Vantshwa Va Vutisa . . .

Xana Ndzi Ta Hanyisa Ku Yini Leswi Tatana A Hi Siyeke?

“Ku kula ndzi nga ri na tatana a swi tika. A ndzo lava nyingiso wuntsongo.”—Henry.a

JOAN a a ri ni malembe ya 13 hi vukhale loko tata wakwe a suka ekaya. Leswi se a godzomberiwe hi swidzidzirisi, a nga tikarhatanga ngopfu hi ku tihlanganisa ni vana vakwe endzhaku ka loko a sukile ekaya. Khombo ra kona, Joan a nga yexe; vantshwa vo tala va siyiwe hi vatata wa vona.

Loko leswi swi ku humelerile, u nga ha va u yi tiva kahle ndlela leyi swi tikaka ha yona ku langutana na swona. Ku vaviseka ni ku hlundzuka ku nga ku tlumbela ehansi minkarhi yin’wana. Minkarhi yin’wana u nga ha titwa u hlunamile ni ku va ni gome. Nakambe u nga ha ringeka ku xandzuka. Tanihi laha mutsari wa Bibele Solomoni a tshameke a vula hakona, “ku tshikileriwa ku nga hlanganisa nhloko ya lowo tlhariha.”—Eklesiasta 7:7.

‘Ku Hlangana Nhloko’

James ‘u hlangane nhloko’ endzhaku ka loko tata wakwe a suke ekaya. James u te: “A ndzi ri madzinga-ndleve loko swi ta eka vulawuri, hambi ku ri manana a ndzi nga n’wi yingisi. A ndzi ri ni rigombo. Ndzi tshamela ku hemba ni ku nyenga ni vusiku hikuva a ku nga ri na loyi a a ndzi tshinya. Manana u ringete ku ndzi sivela, kambe ko fana ni kwala.” Xana hakunene ku xandzuka ku antswise xiyimo xa vutomi bya James? Doo! James u ri swi nga si ya helo, se a a “sungule ku tirhisa swidzidzirisi, a a xwa exikolweni ni ku feyila.” Ku tikhoma koloko ko biha ku te hi xibububu. U ri: “A ndzi yiva eswitolo ndzi tlhela ndzi kanganyisa vanhu. Ndzi khomiwe kambirhi ndzi pfaleriwa ekhotsweni swa nkarhinyana, kambe sweswo a swi nga vuli nchumu eka mina.”

Loko a vutisiwe leswaku i yini lexi n’wi endleke a xandzuka hi ndlela leyi, James u te: “Hikuva tata wa mina a a balekerile, a ndzi nga tshinyiwi. Entiyisweni a ndzi nga yi anakanyi ndlela leyi ha yona a ndzi vavisa manana, ndzisana ya mina ya xinuna ni ya xisati, swin’we ni ndlela leyi a ndzi tivavisa ha yona hi ndzexe. A ndzi lava nyingiso ni ku tshinyiwa hi tatana.”

Kambe ku xandzuka ku lo nyanyisa timhaka ntsena. (Yobo 36:18, 21) Hi xikombiso, James, u tirhwexe khwarha, a tlhela a va komba maxangu vamakwavo ni mana wakwe, lava xanisekeke hi ntshikilelo wa mianakanyo swi nga fanelanga. Khombo rin’wana hileswaku ku xandzuka ku nga endla munhu leswaku a va nala wa Xikwembu. Phela, Yehovha u lerisa vantshwa leswaku va yingisa vamana wa vona.—Swivuriso 1:8; 30:17.

Ku Hlula Ku Hlundzuka

Kutani, u nga ku hlula njhani ku hlundzuka ni xikhomela lexi u nga ha vaka u ri na xona eka tata wa wena? Xo sungula, u fanele u tsundzuka leswaku ku suka ka tata wa wena a hi xihoxo xa wena. Naswona a swi vuli swona leswaku a nga ha ku rhandzi kumbe ku ku khathalela. Ina, swi nga ha twisa ku vava loko tatana a nga endli matshalatshala ya ku vulavula na wena kumbe ku ku endzela. Kambe tanihi laha xihloko lexi hundzeke eka ntlhandlamano lowu xi kombiseke hakona,b vatatana vo tala lava siyeke mindyangu a va ha tihlanganisi ni vana va vona, ku nga ri swona leswaku a va va rhandzi, kambe va kandziyeriwa hi ku tivona nandzu ni ku va ni tingana. Van’wana, ku fana ni tata wa Joan, va godzomberiwe hi swidzidzirisi kumbe xihoko, naswona leswi swi endla leswaku va nga ha swi koti ku endla swilo hi ndlela leyi tolovelekeke.

Ku nga khathariseki leswaku xiyimo xi njhani, u nga rivali leswaku vatswari va wena a va hetisekanga. Bibele yi ri: “Hikuva hinkwavo va dyohile, naswona va kayivela ku vangama ka Xikwembu.” (Varhoma 3:23; 5:12) I ntiyiso, leswi a swi ku endli u nga ha twi ku vava hikwalaho ka ku tikhoma loko biha loku u ku endleke. Kambe ku tsundzuka leswaku hinkwerhu a hi hetisekanga swi nga ha ku olovela leswaku u hlula ku hlundzuka ni xikhomela leswi onhaka.

Leswi vuriweke eka Eklesiasta 7:10 swi nga ku pfuna ku langutana ni ku hlundzuka ni xikhomela, hi vatswari va wena. Xiya ndlela leyi yi tsundzuxaka ha yona mayelana ni ku khomelela eka swilo leswi nga hundza: “U nga vuli u ku: ‘Swi endlekisa ku yini leswaku masiku yo sungula ma antswa ku tlula lawa?’ hikuva leswi a wu swi vutisanga hi vutlhari.” Xisweswo, ematshan’weni yo anakanya hi leswi swilo a swi ri xiswona, swa antswa u lulamisa xiyimo xa wena.

Ku Rhanga U Teka Goza

Hi xikombiso, u nga ha anakanya ku rhanga u teka goza, u tihlanganisa ni tata wa wena. Ina, hi yena a nga ku siya naswona u nga ha vona ku ri vutihlamuleri bya yena ku rhanga a ta eka wena. Kambe loko a hlulekile naswona ku hluleka ka yena ku tihlanganisa na wena swi ku vangela gome ni ku ku tsona ntsako, xana swi nga ka swi nga ku pfuni loko wo ringeta ku antswisa xiyimo hi wexe? Xiya ndlela leyi Yesu Kreste a lulamiseke timhaka ha yona loko van’wana va vanghana va yena va n’wi twise ku vava. Evusikwini bya yena byo hetelela loko a ha ri munhu wa nyama, vaapostola va yena va n’wi fularherile. Petro a a tibuma a vula leswaku hambi ko ba lexi dumaka, u ta namarhela Yesu. Hambiswiritano, Petro u landzule Yesu—hayi kan’we, kambe kanharhu!—Matewu 26:31-35; Luka 22:54-62.

Hambiswiritano, Yesu u hambete a rhandza Petro ku nga khathariseki swihoxo swa Petro. Endzhaku ka loko Yesu a pfuxiwile, u rhange a teka goza a pfuxeta vuxaka bya vona hi ku tivonakarisa hi ndlela yo hlawulaka eka Petro. (1 Vakorinto 15:5) Lexi tsakisaka, loko Yesu a vutise Petro xivutiso lexi nge, “Xana [wa] ndzi rhandza?” Nhlamulo ya Petro yi te, “Ina, Hosi, wa swi tiva leswaku ndzi ni xinakulobye eka wena.” Ku nga khathariseki swiendlo swa yena leswi nyumisaka, Petro a ha n’wi rhandza Yesu.—Yohane 21:15.

Hilaha swi veke hakona emhakeni ya Petro na Yesu, swi nga ha endleka leswaku xiyimo xa wena ni tata wa wena a xi bihanga hi ndlela leyi xi vonakaka xi ri ha yona. Kumbexana a nga ha angula loko wo rhanga u teka goza ro karhi, ro fana ni ku n’wi bela riqingho, ku n’wi tsalela papila kumbe ku n’wi endzela. Henry loyi a tshahiweke eku sunguleni, wa hlamusela: “Ndzi tsalele tata wa mina kan’we, naswona u angule leswaku wa tinyungubyisa hi mina. Ndzi ri endlele fureme papila rero kutani ndzi ri hayeka ekhumbini ku ringana malembe yo hlaya. Ni sweswi ndza ha ri na rona.”

Joan ni vamakwavo va teke goza ku sungula va endzela tata wa vona lowa xindzendzele. Joan wa pfumela: “A nga ha tsakisi, kambe a swi ri swinene ku n’wi vona.” Kumbexana ku va wo rhanga ku teka goza swi nga pfuna eka wena. Loko u nga humeleli eka goza ro sungula, u nga ha yimanyana ku hundza nkarhi wo karhi kutani u tlhela u ringeta.

Ku Langutana Ni Gome Ra Ku Lahliwa

Solomoni u hi tsundzuxa leswaku ku ni “nkarhi wa ku lava ni nkarhi wa ku tshika leswi lahlekeke.” (Eklesiasta 3:6) Minkarhi yin’wana muntshwa a nga langutana ni xiyimo xo tika, laha tata wakwe a nga laviki ku va ni vuxaka ni vana va yena. Loko tata wa wena a ri tano, kumbexana siku rin’wana u ta anakanya ndlela leyi a lahlekeriweke ha yona hi ku hluleka ku va ni vuxaka na wena.

Hambiswiritano, swa sweswi tiyiseka leswaku ku lahliwa ka wena a ku vuli swona leswaku u xikangalafula. Mupisalema wa le Bibeleni Davhida u te: “Loko tatana na manana vo ndzi tshika, Yehovha u ta ndzi teka.” (Pisalema 27:10) Ina, wa ha ri wa risima swinene emahlweni ya Xikwembu.—Luka 12:6, 7.

Kutani loko u titwa u nga tsakanga kumbe u karhatekile, titshinete eka Xikwembu hi xikhongelo. (Pisalema 62:8) Xi byele leswi u titwisaka xiswona handle ko ba mariri. Tiyiseka leswaku xi ta rhiya ndleve xi tlhela xi ku chavelela. Mupisalema un’wana wa le Bibeleni u tsarile: “Loko miehleketo ya mina leyi ndzi karhataka yi tele endzeni ka mina, nchavelelo wa wena wu sungule ku vukarha moya-xiviri wa mina.”—Pisalema 94:19.

Vunghana lebyinene ni Vakreste-kuloni na byona byi nga ku pfuna ku langutana ni ku lahliwa koloko. Swivuriso 17:17 yi ri: “Nakulorhi wa ntiyiso u ni rirhandzu nkarhi hinkwawo, naswona i makwerhu la velekiweke loko ku ri ni maxangu.” U nga kuma vanghana vo tano va ntiyiso evandlheni ra Vukreste ra Timbhoni ta Yehovha. Swi nga ha ku pfuna ngopfu loko wo tolovelana ni van’wana va vakulu va vandlha. Peter, buti wa Joan, u nyika xitsundzuxo lexi: “Vulavula ni lava kuleke evandlheni, naswona va ta ku pfuna ngopfu. Loko u lahliwe hi tata wa wena, va phofulele ndlela leyi u titwaka ha yona.” Valanguteri va vandlha va nga ha tlhela va ku nyika swiringanyeto swin’wana leswi pfunaka swa ku kota ku hlangavetana ni vutihlamuleri byin’wana lebyi a a byi khathaleriwa hi tata wa wena eku sunguleni, byo fana ni ku lunghisa kaya.

Mana wa wena na yena a nga ha va xihlovo xa nseketelo. Ina, a nga ha va na yena a ri eku xanisekeni hi mintlhaveko ya maxangu. Kambe loko wo n’wi phofulela ndlela leyi u titwaka ha yona hi xichavo, swi le rivaleni leswaku u ta ringeta hi matimba ku ku angula.

Hlayisa Ndyangu Wa Ka N’wina!

Ku famba ka tata wa wena ku nga ha khumba ndyangu wa ka n’wina hi tindlela to tala. Mana wa wena a nga ha fanela ku tirha—kumbexana hambi ku ri mintirho yimbirhi—leswaku a fikelela swilaveko swa ndyangu. Wena ni vamakwenu swi nga ha lava leswaku mi rhwala vutihlamuleri lebyi engetelekeke bya ndyangu. Kambe u nga swi kota ku langutana ni ku cinca ko tano loko u hlakulela rirhandzu ra Vukreste leri pfumalaka vutianakanyi. (Vakolosa 3:14) Leswi swi ta ku pfuna ku hlayisa langutelo lerinene ni ku hlula xikhomela. (1 Vakorinto 13:4-7) Peter u ri: “Ku pfuna ndyangu wa ka hina i nchumu lowunene lowu ndzi faneleke ndzi wu endla, naswona ndzi eneriseka hi ku tiva leswaku ndzi pfuna manana ni vamakwerhu va xisati.”

Handle ko ba mariri, ku famba ka tatana ekaya a swi dyisi byi rhelela, i nchumu lowu vavisaka. Kambe u nga tiyiseka leswaku hi mpfuno wa Xikwembu ni mpfuno wa vanghana va Vakreste lava nga ni rirhandzu ni hi ndyangu wa ka n’wina, wena ni ndyangu wa ka n’wina mi nga swi kota ku langutana ni xiphiqo lexi.c

[Tinhlamuselo ta le hansi]

[Swifaniso leswi nga eka tluka 19]

Vantshwa van’wana hi vona va nga rhanga va teka goza ra ku tihlanganisa ni vatata wa vona