Xana Swi Ni Khombo Lerikulu Hakunene?

HILAHA hi voneke hakona, Internet yi endle leswaku swifaniso swa vanhu lava nga byambula swi kumeka hi ku olova eka vanhu lavakulu ni lavatsongo. Xana u fanele u karhateka? Xana swifaniso swa vanhu lava nga byambula swi ni khombo hakunene?

Vanhu vo tala va ehleketa leswaku a ku na khombo loko munhu a lahlela tihlo kan’we kumbe kambirhi eka swifaniso swo tano. Kambe, ntiyiso wu ri ri kona. Ehleketa hi mpatswa lowu a wu vonaka wu ri ni vukati lebyinene. A wu ri na mali naswona a wu rhandza ku teka maendzo. Vanghana va wona a va wu vona wu tshinelelane ngopfu, wu rhandzana naswona wu tinyiketerile, ina, a wu ri tano eka swo tala.

Kambe, ku sungule swiphiqo loko nuna wa kona a sungule ku languta swifaniso swa vanhu lava nga byambula. Nsati wakwe, loko a tsalela muhleri wa maphepha-hungu la dumeke, u hlamusele mhaka leyi n’wi karhataka: “Loko [nuna wa mina] a sungula ku heta tiawara to tala emahlweni ka khompyuta exikarhi ka vusiku ni hi matakuxa, u ndzi byele leswaku u endla ‘vulavisisi.’ Siku rin’wana hi matakuxa, ndzi nghene laha a a ri kona a nga swi rindzelanga, kutani ndzi n’wi kuma a langute [swifaniso swa vanhu lava nga byambula] . . . U vule leswaku a a lava ku vona ntsena. Loko ndzi tshinela ku vona leswi a a swi languta, ndzi twe ndzi hlambiwa hi timbilu. U khomiwe hi tingana naswona a tshembisa leswaku u ta ku wu thya ehansi mukhuva lowu, a ndzi tshemba leswaku rito rakwe a ri nge weli ehansi. A a xiximeka minkarhi hinkwayo—rito rakwe a ri nga weli ehansi.”

Ku fana ni nuna loyi, vo tala va sungule ku languta swifaniso swo tano hi ku lava ku tiva ntsena. Hi ku chava leswaku va nga kumiwa va ha swi langutile, va swi pfula exikarhi ka vusiku kumbe hi matakuxa. Loko va kumiwa, hakanyingi va ringeta ku pfala-pfala leswi a va swi endla, va hemba, hilaha wanuna loyi a endleke hakona. Xana u kona loyi a nga vulaka leswaku a byi na khombo “vuhungasi” lebyi endlaka leswaku ‘wanuna loyi rito rakwe ri nga weliki ehansi’ a baleka exikarhi ka vusiku ni ku hembela murhandziwa wakwe?

Mukhuva lowu wu nga vanga swiphiqo leswikulu swa munhu hi xiyexe ni swa ndyangu. Van’wana va pfumerile leswaku ku languta swifaniso swo tano swi va kavanyetile leswaku va nga vi vanghana lavakulu ni vanhu van’wana. A va lavi leswaku ku va ni vanhu van’wana ekusuhi na vona loko va ri karhi va pfula-pfula swifaniso sweswo. Vanhu va tala ku lorha ri lo hosi, loko va ri karhi va languta swifaniso swa vanhu lava nga byambula, naswona ku lorha ri lo hosi, a swi n’wi pfuni munhu leswaku a tolovelana ngopfu ni vanhu kumbe ku langutana ni vutomi hi ndlela ya xiviri. Xana vuhungasi lebyi hambanisaka munhu ni vanhu lava khathalaka ngopfu ha yena swi nga endleka byi nga ri na khombo hakunene?

Eswiyin’weni swin’wana, vanhu lava langutaka kumbe ku hlaya tibuku leti nga ni swifaniso swo tano a va kumi ntsako loko va etlele ni vanhu lava tekaneke na vona. Leswaku u twisisa xivangelo xa kona, ehleketa hi xikongomelo xo sungula xa Xikwembu hi vanhu lava tekaneke. Xi nyike vavanuna ni vavasati vuswikoti byo kombisa rirhandzu ra vona hi ndlela yo tsakisa hi vuxaka bya rimbewu lebyi xiximekaka. Swivuriso 5:18, 19 yi kombisa leswaku rimbewu a ri endleriwe ku va leri tsakisaka: “Tsaka hi nsati wa vuntshwa bya wena . . . Mavele yakwe a ma ku pyopye minkarhi hinkwayo. Onge u nga tshama u nyanyukile nkarhi hinkwawo hi rirhandzu rakwe.”

Xiya leswaku rirhandzu a ri ta va xisekelo xa vuxaka bya rimbewu. Xana munhu loyi a langutaka swifaniso swa vanhu lava nga byambula u hlakulela xiboho lexikulu xa rirhandzu? Doo, u enerisa ku navela kakwe ka rimbewu—minkarhi yo tala, u swi endla a ri swakwe. Wanuna la tekeke la langutaka swifaniso swo tano a nga ha sungula ku vona nkatakwe a ri xilo ntsena—a ri munhu loyi a ngo hanyela ntsena leswaku a tienerisa eka yena. Leswi a swi fambisani ni xindzhuti ni xichavo lexi Muvumbi a a lava leswaku vavanuna va xi nyika vavasati. (1 Petro 3:7) Xana u nga navela mukhuva lowu kavanyetaka mhaka ya nkoka evukatini?

Tlhandlakambirhi, nchumu lowu nga ha langutiwaka wu ri ku titsakisa ka xinkarhana wu nga ha khumba vutomi hinkwabyo bya munhu. Mutsari un’wana u ri: “Tanihi leswi munhu la godzomberiweke hi swidzidzirisi a lavaka swidzidzirisi swo tala leswaku a tshama a ‘nyanyukile,’ ni vanhu lava langutaka swifaniso swo tano va lava ku tshamela ku swi languta leswaku va ta tshama va nyanyukile ku fana ni le ku sunguleni.”

Handle ko kanakana, swi ve tano hi wanuna la boxiweke eku sunguleni ka xihloko lexi. Siku rin’wana nimadyambu, endzhaku ka tin’hweti to hlayanyana a tshembise ku tshika mukhuva lowu wa ku languta swifaniso leswi, nsati wakwe loko a fika ekaya u n’wi kume a ri emahlweni ka khompyuta. Ndlela leyi nuna loyi a anguleke ha yona, yi endle leswaku nsati wakwe a swi vona leswaku swi kona leswi baka mati. Wansati loyi u tsale a ku: “[Nuna loyi u] vonake a chuhile naswona a hlundzukile. Kunene, a a langute swifaniso leswi thyakeke ku thyaka. U vule leswaku a a tiyisile loko a tshembisa ku tshika, kambe u tsandzekile.”

Hikwalaho ka khombo leri swifaniso leswi swi nga ri vangaka ni ku hangalaka ka swona, u ni xivangelo lexi twalaka xo karhateka. Xana wena u nga tisirhelela njhani ni vana va wena? Xihloko xo hetelela xa ntlhandlamano lowu xi ta hlamula xivutiso xexo.

[Xifaniso lexi nga eka tluka 6]

Swifaniso swa vanhu lava nga byambula swi onha mahanyelo