Ntungu Wa Misava Hinkwayo Wa Rivengo

KU NI xin’wanakadyi lexi rhendzelekaka—xin’wanakadyi lexi vuriwaka rivengo. Naswona xi karhi xi hangalaka ni misava hinkwayo.

EMatikweni ya Balkan, ku ni xifundzha xin’wana lexa ha ongolaka timbanga leti vangiweke hi tsima leri a ri ri kona ra ku yayarhela rixaka. Vulala lebyi veke kona hi malembe-xidzana yo tala byi vange ku kayeleriwa ka vanhu vo tala, ku pfinyiwa, ku hlongoriwa, ku hisiwa ni ku phangiwa ka makaya ni swimitana, ku onheteriwa ka masimu ni ku dlayeteriwa ka swifuwo, ndlala swin’we ni ku sika. Tibomo leti fuhlekiwaka hi voko ta ha lo vuya.

Le Timor Vuxa, eDzonga-vuxa bya Asiya, vanhu lava a va chuhile lava ringanaka 700 000 va boheke ku balekela rifu, ku biwa, ku duvuriwa ni ku rhurhisiwa hi nkani. Va siye ndhawu leyi onhiweke hi masocha lama nga lo tiveka. Un’wana wa lava va hlaseriweke u te: “Ndzi titwa ndzi fana ni xiharhi lexi hlotiwaka.”

EMoscow, muako wun’wana wu hahluriwe hi bomo leyikulu leyi fuhlekiweke hi matherorisi. Mintsumbu ya vanhu lava ringanaka 94—yin’wana yi ri ya vana—yi hangalasiwe hinkwako-nkwako hi ku buluka loku. Vanhu lava tlulaka 150 va vavisiwile. Endzhaku ka khombo rero ro chavisa, vanhu a va vutisa, ‘I vamani van’wana lava nga ta hlaseriwa?’

Le Los Angeles, eCalifornia, munhu la vengaka tinxaka tin’wana u kombetele xibamu xakwe exikolweni xa tindzumulo xa Vayuda kutani a duvula, endzhaku ka sweswo a duvula munhu wa le Philippine loyi a a fambisa poso.

Ku nga vuriwa hilaha ku faneleke leswaku rivengo i ntungu wa misava hinkwayo. Onge ku va tshamelo maxelo, laha swiviko swa mahungu swi paluxaka leswi humelelaka loko xihlawuhlawu kumbe rivengo ra vukhongeri ri fambisana ni vubihi. Hi vona matiko ni mindyangu swi hahluka. Hi vona matiko ma ri karhi ma dlayetela tinxaka to karhi. Hi vona swiendlo swa tihanyi ta vuloyi swi ri karhi swi tshiveleriwa hikwalaho ka leswi vanhu van’wana “va nga faniki ni van’wana.”

Leswaku ku khomiwa xin’wanakadyi lexi vuriwaka rivengo, hi fanele ku twisisa masungulo ya madzolonga wolawo ya rivengo. Xana munhu u tswariwa a ri ni rivengo? Xana i mukhuva lowu dyondziwaka? Xana swi nga koteka ku herisa mboyamelo wa rivengo?

[Laha Xifaniso Xi Humaka Kona eka tluka 3]

Kemal Jufri/Sipa Press