa, hi tive leswi a xi tisa swona. Phorisa ri hlamusele leswaku ntlawa wa masocha ya le Amerika yo ringana nkombo ma fikile leswaku ma ta bulusa swibuluki swa khale leswi nga kona exihlaleni. Leswaku vanhu va ta hlayiseka, a va fanele va suka emakaya naswona vanhu va le xihlaleni a va fanele ku ya dzumba eswiyindlwanini leswi akiweke hi Majapani hi nkarhi wa Nyimpi ya Vumbirhi ya Misava.

Swiyindlwana leswi, leswi lava endzelaka eTõrwã va swi voneke xikan’we-kan’we, i vumbhoni bya swilo swo chavisa leswi tshameke swi va kona. Loko wa ha ri ekule, xihlala lexi xi languteka ku fana ni ntanga lowunene, kambe loko u tshinela swa tikomba leswaku vuxongi bya Tõrwã byi onhiwe hi timbanga ta nyimpi leyi heleke malembe ya 50 lama hundzeke. Ndhawu leyi khale a yi ri ntsindza lowukulu wa vuthu ra le moyeni ra le Japani, sweswi i xihlala lexi thyakisiweke hi switsundzuxo swa Nyimpi ya Vumbirhi ya Misava. Hinkwako-nkwako, ku ni swilo leswi nga kurha leswi saleke swa nkarhi wa nyimpi—swihaha-mpfhuka swa nyimpi, nhulu ya swibalesa, swikepe swa nyimpi—leswi nga ekhwatini ra ndhawu leyi yo hisa.

Hambiswiritano, nchumu lowu chavisaka ngopfu i swibuluki leswi nga sala. Hi nkarhi wa nyimpi, mavuthu ya nyimpi ya le United States ma celele tithani to tlula 3600 ta swibuluki, napalm, ni tirhokete eTõrwã, naswona mavuthu ya le Japani a ma ri ni ndhawu ya wona yo hlayisela matlhari emisaveni. Hambileswi swi nga tshembisiki leswaku xibuluki lexi nga ni malembe ya 50 xi nga buluka, nkarhi na nkarhi ku ni makhombo lama nga ha humelelaka, leswi kombisaka xivangelo xo va ntlawa wa vapfukuri va swibuluki va endzele xihlala lexi ku ringana minkarhi ya ntlhanu ku sukela hi 1945, ku nga lembe leri nyimpi yi heleke ha rona.

A hi tivutisa loko xitsundzuxo xa kona xi ri ntiyiso hakunene, hikwalaho hi ye endhawini leyi ntlawa wa ku pfukula swibuluki wu fikeleke eka yona eribuweni leswaku hi ya vulavula na wona. Va hi byele leswaku xitsundzuxo lexi i ntiyiso ni leswaku ku buluka loku ku ta sungula ku nga si hela awara! Hi byeriwe leswaku loko hi nga tumbeli exiyindlwanini, hi fanele hi suka exihlaleni xolexo hi ku hatlisa.

Munghana wa hina u bohe ku tshama eTõrwã ni ku kuma nsirhelelo endzeni ka yindlu leyikulu leyi eka yona ku vekiwaka swibalesa leswikulu a ri ni mindyangu yin’wana yo hlayanyana. Endzhakunyana u hi byele leswaku mafasitere endlwini leyi ya khale yo hlayisela swibalesa leswikulu a ku ri timbhovo to humesa makulu ya swibalesa, endzeni ka yona a ku hisa swinene ni ku tala hi vanhu. Ku heta dyambu hinkwaro endzeni ka yona a swi tsundzuxa munhu malembe ya nyimpi, naswona u vule leswaku enkarhini wolowo ku buluka ka tibomo a ku n’wi tsakisa loko a ha ri n’wana, sweswi ka n’wi chavisa swinene.

Nuna wa yena u pfumerile ku hi yisa eXihlaleni xa Wollet, lexi nga eka mpfhuka wa tikhilomitara ta nhungu, hi ku tirhisa xikwekwetsu lexitsongo lexi nga ni njhini. A hi nga si famba mpfhuka wo leha loko hi twa ku buluka lokukulu. Loko hi languta endzhaku hi tlhelo ra Tõrwã, hi vone papa lerikulu ra musi ekusuhi ni laha vanhu va tshamaka kona. Hi ku hatlisa, ku tlhele ku buluka xin’wana ra vumbirhi ni ra vunharhu, ku buluka loku a ku ri ni mpfumawulo lowu chavisaka.

Hi hete dyambu hinkwaro hi ri karhi hi chumayela eWollet, a ku ri siku leri a ri kavanyetiwa hi ku buluka ka swibuluki ekulenyana. Swibuluki swa khale a swi kumiwa ni ku bulusiwa endzhaku ka tin’hweti ti nga ri tingani. Swibuluki swa nyimpi a swi ri kona hinkwako-nkwako—etimbuweni, etimbaleni ta swihaha-mpfhuka hambi ku ri ekusuhi ni makaya ya vanhu! Leswaku ku hungutiwa nhlayo ya swibuluki, ntlawa wa ku bulusa swibuluki wu hlengelete swibuluki leswitsongo ivi wu swi bulusa xikan’we.

Dyambu se a ri ya eku peleni loko hi tlhelela eTõrwã. Loko hi ri karhi hi tshinela ekusuhi ni xihlala, hi xiye leswaku musi wa ntolovelo lowu humaka eswitikweni a wu nga ri kona. Hi swi tivile leswaku ku ni leswi nga fambiki kahle. Hi ku hatlisa, xikwekwetsu lexitsongo xi tsutsumele laha a hi ri kona, va hi byele leswaku hi nga tshineli. A ka ha sele xibuluki xin’wana lexikulu lexi a xi ri endzeni ka mati lexi a xi fanele xi bulusiwa ekusuhi ni maribye. Xisweswo, loko hi ri karhi hi tlhelela endzhaku eribuweni hi mpimavayeni, hi vone swin’wana leswi vanhu vo tala lava hanyaka namuntlha va nga si tshamaka va swi vona—ku buluka ka le ndzeni ka mati ka xibuluki xa Nyimpi ya Vumbirhi ya Misava, loku endleke leswaku mati ni musi swi tlakukela ehenhla empfhukeni!

Lexi tsakisaka, ku hava munhu la vavisekeke eTõrwã esikwini rolero. Xana ntlawa wa vapfukuri va swibuluki swa laha xihlaleni wu swi kotile ku swi heta? Entiyisweni a swi tano. Murhangeri wa ntlawa u vule leswaku u ehleketa leswaku vanhu va le xihlaleni va nga ha kandziya swibuluki swo tala swa khale enkarhini lowu taka leswi nga bulukangiki. Kavula, sweswo swi hi endle leswaku hi kuma nchumu wo karhi wo wu byela vanhu loko hi ri karhi hi heta ntirho wa hina wo chumayela eTõrwã. Entiyisweni a ku ri lunghelo ku byela vanhu va xihlala lexi malunghana ni nkarhi lowu Mfumo wa Yehovha wu nga ta “heris[a] tinyimpi ku yisa e makuṅweni ya misava.”—Pisalema. 46:9.

Hi ku vula ka Nancy Vander Velde

[Xifaniso lexi nga eka tluka 25]

Xibuluki lexi nga siki bulukaka