Ndza Pfuna Naswona Ndzi Tsakile Hambileswi Ndzi Nga Bofu
Hi ku vula ka Polytimi Venetsianos
A ndzi ri karhi ndzi tlanga ni vana va ka hina vanharhu ni n’wana wa tatana lontsongo loko nchumu wun’wana lowutsongo wu nghena hi fesitere. A ku ri grenade, loko yi buluka, yi dlaye vana va ka hina hi vanharhu ka vona, mina ndzi sele ndzi ri bofu hi ku helela.
SIKU a ku ri July 16, 1942, a ndza ha ri xinhwanyetana xa malembe ya ntlhanu ntsena. Masiku yo hlayanyana a ndzi tshamela ku titivala ni ku sisimuka. Loko ku titivala ku herile, a ndzi lava vamakwerhu. Loko ndzi twa leswaku va file, na mina ndzi navele onge loko a ndzi lo fa.
Loko ndzi velekiwa, ndyangu wa ka hina a wu tshama exihlaleni xa Salamis, eGrikiya, ekusuhi na Piraiévs, ku nga hlaluko ra le Atena. Ku nga khathariseki vusweti lebyi a hi ri eka byona, a hi hanya hi ku rhula. Ku rhula koloko ku herile loko ku sungula Nyimpi ya Vumbirhi ya Misava, hi 1939. Tatana a a ri mutluti eMediteraniya. Hakanyingi a a boheka ku balekela swikepe leswi fambaka ehansi ka mati, swikepe leswitsongo swa nyimpi, swikepe leswi rhwaleke swibuluki ni tibomo ta mavuthu ya Matiko manharhu ni mavuthu ya Ntlawa wun’we. Grikiya a ri ri ehansi ka vulawuri bya Vufasisi ni Vunazi.
Ndzi Dyondzisiwe Ku Venga Xikwembu
Manana u feriwe hi n’wana wa vumune hikwalaho ka swiyimo swo biha hi nkarhi wa nyimpi. U ve ni ntshikilelo lowukulu ngopfu, a khomiwa hi rifuva, naswona endzhaku ko veleka n’wana wakwe wa vutsevu, humba yi olele nkuma hi August 1945. Vaakelani va hina lava nga swirho swa vukhongeri va sungule ku vula leswaku hi xupuriwa hi Xikwembu. Loko va ku va ringeta ku hi chavelela, kasi vo nyanyisa swilo, vaprista van’wana va Orthodox ya Magriki va vule leswaku Xikwembu xi teke vamakwerhu xi va yisa etilweni leswaku va ya va tintsumi letitsongo.
Tatana a a pfimbe nchelele. Ha yini Xikwembu xi teke vana va mune lavatsongo endyangwini wa swisiwana kasi xi ni tintsumi ta timiliyoni? Ripfumelo leri ra Kereke ya Orthodox ri endle leswaku a venga Xikwembu ni vukhongeri ngopfu. Endzhaku ka sweswo, a a nga lavi ku twa nchumu hi vukhongeri. U ndzi dyondzise ku venga Xikwembu ni ku xi sandza, a kandziyisa leswaku Xikwembu hi xona xi endleke leswaku hi xaniseka ni ku va ni maxangu.
Ku Fana Ni Xifuwo eHokweni
Endzhakunyana ka ku fa ka manana hi 1945, Tatana u khomiwe hi vuvabyi bya rifuva kutani a pfaleriwa endlwini ya vutshunguri. Ndzisana ya mina leya nhwanyana yi yisiwe evuhlayiselweni bya vana bya mani na mani. Hi ku famba ka nkarhi, loko Tatana a huma endlwini ya vutshunguri, kutani a ya n’wi teka evuhlayiselweni u byeriwe leswaku u lovile. Ndzi vekiwe exikolweni xa mabofu, laha ndzi tshameke kona malembe ya nhungu lama landzeleke ya vutomi bya mina. Eku sunguleni a ndzi twa ku vava. Swilo a swi nyanya ku biha ngopfu-ngopfu hi masiku lawa vanhu a va endza ha wona. Mabofu yo tala lawa a ndzi nghena na wona xikolo a ma endzeriwa, kasi mina a ndzi nga endzeriwi hi munhu.
A ndzi fana ni xifuwo ehokweni. A ku vuriwa leswaku ndzi ni khombo exikolweni. Hikwalaho ka sweswo, a ndzi biwa naswona a ndzi boheka ku tshama ‘exitulwini xa vana lava nga tsema mubya.’ Hakanyingi a ndzi ehleketa ku tidlaya. Kambe, hi ku famba ka nkarhi swi ve erivaleni eka mina leswaku ndzi fanele ndzi dyondza ku eneriseka hi leswi ndzi nga swona. Ndzi kume ku eneriseka hi ku pfuna vana lava a ndzi nghena na vona xikolo lava a va ri mabofu, hakanyingi ndzi va pfuna ku ambala ni ku lunghisa mibedo ya vona.
Vaprista va hi byele leswaku Xikwembu xi hi endle mabofu hikwalaho ka swidyoho leswikulu swa vatswari va hina. Leswi swi endle leswaku ndzi xi venga ngopfu Xikwembu, lexi a xi vonaka xi ri ni lunya ni rivengo. Dyondzo ya vukhongeri leyi yi ndzi endleke ndzi chava ni ku va ni rivengo a ku ri ya leswaku mimoya ya lava feke ya famba-famba yi kayakayisa lava hanyaka. Hikwalaho, hambileswi a ndzi rhandza vana va ka hina lava feke swin’we na manana, a ndzi yi chava “mimoya” ya vona.
Ndzi Pfuniwe Hi Tatana
Hi ku famba ka nkarhi, Tatana u hlangane ni Timbhoni ta Yehovha. U hlamarisiwe hi ku dyondza eBibeleni leswaku Sathana, ku nga ri Yehovha, hi yena muvangi wa ku xaniseka ni rifu. (Pisalema 100:3; Yakobo 1:13, 17; Nhlavutelo 12:9, 12) Hi ku hatlisa tatana loyi a a tsakile u sungule ku va kona eminhlanganweni ya Timbhoni ta Yehovha, a endla nhluvuko hi tlhelo ra moya, naswona a khuvuriwa hi 1947. Tin’hweti ti nga ri tingani a nga si khuvuriwa, a a teke nsati un’wana naswona hi nkarhi wolowo a a ri ni n’wana wa mufana. Hi ku famba ka nkarhi, nsati wakwe lontshwa u n’wi joyinile eku gandzeleni Yehovha.
Loko ndzi ri ni malembe ya 16, ndzi sukile exikolweni xa mabofu. Mawaku ndlela leyi a swi chavelela ha yona ku tlhelela endyangwini wa rirhandzu wa Vukreste! A va ri ni nchumu lowu a va wu vula dyondzo ya ndyangu ya Bibele, leyi ndzi rhambiweke ku hlanganyela eka yona. Ndzi hlanganyerile hi xichavo ni ku titsongahata, hambileswi a ndzi nga yingisi nikatsongo. A ndza ha xi venga swinene Xikwembu swin’we ni vukhongeri.
Ndyangu a wu dyondza xibukwana lexi nge God’s Way Is Love. Eku sunguleni, a ndzi nga swi tsakeli, ivi hiloko ndzi twa Tatana a vulavula hi xiyimo xa lava feke. Leswi swi ndzi tsakisile. Eklesiasta 9:5, 10 yi hlayiwile eBibeleni: “V̌afi a v̌a tiv̌i ntšhumu . . . Šiv̌andleni ša v̌afi laha u yaka kona, a ka ha ri na ntiro, hambi makungu, ni ku tiv̌a, hambi v̌utlhari.”
Ndzi sungule ku lemuka leswaku a ndzo chava ntsena. Manana la feke ni vamakwerhu a va nga ta ndzi vavisa. Bulo leri ri hundzele emhakeni ya ku pfuka ka vafi. A ndzi lo pari, “tindleve.” Ndzi tsake ngopfu embilwini loko ndzi twa xitshembiso xa Bibele xa leswaku ehansi ka ku fuma ka Kreste, vafi va ta tlhela va hanya! (Yohane 5:28, 29; Nhlavutelo 20:12, 13) Sweswi dyondzo leyi a yi ndzi tsakisa swinene. A ndzi tshama ndzi langutele siku ra bulo ra ndyangu lowu, naswona hambileswi a ndzi ri bofu, a ndzi lunghiselela kahle.
Ku Sungula Ku Vona Hi Tlhelo Ra Moya
Loko ndzi ri karhi ndzi ya emahlweni ndzi kuma vutivi bya Matsalwa, vonelo leri hoxeke hi Xikwembu ni tindlela ta xona ri nyamalarile. Ndzi dyondze leswaku a hi Xikwembu xi endleke mina kumbe van’wana leswaku hi va mabofu, kambe leswaku rimitsu ra vubihi hinkwabyo i Nala wa xona, Sathana Diyavulosi. Vona ndlela leyi ndzi tisoleke ha yona hikwalaho ka ku nga khathali ka mina lokukulu, loku endleke leswaku ndzi sola Xikwembu! Hikwalaho ka torha ra mina leri nga heriki, ndzi engetele vutivi lebyi kongomeke bya Bibele. Ndzi ve kona ndzi tlhela ndzi hlamula eminhlanganweni hinkwayo ya Vukreste, hambileswi a hi tshama ekule swinene ni Holo ya Mfumo. Ndzi tlhele ndzi hlanganyela hi ku hiseka entirhweni wo dyondzisa, ndzi nga pfumeleli vubofu bya mina byi ndzi sivela.
Mawaku ndlela leyi a ndzi tsake ha yona loko hi July 27, 1958, ndzi khuvuriwa, emalembeni lama tlulakanyana 16 endzhaku ka khombo leriya ri nga ndzi siya ndzi ri bofu! Ndzi sungule hi vuntshwa naswona a ndzi ri ni ntshembo lowukulu, ndzi tiyimiserile. Sweswi vutomi bya mina byi ni xikongomelo—ku tirhela Tata wa mina la rhandzekaka wa le tilweni. Ku kuma vutivi ha yena swi ndzi ntshunxe etidyondzweni ta mavunwa naswona swi ndzi nyike xivindzi xa ku langutana ni vubofu bya mina ni ku nonon’hwa ka kona hi ku tiyimisela ni ntshembo. Nkarhi hinkwawo a ndzi nyikela tiawara ta 75 kumbe ku tlula hi n’hweti eku chumayeleni ka mahungu lamanene yo kwetsima eka van’wana.
Vukati Byi Hela
Hi 1966, ndzi tekane ni wanuna loyi a hi ri ni tipakani leti fanaka evuton’wini. Swi vonake onge havumbirhi bya hina hi ta tsakela vukati tanihi leswi havumbirhi hi tirheke leswaku hi engetela ntirho wa hina wo chumayela. Tin’hweti tin’wana a hi nyikela tiawara to tala ngopfu entirhweni lowu wo ponisa vutomi. Hi rhurhele endhawini ya le tlhelo ekusuhi na Livadiá, eGrikiya xikarhi. Emalembeni lawa a hi ri kwalaho, ya va-1970 ku ya ka va-1972, hambileswi a ku ri ni ntshikilelo wa vafumi va politiki eGrikiya, hi swi kotile ku pfuna vanhu vo hlayanyana ku dyondza ntiyiso wa Bibele ivi va va Vakreste lava khuvuriweke. Nakambe hi tsakele ku pfuna vandlha leritsongo ra Timbhoni ta Yehovha endhawini yoleyo.
Hambiswiritano, hi ku famba ka nkarhi nuna wa mina u sungule ku honisa dyondzo ya Bibele ni ku va kona eminhlanganweni ya Vukreste, kutani eku heteleleni u tshike tidyondzo ta Bibele hi ku helela. Leswi swi vange ntshikilelo lowukulu evukatini bya hina, leswi gimeteke hi ku dlaya vukati hi 1977. A ndzi pfilunganyeke hi ku helela.
Vutomi Byo Tsakisa, Lebyi Nga Ni Mihandzu
Enkarhini lowu wa ku tsana lokukulu evuton’wini bya mina, Yehovha ni nhlengeletano yakwe u tlhele a ndzi pfuna. Makwerhu la nga ni rirhandzu u ndzi hlamusele leswaku loko ndzo tshika xiyimo lexi xi vangiweke hi khale ka nuna wa mina xi ndzi tekela ntsako, kunene ndzi ta va hlonga rakwe hilaha ku heleleke. U ta va a lawula ntsako wa mina. Hi nkarhi lowu, xirho lexi kuleke xa vandlha ra Vukreste xi kombele mpfuno leswaku xi antswisa vuswikoti bya xona byo chumayela. Hi ku hatlisa a ndzi tinyikele hi ku helela eka nchumu lowu ndzi tiseleke ntsako lowukulu—ku hlanganyela evutirhelini!
Kutani Mukreste un’wana u nyikele xiringanyeto lexi: “U nga ya emahlweni u pfuna etindhawini leti u lavekaka ngopfu eka tona. U nga va yindlu yo voninga leyi tirhisiwaka hi Yehovha Xikwembu.” Mawaku vonelo lerinene swonghasi! Bofu ri va “yindlu yo voninga leyi tirhisiwaka hi Yehovha Xikwembu”! (Vafilipiya 2:15) Handle ko dya nkarhi ndzi sukile eAtena ndzi ya eximutanini xa Amárinthos, edzongeni wa Évvoia, ndhawu leyi a yi ri ni vadyondzisi va nga ri vangani va Bibele. Hi ku pfuniwa hi vanghana kwalaho, ndzi swi kotile ku aka yindlu ni ku khathalela swilaveko swa mina hi mfanelo.
Xisweswo emalembeni lama tlulaka 20 sweswi, ndzi swi kotile ku nyikela tin’hweti to hlayanyana lembe ni lembe leswaku ndzi antswisa ntirho wa mina wa ku chumayela. Hi matimba lama humaka eka Yehovha, ndza swi kota ku hlanganyela eswiphen’wini hinkwaswo swa vutirheli, ku katsa ni ku endzela vanhu emakaya ya vona, ku fambisa tidyondzo ta Bibele ni lava tsakelaka, ni ku vulavula ni vanhu eswitarateni. Sweswi, ndzi ni lunghelo ra ku fambisa tidyondzo ta Bibele ta mune ni vanhu lava tsakelaka Muvumbi wa hina. Mawaku ndlela leyi ndzi tsakeke ha yona ku vona mavandlha manharhu ma simekiwa endhawini leyi hi vamakwerhu va nga ri vangani emalembeni ya 20 lama hundzeke!
Kambirhi hi vhiki, ndzi famba 30 wa tikhilomitara ku ya ntsena eminhlanganweni ya Vukreste, ndzi tiyimisele ku ka ndzi nga hundziwi ni hi wun’we wa yona. Loko—hikwalaho ka leswi ndzi nga swi kotiki ku langutana ni xivulavuri hi mahlo—ndzi kuma leswaku miehleketo ya mina ya tsendzeleka hi nkarhi wa minhlangano, ndzi tirhisa buku ya mina yo hlawuleka ya Mabofu ku tsala tinhla to koma. Hi ndlela leyi ndzi sindzisa tindleve ta mina ni miehleketo ya mina leswaku swi yingisa. Ku tlula kwalaho, ndzi ni lunghelo ra ku va wun’wana wa minhlangano ya vandlha wu khomeriwa ekaya ka mina. Vanhu va ta va huma emitini leyi nga ekusuhi va ta hlanganyela eka leswi vuriwaka Dyondzo ya Buku ya Vandlha. Ematshan’weni yo rindzela leswaku minkarhi hinkwayo van’wana va ndzi endzela endlwini ya mina, na mina ndza va endzela, leswi endlaka leswaku hi khutazana.—Varhoma 1:12.
Loko ndza ha tshama na tatana ndzi ri n’wana wa kondlo-a-ndzi-dyi, a a nga ndzi khomi ku fana ni n’wana la nga bofu. Hi ku lehisa mbilu ni ku phikelela, u hete nkarhi wo tala a ndzi dyondzisa ku endla swilo hi mavoko ya mina. Ndzetelo lowu a ndzi nyikeke wona wu ndzi pfunile leswaku ndzi wu khathalela kahle ntanga wa mina ni swifuwo swa mina leswi nga riki swingani. Ndza gingiriteka ekaya, ndzi hlayisa yindlu yi basile ni ku lunghiselela swakudya. Ndzi dyondze leswaku ndzi nga tiphina ni ku tsaka hi swilo swi nga ri swingani leswi hi nga na swona evuton’wini. Ndzi swi kotile ku endla swilo swo tala hi switwi swa mina swa mune leswi seleke—ku yingisa, ku nun’hwetela, ku nantswa ni ku khumba—kutani ndza eneriseka swinene. Leswi swi ve vumbhoni lebyi hlamarisaka eka vanhu va le handle.
Ndzi Pfuniwe Hi Xikwembu Xanga
Vo tala va hlamala leswaku ndzi swi kotise ku yini ku hlayisa langutelo lerinene ni ku tipfuna hambileswi ndzi nga ni swiphiqo. Eka hinkwaswo, ku dzunisa ku fanele ku yisiwa eka Yehovha, “Xikwembu xa nchavelelo hinkwawo.” (2 Vakorinto 1:3) Loko mahlo ya mina ma pfalekile, a ndzi tala ku ehleketa ku tidlaya. Hikwalaho, a ndzi kholwi leswaku a ndzi ta va ndza ha hanya namuntlha loko a ku nga ri Yehovha ni ntiyiso wa Bibele. Ndzi lemuke leswaku Muvumbi wa hina u hi nyike tinyiko to tala—ku nga ri ku vona ntsena—nileswaku loko hi ti tirhisa, hi nga tsaka. Siku rin’wana loko Timbhoni ti ri karhi ti chumayela eximutanini xa ka hina, wansati un’wana u va byele leswi ha mina: “I Xikwembu lexi a xi gandzelaka lexi n’wi pfuneke leswaku a endla swilo leswi hinkwaswo!”
Miringo ya mina hinkwayo yi ndzi tshinete ekusuhi ni Xikwembu. Leswi a swi tiyisa ripfumelo swinene. Ndzi tsundzuxiwe leswaku muapostola Pawulo na yena u xaniseke hi leswi swi vuriwaka “mutwa enyameni,” swi nga ha endleka a ku ri ni xiphiqo lexi n’wi vavisaka etihlweni rakwe. (2 Vakorinto 12:7; Vagalatiya 4:13) Leswi a swi n’wi sivelanga leswaku a tshama a ‘khomekile ngopfu’ hi mahungu lamanene. Ku fana na yena, ndzi ri: “Hikokwalaho, hi ku tsaka lokukulu, swi nga antswa ndzi tibuma hi ku tsana ka mina, . . . Hikuva loko ndzi tsanile, hi kona ndzi vaka ni matimba.”—Mintirho 18:5; 2 Vakorinto 12:9, 10.
Eka hinkwaswo, ntshembo wa mina lowu sekeriweke eBibeleni wa leswaku eku pfukeni ka vafi, ndzi nga ha n’wi vona manana la rhandzekaka, vamakwerhu hi lawa ya mina mahlo, hakunene wa ndzi khutaza ni ku ndzi pfuna. Bibele yi tshembisa leswaku “mahlo ya v̌o-fe-mahlo ma [ta] hanyanya” nileswaku “ku ta va ni ku pfuxiwa ka lava lulameke ni ka lava nga lulamangiki.” (Esaya 35:5; Mintirho 24:15) Mintshembo yoleyo ya ndzi tiyisekisa ni ku endla leswaku ndzi langutela hi mahlo-ngati vumundzuku lebyi vangamaka ehansi ka Mfumo wa Xikwembu!
[Xifaniso lexi nga eka tluka 15]
Tatana la dyondzeke na mina Bibele
[Xifaniso lexi nga eka tluka 15]
Exitangeni xa mina
[Xifaniso lexi nga eka tluka 15]
Ndzi ri ni munghana wa mina evutirhelini