Langutelo Ra Bibele

Xana Milorho I Marungula Lama Humaka Eka Xikwembu?

HI KU ya hi mavarivari, mianakanyo ya Elias Howe ya ku endla muchini wa ku rhunga a yi sekeriwe enorhweni. Mozart lowa muqambhi wa tinsimu u vule leswaku swihloko swa vuyimbeleri bya yena swo tala u lo swi lorha. Friedrich August Kekule von Stradonitz, mutivi wa tikhemikhali, na yena u vula leswaku u tshubule xivumbeko xa molekhuli ya benzini enorhweni. Timhaka to tano a ho sungula ku titwa ha vona. Ematin’wini hinkwawo vanhu va mindhavuko yo tala va hlanganise milorho ni matimba yo karhi lama nga vonakiki. Van’wana va kholwa leswaku misava leyi va lorhaka va ri eka yona ni leyi va tshamaka eka yona, i ya xiviri havumbirhi bya yona.

Bibele yi tamele timhaka to hlaya leti hlamuselaka milorho tanihi xihlovo xa nkoka xa rungula—ndlela leyi Xikwembu xi vulavurisanaka ni vanhu ha yona. (Vaavanyisi 7:13, 14; 1 Tihosi 3:5) Hi xikombiso Xikwembu xi vulavule na Abrahama, Yakobo na Yosefa hi milorho. (Genesa 28:10-19; 31:10-13; 37:5-11) Nebukadnetsara Hosi ya Babilona u kume milorho ya vuprofeta eka Xikwembu. (Daniyele 2:1, 28-45) Xana xi nga va xi ri kona xivangelo xo kholwa leswaku hambi ku ri namuntlha milorho yin’wana i marungula lama humaka eka Xikwembu?

Milorho Leyi Humaka Eka Xikwembu

Minkarhi hinkwayo milorho leyi Xikwembu xi endleke leswaku yi tsariwa eBibeleni a yi ri ni xikongomelo. I ntiyiso, minkarhi yin’wana loyi a lorheke a nga yi twisisi nhlamuselo ya norho hi nkarhi wolowo. Hambiswiritano, minkarhi yo tala “Muhlavuteri wa swihundla” hi yexe u nyikele nhlamuselo leswaku nhlamuselo ya kona yi tiviwa kahle. (Daniyele 2:28, 29; Amosi 3:7) Milorho leyi humaka eka Xikwembu a hi leyi nga twisisekiki tanihi leswi hakanyingi milorho ya vanhu yi nga xiswona.

Minkarhi yin’wana Xikwembu xi tirhise milorho ku sirhelela vanhu vo karhi lava a va ta endla ntirho wa nkoka eku hetisekeni ka xikongomelo xa xona. Lava va lorheke milorho leyi a va ngo va vatirheli va Xikwembu ntsena. Hi xikombiso, vangoma va tinyeleti lava endzeleke Yesu la nga n’wana a va ha tlhelelanga ku ya vona Heroda lowa mudlayi tanihi laha a kombeleke hakona. Hikwalaho ka yini? Va lemukisiwe enorhweni. (Matewu 2:7-12) Leswi swi nyike Yosefa tata wa Yesu la nga muwundli nkarhi lowu eneleke wa ku balekela aEgipta ni ndyangu wa yena, hi ku landza nkongomiso lowu a wu kumeke enorhweni. Leswi swi ponise vutomi bya Yesu la nga n’wana.—Matewu 2:13-15.

Eka malembe-xidzana lama hundzeke, mufumi wa tihanyi wa Muegipta u lorhe milorho ya min’oko ya nkombo yo nona ni tihomu ta nkombo to nona, kutani min’oko leyo nona yi mitiwa hi min’oko leyo ondza ni tihomu leto nona ti mitiwa hi leto ondza. Yosefa, hi ku pfuniwa hi Xikwembu, u yi hlamusele kahle milorho yoleyo: Egipta ri ta va ni malembe ya nkombo ya ndzalo ivi ku landzela malembe ya nkombo ya ndlala. Ku tiva leswi hi nkarhi swi pfune tiko ra Egipta leswaku ri va ni nkarhi wa ku hlengeleta swakudya. Leswi swi pfunile ku sirhelela vatukulu va Abrahama ni leswaku va kota ku ta aEgipta.—Genesa, ndzima 41; 45:5-8.

Hilaha ku fanaka Nebukadnetsara Hosi ya le Babilona u lorhile. Norho lowu wu vhumbhe ku tlakusiwa ni ku wa ka mimfumo ya misava loku nga ta khumba vanhu va Xikwembu hilaha ku kongomeke. (Daniyele 2:31-43) Endzhakunyana u tlhele a lorha norho lowu vhumbheke hi ta rihuhe rakwe ni ku tlhela a hlakarhela. Norho lowu wa vuprofeta wu ve ni ku hetiseka lokukulu, wu kombetela eka ku simekiwa ka Mfumo wa Vumesiya, lowu ha wona Xikwembu xi nga ta hetisisa ku rhandza ka xona.—Daniyele 4:10-37.

Xana Ku Vuriwa Yini Hi Namuntlha?

Ina, Xikwembu xi vulavurile ni vanhu van’wana hi milorho. Kambe Bibele yi kombisa leswaku a xi nga tali ku endla tano. Milorho a yi si tshama yi va ndlela leyi tolovelekeke leyi Xikwembu a xi yi tirhisa ku vulavula ni vanhu ha yona. Ku ve ni malandza yo tala ya Xikwembu lama tshembekaka lama a ma nga si tshama ma kuma marungula lama humaka eka Xikwembu hi milorho. Milorho leyi Xikwembu xi yi tirhiseke loko xi vulavula ni vanhu yi nga fanisiwa ni leswi xi swi endleke loko xi ava Lwandle ro Tshwuka. Ha swi tiva leswaku xi swi endle kan’we, kambe yoleyo a hi yona ndlela leyi tolovelekeke leyi xi tirhisanaka ni vanhu va xona ha yona.—Eksoda 14:21.

Muapostola Pawulo u pfumerile leswaku eminkarhini ya yena moya wa Xikwembu a wu tirha eka malandza ya xona hi tindlela leti nga tolovelekangiki. Pawulo u te: “Un’wana u nyikiwe ku vulavula swa vutlhari hi moya, un’wanyana u nyikiwe ku vulavula swa vutivi hi ku ya hi moya lowu fanaka, un’wana u nyikiwe ripfumelo hi moya lowu fanaka, un’wana u nyikiwe tinyiko ta ku horisa hi moya wolowo wun’we, kasi un’wanyana u nyikiwe ku endla mintirho ya matimba, un’wana u nyikiwe ku profeta, un’wana u nyikiwe ku twisisa marito lama huhuteriweke, un’wana u nyikiwe tindzimi to hambana-hambana, kasi un’wana u nyikiwe ku hlamusela tindzimi.” (1 Vakorinto 12:8-10) Hambileswi milorho leyi huhuteriweke hi Xikwembu yi nga boxiwangiki, Vakreste vo hlayanyana va amukele milorho leyi huhutiweke hi Xikwembu tanihi yin’wana ya tinyiko ta moya hi ku landza ku hetiseka ka vuprofeta bya Yuwele 2:28.—Mintirho 16:9, 10.

Hambiswiritano, malunghana ni tinyiko leto hlawuleka, muapostola u te: “Hambi ku ri ni tinyiko ta ku profeta, ti ta hela; hambi ku ri ni tindzimi, ti ta hela; hambi ku ri ni vutivi, byi ta hela.” (1 Vakorinto 13:8) Handle ko kanakana leswi katsekaka exikarhi ka tinyiko leti nga “ta hela” a ku ri mixaka yo hambana-hambana ya ku vulavurisana ni Xikwembu. Endzhaku ka rifu ra vaapostola, Xikwembu a xa ha va nyikanga vatirheli va xona tinyiko leti to hlawuleka.

Namuntlha vatshila va ha ringeta ku twisisa ndlela leyi munhu a lorhaka ha yona ni ku vona loko swi pfuna kumbe e-e. Bibele a yi vuli nchumu hi timhaka to tano. Hambiswiritano, Bibele yi nyika xitsundzuxo eka lava phikelelaka va lava ku vulavurisana ni Xikwembu hi milorho. Zakariya 10:2, yi ri: “Kasi loko ku ri vangoma . . . va tshamela ku vula milorho leyi nga pfuniki nchumu.” Xikwembu xi tlhele xi lemukisa hi lava lavaka mihlolo. (Deteronoma 18:10-12) Hi ku voningeriwa hi switsundzuxo leswi, namuntlha Vakreste a va fanelanga va langutela ku kuma nkongomiso wa Xikwembu emilorhweni ya vona. Ematshan’weni ya sweswo, va languta milorho tanihi nchumu lowu tokotiwaka loko munhu a etlele.