U Nga Xisiwi!
“Xiphukuphuku xi kholwa hinkwaswo.”—SWIVURISO 14:15, TODAY’S ENGLISH VERSION.
KU NI ku hambana—ku hambana lokukulu—exikarhi ka dyondzo ni vukanganyisi. Dyondzo yi ku komba ndlela leyi u faneleke u ehleketa ha yona. Vukanganyisi byi ku byela leswi u faneleke u swi ehleketa. Vadyondzisi lavanene va ku byela mhaka hinkwayo, kutani va ku khutaza leswaku mi burisana ha yona. Vakanganyisi va ku sindzisa leswaku u yingisa vonelo ra vona, a va ku khutazi leswaku mi kanerisana. Hakanyingi a swi vonaki swikongomelo swa vona swa xiviri. Va hlasela tinhla leti pfunaka kutani va tumbeta leswin’wana. Va onha ni ku soholota timhaka ta nkoka, kutani va hangalasa mavunwa ni ntiyiso lowu nga helelangiki. Va hlasela mintlhaveko ya wena, ku nga ri vuswikoti bya wena lebyinene bya ku anakanya.
Mukanganyisi u tirhisa vutlhari lebyikulu leswaku rungula rakwe ri vonaka onge ri lulamile naswona ri fanerile, nileswaku u ta titwa u ri wa nkoka naswona u ri munghana wakwe loko u endla leswi a ku byelaka swona. U wun’wana wa vanhu lavanene, a wu swaku, u sirhelelekile—hi leswi va ku byelaka swona.
Xana u nga tisirhelela njhani eka vanhu lava Bibele yi va vulaka “vavulavuri va leswi nga pfuniki nchumu,” ni “vaxisi va mianakanyo”? (Tito 1:10) Loko se u tolovele marhengu ya vona man’wana, u ta swi kota ku kambisisa rungula rin’wana ni rin’wana leri taka eka wena. Hi leti tindlela tin’wana leti u nga ti tirhisaka.
Vana la hlawulaka: Mianakanyo leyi nga riki na nchumu yi nga fanisiwa ni phayiphi leyi ku nghenaka nchumu wun’wana ni wun’wana eka yona—hambi ku ri thyaka ra nkululu. A nga kona la lavaka mianakanyo leyi ngheniweke hi chefu. Solomoni, loyi a a ri hosi tlhelo mudyondzisi eminkarhini ya khale, u tsundzuxile: “Un’wana ni un’wana la nga riki na ntokoto u pfumela rito rin’wana ni rin’wana, kambe lowo tlhariha u xiyisisa magoza yakwe.” (Swivuriso 14:15) Hikwalaho hi fanele hi hlawula. Hi fanele hi kambisisa mhaka yin’wana ni yin’wana leyi tisiwaka eka hina, hi endla xiboho xa leswi hi faneleke hi swi amukela ni leswi hi faneleke hi swi bakanya.
Kambe, a hi swi lavi ku languta timhaka hi tihlo rin’we ntsena ku fikela laha hi bakanyaka timhaka leti nga antswisaka ndlela leyi hi ehleketaka ha yona. Xana hi nga swi kotisa ku yini ku va lava ringaniselaka kahle? Hi ku va ni ndlela yo kota ku pima swilo leswintshwa ha yona. Laha Mukreste u ni xihlovo xa vutlhari lebyikulu. U ni Bibele leyi yi nga yi kongomisaka kahle ndlela leyi a ehleketaka ha yona. Hi hala tlhelo, miehleketo yakwe yi anamile, hileswaku ya swi kota ku amukela rungula lerintshwa. U pimanisa rungula ro tano lerintshwa ni mimpimanyeto ya Bibele kutani a tswonga leswi faneleke, a swi tirhisa eka ndlela leyi a ehleketaka ha yona. Hi tlhelo lerin’wana, miehleketo yakwe yi vona khombo ra rungula leri nga fambisaniki nikatsongo ni leswi Bibele yi swi langutaka swi ri swa risima.
Tirhisa ku twisisa: Ku twisisa i “vutlhari bya ku avanyisa.” I “matimba ya miehleketo lama hambanisaka nchumu wun’wana eka wun’wanyana.” Munhu la twisisaka u vona timhaka kumbe swilo leswi tumbeleke kutani a endla xiboho lexinene.
Loko hi ri vanhu lava twisisaka, hi ta swi kota ku lemuka vanhu lava va ngo tirhisa ‘mavulavulelo yo wonga ni mavulavulelo yo sasa’ leswaku va “kanganyisa timbilu ta lava nga riki na ntokoto.” (Varhoma 16:18) Ku twisisa ku pfuna leswaku u bakanya rungula leri nga fanelangiki ni timhaka leti kanganyisaka kutani u kuma mongo wa mhaka. Kambe u nga wu vona njhani nchumu lowu kanganyisaka?
Kambisisa rungula: Yohane, mudyondzisi wa lembe-xidzana ro sungula la nga Mukreste u te: “Varhandziwa, mi nga kholwi marito hinkwawo lama huhuteriweke, kambe kambisisani marito lama huhuteriweke.” (1 Yohane 4:1) Namuntlha vanhu van’wana va fana ni swiponci; va tswonga nchumu wun’wana ni wun’wana lowu va wu twaka. Swa olova ku amukela mhaka yin’wana ni yin’wana leyi u yi twaka.
Kambe swa antswa swinene leswaku munhu un’wana ni un’wana a hlawula leswi a lavaka swi nghena emianakanyweni yakwe. Ku ni xiga lexi nge, hi hanya hi leswi hi swi nghenisaka emianakanyweni, naswona leswi swi nga ha kombetela eka swakudya swa miri ni swa mianakanyo. Ku nga khathariseki leswi u swi hlayaka kumbe leswi u swi hlalelaka kumbe leswi u swi yingisaka, kambisisa ku vona loko swi ri vukanganyisi kumbe swi ri ntiyiso.
Tlhandlakambirhi, loko hi lava ku vona timhaka kahle, hi fanele hi tiyimisela ku hambeta hi tirhisa mavonelo ya hina loko hi ri karhi hi nghenisa rungula lerintshwa. Hi fanele hi lemuka leswaku hinkwaswo leswi hi swi twaka, ko va mavonelo ntsena. Hi nga ma tshemba loko hina hi ri ni tinhla leti ma seketelaka, hi ku ya hi ndlela leyi hi anakanyaka ha yona, kumbe hi ku ya hi mimpimanyeto leyi hi hlawulaka ku yi landzela.
Vutisa swivutiso: Hilaha hi voneke hakona, namuntlha ku ni vanhu vo tala lava lavaka ku ‘hi hambukisa hi timhaka to wonga.’ (Vakolosa 2:4) Hikwalaho, loko munhu a hi wonga hi mavulavulelo, hi fanele hi tivutisa swivutiso.
Xo sungula, kambisisa loko ku ri ni vukanganyisi. Hi xihi xikongomelo xa rungula leri? Loko rungula leri ri tele hi swipoyilo ni marito lama nga vekiki mhaka erivaleni, ha yini swi ri tano? Loko hi tshika marito lama nga vekiki mhaka erivaleni, rungula leri ri ni ntikelo wihi? Nakambe, loko swi koteka, ringeta ku kuma ndhuma ya vanhu lava ku byelaka rungula ra kona. Xana va dume hi ku vulavula ntiyiso? Loko leswi vuriwaka swi khumba “valawuri,” i vamani naswona va tirha yini? Ha yini u fanele u teka munhu loyi—kumbe nhlengeletano kumbe buku yo karhi—tanihi la tameleke vutivi lebyikulu kumbe rungula leri tshembekaka malunghana ni mhaka leyi ku buriwaka ha yona? Loko u vona onge rungula rero ri sungula ku khumba mintlhaveko ya wena, tivutise, ‘Loko u ri kambisisa kahle, xana ri ni ntikelo wihi?’
U nga landzeli ntshungu: Loko u lemuka leswaku a hi hinkwaswo leswi vanhu hinkwavo va swi anakanyaka swi nga ntiyiso, u nga kuma matimba yo ehleketa hi ndlela yin’wana. Hambiloko swi vonaka onge lavan’wana hinkwavo va ehleketa hi ndlela leyi fanaka, xana sweswo swi vula leswaku na wena u fanele u ehleketa hi ndlela yoleyo? Loko mavonelo yo karhi ma dumile, a swi vuli swona leswaku hi wona ma nga ntiyiso. Hi malembe-xidzana, mavonelo hinkwawo a ma amukeriwa hi vanhu vo tala, kambe hi ku famba ka nkarhi ku kumeka leswaku ma hoxile. Kambe, mboyamelo wo landzela ntshungu wa ha ya emahlweni. Xileriso lexi nyikeriweke eka Eksoda 23:2 i nsinya wa nawu lowunene: “U nga tshuki u landzelela ntshungu lowu nga ni swikongomelo swo biha.”
Vutivi Bya Ntiyiso Byi Pimanisiwa Ni Mavunwa
Hala ndzhaku, ku vuriwe leswaku Bibele i xikongomiso lexi tshembekaka xa mianakanyo leyi hlutekeke. Handle ko kanakana Timbhoni ta Yehovha ti landzela marito ya Yesu malunghana ni Xikwembu: “Rito ra wena i ntiyiso.” (Yohane 17:17) Leswi swi tano hikuva Xikwembu, lexi nga Mutsari wa Bibele, i “Xikwembu xa ntiyiso.”—Pisalema 31:5.
Ina, eka nguva leyi ya vukanganyisi lebyi rharhanganeke, hi nga ha languta eRitweni ra Yehovha hi ri ni ntshembo wa leswaku i xihlovo xa ntiyiso. Eku heteleleni, leswi swi ta hi sirhelela eka vanhu lava lavaka ku ‘hi dyelela hi marito ya vuxisi.’—2 Petro 2:3.
[Xifaniso lexi nga eka tluka 17]
Ku twisisa ka ku pfuna leswaku u bakanya rungula leri nga fanelangiki kumbe leri hoxeke
[Swifaniso leswi nga eka tluka 18]
Kambisisa mhaka yin’wana ni yin’wana leyi u yi hlayaka kumbe u yi hlalelaka ku vona loko yi ri ntiyiso
[Xifaniso lexi nga eka tluka 19]
A hi minkarhi hinkwayo vonelo leri dumeke ri tshembekaka
[Xifaniso lexi nga eka tluka 19]
Hilaha ku tiyisekeke, hi nga languta eRitweni ra Xikwembu tanihi xihlovo xa ntiyiso