Xana Swihaha-mpfhuka Swi Sirheleleke Ku Fikela Kwihi?
HI LEMBE rin’we, vanhu lava ringanaka hafu ya miliyoni va fa emagondzweni ya misava. Kasi nhlayo ya lava va feke etimhangwini ta swihaha-mpfhuka hi 1996 a ku ri 1 945. Hi 1997 nhlayo leyi yi ehlile yi va 1 226. Hi ku ya hi tinhlayo leti hlayisiweke hi vaendli va swihaha-mpfhuka swa Boeing, “eka ti-jet leti nga ringanaka miliyoni yin’we leti hahaka, minkarhi yin’wana ku wa yin’we ntsena.”
Kambe, mhaka ya ku wa ka xihaha-mpfhuka yi hangalasiwa ngopfu, kasi mafu lama vangiwaka hi mimovha emagondzweni ma tekiwa ma tolovelekile. EUnited States, ku teka riendzo hi bazi hi swona swi langutiwaka swi sirhelelekilenyana ku tlula xihaha-mpfhuka.
Ha yini xihaha-mpfhuka hi ntolovelo xi sirhelelekilenyana ku tlula movha? Xivangelo xin’wana lexi nga erivaleni hi lexi, ku hambana ni mimovha emagondzweni, swihaha-mpfhuka a swi tali ku haha ekusuhi ni kusuhi. Xivangelo xin’wana hileswaku vahahisi vo tala va swihaha-mpfhuka va leteriwe kahle ngopfu naswona va byi tiva kahle vutihlamuleri bya vona. Mufambisi wa Boeing 747 hakanyingi u va a ri emalembeni ya va-50 loko a ri ni ntokoto wa malembe ya 30 eku hahiseni ka swihaha-mpfhuka. Vuhlayiseki i mhaka ya nkoka eka swirho hinkwaswo swa ntlawa wa vuhahisi. Phela, ni vutomi bya vona byi le khombyeni.
Vuhlayiseki Laha Ku Tshamaka Muhahisi Ni Ntlawa Wakwe
Loko wo yima u hlometela laha ku tshamaka muhahisi ni ntlawa wakwe eka xihaha-mpfhuka lexi rhwalaka vanhu, u ta lemuka leswaku switirho leswikulu swo hahisa i swimbirhi-mbirhi—swin’wana swi le ka mufambisi etlhelweni ra ximatsi kasi swin’wana swi le ka mupfuni wa muhahisi etlhelweni ra xinene.a Hikwalaho, hi ku ya hi The Air Traveler’s Handbook, “loko muhahisi o tshuka a biwa hi xithongwana, loyi un’wana u ni swikongomisi hinkwaswo swa ku hahisa a hlayisekile. Eka xihaha-mpfhuka, muhahisi un’wana ni un’wana wa swi kota ku vona switirho swa ku hahisa swa loyi un’wana, naswona a tiyiseka leswaku haswimbirhi swi nyika mimfungho leyi fanaka.”
Xin’wana lexi endlaka leswaku muhahisi ni ntlawa wakwe va tshama va hlayisekile, hileswaku mufambisi ni muhahisi-kulobye hakanyingi va dya swakudya leswi nga faniki. Ha yini? Va endlela leswaku loko swakudya sweswo swo tshuka swi va ni chefu, ku khumbeka un’we ntsena.
Leswaku ku tiyisekisiwa leswaku swiphemu swa xona leswi fambaka swo kota timpapa, tigere leti tirhisiwaka loko xi phatsama ni tibiriki swi hlayisekile, “hakanyingi swihaha-mpfhuka swi ni tibiriki timbirhi kumbe ku tlula ta hayidiroliki leti pfunaka loko yin’wana yo tshuka yi nga tirhi.” Eka swihaha-mpfhuka swo tala swa manguva lawa ku tirhisiwa swilo swimbirhi kumbe swinharhu leswi endlaka nchumu wun’we.
Xana U Nga Endla Yini?
Vakhandziyi hinkwavo va nga endla leswi landzelaka: Hlaya khadi leri kombaka leswi u faneleke u swi endla loko ko tshuka ku va ni swiyimo swa xihatla, naswona yingisela vatirhi va le ndzeni ka xihaha-mpfhuka xexo loko va hlamusela magoza ya vuhlayiseki loko mi sungula riendzo rin’wana ni rin’wana. Loko u tshama ehansi, languta nyangwa wo huma ha wona lowu nga ekusuhi na wena. Naswona loko ku va ni xiyimo xa xihatla, landzelela swileriso swa vatirhi va le ka xihaha-mpfhuka xexo. Hinkwavo va leteriwe kahle ngopfu leswaku va kota ku langutana ni swiyimo swo nonon’hwa loko swo tshuka swi va kona. Loko va nyikela swileriso, i swa nkoka leswaku vakhandziyi va famba hi ku hatlisa, va rivala hi nhundzu ya vona. Vutomi i bya nkoka ku tlula nhundzu.
Swihaha-mpfhuka swa manguva lawa hakanyingi swi hahela le henhla ematilweni kumbe exikarhi ka maxelo lama nga riki manene, xisweswo swihaha-mpfhuka swo tala leswi yaka ekule swi famba khwatsi. Hikwalaho, a va talanga vanhu lava vabyisiwaka hi riendzo ra xihaha-mpfhuka. Loko ku languteriwe xiphiqo xo karhi, hakanyingi mufambisi u byela vakhandziyi leswaku va tiyiseka leswaku va bohe mabandi ya vona ya vuhlayiseki.
Xana ku famba hi xihaha-mpfhuka swi hlayisekilenyana? Nhlamulo i ina. Kambe vakhandziyi vo tala a va lavi ku endla ku cinca loku lavekaka. Xana sweswo swi vula yini? Vakhandziyi a va langute endzhaku hayi emahlweni! Xana sweswo swi pfuna yini? Vakhandziyi va ta tshegiwa hi xitulu loko xihaha-mpfhuka xi hunguta rivilo hi xitshuketa ematshan’weni ya bandi leri bohiweke emasengeni ntsena, leri nga tirhiki hi ku helela loko ri pimanisiwa ni mabandi ya timovha lama hingakanyaka xifuva. Hambiswiritano, vanhu va rhandza ku vona laha va yaka kona ematshan’weni ya laha va humaka kona!
Xana Wa Chava Ku Famba eMoyeni?
Ku ringanyetiwa leswaku un’we eka tsevu wa vanhu lavakulu va le United States wa chava ku famba emoyeni. Van’wana a vo chava ntsena—i vuvabyi bya ku chava, ku chava lokukulu loku nga endlaka munhu a va ni rhumbu. I yini lexi nga pfunaka?
Ku kuma vutivi byo tala swi nga endla leswaku u nga vileli. Emisaveni hinkwayo, lembe ni lembe swihaha-mpfhuka swa kwalomu ka 15 000 leswi kumekaka etimbaleni ta swihaha-mpfhuka leti lavaka ku va 10 000 swi rhwala vanhu lava tlulaka 1 200 wa timiliyoni, ku nga ri na mhangu kumbe xiendlakalo xo karhi xo biha. “Hi ku ya hi [khampani ya ndzindza-khombo ya] Lloyd ya le London, ku famba hi xihaha-mpfhuka swi hlayiseke hilaha ku phindhiweke ka 25 loko swi pimanisiwa ni ku famba hi movha.”
Loko u chava ku famba hi xihaha-mpfhuka, hlaya tibuku leti vulavulaka hi ku famba emoyeni, ni leti vulavulaka hi swihaha-mpfhuka ni ndlela leyi vahahisi va leteriwaka ha yona. Hlaya hi mimpimanyeto leyi tlakukeke ya vuleteri leyi lavekaka eka vahahisi ni milawu leyi va tirhaka ehansi ka yona malunghana ni tiawara leti va ti etlelaka ni swipimelo eka ku tirhisa xihoko loko va nga si hahisa, ni ku va kambela hambi rini leswaku a va tirhisanga swidzidzirisi. Naswona vahahisi va kamberiwa kambirhi hi lembe ku vona ndlela leyi va angulaka ha yona loko ko tshuka ku va ni swiyimo swa xihatla eka xihaha-mpfhuka. Swilo leswi va kamberiwaka ha swona swi vonaka swi ri swa xiviri lerova vahahisi van’wana loko va huma eka swona va “va va rhurhumela naswona va dzukile ngopfu.” Loko muhahisi o tsandzeka eka nkambelo wolowo, a nga lahlekeriwa hi layisense yakwe yo hahisa xihaha-mpfhuka lexi rhwalaka vanhu.
Mimpimanyeto leyi yi tlakuke ngopfu swinene ku tlula milawu hinkwayo leyi tirhisiwaka eka lava va chayelaka mimovha. Hikwalaho, loko u dyondza swo tala hi swihaha-mpfhuka ni vahahisi, u nga ha ya u va tshemba.
Swi nga ha pfuna ku endzela rivala ra swihaha-mpfhuka. Hlalela ndlela leyi vakhandziyi va nghenaka ha yona ni ndlela leyi va humaka ha yona. U ta lemuka leswaku vanhu vo tala va xika eka xihaha-mpfhuka ku fana niloko va xika ebazini. Va swi toloverile ku famba hi xihaha-mpfhuka. Hlalela swihaha-mpfhuka loko swi suka niloko swi phatsama. Twisisa ni ku tsakela milawu ya sayense ya ku famba emoyeni leyi endlaka leswaku vanhu va swi kota ku haha va hlayisekile.
Loko wo swi kota ku famba hi xihaha-mpfhuka ro sungula, byela vanhu lava tirhaka eka xihaha-mpfhuka xa kona leswaku i ro sungula u haha nileswaku u nga ha chuha katsongo. Vatirhi lava va nga ni ntokoto va yi tiva ndlela ya ku ku pfuna leswaku u ntshunxeka naswona u tshemba tirhelo ra vona ra vuhlayiseki. Ringeta ku ntshunxeka. Loko muhahisi a vula leswaku se swi lulamile ku rhendzeleka endzeni ka xihaha-mpfhuka, suka u yima u ya laha ku yimiwaka kona. U ta va u ri endleleni yo hlula ku chava ku famba hi xihaha-mpfhuka!
[Nhlamuselo ya le hansi]
a Eka swihaha-mpfhuka swo tala, mufambisi u ta ku pfumelela ku hlometela endhawini leyi ku tshamaka muhahisi ni ntlawa wakwe loko xihaha-mpfhuka xi yimile. U ta tlhela a hlamula swivutiso swa wena.
[Marito lama tshahiweke exihlokweni lama nga eka tluka 19]
“Hi ku ya hi [khampani ya ndzindza-khombo ya] Lloyd ya le London, ku famba hi xihaha-mpfhuka swi hlayiseke hilaha ku phindhiweke ka 25 loko swi pimanisiwa ni ku famba hi movha”
[Swifaniso leswi nga eka tluka 20]
Loko wo dyondza ku ntshunxeka swi nga endla leswaku riendzo ra xihaha-mpfhuka ri tsakisa
[Laha Xifaniso Xi Humaka Kona eka tluka 18]
Photograph courtesy of Boeing Aircraft Company