Vantshwa Va Vutisa . . .

Ha Yini Mutswari Wa Mina A Nga Ndzi Rhandzi?

“Loko tatana a nga si lahla manana a ya teka nsati un’wana, a hi hamba hi ya eribuweni, hi ya dya etikhefini ni ku famba hi jika-jika hi movha wa yena. Hiloko a ku swi thyaa! Ndzi vona onge na mina u ndzi lahlile.”—Karen.a

VA TELE ngopfu vantshwa lava titwaka hi ndlela yoleyo. Ku fana na Karen, va vona onge un’wana wa vatswari va vona a nga ha va rhandzi kumbe a nga si tshama a va rhandza. Laha a hi vulavuli hi ku nga twanani loku nga ha tshukaka ku va kona loko vantshwa va tlulane milenge ni vatswari va vona; naswona a hi vulavuli hi ku hlundzukelana loku ku nga ha vangiwaka hi ku va mutswari a nyike n’wana ndzayo. Kambe eswiyin’weni swin’wana, vatswari va ni nandzu wa ku honisa vana va vona, va nga va khathaleli naswona va nga va nyiki ndzayo. Nilokoswiritano, eka swin’wana, va xanisa vana va vona, ku nga ha va hi ku va chovola kumbe hi ku va ba.

A xi kona xilo lexi vavaka ngopfu ku fana ni ku honisiwa hi mutswari. Karen u ri: “Ndzi titwe ndzi ri xikangalafula naswona ndzi honisiwile.” Loko u tshame u va exiyin’weni xo tano, ku ni swiringanyeto swin’wana leswi nga ku pfunaka leswaku u langutana ni ndlela leyi u titwaka ha yona. Tiyiseka leswaku hambiloko un’wana wa vatswari va wena a nga ri na mhaka na wena, swilo swi nga ku fambela kahle evuton’wini!

Ku Twisisa Mutswari Wa Wena

Xo sungula, u ni mfanelo yo langutela leswaku vatswari va wena va ku rhandza. Swi fanele swi va erivaleni leswaku va ku rhandza. Xikwembu xi langutele leswaku vatswari va va ni rirhandzu ro tano. (Vakolosa 3:21; Tito 2:4) Kutani, ha yini minkarhi yin’wana vatswari va honisa vana va vona, va va lahla kumbe va va khoma hi ndlela yo biha?

Xivangelo xin’wana ku nga ha va ndlela leyi vona va kurisiweke ha yona. Tivutise, ‘Xana vatswari va mina va dyondze kwihi ku kurisa vana?’ Eswiyin’weni swo tala, va landzela ndlela leyi vatswari va vona va va kuriseke ha yona. Naswona emisaveni ya manguva lawa leyi nga riki na tintswalo, laha vanhu vo tala “[va] nga riki na xinakulobye xa ntumbuluko,” hakanyingi ndlela leyi va yi landzelaka yi va yi ri ni swihoxo swo tala ngopfu. (2 Timotiya 3:1-5) Minkarhi yin’wana, vana va yi tekelela hi ku kongoma ndlela yo biha leyi va kurisiweke ha yona kutani na vona va yi hundzisela eka vana va vona, swi ya emahlweni tano.

Ku tlula kwalaho, ku nga ha va ni swivangelo swo tala leswi endlaka leswaku vatswari va nga tsaki. Van’wana va ringeta ku balekela nhlomulo ni ku pfilunganyeka hi ku tirha va nga wisi kumbe hi ku tipeta hi nhloko ebyaleni kumbe eka swidzidzirisi. Hi xikombiso, William na Joan, va kurisiwe hi tatana loyi a a ri xilovekelo. Joan u ri: “Tatana a a nga hi nkhensi niloko hi endle swilo leswinene. Naswona a a kariha ngopfu loko a dakwile. A a holovela manana vusiku hinkwabyo. A ndzi tshama ndzi chuhile.” Hambiloko vatswari va nga swi humeseli erivaleni leswaku va ni vukarhi, ndlela leyi va tikhomaka ha yona yi nga endla leswaku va nga va khathaleli ni ku va rhandza hi ndlela leyi faneleke vana va vona.

William u vona onge wa swi twisisa leswi a swi endla tata wakwe a tikhoma hi ndlela yo tano ya vudlakuta. Wa hlamusela: “Tatana u kulele eBerlin, le Jarimani hi nkarhi wa Nyimpi ya Vumbirhi ya Misava. Loko a ha ri mufana, u vone swilo swo tala leswi chavisaka naswona u vone vanhu vo tala lava feke. A a wa a pfuka siku ni siku, ntsena leswaku a kuma xo ya ekhwirini. Ndzi vona onge ndlela leyi a tikhomaka ha yona yi vangiwe hileswi a langutaneke na swona loko a ha kula.” Kunene, Bibele ya pfumela leswaku vanhu lava nga ehansi ka ntshikilelo lowukulu, va nga ha endla swilo leswi humeke endleleni.—Eklesiasta 7:7.

Xana William na Joan va vona tata wa vona a nga ri na nandzu eka ndlela leyi a va khomeke ha yona hikwalaho ka leswi a kurisiweke tano? William u ri: “Doo! Ndlela leyi a kurisiweke ha yona a yi n’wi nyiki layisense ya ku nwa ngopfu ni ku tikhoma hi ndlela leyi nga riki yinene. Hambiswiritano, ku tiva sweswo swi ndzi pfunile leswaku ndzi n’wi twisisa ku antswa.”

Ku pfumela leswaku vatswari va wena a va hetisekanga ni ku tiva ndlela leyi va kuleke ha yona swi ta ku pfuna ngopfu leswaku u va twisisa. Swivuriso 19:11 yi ri: “Ku twisisa ka munhu ku vohlisa ku hlundzuka kakwe.”

Ku Lawula Mintlhaveko Ya Wena

Xiyimo lexi u langutaneke na xona ekaya xi nga ku endla u titwa hi ndlela leyi nga riki yinene. Hi xikombiso, Patricia u titwe a ri “xikangalafula naswona a nga rhandzeki” hileswi vatswari vakwe a va nga ri na mhaka na yena. LaNeisha u kume swi tika ku tshemba vanhu va xinuna hileswi tata wakwe a va lahleke loko yena a ha ri ni malembe ya nhungu ntsena. Kasi Shayla a a lava nyingiso eka munhu un’wana ni un’wana la hlanganaka na yena, ntsena leswaku a rivala hi mana wakwe loyi a a “hanya hi swidzidzirisi.”

Vukarhi ni mavondzo na swona swi nga ha va xiphiqo. Karen “u tikume a ri ni mavondzo swinene nkarhi wun’wana” loko a vona tata wakwe a kombisa ndyangu wakwe lowuntshwa rirhandzu leri na yena a a ri navela. Minkarhi yin’wana Leilani a a titwa a venga vatswari vakwe. U ri: “A ndzi tshamela ku va lwisa.”

Loko u anakanya hi swiyimo leswi, wa swi twisisa leswaku ha yini va titwa hi ndlela leyi. Kambe, u nga swi kotisa ku yini ku lawula mintlhaveko yoleyo leyi nga riki yinene? Xiya swiringanyeto leswi landzelaka.

• Tshinela eka Yehovha Xikwembu. (Yakobo 4:8) U nga ha endla tano hi ku hlaya Bibele ni ku hamba u hlangana ni vanhu va yena. U ta swi vona leswaku Yehovha wa tshembeka loko u vona ndlela leyi a tirhisanaka ha yona ni vanhu. U nga n’wi tshemba. Yehovha u vutise Vaisrayele a ku: “Xana wansati a nga rivala n’wana loyi a n’wi an’wisaka lerova a nga n’wi tweli vusiwana n’wana wa khwiri rakwe?” U tshembise a ku: “Vavasati lava va nga rivala, kambe mina a ndzi nge ku rivali.” (Esaya 49:15) Kutani khongela eka Xikwembu minkarhi hinkwayo. U nga karhateki hi leswi u nga ta swi vula. Xa ku twisisa. (Varhoma 8:26) Tiva leswaku Yehovha wa ku rhandza hambiloko swi vonaka onge a nga kona loyi a ku rhandzaka.—Pisalema 27:10.

• Tiphofule eka munhu lonkulu loyi u n’wi tshembaka. Endla vunghana ni vanhu lava wupfeke hi tlhelo ra moya. Va phofulele hi ku ntshunxeka ndlela leyi u titwaka ha yona ni leswi swi ku karhataka. U nga kuma vatatana ni vamanana va moya evandlheni ra Vukreste ra Timbhoni ta Yehovha. (Marka 10:29, 30) Kambe swi nga lava leswaku ku va wena u tekaka goza ra ku va byela ndlela leyi u titwaka ha yona. A hi vanhu hinkwavo lava nga tivaka ndlela leyi u titwaka ha yona loko u nga va byelanga. U ta kuma nchavelelo wa xiviri hi ku phofula leswi nga le mbilwini ya wena.—1 Samuwele 1:12-18.

• Tshama u khomekile hi ku endlela van’wana swilo. Leswaku u nga tshameli ku titshandza vusiwana ringeta leswaku mianakanyo ya wena yi nga dziki eka xiyimo xo biha lexi u langutaneke na xona. Ematshan’weni ya sweswo, dyondza ku tlangela leswi u nga na swona. Kuma tindlela to pfuna van’wana hi ku ‘nga veki tihlo etimhakeni ta wena ntsena, kambe ni le timhakeni ta van’wana.’ (Vafilipiya 2:4) Vana ni tipakani ta moya, kutani u lwa hi matimba leswaku u ti fikelela. Ku pfuna van’wana evutirhelini bya Vukreste i ndlela leyinene ngopfu yo yisa nyingiso etimhakeni ta van’wana, ematshan’weni yo ehleketa hi wena ntsena.

• Hambeta u xixima vatswari va wena. Minkarhi hinkwayo tsundzuka ku namarhela misinya ya milawu ni nkongomiso wa Bibele. Leswi swi katsa ku fundzha vatswari va wena. (Vaefesa 6:1, 2) Sweswo swi vula leswaku a wu nge vi na moya wa ku rihisela. Tsundzuka, a xi kona xo biha lexi mutswari wa wena a nga xi endlaka lexi ku nyikaka layisense ya ku endla swo biha. Xisweswo, siya hinkwaswo emavokweni ya Yehovha. (Varhoma 12:17-21) U “rhandza vululami” naswona u lava ku sirhelela vana hi tindlela hinkwato. (Pisalema 37:28; Eksoda 22:22-24) Loko u ri karhi u xixima vatswari va wena hi ndlela leyi faneleke, lwela ku hlakulela mihandzu ya moya wa Xikwembu—ngopfu-ngopfu rirhandzu.—Vagalatiya 5:22, 23.

U Nga Humelela

A swi kanakanisi leswaku swa vava loko un’wana wa vatswari va wena a nga ku rhandzi. Kambe sweswo a swi fanelanga swi endla leswaku na wena u va tano. U nga hlawula ku va ni vumundzuku lebyi tsakisaka ni lebyinene, loko wo hanya hi misinya ya milawu ya Bibele leyi hi buleke ha yona.

William, la tshahiweke eku sunguleni, i mutirhi wa ku tirhandzela wa nkarhi hinkwawo erhavini ra Timbhoni ta Yehovha. U ri: “Yehovha u hi nyike swilo swo tala leswi nga hi pfunaka leswaku hi langutana ni swiyimo leswi swi nga tsakisiki. Mawaku lunghelo lerikulu ro va ni Tatana la nge matilweni la nga ni rirhandzu ni la khathalelaka swonghasi!” Joan makwavo, i mutirheli wa nkarhi hinkwawo la nga phayona, naswona u tirha laha ku nga ni xilaveko lexikulu xa vavuri va evhangheli. Yena u ri: “Loko hi ri karhi hi kula, hi vone ku hambana lokukulu ‘exikarhi ka loyi a tirhelaka Xikwembu ni loyi a nga xi tirheliki.’ (Malakiya 3:18) Leswi hi langutaneke na swona swi hi endle leswaku hi tiyimisela ngopfu ku lwela ntiyiso ni ku hanya ha wona.”

Swi nga va tano ni le ka wena. Bibele yi ri: “Lava va byalaka mbewu hi mihloti va ta tshovela hi ku huwelela ka ku tsaka.” (Pisalema 126:5) Xana ndzimana leyi yi tirha hi ndlela yihi? Phela loko u lwa hi matimba leswaku u tirhisa misinya ya milawu loko u langutane ni swiyimo swo tika, mikateko leyi Xikwembu xi nga ta ku nyika yona yi ta hundzula mihloti ya wena yi va ntsako.

Kutani hambeta u lwela ku tshinela eka Yehovha Xikwembu. (Vaheveru 6:10; 11:6) Hambiloko u hete malembe u ri karhi u xaniseka, u ri ni gome naswona u titwa u ri ni nandzu, mintlhaveko yo tano yi ta hela hakatsongo-tsongo kutani yi siviwa hi “ku rhula ka Xikwembu loku tlulaka miehleketo hinkwayo.”—Vafilipiya 4:6, 7.

[Nhlamuselo ya le hansi]

[Bokisi leri nga eka tluka 14]

Xana U Vona Onge . . .

• U xikangalafula kumbe a wu pfuni nchumu?

• Swi ni khombo kumbe a hi vutlhari ku tshemba vanhu van’wana?

• U lava ku kombisiwa leswaku wa rhandziwa nkarhi ni nkarhi?

• Ku kariha kumbe mavondzo ya wena a ma lawuleki?

Loko nhlamulo ya wena ku ri ina eka swivutiso leswi, hatlisa u vulavula ni mutswari loyi u n’wi tshembeka, nkulu kumbe munghana la wupfeke emoyeni.

[Swifaniso leswi nga eka tluka 15]

Teka magoza lamanene lama nga ta ku pfuna leswaku u langu- tana ni ndlela leyi u titwaka ha yona