Tindhambhi Ta Le Mozambhiki—Ndlela Leyi Vakreste Va Va Khathaleleke Ha Yona Lava Ti Va Hlaseleke

HI MUTSARI WA XALAMUKA! EMOZAMBHIKI

EKU sunguleni ka n’wexemu vahlaleri va thelevhixini va sale va tikhome nomu loko va vona vanhu va le Mozambhiki va khandziye mirhi loko ndhambi yi xungeta vutomi bya vona. Wansati un’wana u bebulele ehenhla ka murhi naswona u voniwe a ri karhi a tekiwa hi xihaha-mpfhuka-phatsa xi ya n’wi veka laha ku omeke, yena ni ricece rakwe. Kambe, vanhu va magidi va hete masiku yo tala va nga tivi leswaku va ya kwihi—van’wana ku ri ni tinyoka laha va nga kona—kukondza mati ma phya kumbe va ponisiwa hi swihaha-mpfhuka-phatsa.

Khombo leri ri sungule hi ku na ka timpfula ta maboboma entsindza wa doroba ra Mozambhiki, eMaputo. Hi tiawara ti nga ri tingani, mati a ma funengete miti leyi akelaneke ni doroba. Etindhawini tin’wana mati a ma fika ni le malwangwini ya tindlu. Magondzo a ma hundzuke milambu leyikulu. Ku celeke makhele lamakulu, naswona tindlu ni mimovha, entiyisweni, xin’wana ni xin’wana a xi khukhuriwile hi mati. Kambe leswikulu a swa ha ta.

Timpfula ti ye emahlweni ti na, mati ma funengeta xiphemu hinkwaxo xa le dzongeni wa tiko. Mpfula yi nile ni le matikweni lama akelaneke, ku nga Afrika Dzonga, Zimbabwe na Botswana. Kambe, tanihi leswi nkova wa Komati, Limpopo na Zambezi yi khulukaka yi huma ematikweni lawa yi hundza hi le Mozambhiki yi kongoma elwandle, tindhawu to tala ta le Mozambhiki ti onhakile loko minkova leyi yi hobomulana. Ndlela leyi Vakreste va khathalelaneke ha yona enkarhini lowu wa khombo, yi tiyisa ripfumelo.

Ku Pima Ku Onhaka Ko Sungula

N’wexemu hi February 9, vayimeri vambirhi va hofisi ya rhavi ra Timbhoni ta Yehovha va le Maputo va sukile va endzela en’walungwini. Kwalomu ka awara ya kaye nimixo, va hundze edorobeni ra Xinavane, laha Nambu wa Incoluane a wu lo mphaa! Va ehlekete ku kongoma eXai-Xai, ku nga ntsindza wa xifundzha xa Gaza. Kambe, va lemuke leswaku ekusuhi ni doroba ra Chókwè, laha ku talaka ku va ni tindhambhi loko timpfula ti ne ngopfu, a swi vonaka ku nga ri na xiphiqo. Hikwalaho va endle xiboho xa ku tlhelela eMaputo.

Kambe, loko va tshinela eXinavane loko va karhi va tlhelela ekaya, va yimisiwe hi mfungho wa maphorisa. Maphorisa ma va lemukisile: “Mati ya ndhambi lama humaka eAfrika Dzonga ma fike ma khukhula gondzo lerikulu. Mabazi ni tilori a swi koti ku hundza.” Gondzo leri va tsemakanyeke ha rona nimpundzu se a ri nyupele ematini! Ndhawu yoleyo a yi siveleriwe hi mati, tanihi leswi milambu leyi humaka en’walungwini a yi ya yi tala.

Vayimeri lava vambirhi va endle xiboho xa ku etlela ekusuhi ni kwalaho eMacia. Xiyimo xi nyanye ku biha nivusiku. Doroba hinkwaro ra Xinavane a ri lo mpha, hi mati, vanhu va lahlekeriwe hi swilo swa vona hinkwaswo. Ku endliwe malunghiselelo ya ku pfuna Timbhoni ta ndhawu yoleyo ku ya eHolweni ya Mfumo eMacia, laha a ku endliwe kampa ya xinkarhana ya vahlapfa. Hi nkarhi wolowo Timbhoni ti ye eswitolo ti ya xava swakudya swa xisekelo swo kota mpunga, tinyawa, fulawa ni mafurha.

Sweswi a ku yisiwe nyingiso eka Vakreste-kulobye lava nga eChókwè ni le madorobeni ya le kusuhi. Valanguteri va mavandlha ya le Chókwè va hlanganile kutani va hlela ndlela yo rhurhisa vanhu hi vunyingi. Ku hangalasiwe rungula leri nge: “Mo vhela mi ku milenge yimbirhi, mi kongoma eMacia!” Kambe, hi ku hatlisa ku lemukiwe leswaku vanhu vo tala lava humaka eXinavane a va nga si fika. Hikwalaho ku rhumeriwe Timbhoni leswaku ti ya va kamba. Ku tlhele ku kumeka leswaku nkulu la nga Mukreste u nwele endlwini yakwe, a fa. Ku hleriwe xilahlo xakwe, naswona Timbhoni letin’wana, leti tin’wana ta tona a ti ri emalwangwini ya tindlu, ti kumeriwe ndhawu ni ku pfuniwa ku ya eMacia.

Endzhaku ka loko ku endliwe malunghiselelo lawa, vayimeri va rhavi va ye eBilene, ku nga xidorobana lexi nga ekusuhi ni ribuwa, laha va hireke xihaha-mpfhuka va kongoma eMaputo. Kun’wana ni kun’wana laha a va languta kona, a va vona mati. Ku vikiwe leswaku exifundzheni xa Gaza ntsena, vanhu va 600 000 va onheriwile hi ndhambi.

Xiyimo Xi Nyanya Ku Biha

Emasikwini ma nga ri mangani lama landzeleke, timpfula ti vuye hi matimba, naswona swifundzha swa le xikarhi swa Mozambhiki swi onhakile. Kutani ku sungule ku hisa loku fambisanaka ni bubutsa, loku vuriwaka Eline. Hi February 20, ku nise mpfula leyikulu ngopfu eswifundzheni swa Nyembana, Sofala na Manica. Ku ve ni tindhambhi tin’wana, ku fa ka vanhu ni ku onhaka kun’wana.

Kutani, eku heleni ka February, doroba ra Chókwè ni tindhawu hinkwato leti ri rhendzeleke a ti ri ni ndhambhi leyi nga si tshamaka yi va kona. Exikarhi ka vusiku hi Mugqivela, February 26, mati ya ndhambhi ma fike ku fana ni bubutsa lerikulu, ma khukhula xin’wana ni xin’wana lexi a xi ri endleleni ya wona. Luis Chitlango, Mbhoni leyi nga ni malembe ya 32 hi vukhale yi ri: “Hi pfuxiwe hi muakelani a ri karhi a huwelela hi fasitere.”

Chitlango wa hlamusela: “Loko hi ku bulumuku, hi twe mpfumawulo wa maboboma lama hobomulanaka. Loko hi ri karhi hi baleka, hi hlangane ni tinyoka to tala. Hi awara ya tsevu nimixo, hi fike endhawini leyi tlakukeke, kambe loko ri ya ri xa naswona mati se ma tlakuke ngopfu, hi boheke ku khandziya mirhi. Entlaweni wa hina a ku ri ni vanhu va 20.

“Vavanuna hi vona va rhangeke va khandziya mirhi. Kutani vavasati va va nyiketa vana, vana lava va boheleriwa emarhavini ya mirhi. Vavasati va landzela ni ticence ta vona. Nkarhi ni nkarhi a hi ehla emirhini kutani hi lavetela timanga emisaveni leyi khubumetiweke hi mati, hikuva a hi swi tiva leswaku ti byariwe kwalaho.

“Endzhaku ka masiku manharhu ku endliwe xiboho xa leswaku hinkwerhu hi kongoma eChókwè. Mati a ma fika eswifuveni swa hina, naswona a hi lwisana ni mati lawa a ma ri ni matimba. Endleleni hi kume vanhu vo tala va ri emirhini ni le malwangwini ya tindlu. Hi siku leri tlhandlamaka mati a ma hungutekile swinene lerova tilori a ti swi kota ku fika edorobeni ti ta teka vanhu ti va yisa eMacia.”

Kampa Ya Vahlapfa Ya Timbhoni

Hi March 4, hofisi ya rhavi ya Timbhoni ta Yehovha yi hirhe xihaha-mpfhuka kutani yi hahisa vayimeri va ya etindhawini leti hlaseriweke. Vanhu vo tala a va balekele eMacia, leyi hundzukeke kampa leyikulu ya vahlapfa. Vanhu vo tala lava khumbiweke hi ndhambi leyi a va khomiwe hi mukhuhlwana, va sika, va khomiwe hi dari ni mavabyi man’wana.

Ndhawu leyi a yi fana ni rivala ra nyimpi. Swihaha-mpfhuka-phatsa leswi rhumeriweke hi matiko man’wana, a swi siva ni dyambu hi ku tala ehenhla ka doroba, kutani swi phatsama laha ku nga riki na mati ku xikisiwa swakudya ni swiambalo. Loko ntlawa wa mphalalo wa Timbhoni wu fika eMacia, a wu endlanga ntsena malunghiselelo ya ku phamela lava khumbekeke kambe wu simeke ni xibedlhele. Kambe, va rhange hi ku kuma mpfumelelo wa valawuri va kwalaho, lava bumabumeleke matshalatshala ya vona ya ku teka goza ku sungula.

Mpundzu wun’wana ni wun’wana ekampeni ya Timbhoni leyi a yi tshamisise Timbhoni ta kwalomu ka 700 ni van’wana, a ku khomiwa ndzimana ya siku hi 6:30 nimixo. Loko swakudya leswi lulamisiweke hi vamakwerhu va xisati lava nga Vakreste se swi lunghekile, a ku vitaniwa mavito ya tinhloko ta mindyangu. Un’wana ni un’wana a a kombisa hi tintiho leswaku u lava swibya swingani swa swakudya, kutani a nyikiwa swona.

Xin’wana ni xin’wana a xi endliwa hi ndlela leyi hlelekeke ekampeni. Vanhu van’wana a va averiwe ku xava swakudya; van’wana ku khathalela ku basisiwa ka mati lama nwiwaka, ku basisa swihambukelo ni mintirho yin’wana. Nhleleko lowu lowunene wu lemukiwe hi vatirhela-mfumo va hulumendhe, lava nga te: ‘I swinene ku va laha. A nga kona la dlawaka hi ndlala, naswona a ku na timholovo.’ Mulawuri wa kwalaho u te: ‘Un’wana ni un’wana u fanele a endzela kampa ya Timbhoni a ya vona ndlela leyi swilo swi faneleke swi hleriwa ha yona.’

Siku rin’wana komiti ya mphalalo yi vitane vakulu lava nga Vakreste kutani yi va byela leswaku hofisi ya rhavi yi endle malunghiselelo ya ku aka hi vuntshwa tindlu ni Tiholo ta Mfumo ni ku phalala hi swakudya swa xisekelo eka lava hlaseriweke hi ndhambi. Esikwini leri tlhandlamaka loko ku ri karhi ku buriwa hi ndzimana ya siku, ku endliwe xitiviso malunghana ni makungu lawa. Ku phokoteriwe nkarhi wo leha.

Hambileswi valawuri a va nyikele hi matende mambirhi lamakulu, vanhu vo tala a va ha etlela ehandle ka matende. Kutani ku hleriwe ntlawa wo karhi eka vanhu lava hlaseriweke lowu a wu ta aka Holo ya Mfumo leyikulu endhawini leyi a yi ri ya vandlha ra kwalaho. Yi akiwe hi tinhlanga ni mazenge—ndlela yo aka ya le Mozambhiki—leswaku yi tshamisisa vanhu va 200. Yi hetiwe hi masiku mambirhi ntsena!

Ku Kuma Lava Nga eTindhawini Leti Nga Fikelelekiki

Hi nkarhi wolowo, hi March 5, endzhaku ka loko mati ma hungutekile, ku vumbiwe ntlawa wa mphalalo lowu fambeke wu ya edorobeni ra Aldeia da Barragem, leyi kumekaka endhawini yo sungula ku hlaseriwa hi tindhambhi. A ku ri ni vandlha leri nga ni Timbhoni ta kwalomu ka 90, a ku nga si twiwa nchumu ha vona.

Endleleni, ntlawa lowu wu hundze hi le Chihaquelane, ku nga kampa leyikulu leyi a yi ri ni vanhu va kwalomu ka 100 000. Ematlhelweni hinkwawo ya gondzo, leri etindhawini tin’wana ri khukhuriweke, ndhawu yoleyo a yi tele hi mati hinkwako laha matihlo ma fikaka kona. Xirho xin’wana xa ntlawa lowu xi te: “Loko hi fika eChókwè, hi hlanganisiwe hi marhumbi. Tindlu to tala emasungulweni ya doroba leri a ta ha khubumetiwe hi mati. A ti nga tati ni xandla tindlu leti a ti vonaka. A ku sungule ku phumela, naswona a ka ha sele 25 wa tikhilomitara ku fika eAldeia da Barragem.”

Eku heteleleni, nivusiku ntlawa lowu wu fike lomu a wu ya kona. Xirho xa ntlawa lowu xi ri: “Hi lo yima, hi nga xi tivi lexi hi nga xi endlaka.” Kutani ku humelele vanhu, va huwelela va ku: “Vamakwerhu,” hiloko ku va ntsako lowukulu. Loko Timbhoni ta kwalaho ti vona timboni ta mimovha yimbirhi, hi ku hatlisa ti ehlekete leswaku ku nga ha va ku ri vamakwavo hiloko ti byela ni van’wana. Vahlaleri va tsake ngopfu, va ku: ‘Vanhu lava va ni rirhandzu hakunene. Va va tisela swakudya ni ku va endzela!’

Ku Hambeta Va Nyikela Mpfuno

Vamakwerhu va le Aldeia da Barragem va tsakile ku va va fike ekampeni ya Macia, laha va nyikiweke swakudya, ndhawu yo tshama ni ku tshunguriwa. Hi nkarhi lowu fanaka xiyimo a xi sungula ku nyanya ku biha le Macia. Swakudya, mirhi ni petirolo a swi kala, tanihi leswi a swi rhumeriwa hi swihaha-mpfhuka-phatsa. A ku ri ni xilaveko xa xihatla xa ku pfuxeta gondzo leri yaka eMaputo. Ri pfuxetiwile hi March 8.

Doroba lerikulu ra le Xai-Xai a ri lo mpha, hi mati. Le nkaveni wa rona, mati a ma ente hi timitara tinharhu etindhawini tin’wana! Timbhoni ti vumbe komiti ya mphalalo ku ya khathalela vamakwavo kwalaho. Tlhandlakambirhi, ku hleriwe tikomiti leswaku ti khathalela lava nga evuswetini eSofala ni le Manica.

Swilo swa mphalalo a swi huma eka Timbhoni ta le matikweni man’wana. Hi xikombiso, rhavi ra Afrika Dzonga ri rhumele tithani ta swiambalo, minkumba ni swilo swin’wana. Naswona yindlu-nkulu ya misava hinkwayo ya Timbhoni ta Yehovha leyi nga eBrooklyn, le New York, yi humese mali ya ku khathalela lava hlaseriweke hi khombo leri.

Loko mati ma phyile swinene naswona ku hlayiwe vanhu lava lahlekeriweke hi makaya ya vona, ntirho wa ku aka tindlu ni Tiholo ta Mfumo wu sungurile. Komiti ya ku pfuxelela yi simekiwile naswona yi seketeriwe hi vatirhi vo tala va ku tirhandzela lava sunguleke ntirho hi nkarhi wolowo. Ku sukela kwalaho, ku akiwe tindlu leti tlulaka 270 swin’we ni Tiholo ta Mfumo ta ntlhanu.

Loko tindlu to sungula leti akiweke hi vatirhi va ku tirhandzela lava nga Timbhoni ti sungula ku vonaka, vanhu va swi lemukile. Muakelani un’wana u te: ‘Mi gandzela Xikwembu lexi hanyaka. Vafundhisi va hina a va ti tsundzuki tinyimpfu ta vona leti xanisekaka. Kambe, n’wina mi kuma tindlu leti to saseka.’ Etindhawini teto, vanhu vo tala va ri amukerile rungula ra Mfumo leri chumayeriwaka hi Timbhoni ta Yehovha, naswona ku sunguriwe tidyondzo to hlayanyana ta Bibele.—Matewu 24:14; Nhlavutelo 21:3, 4.

Hambileswi Timbhoni to tala ti lahlekeriweke hi swilo swa tona hinkwaswo leswi vonakaka, a yi kona leyi lahlekeriweke hi ripfumelo ra yona. Ematshan’weni ya sweswo, ripfumelo ra tona eka Yehovha Xikwembu ni le nhlengeletanweni yakwe ya misava hinkwayo ya vapfumeri-kulobye ri tiyisiwile. Va nkhensa hi mandla mambirhi vumakwerhu bya vona bya misava hinkwayo, lebyi endleke leswaku ku hatla ku tekiwa goza ra ku va pfuna eka khombo leri rikulu. Va wu tokote hi xiviri nkhathalelo ni nsirhelelo wa tintswalo ta Yehovha, naswona minkarhi hinkwayo va tsundzuka marito ya Bibele lama nge: “Yehovha hi lonkulu.”—Pisalema 48:1.

[Xifaniso lexi nga eka tluka 24, 25]

Mati lama nga ni ndzhope ma funengete doroba ra Xai-Xai

[Xifaniso lexi nga eka tluka 25]

Ku tisiwe swilo swa mphalalo hi swihaha-mpfhuka-phatsa

[Xifaniso lexi nga eka tluka 26]

Ntlawa wa mphalalo wa Timbhoni wu simeke Xibedlhele

[Xifaniso lexi nga eka tluka 26]

Makaya lamantshwa ma karhi ma akiwa

[Xifaniso lexi nga eka tluka 26]

Kampa leyikulu ngopfu ya vahlapfa yi ni vanhu va 100 000