Ndzima 23

Ndzi Nga Endla Yini Loko Mutswari Wa Mina A Tirhisa Swidzidzirisi Ni Ku Nwa Ku Tlula Mpimo?

“Tatana u suke a ku u ya lunghisa movha kambe ri kale ri pela a nga si vuya. Manana u ringete ku n’wi fonela kambe a nga hlamuli. Endzhakunyana ka nkarhi ndzi swi vonile leswaku manana u karhatekile naswona a a lunghekela ku ya n’wi lava. U te eka mina: ‘Ndza ha ya kamba tata wa wena.’

“Kambe u vuye a ri swakwe. Kutani ndzi ku, ‘Xana u n’wi kumile?’ A ku: ‘Doo, a ndzi n’wi kumanga.’

“Ndzi nambe ndzi swi tiva leswaku u tlhelele eka mukhuva wa yena. Tatana u tirhisa swidzidzirisi. Loko a vuya ekaya mina na manana a hi chuhile naswona a hi karhatekile. Hi xamundzuku xa kona, a ndzi n’wi vulavurisanga siku hinkwaro naswona sweswo swi ndzi karhatile.”—Karen, la nga ni malembe ya 14.

SIKU ni siku vantshwa vo tala va langutana ni ntshikilelo wa ku hanya ni vatswari lava tirhisaka swidzidzirisi kumbe lava nwaka ku tlula mpimo. U nga ha khomiwa hi tingana kumbe u karhateka ni ku hlundzuka loko u ri ni mutswari la hanyaka hi mikhuva leyi.

Hi xikombiso, Mary u kurisiwe hi tatana loyi a a languteka a ri munhu lonene loko a ri ni vanhu van’wana. Kambe a a nwa ku tlula mpimo loko a ri ekaya naswona loko se a dakwile, a a va rhukana ni ku ba pongo. Mary u vula hi mbilu yo vava a ku: “Vanhu a va ta eka hina va vula leswaku hi ni tatana lonene naswona hi katekile.”a

Loko u ri ni mutswari la tirhisaka swidzidzirisi kumbe a nwa ku tlula mpimo, xana u nga endla yini?

Twisisa Swivangelo Swa Kona

I swa nkoka ku twisisa leswaku ha yini mutswari wa wena a ri ni xiphiqo lexi. Swivuriso 1:5 yi ri: “Munhu la twisisaka hi loyi a amukelaka nkongomiso wa vutshila.” Swi ta va swinene ku tiva leswaku u nga n’wi vona njhani munhu la lawuriwaka hi mikhuva leyi nileswaku i vanhu va njhani lava endlaka tano naswona i yini lexi va endlaka va wela eka mikhuva leyi.

Hi xikombiso munhu la nwaka ku tlula mpimo i munhu la tshamelaka ku nwa naswona a nga swi koti ku tilawula.b Ku nwa ka yena ku vangela ndyangu wa yena maxangu naswona ku khumba ntirho wa yena wa ku tihanyisa ni rihanyo ra yena.

Hambileswi van’wana va welaka eka mikhuva leyi hikwalaho ka ndhawu leyi va kuleleke eka yona, kambe eka van’wana swi vangiwa hi swiphiqo leswi va langutaneke na swona loko va ri karhi va kula. Kahle-kahle vanhu vo tala lava tshamelaka ku nwa ku tlula mpimo va tala ku endla tano hileswi va tivonaka va nga pfuni nchumu. (Swivuriso 14:13) Van’wana va vona va kurisiwe hi vatswari lava na vona a va nwa ngopfu. Vanhu vo tano, va nwela ku rivala maxangu lawa va langutaneke na wona loko va ha ri vatsongo. Swi tano ni le ka lava tirhisaka swidzidzirisi.

Kambe mikhuva leyi yo endla leswaku maxangu ya munhu ma nyanya; yi endla leswaku a hundzeleta eka ndlela leyi a ehleketaka ha yona ni ndlela leyi a titwaka ha yona. Kutani loko u ri ni mutswari wa wena a ri ni swiphiqo leswi, u fanele a kuma mpfuno eka munhu la nga ni vutivi byo enta hi swona, leswaku a kota ku yi tshika.

U Nga Languteli Swo Tala Eka Yena

I ntiyiso leswaku ku twisisa leswaku ha yini mutswari wa wena a ri ni xiphiqo lexi a swi endli leswaku xi nyamalala. Kambe ku twisisa xiphiqo xa yena swi nga ku pfuna leswaku u n’wi twela.

Hi xikombiso, loko mutswari wa wena a tshoveke nenge, xana a wu ta langutela leswaku a tlanga bolo na wena? Kambe, a hi nge wa swi tiva leswaku u tshoveke hikwalaho ka leswi a endleke nchumu lowu a a nga fanelanga a wu endla! A swi kanakanisi leswaku u ta hela matimba. Hambiswiritano, wa swi tiva leswaku a wu nge swi koti ku tlanga bolo na yena kukondza nenge wa yena wu hola. Ku twisisa mhaka leyi swi ta endla leswaku u nga languteli swo tala eka yena.

Hilaha ku fanaka, mutswari la tshamelaka ku nwa ku tlula mpimo kumbe la tirhisaka swidzidzirisi u onhakile emianakanyweni. I ntiyiso leswaku u lo tivangela xiphiqo lexi. Naswona swi fanerile leswaku u nga yi rhandzi ndlela leyi a hanyaka ha yona. Hambiswiritano, a nge swi koti kahle ku ku khathalela kukondza a tshika mukhuva lowu. Hikwalaho ku twisisa leswaku mukhuva wa yena wu fana ni ku vaviseka swa xinkarhana, swi ta ku pfuna leswaku u nga languteli swo tala eka yena.

Leswi U Nga Swi Endlaka

Mhaka hi leswaku u fanele u tiyiselela vuyelo bya mahanyelo ya mutswari wa wena kukondza a cinca. Kambe u nga endla yini loko a nga si cinca?

U nga tirhwexi ndzhwalo wa mutswari wa wena. A ku na un’wana la faneleke a langutana ni vuyelo bya mikhuva leyi handle ka mutswari wa wena. Vagalatiya 6:5 yi ri: “Un’wana ni un’wana u ta rhwala ndzhwalo wakwe.” Kutani a hi ntirho wa wena ku tshikisa mutswari wa wena mikhuva leyi naswona a swi bohi leswaku u n’wi sirhelela eka vuyelo lebyi tisiwaka hi mahanyelo ya yena. Hi xikombiso, a wu fanelanga u n’wi sirhelela hi mavunwa eka muthori wa yena kumbe u ringeta ku n’wi nghenisa endlwini loko a dakwile ivi a etlela ehandle.

N’wi khutaze leswaku a lava mpfuno. Xiphiqo lexikulu eka mutswari wa wena ku nga va ku pfumela leswaku u lava mpfuno. Loko a nga dakwanga kumbe a nga tirhisanga swidzidzirisi, kumbexana mutswari lowun’wana ni vabuti kumbe va sesi wa wena va nga ha n’wi byela leswaku mukhuva lowa yena wa va karhata nileswaku u fanele a lava mpfuno.

Nakambe, u nga ha n’wi kombela leswaku a hlamula swivutiso leswi landzelaka: Xana ku ta endleka yini hi mina ni ndyangu wa mina loko ndzi ya emahlweni ni mikhuva leyi? Xana ku ta endleka yini loko ndzi yi tshika? Ndzi fanele ndzi endla yini leswaku ndzi kuma mpfuno?

Loko u vona leswaku u lava ku ku ba, baleka. Swivuriso 17:14 yi ri: “Loko mholovo yi nga si pfuka, suka.” U nga tihoxi ekhombyeni hi ku holovisana na yena. Loko swi koteka, yana ekamareni ra wena kumbe ekaya ka munghana wa wena. Loko u vona leswaku wa ku landzelela, kombela mpfuno eka vanhu van’wana.

U nga tivoni nandzu. Vantshwa van’wana va tivona nandzu hileswi va nga rhandziki mutswari la hanyaka hi mikhuva leyi. A swi hoxanga ku titwa hi ndlela yoleyo, ngopfu-ngopfu loko a nga ku khathaleli ni ku ku rhandza hi ndlela leyi a a fanele a endla ha yona. I ntiyiso leswaku Bibele yi vula leswaku u fanele u xixima vatswari va wena. (Vaefesa 6:2, 3) Kambe ku “xixima” swi vula ku xixima vulawuri bya yena, ku fana ni ndlela leyi u xiximaka phorisa kumbe muavanyisi ha yona. A swi vuli leswaku u fanele u pfumelelana ni ndlela leyi a tikhomaka ha yona. (Varhoma 12:9) Ku venga mikhuva ya yena a swi vuli leswaku a wu n’wi rhandzi hikuva vanhu lava nga ni mikhuva leyi a va tali ku rhandzeka.—Swivuriso 23:29-35.

Vana ni vanghana lavanene. Swi nga ku tikela ku tiphina hi vutomi ekaya loko ku hanyiwa bya kondlo ni ximanga. Kutani i swa nkoka leswaku u va ni vanghana lava nga ni vuxaka lebyinene ni Xikwembu naswona va ri ni mahanyelo lamanene. Vakreste va le vandlheni va nga ku pfuna va tlhela va ku seketela leswaku u humula maxangu lama nga kona ekaya. (Swivuriso 17:17) Ku tolovelana ni mindyangu leyinene ya Vakreste swi ta ku vekela xikombiso lexinene lexi ndyangu wu faneleke wu va xiswona, lexi hambaneke ni leswi humelelaka ekaya ka n’wina.

Tilavele mpfuno. Ku va ni munhu lonkulu loyi u nga bulaka na yena hi maxangu ya wena swi ta ku pfuna. Vakulu va ta ku pfuna loko u lava mpfuno. Bibele yi vula leswaku vavanuna lava va fana ni “ndhawu ya ku tifihla emhehweni ni vutumbelo exidzedzeni, ku fana ni swinambyana swa mati etikweni leri nga riki na mati, ku fana ni ndzhuti wa ribye lerikulu etikweni leri omeke.” (Esaya 32:2) U nga chavi kumbe u kanakana ku ya eka vona leswaku va ta ku pfuna ni ku ku chavelela.

Tsala nkongomiso lowu u nga ta lava ku sungula ha wona ku wu tirhisa eka swikongomiso swa tsevu leswi ku buriweke ha swona. ․․․․․

Swi nga endleka u nga swi koti ku cinca xiyimo lexi nga kona ekaya kambe u nga kota ku cinca ndlela leyi xi ku khumbaka ha yona. Ematshan’weni yo ringeta ku lawula vatswari va wena, ringeta ku tikhoma. Muapostola Pawulo u te: ‘Hambeta u tirhela ku ponisiwa ka wena.’ (Vafilipiya 2:12) Sweswo swi ta ku pfuna leswaku u tshama u tsakile naswona sweswo swi nga ha khutaza mutswari wa wena leswaku a lava mpfuno.

[Tinhlamuselo ta le hansi]

MATSALWA

“Ku twisisa ka munhu ku vohlisa ku hlundzuka kakwe.”—Swivuriso 19:11.

XITSUNDZUXO

Ematshan’weni yo venga mutswari wa wena, venga mahanyelo ya yena yo biha.—Swivuriso 8:13; Yudha 23.

XANA A WU SWI TIVA LESWAKU . . . ?

EBibeleni rito ku “xixima” ri vula ku xixima vulawuri lebyi simekiweke. (Vaefesa 6:1, 2) Hikwalaho, ku xixima mutswari wa wena a swi vuli leswaku minkarhi hinkwayo u ta pfumelelana ni mahanyelo ya yena.

LESWI NDZI TIYIMISELEKE KU SWI ENDLA!

Loko mutswari wa mina a sungula ku ndzi rhukana kumbe a lava ku ndzi ba, ndzi ta ․․․․․

Ndzi ta khutaza mutswari wa mina leswaku a kuma mpfuno hi ku ․․․․․

Leswi ndzi lavaka ku vutisa (va-)mutswari wa mina hi mhaka leyi ․․․․․

U NGA KU YINI?

● I yini lexi endlaka leswaku vanhu van’wana va nwa ku tlula mpimo kumbe va tirhisa swidzidzirisi?

● Ha yini u nga fanelanga u titwa nandzu hikwalaho ka mikhuva yo biha ya mutswari wa wena?

● U nga xi lawula njhani xiyimo lexi u langutaneke na xona?

[Marito lama tshahiweke exihlokweni lama nga eka tluka 192]

“Ndza swi tiva leswaku vatswari va mina va ta tlhela va ndzi khomisa tingana kambe Yehovha u ta ndzi nyika matimba ya ku tiyisela.”—Maxwell

[Bokisi leri nga eka tluka 198]

Loko Mutswari Wa Wena A Tshika Ku Tirhela Yehovha

Loko un’wana wa vatswari va wena a tshika ku hanya hi milawu ya Bibele—kumbexana a tivisa nileswaku a nga ha swi lavi ku va xirho xa vandlha ra Vukreste—xana u nga endla yini?

● Tiva leswaku Yehovha a nga ku voni nandzu hikwalaho ka mahanyelo ya mutswari wa wena. Bibele yi ri: “Un’wana ni un’wana wa hina u ta tihlamulela eka Xikwembu.”—Varhoma 14:12.

● Papalata ku tipimanisa ni vantshwa lava swi va fambelaka kahle. (Vagalatiya 5:26) Jaha rin’wana leri tata wa rona a fambeke a va siya, ri te: “Ematshan’weni yo tshamela ku anakanya hi xiyimo lexi, swa antswa ku anakanya hi tindlela to xi hlula.”

● Hambeta u xixima mutswari wa wena naswona loko a ku lerisa ku endla swilo leswi nga lwisaniki ni milawu ya Xikwembu, n’wi yingise. Nawu wa Yehovha wa leswaku vana va yingisa vatswari va vona wa tirha hambiloko mutswari a nga ri mupfumeri. (Vaefesa 6:1-3) Loko u xixima ni ku yingisa vatswari va wena hambiloko va nga ri na mahanyelo lamanene, u kombisa leswaku u rhandza Yehovha.—1 Yohane 5:3.

● Vana ni vanghana lava rhandzaka Xikwembu evandlheni. Va ta ku chavelela naswona u ta titwa u ri ekaya. (Marka 10:30) Jaha rin’wana leri vuriwaka David a ri chava leswaku swirho swa vandlha swi nga tshika ku ri vulavurisa ni ndyangu wa ka vona hileswi tata wakwe a a tshike ku tirhela Yehovha. Kambe a swi vanga tano. U ri: “A hi titwa hi amukelekile. Ndzi nambe ndzi swi vona leswaku vandlha ra hi rhandza hakunene.”

[Xifaniso lexi nga eka tluka 194]

Ku twisisa leswaku mukhuva wa mutswari wa wena wu fana ni ku vaviseka swa xinkarhana, swi ta ku pfuna leswaku u nga languteli swo tala eka yena